Tag: Πολιτισμός

Το Υπουργείο Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου ανακοίνωσε ότι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα ερείπια ενός αρχαίου ναού, που χτίστηκε για να τιμήσει τον Δία-Κάσιο, θεότητα που έχει τα χαρακτηριστικά του Δία, αλλά και του θεού του καιρού Κάσιου.

Τα ερείπια ανακαλύφθηκαν στον αρχαιολογικό χώρο Tell el-Farama, στη βορειοδυτική χερσόνησο του Σινά. Κατά τους ελληνορωμαϊκούς χρόνους (332 π.Χ. έως το 395 μ.Χ.), αυτή η περιοχή ήταν γνωστή ως η πόλη και το λιμάνι του Πηλουσίου, που βρισκόταν στις ανατολικές εκβολές του ποταμού Νείλου.

Όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση Τύπου, λόγω της στρατηγικής του θέσης, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την πόλη για διάφορες λειτουργίες. Παραδείγματος χάριν και ως φρούριο, κατά την εποχή των Αιγυπτίων Φαραώ. Τα ευρήματα χρονολογούνται στην ελληνορωμαϊκή, βυζαντινή, χριστιανική και ισλαμική περίοδο.

Επιβεβαιώνουν εργασία που παρουσιάστηκε στο Διεθνές Συνέδριο του Σινά για τη Γεωλογία και την Ανάπτυξη, το 2010 και ανέφερε ότι το Πηλούσιο χρησιμοποιήθηκε με διάφορους τρόπους όλες αυτές τις περιόδους.

Οι αρχαιολόγοι μπήκαν στο ναό, έπειτα από ανασκαφές γύρω από τα ερείπια δύο ροζ γρανιτένιων κιόνων που κείτονταν στην επιφάνεια του εδάφους. Όπως είπαν, οι κίονες αυτοί αποτελούσαν κάποτε την μπροστινή πύλη του ναού. Κατέρρευσαν στην αρχαιότητα, όταν ισχυρός σεισμός συγκλόνισε την πόλη.

Οι ερευνητές γνώριζαν εδώ και πολλές δεκαετίες ότι υπήρχε το ενδεχόμενο να βρίσκεται ναός του Δία-Κάσιου στο συγκεκριμένο σημείο. Στις αρχές του 1900 και τη δεκαετία του 1990, οι αρχαιολόγοι διαπίστωσαν ότι οι κολώνες από γρανίτη πιθανότατα μεταφέρθηκαν με φορτηγίδες μέσω του Νείλου, από το Ασουάν -στη νότια Αίγυπτο- στο Πελούσιο.

Το 1910 ο αείμνηστος Γάλλος αιγυπτιολόγος Jean Clédat είχε βρει στο σημείο ελληνικές επιγραφές. Αυτές έδειχναν ότι εκεί είχε χτιστεί ναός για τον Δία-Κάσιο, κατά τους ελληνορωμαϊκούς χρόνους. Ωστόσο, οι αρχαιολόγοι δεν έκαναν ποτέ επίσημη ανασκαφή στην τοποθεσία, η οποία βρίσκεται κοντά σε αρχαίο φρούριο και μια εκκλησία.

Έτσι τώρα, οι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν προηγουμένως άγνωστα υπολείμματα του ναού, συμπεριλαμβανομένων τούβλων από γρανίτη που πιθανότατα αποτελούσαν μέρος σκάλας που οδηγεί στην είσοδο του ναού -στην ανατολική πλευρά του κτιρίου. Τα τούβλα αυτά αναλύθηκαν με φωτογραμμετρία -τεχνική στην οποία χρησιμοποιούνται πολλές ψηφιακές εικόνες, για τη δημιουργία εικονικών τρισδιάστατων εικόνων. Αυτές θα βοηθήσουν την ομάδα των αρχαιολόγων να αναδημιουργήσει το ναό, τουλάχιστον εικονικά.

Αρκετοί μεγάλοι ογκόλιθοι από ροζ γρανίτη βρέθηκαν στους δρόμους, γύρω από την τοποθεσία του ναού. υποδεικνύουν ότι μεταγενέστεροι εργάτες επαναχρησιμοποίησαν τις πέτρες του ναού για άλλα έργα -πχ σε εκκλησίες. Επιγραφές που βρέθηκαν σε μερικούς από τους ογκόλιθους υποδηλώνουν ότι ο Ρωμαίος Αυτοκράτορας Αδριανός (κυβέρνησε το 117-138 μ.Χ.) είχε ανακαινίσει τον ναό.

Έφυγε από τη ζωή πλήρης ημερών και κηδεύτηκε στον Κόκκινο Μύλο, ο σημαντικός καλλιτέχνης του χρωστήρα Απόστολος Κυρίτσης.

Γεννήθηκε στο Κάιρο στις 14 Αυγούστου 1924 από γονείς Πηλιορείτες (Κατηχώρι και Μακρυνίτσα) και σπούδασε στη Σαλβάγειο Εμπορική Σχολή και στο τμήμα αρχιτεκτονικής της Ανώτερης Επαγγελματικής Σχολής της Ελληνικής Κοινότητας στην Αλεξάνδρεια.

Διδάχθηκε ζωγραφική στα εργαστήρια των καθηγητών ζωγράφων Νικόλα Γώγου και Αριστομένη Αγγελόπουλου στην Αλεξάνδρεια, Jaro Hilbert στο Κάιρο και αισθητική κοντά στον ποιητή και φιλόσοφο Ευστράτιο Νέο στην Αλεξάνδρεια.

Υπηρέτησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο στην 13η Μοίρα της Ελληνικής Αεροπορίας και από το 1956 μέχρι το 1967 δίδαξε ελεύθερο σχέδιο στο τμήμα αρχιτεκτονικής και στην Επαγγελματική Σχολή Αμφιέσεως της Ελληνικής Κοινότητας στην Αλεξάνδρεια όπου και πραγματοποίησε τις πρώτες ατομικές του εκθέσεις στις γκαλλερί Lehman, Apkar και στο Ελληνικό Κέντρο του Καΐρου.

Το 1967 εγκαθίσταται με την οικογένειά του μόνιμα στην Αθήνα και έκτοτε εργάζεται στο προσωπικό του ατελιέ ως επαγγελματίας ζωγράφος.

Από το 1970 μέχρι το 1988 ήταν μόνιμο καλλιτεχνικό στέλεχος στον ΕΟΕΧ και ΕΟΜΜΕΧ σχεδιάζοντας αντικείμενα και διακοσμητικά έργα για χειροτέχνες και βιοτέχνες ενώ παράλληλα ανέπτυσσε δραστηριότητες για την προβολή τους μέσω εκθέσεων, όπως η «Πανελλήνιες Κεραμικής» όπου και διετέλεσε μέλος των κριτικών επιτροπών.

Το 1982 φιλοτέχνησε επτά Σχέδια Αναπαράστασης του αρχαίου Αλεξανδρινού Ναού Σεράπειο για την παράσταση «Υπάτεια» του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος και από το 1984 συνεργάζεται με το Ευρωπαϊκό Κεντρο Τέχνης (EUARCE) της Ελλάδος ως σύμβουλος προγραμμάτων του εικαστικού του αρχείου.

Το 2015 το Μορφωτικό Κέντρο της Πρεσβείας της Αιγύπτου στην Αθήνα διοργάνωσε αφιερωματική  έκθεση του Απόστολου Κυρίτση στη διάρκεια της οποίας ο Αιγύπτιος Πρέσβης Αhmed Fouad el-Bidewy επέδωσε στον καλλιτέχνη τιμητική διάκριση του Υπουργείου Πολιτισμού της Αιγύπτου.

Το έργο του Κυρίτση παρουσιάσθηκε σε τέσσερις Εκθέσεις του Ζαππείου και σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Ο ίδιος πραγματοποίησε σαράντα ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα, στην Αίγυπτο, στην Ιταλία, στον Καναδά, στην Ελβετία και στις Η.Π.Α. (Βιρτζίνια, Βοστώνη).

Με τη ζωγραφική του ασχολήθηκαν γνωστοί έλληνες και ξένοι τεχνοκρίτες και άνθρωποι των γραμμάτων, ανάμεσά τους ο Γλαύκος Αλιθέρσης, ο Φώτος Γιοφύλλης, ο Μανώλης Γιαλουράκης, η Ελένη Βακαλό, ο Κίτσος Μακρής, ο Μίλτης Παρασκευαΐδης, ο Στέλιος Λυδάκης, η Μαρία Ρογκάν, ο Νίκος Αλεξίου, η Μαρία Καραβία, ο Βάσος Κουντουρίδης, ο Ευάγγελος Ανδρέου, ο Γιάννης Χατζηφώτης, Vittorio Scorza (“Il Giornale del Mezzogiorno”), Bruno Morini (“Il Giornale d’ Italia”), Franco Paolo Catalano (“Auditorium”), John Graham (“Winnipeg Free Press”), Henri Maître (“Valais Demain”),  Bob Trotter (“The Virginian – Pilot”), κ.ά.

(naftemporiki.gr)

Μιλώντας στο τηλεοπτικό δίκτυο BFM TV, ο επικεφαλής της εκπαίδευσης στη νέα διοίκηση του Εμανουέλ Μακρόν, περιέγραψε τις προτεραιότητες του υπουργείου. Οι μεταρρυθμίσεις στην εκπαίδευση αποτελούν κορυφαία προτεραιότητα για τον Γάλλο πρόεδρο.

Όπως εξήγησε ο Μπλανκέρ, θέλει να επαναφέρει τις δίγλωσσες τάξεις, να επαναφέρει τα μαθήματα για την Ευρωπαϊκή Ένωση και να δημιουργήσει περισσότερες τάξεις για λατινικά και αρχαία ελληνικά «από τις οποίες προέρχεται ο πολιτισμός μας« δήλωσε.

«Πρέπει να σταματήσουμε να πιστεύουμε πως αυτές οι μελέτες εμβαθύνουν τις κοινωνικές διαφορές. Είναι εργαλεία βελτίωσης για όλους» δήλωσε ο υπουργός Παιδείας της Γαλλίας, Ωστόσο, πρόσθεσε πως όσοι μαθητές επιθυμούν να παραμείνουν στο τρέχον πρόγραμμα σπουδών, μπορούν να το κάνουν.

(www.ethnos.gr)

Ο Γιώργος Λάνθιμος και ο Ευθύμης Φιλίππου κέρδισαν το βραβείο σεναρίου, για την ταινία The killing of the sacred deer, στο 70 Φεστιβάλ των Καννών. Το βραβείο μοιράστηκαν με τη Βρετανίδα Λιν Ράμσεϊ που υπογράφει το σενάριο και τη σκηνοθεσία της ταινίας You were never really here, που προβλήθηκε τελευταία στο διαγωνιστικό τμήμα.

«Ευχαριστώ την κριτική επιτροπή για αυτό το ωραίο δώρο», είπε ο Έλληνας σκηνοθέτης παραλαμβάνοντας το βραβείο του ενώ η Ράμσεϊ δήλωσε πολύ συγκινημένη για τη βράβευσή της.

Η Σοφία Κόπολα απέσπασε στις Κάννες το βραβείο σκηνοθεσίας για την ταινία The Beguiled, ένα ριμέικ της ταινίας «Ο προδότης» του 1971.

Ο Ρώσος σκηνοθέτης Αντρέι Ζβιαγκίντσεφ απέσπασε το βραβείο της κριτικής επιτροπής για την ταινία Loveless. Είναι η τρίτη φορά που ο Ρώσος δημιουργός βραβεύεται στο Φεστιβάλ των Καννών.

Το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας πήγε στην Νταϊάν Κρούγκερ, την πρωταγωνίστρια της γερμανόφωνης ταινίας In the fade ενώ το αντίστοιχο βραβείο ανδρικής ερμηνείας απονεμήθηκε στον Χοακίν Φίνιξ για την ταινία You were never really here.

Η Γαλλίδα σκηνοθέτιδα Λεονόρ Σεράιγ τιμήθηκε με την Χρυσή Κάμερα, το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου σκηνοθέτη, για την κωμωδία Jeune Femme με πρωταγωνιστές τη Λετίσια Ντος και τον Γκρεγκουάρ Μονσενιόν.

Την τελετή λήξης και απονομής των βραβείων του 70ου Φεστιβάλ άνοιξε γύρω στις 20.20 η Ιταλίδα ηθοποιός Μόνικα Μπελούτσι, φορώντας μια αστραφτερή μαύρη τουαλέτα.

Η κριτική επιτροπή, με πρόεδρο τον Ισπανό σκηνοθέτη Πέδρο Αλμοδόβαρ, είχε παραδώσει τον φάκελο με την απόφασή της λίγο μετά το μεσημέρι, αφού αποσύρθηκε για αρκετές ώρες σε μια έπαυλη, αποκομένη από τον έξω κόσμο. «Ήταν μια δύσκολη ημέρα, οι ταινίες ήταν εξαιρετικές», παραδέχτηκε η ηθοποιός και μέλος της επιτροπής Τζέσικα Τσαστέιν, μιλώντας πριν από την έναρξη της τελετής στο Canal+.

Η σουηδική ταινία The Square του Ρούμπεν Όστλουντ, μια σάτιρα με κεντρικό πρόσωπο τον επιμελητή μιας έκθεσης σε ένα μουσείο σύγχρονης τέχνης, απέσπασε τον Χρυσό Φοίνικα στο 70ό Φεστιβάλ των Καννών, όπως ανακοίνωσε ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Πέδρο Αλμοδόβαρ.

«Είναι μια καταπληκτική ταινία και μια καταπληκτική ομάδα. Ελπίζω ότι θα μπορέσουμε να ξανασυνεργαστούμε» είπε ο σκηνοθέτης παραλαμβάνοντας το βραβείο του.

Εξάλλου, με το Μεγάλο Βραβείο της επιτροπής τιμήθηκε η γαλλική ταινία 120 battements par minute του Ρομπέν Καμπιγιό.

Ένα ειδικό βραβείο για τα 70 χρόνια του Φεστιβάλ απονεμήθηκε επίσης στην ηθοποιό Νικόλ Κίντμαν, που φέτος είχε την τιμητική της αφού πρωταγωνιστούσε σε τρεις ταινίες που προβλήθηκαν στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ενώ συμμετέχει και στην τηλεοπτική σειρά μυστηρίου της Τζέιν Κάμπιον Top of the lake.

«Σας αγαπώ, ευχαριστώ πολύ, ελπίζω να τα ξαναπούμε πολύ-πολύ σύντομα» ήταν το μήνυμα που έστειλε μέσω βίντεο η Κίντμαν, η οποία έχει ήδη αναχωρήσει από τις Κάννες.

Η Σοφία Κόπολα, που λίγο νωρίτερα είχε τιμηθεί με το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας για την ταινία The Beguiled, ευχαρίστησε τον πατέρα της, τον Φράνσις Φορντ Κόπολα, που «μοιράστηκε μαζί της την αγάπη του για τον κινηματογράφο».

(www.omogeneia.gr)

«ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΡΑΜΜΕΝΑ ΣΤΙΣ ΘΑΛΑΣΣΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ», Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΚΔΗΛΩΣΗΣ

(www.newsbomb.gr)

Στον αρχαιολογικό χώρο της Ολυμπίας αποδόθηκε στο κοινό σήμερα, με την παρουσία της γενικής γραμματέως του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού Μαρίας Aνδρεαδάκη Βλαζάκη, ο αναστηλωμένος βόρειος κίονας του αναθηματικού μνημείου των Πτολεμαίων.

Η ιστορία του έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Κατά την ταραγμένη περίοδο των Διαδόχων που ακολούθησε το θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου (323 π.Χ.) και τις διαμάχες τους για την κυριαρχία της Ελλάδος, η νέα δυναστεία των Πτολεμαίων, με έδρα της την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, κατασκεύασε, γύρω στα 270 π.Χ., το μνημείο μπροστά στην Στοά της Ηχούς.

Με σκοπό την προβολή των ηγετών της στη συνείδηση των προσκυνητών του ιερού της Ολυμπίας, κατασκευάστηκε κρηπίδα – πόδιο μήκους περίπου 20μ. και πλάτους 4μ., και στις γωνίες της δύο ιωνικοί κίονες ύψους περίπου 9μ., όπου τοποθετήθηκαν, αντίστοιχα, τα αγάλματα του Πτολεμαίου Β΄ Φιλάδελφου και της αδελφής και συζύγου του Αρσινόης. Το τιμητικό αυτό ανάθημα, ένα από τα λαμπρότερα του είδους του στο ιερό, εντάσσεται στον σπάνιο τύπο αναθηματικών μνημείων με δύο μεμονωμένους κίονες στα άκρα του.

Το επιτυχές αποτέλεσμα του πρόσφατα αναστηλωμένου βόρειου κίονα, οφείλεται στην άριστη συνεργασία του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (DAI) Αθηνών με τις αρμόδιες υπηρεσίες του υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας, κατόπιν ευγενούς χορηγίας του Ιδρύματος Regula Pestalozzi. Το γεγονός αυτό εντάσσεται σε ένα γενικότερο πρόγραμμα που ξεκίνησε το 2004 με την αναστήλωση τμήματος της εισόδου του Φιλιππείου, με τον επαναπατρισμό μάλιστα αρχιτεκτονικών μελών από το Βερολίνο, καθώς και την αναστήλωση των κιόνων (Ν12) και αυτών στην περιοχή του οπισθόδομου του Ναού του Διός (2012), σε συνδυασμό με τις εργασίες διαμόρφωσης νέας εισόδου στον αρχαιολογικό χώρο, την ανασκαφή και ανάδειξη μεγάλου τμήματος του Γυμνασίου και τις στερεωτικές εργασίες στην περιοχή των Θησαυρών.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν οι: Γεώργιος Γεωργιόπουλος, αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Ηλείας Περιφέρειας Δυτικής Ελλάδας,  Ευθύμιος Κοτζάς, δήμαρχος Αρχαίας Ολυμπίας, Σπύρος Καπράλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής,  Weert Börner, πρόεδρος του Ιδρύματος Regula Pestalozzi,  Έλενα Κουντούρη, προϊσταμένη της Διεύθυνσης Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων του ΥΠΠΟΑ,  Helmut Kyrieleis, πρώην πρόεδρος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου (DAI), Katja Sporn, διευθύντρια του DAI Αθηνών, Reinhard Senff, επιστημονικός διευθυντής του DAI Αθηνών, διευθυντής της Ανασκαφής DAI στην Ολυμπία και η κα Ερωφίλη-Ίρις Κόλλια, προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ηλείας του ΥΠΠΟΑ.

(www.naftemporiki.gr)

Τελευταία ημέρα της ανασκαφής που διενεργούσε η αρχαιολόγος Καλλιόπη Λιμναίου – Παπακώστα το 2009 στην Αίγυπτο και, απογοητευμένη καθώς ήταν, αποφάσισε να σταματήσει την έρευνα. Τότε το χώμα υποχώρησε και φάνηκε ένα μικρό άσπρο κομμάτι μαρμάρου. Το εντυπωσιακό μαρμάρινο άγαλμα (περίπου 0,80 μ.) της ελληνιστικής εποχής δέσποζε στις εφημερίδες της Αιγύπτου που έγραφαν για «μία από τις πιο σπουδαίες ανακαλύψεις που έγιναν στους κήπους του Sallalat τα τελευταία 100 χρόνια». Ηταν σμιλεμένο σε παριανό μάρμαρο με τεχνοτροπία που παραπέμπει στη σχολή του Λυσίππου (προσωπικός γλύπτης του Μεγάλου Αλεξάνδρου), μας είχε πει πέρυσι η ανασκαφέας, χαρακτηρίζοντας «ευλογία» την εμπειρία των 20 χρόνων έρευνας που διεξάγει στην Αίγυπτο.

Η χαμένη παλάμη

Χθες, από το Μουσείο της Ακρόπολης η ανασκαφέας έδωσε την απάντηση. Το άγαλμα που βρήκε τότε και τώρα εκτίθεται στο Εθνικό Μουσείο της Αλεξάνδρειας δεν είναι ο Αλέξανδρος. «Είναι ο Αλέξανδρος Δορυφόρος!». Η χαμένη δεξιά παλάμη του αγάλματος, με ένα τμήμα από το δόρυ σε αυτήν που ήρθε στο φως τον περασμένο Νοέμβριο, ενίσχυσε την ερμηνεία της. «Το στοιχείο αυτό επιβεβαιώνει τη γνώμη μου ότι η Αλεξάνδρεια έχει στο Μουσείο της ένα από τα πιο σημαντικά αγάλματα της σχολής του Λυσίππου των ελληνιστικών χρόνων».

Το μικρό χέρι θα προσαρμοστεί στο άγαλμα του Αλεξάνδρου στο οποίο ανήκει.

Αν οι συζητήσεις με τον Δημήτρη Παντερμαλή και τον υπουργό Αρχαιοτήτων της Αιγύπτου, Khaled El Enany, έχουν αίσιο τέλος, τον Ιούνιο του 2019 θα το δούμε στο Μουσείο της Ακρόπολης σε μια έκθεση για την Αλεξάνδρεια, η οποία θα μεταφερθεί στη Θεσσαλονίκη κι έπειτα στην Πέλλα. Θα είναι μια δικαίωση της Ελληνίδας αρχαιολόγου που ανασκάπτει εδώ και δύο δεκαετίες στην Αίγυπτο χωρίς καμία βοήθεια από το ελληνικό κράτος.

Για το εύρημα που έφερε στο φως και παριστά γυμνό νέο άνδρα σε στάση κλασικού contraposto, με το δεξί πόδι ανασηκωμένο (πιθανώς στηριζόταν κάπου), η κ. Παπακώστα μίλησε αναλυτικά στη χθεσινή διάλεξη με τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος – Ελληνικές ανασκαφές στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου. Η σημασία τους για τον Ελληνισμό» που διοργάνωσε η AHEPA (ύπατος πρόεδρος, ο κ. Andrew C. Zachariades). Ο τύπος του αγάλματος και τα χαρακτηριστικά του, οι αναλογίες, η κίνηση και η στροφή του λαιμού είναι στοιχεία που υποδηλώνουν τη σχέση του με την εικονογραφία του Μ. Αλεξάνδρου. «Η κατασκευή του αγάλματος είναι εξαιρετικής ποιότητας. Υπάρχει ένας συγκρατημένος ρεαλισμός σε συνδυασμό με έναν μεταπραξιτελικό αισθησιασμό. Αυτό το έργο τέχνης συνδυάζει την ομορφιά των γλυπτών της κλασικής εποχής με το πάθος των ελληνιστικών αγαλμάτων. Οι όρθιες γυμνές μορφές ήταν ο πιο συνηθισμένος τύπος για βασιλικά αγάλματα των ελληνιστικών χρόνων. Μερικές λογοτεχνικές πηγές μας δίνουν την πληροφορία ότι ο τύπος αυτός αγάλματος χρησιμοποιήθηκε για την απεικόνιση του Αλεξάνδρου, κατά τη διάρκεια της ζωής του και μετά τον θάνατό του. Ο Πλούταρχος αναφέρει μια ιστορία: ότι ο Λύσιππος κατέκρινε τον ζωγράφο Απελλή, που παρουσίαζε τον Αλέξανδρο κρατώντας κεραυνό, ενώ ο ίδιος τον παρίστανε πάντα να κρατά δόρυ. Το άγαλμα του Λυσίππου, “ο Αλέξανδρος δορυφόρος”, ή είχε χαθεί ή δεν υπήρξε ποτέ. Ομως, συγκρίνοντας το άγαλμα με δύο από τα πιο σημαντικά αγαλματίδια που αντιγράφουν πιθανώς αυτό το χαμένο άγαλμα του Λυσίππου, ιδιαίτερα το μαρμάρινο αγαλματίδιο στο μουσείο Getty του Malibu και ένα χάλκινο στο Λούβρο, παρατηρούμε ότι υπάρχουν πολλές ομοιότητες».

Η αρχαιολόγος και διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Ερευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, τέτοια εποχή πέρυσι, ξεπερνώντας τα προβλήματα με το νερό και τη λάσπη στην ανασκαφή, ανακάλυψε μέρος της θεμελίωσης ενός υπερμεγέθους κτιρίου που χρονολογείται στην πρώιμη πτολεμαϊκή περίοδο, σύμφωνα με την κεραμική και την τεχνοτροπία των δόμων. Οι έρευνες έφτασαν στο φυσικό έδαφος που αποτελείται από άμμο και ψαμμίτη. «Αυτό σημαίνει ότι βρήκαμε το πρώτο στρώμα θεμελίωσης της αρχαίας Αλεξάνδρειας». Το μέγεθος των δόμων της θεμελίωσης καθώς και το μέγεθος των δόμων του τοίχου δείχνουν ότι αποκάλυψαν μέρος ενός δημόσιου κτιρίου της πτολεμαϊκής εποχής κι αυτό σε συνδυασμό με την περιοχή «ανήκει στη Βασιλική συνοικία, καθιστά το εύρημα σημαντικό για τη γνώση της τοπογραφίας της πτολεμαϊκής πόλης». Στις έρευνες που συνεχίστηκαν το φθινόπωρο αποκαλύφθηκε μια πρώιμη βυζαντινή κατασκευή, ένα εργαστήριο. Καθώς και η συνέχεια της κατασκευής προς νότον σε μήκος περίπου 11 μ. «Οι δόμοι του μεγάλου τοίχου που βρήκαμε την άνοιξη στέκονται δίπλα σ’ αυτή τη σειρά των λίθων». Τότε βρέθηκε και το χέρι με τμήμα από δόρυ που ανήκει στο άγαλμα του Αλεξάνδρου.

Ερμηνεία και σύγκριση

Η κ. Παπακώστα κάνει συγκρίσεις και με το χάλκινο άγαλμα που αναπαριστά τον Μέγα Αλέξανδρο και αποδίδεται στον Λύσιππο, το οποίο πρόσφατα κατασχέθηκε σε επιχείρηση της Ασφάλειας Θεσσαλονίκης και τώρα είναι αποθηκευμένο στο Μουσείο Θεσσαλονίκης. «Ο τύπος και τα βασικά χαρακτηριστικά είναι ακριβώς όμοια με το άγαλμα της Αλεξάνδρειας. Τέλος, το άγαλμα βρέθηκε και πιθανώς στεκόταν μέσα στο Βασιλικό τετράγωνο και σίγουρα δεν μπορεί να έχει δημιουργηθεί από έναν απλό γλύπτη. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα στυλιστικά του χαρακτηριστικά που παραπέμπουν στη σχολή του Λυσίππου, μας κάνουν να πιστεύουμε ότι πρόκειται για έργο της συγκεκριμένης σχολής που λειτούργησε στην Αλεξάνδρεια. Το άγαλμα το χρονολογούμε την πρώιμη ελληνιστική περίοδο (325-300 π.Χ.)».

Η αντίληψη που έχουμε για την μορφή του Αλεξάνδρου, «προέρχεται από μεταγενέστερα έργα Ελλήνων και Ρωμαίων, που σίγουρα έχουν επηρεαστεί από την καταλυτική, ιστορική του παρουσία, τη θεοποίηση και την εξιδανίκευσή του. Τα έργα αυτά δεν ήταν σύγχρονά του και δεν μπορούμε να επιμένουμε ότι όλα είναι αντίγραφα σπουδαίων πρωτοτύπων, αφού ελάχιστα τέτοια έχουν διασωθεί ανά τους αιώνες. Ισως λοιπόν το εξαίρετο αυτό δείγμα της πρώιμης ελληνιστικής τέχνης να είναι πιο κοντά στο “αληθινό πρόσωπο” του Μ. Αλεξάνδρου».

Εδώ και 12 ημέρες οι έρευνες ξεκίνησαν πάλι στην περιοχή του πάρκου Shallalat. «Ευελπιστώ ότι αυτή την ανασκαφική περίοδο θα ολοκληρωθεί η έρευνα στο σημείο που σκάβω τόσα χρόνια. Τον Οκτώβριο θα πραγματοποιηθεί γεωφυσική έρευνα σε όλο το πάρκο από το Ιδρυμα Τεχνολογίας και Ερευνας του Πανεπιστημίου της Κρήτης (διευθυντής ο δρ Απόστολος Σαρρής) με χρηματοδότηση του National Geographic, το οποίο τον Μάιο ξεκινά τα γυρίσματα ενός ντοκιμαντέρ για την ανασκαφή στο Βασιλικό Τετράγωνο της πτολεμαϊκής Αλεξάνδρειας», λέει η ανασκαφέας στην «Κ».Η τεράστια θεμελίωση από ασβεστόλιθο που αποκάλυψε της δίνει το δικαίωμα να σκέφτεται ότι «θα μπορούσε να είναι ένα από τα φημισμένα οικοδομήματα του Βασιλικού Τετραγώνου, όπως περιγράφονται από τους αρχαίους συγγραφείς και κυρίως τον Στράβωνα».

(www.kathimerini.gr)

Στα 1813, φιλοπρόοδοι Κοζανίτες έκτισαν πλάι στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου, στο κέντρο της πόλης, ένα θολωτό οικοδόμημα, στο οποίο εγκατέστησαν τη βιβλιοθήκη και δίπλα της ένα ακόμα με την επιγραφή “Οίκος Βελτιώσεως” προκειμένου να …”συνέρχονται οι πεπαιδευμένοι ίνα μελετώσι, φιλολογώσι και διαλέγωνται”.

Είχε προηγηθεί (από τα μέσα του 17ου αιώνα -περί το 1650) η λειτουργία (ως επίκεντρο της πνευματικής κίνησης και του διαφωτισμού)) μιας σχολικής βιβλιοθήκης με δεκάδες σπάνια παλαίτυπα – “μέλη” μιας συλλογής που για λόγους τυχαίους ή …μοιραίους “βρέθηκε” στην υπό οθωμανική μεν κυριαρχία, αλλά και υπό ελληνική οικονομική και πνευματική ανεξαρτησία, πόλη των λογίων και των πραματευτάδων, όπου έμελλε να δημιουργηθούν οι ψηφίδες και τα πρώτα αφηγήματα που “γέννησαν” τον ελληνικό διαφωτισμό…

Στα 1923 παραδόθηκαν στον Δήμο 6.976 τεκμήρια και συστήθηκε έτσι η Δημοτική Βιβλιοθήκη Κοζάνης, η οποία μεταστεγάστηκε στα 1930 στην ανεγερθείσα επέκταση του Δημαρχείου, με δωρεά των αδελφών Κοβεντάρου. Μέχρι το 1985 αποτελούσε τμήμα του Δήμου Κοζάνης. Σήμερα είναι αυτοτελές ΝΠΔΔ του Δήμου.

Η Κοβεντάρειος Δημοτική Βιβλιοθήκη της Κοζάνης, από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα, διαθέτει 153.000 τόμους, περισσότερα από 380 χειρόγραφα, 315 κώδικες και πολλές σπάνιες εκδόσεις, μεταξύ των οποίων και ένα από τα 17 σωζόμενα πρωτότυπα της Χάρτας του Ρήγα Φεραίου.

Λογιοσύνη, με γερές ιστορικές ρίζες -για την οποία καμαρώνει η πόλη- θησαυρισμένη στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της, που λειτουργεί ως θεματοφύλακας του πρώιμου και ακμαίου νεοελληνικού Διαφωτισμού. Από τις σπουδαιότερες βιβλιοθήκες στην Ελλάδα, διάσημη για τα πολύτιμα αρχέτυπα και παλαίτυπά της, στα οποία συγκαταλέγονται το “Μέγα Ετυμολογικό Λεξικό” (τυπωμένο στη Βενετία το 1549) και το “Λεξικό της Σούδας” (σε βενετσιάνικη έκδοση του 1514).

“Η επισκεψιμότητα -στο παλιό κτίριο της βιβλιοθήκης- ξεπερνά τους 100.000 ανά έτος (8.000 μελετητές, μαθητές, αναγνώστες ανά μήνα). Ευελπιστούμε ότι στο νέο κτίριο και με τη ‘συμφιλίωση’ της βιβλιοθήκης με τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες και τη λειτουργία του μουσείου, ο αριθμός θα αυξηθεί”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Δ.Σ της Κοβενταρείου βιβλιοθήκης και αντιδήμαρχος πολιτισμού του δήμου Κοζάνης, Παναγιώτης Δημόπουλος.

Η ανέγερση του νέου κτιρίου, που θα στεγάσει τη νέα εποχή της βιβλιοθήκης, ξεκίνησε πριν από τουλάχιστον δέκα χρόνια, σε οικόπεδο επί της οδού Δαβάκη στην είσοδο της πόλης. Το κτίριο ολοκληρώθηκε και ήδη ξεκίνησε η μετεγκατάσταση της βιβλιοθήκης που αναμένεται ως το τέλος του χρόνου να έχει ολοκληρωθεί.

Το νέο κτίριο, συνολικής έκτασης 6.800 τ.μ, περιλαμβάνει: τη βασική ενότητα της βιβλιοθήκης, τον κεντρικό χώρο υποδοχής και το μουσείο -τρία τμήματα αυτόνομα και αλληλεξαρτώμενα καθώς η βιβλιοθήκη βρίσκεται σε επαφή με τον κεντρικό χώρο υποδοχής και διαθέτει ανεξάρτητη είσοδο. Αναπτύσσεται σε δύο κύρια επίπεδα και ένα πατάρι, ενώ σε ένα χαμηλότερο επίπεδο χωροθετούνται τα παλαίτυπα, οι ειδικές συλλογές, ο χώρος των ερευνητών καθώς και ένα μικρό εργαστήριο συντήρησης βιβλίων.

Η επικοινωνία των δύο βασικών επιπέδων της βιβλιοθήκης γίνεται μέσω ενός κλιμακοστασίου που λειτουργεί και ως βιβλιοστάσιο. Ο κεντρικός χώρος υποδοχής έχει διπλό ρόλο. Λειτουργεί ως σημείο ελέγχου όλου του κτιριακού συγκροτήματος, οδηγώντας παράλληλα τους επισκέπτες στη βιβλιοθήκη και στο μουσείο, ενώ έχει τη δυνατότητα να καλύψει εκθέσεις και μικρές εκδηλώσεις. Το μουσείο (συνολικής επιφάνειας χώρων 1.400 τ.μ) βρίσκεται και αυτό σε επαφή με τον κεντρικό χώρο υποδοχής και αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα και ένα πατάρι. Το χαμηλότερο από τα επίπεδα αυτά λειτουργεί ως αποθήκη.
Το επίμηκες κτίριο καταλαμβάνει όλη την πλευρά του οικοδομικού τετραγώνου, ενώ στο μέσον περίπου της πλευράς αυτής βρίσκεται η κεντρική είσοδος του κτιριακού συγκροτήματος, η οποία, υπό μορφή στοάς, διαπερνά τον κτιριακό όγκο της βιβλιοθήκης και καταλήγει στον κεντρικό χώρο υποδοχής του συγκροτήματος, επιφανείας 400 Μ². Στις δύο πλευρές του χώρου αυτού προσαρτώνται οι ενότητες της βιβλιοθήκης και του μουσείου.

Στη στάθμη κάτω από ισόγειο της βιβλιοθήκης αναπτύσσονται η προστατευμένη ζώνη των παλαιτύπων και των ειδικών συλλογών, ένα μικρό εργαστήριο συντήρησης βιβλίων και τμήμα της διοίκησης, ενώ στην ίδια στάθμη και κάτω από τον χώρο υποδοχής του συγκροτήματος βρίσκεται η παιδική βιβλιοθήκη, με ανεξάρτητη πρόσβαση από την υποβιβασμένη αυλή, που δημιουργείται σε συνέχειά της.
“Στόχος ήταν το τελικό αποτέλεσμα να συνδυάζει στοιχεία από ένα σημαντικό και για την εποχή του πρωτοποριακό παρελθόν, με την κάλυψη των μορφωτικών και πολιτιστικών απαιτήσεων του σήμερα και με τη θετική ματιά σε ένα καλύτερο αύριο. Βασίσαμε λοιπόν την πρότασή μας στην οικειότητα της γεωμετρίας της προϋπάρχουσας δόμησης συνδυασμένης με μια καινοφανή αισθητική του κελύφους, η οποία όμως προκύπτει άμεσα από τη λειτουργικότητα του περιεχομένου”, λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο εκ των μελών της ομάδας αρχιτεκτονικής μελέτης, ομότιμος καθηγητής του τμήματος Αρχιτεκτόνων της Πολυτεχνικής σχολής του ΑΠΘ, Πάνος Τζώνος (η αρχιτεκτονική μελέτη συντάχθηκε από τους: Κ. Αντωνίου, Ε. Κάστρο και Π. Τζώνο, Σ. Γαλίκα και Θ. Χατζηγιαννόπουλο, ενώ στην οριστική μελέτη και τη μελέτη εφαρμογής συμμετείχαν -μεταξύ άλλων- και η Ε. Δισλή και Κ. Σακαντάμης).

Οι βιβλιοθήκες των μουσείων αλλά και το …μουσείο της βιβλιοθήκης

Συνήθως τα μουσεία έχουν τις δικές τους βιβλιοθήκες. Οι βιβλιοθήκες όμως δεν συνηθίζεται να διαθέτουν μουσεία. Εκτός αν είναι η Κοβεντάρειος Βιβλιοθήκη της Κοζάνης.
“Το μουσείο θέτει και απαντά το ερώτημα: Γιατί και πώς δημιουργήθηκε μια τέτοια συλλογή στην Κοζάνη; Αλλά και μια πολύτιμη συλλογή κυρίως μεταβυζαντινών εικόνων, ιερών κειμηλίων, ξυλόγλυπτων και επιγραφών.

Όλα αυτά περιήλθαν στη φροντίδα της από δωρεές, που ξεκινούν ήδη από τον 17ο αιώνα. Τα εκθέματα ‘μιλούν’ για το κοινωνικό, πολιτικό και πολιτισμικό πλαίσιο της εποχής, τον ρόλο της ορθόδοξης εκκλησίας, τους λογίους, επιστήμονες και εμπόρους, τους κάθε είδους δωρητές των σημερινών θησαυρών της βιβλιοθήκης, που δημιούργησαν ένα από τα σημαντικά αστικά κέντρα του Ελληνικού Διαφωτισμού. Με αυτόν τον τρόπο το μουσείο προβάλλει και ερμηνεύει το περιεχόμενο της βιβλιοθήκης, την τοπική και εθνική της σημασία, τον λόγο ύπαρξής της. Το μουσείο έτσι αποτελεί την προθήκη της βιβλιοθήκης, αλλά και η βιβλιοθήκη το έκθεμα του μουσείου”, τονίζει η Ματούλα Σκαλτσά, καθηγήτρια Ιστορίας της Τέχνης και Μουσειολογίας στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθύντρια του Διαπανεπιστημιακού Μεταπτυχιακού Προγράμματος ‘Μουσειολογία-Διαχείριση Πολιτισμού” του Α.Π.Θ. και του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, που ανέλαβε τη μουσειολογική μελέτη.

Ενόψει της ολοκλήρωσης της μεταστέγασης της Κοβενταρείου βιβλιοθήκης στο νέο της κτίριο (κάποιοι είπαν και έγραψαν ότι …μιμείται αυτό της Βιβλιοθήκης της Αλεξανδρείας), ξεκινά την ερχόμενη Παρασκευή 12 Μαΐου (διάρκεια ως και την Κυριακή 14 Μαΐου) τριήμερο φόρουμ (“Forum ιδεών για τις Βιβλιοθήκες και τον Πολιτισμό”), όπου οι διοργανωτές επιχειρούν να ανοίξουν τον διάλογο για το βιβλίο και τη φιλαναγνωσία, τις νέες λειτουργίες των βιβλιοθηκών και τις νέες τεχνολογίες που τις υποστηρίζουν.

(parallaximag.gr)