Tag: Ιστορία

Όπως αναφέρει ο Αρχιεπίσκοπος Τιράνων, Δυρραχίου και πάσης Αλβανίας Αναστάσιος, ¨η ανάλυση ολοκλήρου του Κορανίου και η μετάφραση πολλών τμημάτων του έγινε για πρώτη φορά στην ελληνική από το Νικήτα Βυζάντιο ήδη τον 9^ο αιώνα¨.

Τη νεότερη εποχή όμως, αυτός που μετέφρασε πρώτος ολόκληρο το Κοράνι στα ελληνικά από το αραβικό πρωτότυπο ήταν ο Αιγυπτιώτης Γεράσιμος Ι. Πεντάκης (1838-1899), ο οποίος διετέλεσε α΄ διερμηνέας του ελληνικού Πολιτικού Πρακτορείου και Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Αίγυπτο, ενώ είχε λάβει τον τίτλο του Ιππότη του Τάγματος Μεδζιδιέ.

Το ¨Κοράνιον¨ (μεταφρασθέν εκ του αραβικού κειμένου), τυπώθηκε από τους Αδελφούς Κουρμούζη σε 665 σελίδες και κυκλοφόρησε στην Αλεξάνδρεια το 1878. Στην Αθήνα μια δεύτερη αναθεωρημένη έκδοση του είδε το φως το 1886 (τυπ. Ανέστη Κωνσταντινίδη), μια τρίτη το 1928 (εκδ. Ελευθερουδάκη), μια τέταρτη το 1990 (εκδ. Γρηγόρης) και μια πέμπτη το 1995 (εκδ. Δημιουργία).

Νεότερες μεταφράσεις του Κορανίου που έχουμε υπόψη μας και κυκλοφόρησαν στην Αθήνα είναι της Λένας Μιλιλή (εκδ. Κάκτος,1980), της Μίνας Ζωγράφου-Μεραναίου (εκδ. Δαρεμά), της Αιγυπτιώτισσας Πέρσας Κουμούτση (εκδ. Εμπειρία, 2002) και της Νιόβης Νικολαΐδου (εκδ. Καλοκάθη, 2007).

Ο Πεντάκης είχε επίσης γράψει και εκδώσει – από τα πρώτα που κυκλοφόρησαν – το επίτομο ¨Λεξικόν Ελληνο-Αραβικόν¨ (Αλεξάνδρεια 1867) και το ¨Λεξικόν Ελληνο-Αραβικόν, περιέχον τας κυριωτέρας και χρησιμωτέρας λέξεις και φράσεις ηρμενευμένας αραβιστί δι΄ ελληνικών χαρακτήρων¨ (Αλεξάνδρεια 1885), το ¨Αιγυπτιακαί μελέται, ήτοι περιγραφή των πόλεων και μνημείων της Αιγύπτου από των αρχαιοτάτων χρόνων μέχρι κατακτήσεως της χώρας υπό των Αράβων¨ (Κάιρο 1898), ενώ είχε μεταφράσει από τα ιταλικά το 5πρακτο δράμα ¨Βιάνκη και Φερνάνδος εις τον τάφον του Καρόλου του Δ΄, Δουκός του Αγριγεντίου¨ (Αλεξάνδρεια 1863), το ¨Φέλιξ Ορσίνης ή τα κατά τον βίον και την δίκην αυτού¨ (Αλεξάνδρεια 1873) και το ¨Η μοναχή της Κρακοβίας ή ιστορία της Βαρβάρας Ουβρίκ¨ (Αλεξάνδρεια 1883).

Ας μεταφερθούμε λοιπόν στις 12-24/8/1878 όταν και καταχωρήθηκε στην αλεξανδρινή εφημερίδα ¨Ελπίς¨ αγγελία του μεταφραστή Γ. Πεντάκη με τίτλο ¨Το Κοράνιον, μετάφρασις εκ του αραβικού πρωτοτύπου¨ :

¨Παντός περί την μελέτην της αραβικής γλώσσης ενδιατριβόντος επισύρει ιδία την προσοχήν το Κοράνιον, όπερ θεωρείται το τέλειον προϊόν της αραβικής γλώσσης, χρησιμεύον παρ΄ άπασι τοις Οθωμανοίς ως υπογραμμός μορφώσεως και διδασκαλίας.

Του Κορανίου τούτου την μετάφρασιν επεχείρησα εκ του αραβικού κειμένου, ην και έφερον εις πέρας. Το μεν διότι μετά τινός λύπης παρετήρησα, ότι ενώ εις απάσας σχεδόν τας ευρωπαϊκάς γλώσσας μετεφράσθη, μόνον εν τη ελληνική δεν υπάρχει μεταπεφρασμένον, το δε διότι ένεκεν της εν τη Τουρκία επικρατήσεως του ελληνικού στοιχείου, ωφέλιμος εστίν εις πάντα Έλληνα η γνώσις του Κορανίου, περιέχοντος τον θρησκευτικόν, πολιτικόν και αστυκόν νόμον των Οθωμανών.

Εις την μετάφρασιν ταύτην μετεχειρίσθην γλώσσαν όσον οίον τε σαφή και καταληπτήν τοις πάσιν, επιζητήσας μάλιστα εις εξήγησιν χωρίων τινών ασαφών και την γνώμην των ενταύθα σοφών Ουλεμάδων και Κιατίπιδων. Ιδίαν δε επιμέλειαν κατέβαλον δια την εκτύπωσιν αυτού προς εκλογήν στοιχείων ευαναγνώστων και όλως νέων των 12 στιγμών και χάρτου ποιότητος αρίστης. Ούτως όσον ούπω εξέρχεται των πιεστηρίων το έργον πλήρες και κατά το δυνατόν τέλειον, συνάμενον να κοσμήση παντός φιλομούσου ομογενούς την βιβλιοθήκην.

Το βιβλίον τούτο συγκειμένων εκ 36-37 τυπογραφικών φύλλων και περιέχον πλείστας σημειώσεις και σχόλια, τιμάται φράγκων πέντε, πληρωτέων άμα τη παραλαβή αυτού¨.

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

Κάθε κομμάτι ενός αρχείου είναι μια ιστορία από μόνο του. Ξέχωρη από κάθε άλλη, παίρνει μορφή από κάθε έγγραφο, ή ακόμα κι από κάθε σημάδι που ανακαλύπτει ένας ιστορικός και με τη μεριά του, το μεταφέρει σε άλλο χρόνο και τόπο· το κρατάει ζωντανό με την καταγραφή.

Στην Αλεξάνδρεια, έφτασα κατά τα τέλη του περασμένου Μάη, με σκοπό να μαζέψω υλικό για τη διδακτορική μου έρευνα. Με πρώτο σταθμό την ελληνική κοινότητα Αλεξανδρείας και επόμενο αυτή του Καΐρου, η έρευνά μου είχε και έχει ως σκοπό να συγκεντρώσει υλικό σχετικό με την ελληνική παροικία της Αιγύπτου. Σε ποιά ακριβώς παροικία αναφέρομαι, ίσως διερωτηθείτε. Θα σας πω πως, το ενδιαφέρον μου εστιάζεται στους παροίκους που πήραν την απόφαση να παραμείνουν στην Αίγυπτο μετά τη δεκαετία του 1960 και συγκεκριμένα, μετά τον απόηχο των εθνικοποιήσεων. Οι λόγοι παραμονής και όχι οι λόγοι φυγής, που έχουν κατά καιρούς καταγραφεί και αναλυθεί, είναι το βασικό στοιχείο αυτής της εργασίας. Σ’αυτό το άρθρο δε θα αναφερθώ στο θέμα της εργασίας μου, αλλά θα μοιραστώ μαζί σας τις σκέψεις μου, όσον αφορά την παροικία και τη μέχρι τώρα ιστορική της καταγραφή, καθώς και τις ερωτήσεις που μου γεννήθηκαν ερευνώντας το συγκεκριμένο θέμα, από αρχειακής και ιστοριoγραφικής σκοπιάς.

Όπως είναι γνωστό, στο μεγαλύτερο μέρος της Αλεξανδρινής παροικίας, η κοινότητα Αλεξανδρείας δε διατηρεί κάποιο οργανωμένο αρχείο, ωστόσο διαθέτει ένα πολύ σημαντικό υλικό, σχεδόν εξ ολοκλήρου ανεξερεύνητο. Ως νέα ιστορικός, οι προκλήσεις που συνάντησα με σκοπό να ερευνήσω ένα μικρό μέρος αυτού του αρχείου ήταν μεγάλες. Το ανεκμετάλλευτο υλικό, το οποίο έχει συλλεχθεί και ίσως ξεχαστεί μέσα στο χρόνο, με έκανε να σκεφτώ την πορεία της ίδιας της παροικίας και πώς αυτή αντιμετωπίστηκε και καταγράφηκε στη μέχρι πρότινος ιστορία. Το γεγονός ότι η μέχρι τώρα ιστοριογραφία έχει ασχοληθεί με ένα συγκεκριμένο κομμάτι του παροικιακού παρελθόντος, το οποίο διακόπτεται εκεί κάπου γύρω στο 1960, χτίζοντας ένα ορισμένο κομμάτι αναμνήσεων, δηλώνει ξεκάθαρα το ποιά κομμάτια της ιστορικής μνήμης θέλουμε να κρατήσουμε και πώς τα διαχειριζόμαστε, με σκοπό την ιστορική σύνθεση. Επιπλέον, το ότι δίνεται έμφαση στους λόγους που έθεσαν τέλος σ’ αυτό το “ιστορικό παρελθόν” χωρίς καμία σχεδόν αναφορά στη συνέχειά του, γεννά την ερώτηση, για ποιό λόγο αφήνουμε άλλα κομμάτια της ιστορικής μνήμης ανεκμετάλλευτα; Ποιού είδους ιστορική μνήμη ψάχνουμε και καταγράφουμε, και με ποιό σκοπό; Επί προσθέτως, πως μπορεί να συσχετιστεί το ιστοριογραφικό “τέλος” της παροικίας με ένα ημιτελές αρχείο; Τι είδους ενδιαφέρον, ή καλύτερα, έλλειψη ενδιαφέροντος αποκαλύπτει; Από τη μια είναι το υλικό ενός αρχείου που δίνει έναυσμα στους ιστορικούς για μελέτη, αλλά κι από την άλλη είναι η επιλογή των ιστορικών για συγκεκριμένα κομμάτια ιστορίας, που δίνει ή στερεί ζωή από ένα αρχείο.

Σίγουρα οι λόγοι για να δημιουργηθεί ή και να διατηρηθεί ένα αρχείο δεν αρχίζουν και σταματούν μόνο στη θέληση. Λόγοι όπως οι οικονομικοί παίζουν ένα σημαντικό ρόλο σ’ αυτή την απόφαση. Το ερώτημα όμως είναι και βαραίνει εδώ περισσότερο τους ιστορικούς και μελετητές του χώρου: Ποιός είναι ο ρόλος μας στην επεξεργασία ενός αρχείου και κατ’ επέκταση, στην “αποκάλυψη” ξεχασμένων κομματιών της ιστορίας; Από την άλλη, πως μπορούμε εμείς οι ίδιοι, ως καταγραφείς της ιστορίας, να ευαισθητοποιήσουμε και κατ’ επέκταση, να παρακινήσουμε τους αρμόδιους φορείς για κάποιο “ξεσκόνισμα” της μνήμης; Πως μπορεί αυτό να συμβάλει στην οργάνωση ενός αρχείου και έπειτα, σε μια πιο ολιστική καταγραφή της ιστορίας;

Τα ερωτήματα προφανώς είναι αρκετά και γεννιούνται ακόμη περισσότερα αν κάποιος τα αναλογισθεί. Πως μπορούν να απαντηθούν; Αναγνωρίζοντας πρωτίστως πως η ιστορία και η ιστορική μνήμη δε δημιουργούνται από μόνες τους. Πως τόσο η παραγωγή καινούριων κομματιών, όσο και η αναπαραγωγή των ήδη υπαρχόντων σηματοδοτούν το ποιά ιστορία θέλουμε να κρατήσουμε, καθώς και ποιά κομμάτια μνήμης έχουμε επιλέξει να αναπολούμε.

ΕΥΤΥΧΙΑ ΜΥΛΩΝΑ

*Η Ευτυχία Μυλωνά είναι Υποψήφια Διδάκτορας Μεσανατολικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λάιντεν στην Ολλανδία. Παράλληλα διδάσκει στο Προπτυχιακό πρόγραμμα του Τμήματος Διεθνών Σπουδών του Πανεπιστημίου Λάιντεν στην Χάγη.

Με τον έναν ή τον άλλο τρόπο η Αίγυπτος και οι Αιγυπτιώτες συμπεριλήφθηκαν σε εκδόσεις ελληνικών γραμματοσήμων, τις οποίες και καταγράφουμε παρακάτω, με τις χρονολογίες έκδοσης εντός παρενθέσεων:

Θωρηκτό Αβέρωφ (1927, 1967 & 2012): Η κυβέρνηση του Κ. Μαυρομιχάλη δαπάνησε 23.650.000 δρχ. για την απόκτησή του. Οι 8.000.000 χρυσές δρχ. προέρχονταν από το 20% της συνολικής κληρονομιάς του Γεωργίου Αβέρωφ, που παραχώρησε με τη διαθήκη του στο Ταμείο Εθνικού Στόλου το 1899.

Ελ Αλαμέιν – Τάφος Πεσόντων (1947): Το Ελ Αλαμέιν βρίσκεται 106 χιλιόμετρα δυτικά της Αλεξάνδρειας και είναι ο τόπος όπου διεξήχθησαν δύο μάχες το 1942 με τη συμμετοχή της 1^ηςΕλληνικής Ταξιαρχίας, οι οποίες έπαιξαν σπουδαίο ρόλο στη θετική για τους συμμάχους έκβαση του πολέμου κατά του Άξονα. Εκεί αργότερα, ανάμεσα στα συμμαχικά μνημεία, ανεγέρθηκε στο ελληνικό κοιμητήριο και το Μνημείο των Πεσόντων Ελλήνων κατά τις εχθροπραξίες αυτές.

Μέγας Αλέξανδρος (1954 & 1968): Ο Μέγας Αλέξανδρος (356-323 π.Χ.) ήταν ο ιδρυτής της Αλεξάνδρειας στα δυτικά του Νείλου το 331 π.Χ., η οποία υπήρξε κατά την αρχαιότητα η πρωτεύουσα της Νειλοχώρας και σπουδαίο λιμάνι, ενώ θεωρείται πως στην ακμή της κατά την Πτολεμαϊκή Περίοδο αποτέλεσε μία από τις επιφανέστερες εστίες πολιτισμού με κέντρο την περίφημη βιβλιοθήκη της.

Γεώργιος Αβέρωφ (1973): Ο Αιγυπτιώτης Γ. Αβέρωφ (1815-1899) ήταν Εθνικός Ευεργέτης : Έδωσε 900.000 χρυσές δρχ. για την αποπεράτωση του Πολυτεχνείου (που είχαν αρχίσει οι Αλεξανδρινοί Τοσίτσας και Στουρνάρης), έκτισε τη Σχολή Ευελπίδων, τις εφηβικές φυλακές της Αθήνας (Εφηβείον Αβερώφειο), τη Γεωργική Σχολή της Λάρισας, έδωσε μεγάλα ποσά στην κοινότητα του Μετσόβου και στο Ωδείο Αθηνών, 1.000.000 δρχ. για την αναμαρμάρωση του Παναθηναϊκού Σταδίου, πρόσφερε τους ανδριάντες του Ρήγα και του Γρηγορίου 5^ου που βρίσκονται στην είσοδο του αθηναϊκού Πανεπιστημίου, απ΄ τα δικά του κυρίως χρήματα αγοράστηκε το θωρηκτό που φέρει το όνομα του, βοήθησε οικονομικά στη διεξαγωγή των πρώτων Ολυμπιακών Αγώνων, κ.ά.

Φυγή της Αγίας Οικογένειας στην Αίγυπτο (1974): Στην Αίγυπτο κατέφυγε η Υπεραγία Θεοτόκος με το Χριστό όταν ο Ηρώδης διέταξε τη σφαγή των παιδιών της Βηθλεέμ. Το πόσο καιρό έμειναν εκεί διαφέρει ανάλογα με τις πηγές, πάντως στα μέρη που πέρασαν κατά τη διαμονή τους ανεγέρθησαν εκκλησίες και μοναστήρια, όπως ο Ναός της Παρθένου στο μοναστήρι Αλ Μεχάρακ, ενώ υπάρχουν πολλά ιερά δέντρα κάτω από τις φυλλωσιές των οποίων πιστεύεται πως φιλοξενήθηκε η Θεία Οικογένεια, όπως το ¨Δέντρο της Παναγίας¨ στη Ματαρία, κοντά στο Κάιρο. Η εν Αιγύπτω φυγή γιορτάζεται από την Εκκλησία στις 26 Δεκεμβρίου.

Μιχαήλ Τοσίτσας και Πολυτεχνείο (1975): Ο Αιγυπτιώτης Μ. Τοσίτσας (1787-1856) ήταν Εθνικός Ευεργέτης : Έδωσε μεγάλα ποσά κατά καιρούς στο Μέτσοβο, έκανε σημαντικές δωρεές για το ελληνικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, έδωσε 100.000 γαλλικά φράγκα για τη συντήρηση του Πολυτεχνείου, 10.000 τάλιρα για τον εξωραϊσμό των δρόμων Αιόλου, Σταδίου και Ερμού, 15.000 δρχ. υπέρ της Ελληνικής Κοινότητας Θεσσαλονίκης, μεγάλα ποσά στο Αρσάκειο, στο τότε αθηναϊκό νοσοκομείο, στο Αμάλειο Ορφανοτροφείο, στη Φιλεκπαιδευτική Εταιρεία και σε άλλα ιδρύματα.

Φάρος Αλεξάνδρειας (1977):  Ένα από τα 7 θαύματα του αρχαίου κόσμου, ο Φάρος ανεγέρθηκε τον 3^ο αι. π.Χ. επί της ομώνυμης νησίδας λίγο έξω από το λιμάνι της Αλεξάνδρειας, κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Πτολεμαίου Β΄του Φιλάδελφου (284-246) και παρέμεινε σε λειτουργία μέχρι την πλήρη καταστροφή του από σεισμούς τον 14^ο αι μ.Χ.

Κωνσταντίνος Καβάφης (1983): Ο Αιγυπτιώτης Κ. Καβάφης (1863-1933) υπήρξε χωρίς αμφιβολία η μεγαλύτερη πνευματική φυσιογνωμία της Αλεξάνδρειας και σήμερα, κατά γενική ομολογία, θεωρείται ο επιφανέστερος παγκοσμίως Έλληνας ποιητής.

Ντίνος Ηλιόπουλος (2009): Ο ευγενικός και μετριοπαθής Αιγυπτιώτης ηθοποιός Ντίνος Ηλιόπουλος (1915-2001) πρόσφερε με τη σπουδαία υποκριτική του ικανότητα το γέλιο – και όχι μόνο – σε εκατομμύρια Έλληνες, ενός δίδαξε ήθος εντός και εκτός σκηνής.

Σιβιτανίδειος Σχολή (2009): Η Σιβιτανίδειος Σχολή Καλλιθέας ιδρύθηκε το 1926-27 από κληροδότημα αξίας 3.000.000 χρυσών δραχμών σε αιγυπτιακά χρεόγραφα και λίρες Αιγύπτου προς το Δημόσιο του Αιγυπτιώτη Βασίλειου Σιβιτανίδη (1830-1921).

Αριστείδης Πατρινός (2013): Ο Αιγυπτιώτης γενετιστής Α. Πατρινός (1947) βρίσκεται πίσω από τη δημιουργία των πρώτων συνθετικών βακτηριδιακών κυττάρων, τιμώμενος με πολυάριθμα βραβεία και τιμητικούς τίτλους στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Ας σημειωθεί επίσης το αναμνηστικό ¨εταιρικό γραμματόσημο¨ που εξέδωσε επίσημα μέσω των ΕΛΤΑ ο Σύνδεσμος Αιγυπτιωτών Ελλήνων το 2013, επ΄ ευκαιρία της συμπλήρωσης 80 ετών δράσης και προσφοράς από την ίδρυση του το 1933.

Με αιγυπτιώτικο ενδιαφέρον έχει εκδώσει γραμματόσημα και η αδελφή Κύπρος, όπως αυτά με τον σπουδαίο κυπριακής καταγωγής Αιγυπτιώτη πεζογράφο Νίκο Νικολαΐδη (2006), με τους ηγέτες του Κινήματος των Αδεσμεύτων (Νάσερ, Νεχρού, Τίτο) και το Μακάριο (1988), τη φυγή της θείας οικογένειας στην Αίγυπτο (1974), κ.ά.

Τέλος, η αγαπημένη Αίγυπτος έχει συμπεριληφθεί με διάφορα θέματα σε γραμματόσημα πολλών χωρών του κόσμου: Με τον μεταφραστή των ιερογλυφικών Ζαν Φρανσουά Σαμπολιόν το Μονακό (1990) και η Γαλλία (1972), με τον Αιγύπτιο ηγέτη Νάσερ το Σουδάν (1973), το Άμπου Ντάμπι (1971), κ.ά.

Επί τη ευκαιρία δε, σημειώνουμε και τα φιλανθρωπικά αιγυπτιώτικα ¨ειδικά χαρτόσημα¨ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Αιγύπτου (περ. 1924)  και της Ελληνικής Ενώσεως ¨Αισχύλος-Αρίων¨ (υπέρ του Ασύλου και των Νυχτερινών Σχολών της) που κυκλοφόρησαν στη Νειλοχώρα.

 

Ν.ΝΙΚΗΤΑΡΙΔΗΣ

Μια συζήτηση για μια πόλη με πλούσια ιστορία και πλούσιες μνήμες πολλών σημερινών Ελλήνων -την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου- φιλοξένησε η Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών τον περασμένο μήνα. Τίτλος της εκδήλωσης «“Πάντα η Αλεξάνδρεια είναι”: Επιστρέφοντας στην Καβαφική Αλεξάνδρεια» και στόχο είχε να διερευνήσει την ιδιαίτερη θέση που έχει αυτή η πάντα γοητευτική πόλη στην ιστορική και λογοτεχνική ιστορία της Ευρώπης και της Μέσης Ανατολής.

Αφορμή γι’ αυτήν τη συζήτηση το βιβλίο που έγραψε η καθηγήτρια Συγκριτικής Φιλολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης Hala Halim με τίτλο «Alexandrian Cosmopolitanism: An Archive». Μαζί της στη συζήτηση ήταν και ο Αιγυπτιώτης Αλέξανδρος Καζαμίας, επίκουρος καθηγητής Πολιτικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Κόβεντρι ― «είμαι από το Κάιρο, αλλά αγαπώ πολύ την Αλεξάνδρεια», ανέφερε στην «Κ» ο κ. Καζαμίας που είναι και ειδικός στην ιστορία της ελληνικής κοινότητας της Αιγύπτου.

Εντοπίσαμε τον Αλέξανδρο Καζαμία σ’ ένα χωριό της Εύβοιας, όπου είχε έρθει για τις γιορτές του Πάσχα. Γιατί είναι σημαντική η Αλεξάνδρεια, τον ρωτήσαμε, και τόσο εμβληματική στον σύγχρονο πολιτισμό; «Η σύγχρονη Αλεξάνδρεια είναι μια ενδιαφέρουσα, αλλά όχι μοναδική μεσογειακή πόλη. Ο πολυσυζητημένος και αμφιλεγόμενος “κοσμοπολιτισμός” της είναι κάτι το οποίο απαντάται και αλλού. Αυτό όμως που την κάνει σημείο αναφοράς του σύγχρονου πολιτισμού είναι ότι γέννησε μια σημαντική σύγχρονη λογοτεχνία, κυρίως γύρω από τον Καβάφη, αλλά και τους Βρετανούς Ε. Μ. Φόρστερ, Λόρενς Ντάρελ, την Ιταλίδα Φαούστα Τσιαλέντε, τον Στρατή Τσίρκα και τους Αιγύπτιους Ναγκίμπ Μαχφούζ, Εντουαρντ Χαράτ κ.ά. Πολλοί από αυτούς ισχυρίζονται ή υπαινίσσονται ότι υπάρχει κάτι στην τέχνη που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε αλεξανδρινό τρόπο γραφής και μυθοπλασίας, ενώ, παρά τις διαφορές τους, όλοι αυτοί οι σημαντικοί λογοτέχνες διαφορετικών εθνοτήτων ένιωθαν το πολιτισμικό βάρος της αρχαίας Αλεξάνδρειας, που υπήρξε πρωτεύουσα του φωτός και του πολιτισμού της σπουδαίας αλλά παραγνωρισμένης ιστορικά περιόδου, της λεγόμενης “ύστερης αρχαιότητας”, από το 300 π.Χ. μέχρι τη δολοφονία της φιλοσόφου Υπατίας, το 415 μ.Χ.», απάντησε ο Αλέξανδρος Καζαμίας.

Οσο για το βιβλίο της Αιγύπτιας φιλολόγου Χάλα Χαλίμ, «προσπαθεί -ορθά κατά τη γνώμη μου- να αμφισβητήσει τον αποικιακό (κυρίως βρετανικό) μύθο της κοσμοπολίτικης Αλεξάνδρειας και να τον ανασυγκροτήσει εντάσσοντας σε αυτόν το αποκλεισμένο αιγυπτιακό στοιχείο. Για μας τους Ελληνες, η σημασία αυτής της οπτικής είναι μεγάλη, γιατί φωτίζει πιο καλά τον παραγνωρισμένο ρόλο που διαδραμάτισε η Αίγυπτος, αλλά και η ευρωπαϊκή αποικιοκρατία, στη συγκρότηση ενός σημαντικού τμήματος της σύγχρονης λογοτεχνίας μας. Το πλαίσιο της ελληνικής λογοτεχνίας δεν ήταν ποτέ αυστηρά εθνικό».

(Πηγή: Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 29ης Απριλίου 2015, της Όλγας Σέλλα)

 

Το Μπενάκειο Ορφανοτροφείο ιδρύθηκε το 1909 με δωρεά της οικογένειας Μπενάκη και συγκεκριμένα των Εμμανουήλ και Βιργινίας Μπενάκη. Το Μπενάκειο έκανε δεκτά κορίτσια τα οποία ήταν ορφανά από δύο γονείς, ή είχαν μόνο έναν γονεά ο οποίοι αδυνατούσε να καλύψει τις ανάγκες του παιδιού.

Το ίδρυμα παρείχε τη στοιχειώδη εκπαίδευση (δημοτικό) στις τροφίμους κοπέλες που φυσικά έμεναν εσώκλειστες και δεν δικαιούταν να αποχωρήσουν από το ίδρυμα πριν ολοκληρώσουν τη βασική τους μόρφωση. Όσες το επιθυμούσαν στέλνονταν στα δευεροβάθμια σχολεία της Ε.Κ.Α. (Σαλβάγειος, Αβερώφειο, Αγγλικές Σχολές κ.ά.), ενώ οι υπόλοιπες μπορούσαν να παρακολουθήσουν το τμήμα Οικοκυρικής που λειτουργούσε στο Ορφανοτροφείο. Η προσφορά του ιδρύματος ήταν μεγάλη. Μέσα σε αυτό οι εσώκλειστες κοπέλες μάθαιναν κοπτική και ραπτική, καθώς και κάποιες άλλες εργασίες τεχνικής φύσης.

Το ίδρυμα είχε κατά κάποιο τρόπο μια αυτοτέλεια, υπό την εποπτεία της ΕΚΑ φυσικά. Η εποπτεία όμως της καθημερινής δραστηριότητας βρισκόταν κάτω από τη φροντίδα επιτροπής, της οποίας πρόεδρος ήταν για πολλά χρόνια η Αργίνη Μπενάκη Σαλβάγου, γόνος της ιδρύτριας οικογένειας. Είναι εξάλλου γνωστό ότι πριν λειτουργήσει ως Μπενάκειο Ορφανοτροφείο, είχε δημιουργηθεί το “Μικρό Άσυλο”, που είχε τη φροντίδα της Βιργινίας Μπενάκη, συζύγου του Εμμανουήλ, καθώς και της Πηνελόπης Μπενάκη Δέλτα, πριν εγκαταλείψει την Αλεξάνδρεια.

Από την ίδρυση του και μέχρι τη δεκαετία του ’60 το Μπενάκειο Ορφανοτροφείο φιλοξένησε περίπου 1.200 κοπέλες ορφανές. Το 1967 αποχώρησε η Δ/τρια Θ. Βαλασίδου και ανέλαβε τη διεύθυνση η Σοφία Στεφανάκη, ήδη Δ/τρια της Σχολής Αμφιέσεως που είχε μεταφερθεί από το Ζερβουδάκειο στο Μπενάκειο Μέγαρο.

Το 1970 έπαψε να λειτουργεί το Ορφανοτροφείο που επί τόσες γενιές είχε εκπαιδεύσει και γενικότερα μορφώσει κοπέλες της Ελληνικής παροικίας Αλεξανδρείας. Το κτίριο του Μπενακείου Ορφανοτροφείου παραχωρήθηκε το 1971-1972 στο Ελληνικό Δημόσιο και εκεί στεγάστηκαν οι υπηρεσίες του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια, που λειτουργούν μέχρι και σήμερα.

(Πηγή: Σουλογιάννης, Ε. Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας 1843-1993, Αθήνα: Ε.Λ.Ι.Α, 2005, σσ. 241-242)

Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας έχοντας παράδοση στην προσφορά προς την Ελλάδα, δε θα μπορούσε να απέχει από το μεγάλο αγώνα που η πατρίδα διεξήγαγε κατά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η προσφορά μεγάλη και υλική αλλά και σε ανθρώπινο δυναμικό.

Το 1940 ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια Κ. Βαλτής αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να συστήσει την Εθνική Επιτροπή Ελλήνων Αλεξανδρείας, με έδρα τα γραφεία της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας. Στην επιτροπή πρόεδρος είναι ο ίδιος ο Γενικός Πρόξενος και μετέχουν πολύ αξιόλογοι Αλεξανδρινοί:

Δ. Αφουδάκης, Ν. Βατίμπελας, Σ. Βλάχο;, Β. Δελλαπόρτας, Κ. Δημόπουλος, Δ. Ζερμπίνης, Α. Θεοδωράκης, Δ. Θεοδωράκης, Μ. Θερμιώτης, Α. Καζούλης, Μ. Καζούλης, Ε. Καλοχριστιανάκης, Ι. Κασιμάτης, Ν. Κοκκιναράς, Α. Κουταρέλλης, Μ. Λάσκαρις, Ν. Λέβη, Α. Λεοντής, Α. Μινώτος, Α. Μπενάκης, Μ. Μπενάκης, Π. Μοδινός, Ο. Μουστάκης, Γ. Νικολάου, Κ. Νικολάου, Δ. Οικονόμου, Γ. Οικονόμου, Χ. Περαίος, Π. Πετρίδης, Ι. Πηλαβάκης, Ρ. Ραδόπουλος, Ρ. Ρεμανδάς, Γ. Ρούσος, Κ. Σαλβάγος, Μ. Σαλβάγος, Α. Σαράτσης, Δ. Σαρσέντης, Α. Συναδινός, Κ. Ταβουλαρίδης, Ζ. Χαλκιάδης, Α. Χωρέμης και Γ. Χωρέμης.

Το Μάρτιο του 1941 τα σχολεία της Ε.Κ.Α. παραχωρούνται στον Ελληνικό Στρατό, που αρχίζει να καταφθάνει στην Αλεξάνδρεια, μετά την κατάρρευση του μετώπου της Βορείου Ελλάδος, για να φιλοξενηθούν οι ιππείς, οι οποίοι είναι και οι πρώτοι Έλληνες στρατιώτες που φτάνουν. Το Μπενάκειο Συσσίτιο αναλαμβάνει τη σίτιση τους. Ταυτόχρονα τα σχολεία της Ε.Κ.Α. γίνονται κέντρο της Ελληνικής Παθητικής Αεράμυνας, την οργάνωση της οποίας είχε αναλάβει ο Ρ. Ρεμανδάς σε συνεργασία με τον Κυανό Σταυρό του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας «Πτολεμαίος ο Α΄». Τα σχολεία όμως πρόσφεραν και ανθρώπινο δυναμικό. Μέχρι τις 18 Φεβρουαρίου 1942 και ως αποτέλεσμα της επιστράτευσης οκτώ ηλικιών, είχαν στρατολογηθεί 14 διοικητικοί υπάλληλοι και 2 καθηγητές, οι οποίοι πολέμησαν στο Αλαμέιν, στη Μεσόγειο με το Ελληνικό Ναυτικό και στην Ελληνική Αεροπορία που δρούσε στη Βόρειο Αφρική.

Στα κτίρια της Ε.Κ.Α. στεγάστηκε η έδρα της «Επιτροπής Περιθάλψεως Οικογενειών Επιστράτων», η «Φανέλλα του Στρατιώτου», το «Δέμα του Στρατιώτου», το «Σώμα Ελληνίδων Εθελοντριών Νοσοκόμων Αιγύπτου», το «Σπίτι του Ναύτη» κ.α.

Η μεγαλύτερη, ίσως, βοήθεια της Ε.Κ.Α., πέραν του ανθρώπινου δυναμικού, στην αγωνιζόμενη Ελλάδα προσφέρθηκε μέσω του Ελληνικού Νοσοκομείου «Θεοχ. Κότσικας». Αρχικά και για μερικούς μήνες του 1941 εγκαθήστατε και λειτουργεί στους χώρους του Ελληνικού Νοσοκομείου το Γενικό Αυστραλιανό Νοσοκομείο, χωρητικότητας 250 κλινών. Εν συνεχεία η Ε.Κ.Α. παραχωρεί το Ελληνικό Νοσοκομείο στην Ελληνική Κυβέρνηση για να λειτουργήσει εκεί το Ελληνικό Ναυτικό Νοσοκομείο, χωρητικότητας 250 κλινών. Ενώ στη συνέχεια προστίθενται άλλες 250 κλίνες για την κάλυψη των αναγκών στρατού ξηράς και αεροπορίας. Ταυτόχρονα η Ε.Κ.Α. υπογράφει συμβόλαιο φιλοξενίας του 2^ου Νεοζηλανδικού Εκστρατευτικού Σώματος και κάλυψης των αναγκών του σε θέματα περίθαλωης τραυματιών. Στο Ελληνικό Νοσοκομείο προσφεύγουν όμως και οι ναυτεργάτες και αξιωματικοί του εμπορικού ναυτικού, καθώς και μέλη οικογενειών επιστράτων και τραυματίες από τις αεροπορικές επιδρομές των δυνάμεων του Άξονα (Γερμανία, Ιταλία).

Ο Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού εξυπηρετεί τις θρησκευτικές ανάγκες των Ελλήνων στρατιωτών, με την τέλεση Ακολουθιών, Δοξολογιών και Μνημοσύνων, τα οποία συνήθως τελούνταν από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Χριστόφορο και στις οποίες παρευρίσκονταν η στρατιωτική και πολιτική ηγεσία. Στον αυλόγηρο του ναού εντοιχίστηκαν πλάκες με τα ονόματα των πεσόντων Ελλήνων στρατιωτών, ναυτών και αεροπόρων στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Οι περισσότεροι από αυτούς κηδεύτηκαν με δαπάνες της Ε.Κ.Α. Παράλληλα παραχωρήθηκε χώρος στο 2^ο Νεκροταφείο της Ε.Κ.Α. όπου ανεγέρθη το «Ηρώο των εν Μέση Ανατολή πεσόντων υπέρ της πατρίδος Ελλήνων αεροπόρων», με δαπάνη των Θ. Κότσικα, προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου και Μ. Σαλβάγου, προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.

(Πηγή: Σουλογιάννης, Ε. Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας 1843-1993, Αθήνα: Ε.Λ.Ι.Α, 2005, σσ. 281-283)

Δεν ξέρω κανένα άλλο πειο δυνατό διεγερτικό της

                               θρέψεως και προ παντός των πεπτικών λειτουργιών,

                               από τον αέρα της θάλασσας.

Dujardin–Beaumetz.

 

Την αλήθεια του αξιώματος αυτού, ενός των μεγελειτέρων Γάλλων θεραπευτών, του περασμένου αιώνος, την διαβάζουμε καθημερινώς στα χαρωπά προσωπάκια των παιδιών μας, που η αύρα της θάλασσας και το κυματάκι του γιαλού, μεταμορφώνουν πολύ γρήγορα, σε απίστευτο βαθμό.

Η διαμονή στη θάλασσα όχι μόνον διεγείρει και αυξάνει την ζωτικότητα του παιδικού οργανισμού, όχι μόνον ζωντανεύει τις νωθρές λειτουργικές του ικανότητες, αλλά και δυναμώνει τους μυς και τα κόκκαλα, τονώνει τα νεύρα του, τακτοποιεί την πέψι και αυξάνει τις θρεπτικές εναλλαγές. …

Το θαλάσσιο λουτρό – τι θαυμάσιος εναρμονισμός θεραπευτικών αρετών – με την διάχυτη θαλπωρή των ηλιακών ακτίνων, είνε ένα από τα πειο αποτελεσματικά μέσα που διαθέτουμε, για να αναζωογονήσουμε τον οργανισμό των παιδιών μας και εξασφαλίσουμε την υγεία των.

Είναι ένα αλάνθαστο δυναμωτικό φάρμακο που δεν μπορεί να συναγωνισθή και η πειο πλούσια σε τονωτικές ιδιότητες, φαρμακευτική συσκευασία.

Όλα του, από τα χημικά του συστατικά και προ παντός το ιώδιό του, έως την αλμύρα του και την αφθονία των ραδιενεργών του ουσιών, αποτελούν ένα θεραπευτικό περιβάλλον πρώτου βαθμού, όπου τα κουρασμένα σώματα των παιδιών μας, ξαναβρίσκουν όλο το σφρίγος και τη ζωηρότητα που χάνουν μέσα στο «Βάραθρο αυτό των ανθρωπίνων υπάρξεων» τις ασφυκτικές πόλεις.

Όσοι λοιπόν  έχετε παιδιά αναιμικά και χλωρωτικά με καθυστερημένην την θρέψι και την ανάπτυξί των, όσοι έχετε παιδιά, με το μυϊκό σύστημα ελαττωματικό και τα κόκκαλα αδυνατισμένα, όσοι έχετε παιδιά χοιραδικά, λυμφατικά ή και ραχιτικά, μην διστάζετε να τα στέλλετε στην πλαζ, για να επωφεληθούν από την σωτηρία επίδρασι του θαλασσίου νερού, για να φρεσκάρουν και δυναμώσουν τους πνεύμονας και την καρδιά.

Μην ξεχνάτε ότι, πίσω από τις αρρώστιες εκείνες, που προσβάλλουν το τρυφερό στήθος των παιδιών σας, όπως είναι η ιλαρά, η γρίππη, η βρογχοπνευμονία, παραμονεύει η φυματίωσις, ο μεγαλείτερος και αγριώτεροςκαταστροφεύςτης παιδικής ηλικίας. Χρειάζεται λοιπόν μεγάλη προσοχή κατά την ανάρρωσι των παιδιών σας.

Η θάλασσα, ο καθαρός αέρας και ο ζωογόνος ήλιος, τα τρία αυτά θαυματουργά δυναμωτικά, είναι τα μόνα, τα πειο βέβαια και τα πειο αποτελεσματικά μέσα, που ενισχύουν τον οργανισμό των παιδιών σας και θα τα προφυλάξουν από τον πειο επίβουλο εχθρό της υγείας των, την φυματίωσι. …

Μες στην υγρή αγκαλιά της, μικροί και μεγάλοι, υγιείς και ασθενικοί, χλωρωτικοί και αδύνατοι, παίρνουν το ευεργετικό βάπτισμα ανανεώσεως υγείας και ευμορφιάς.

Η θάλασσα και ο ήλιος, ο εχθρός αυτός των χλωρώσεων, καθώς τον τραγουδεί ο Baudelaire, είναι οι πειο χρήσιμοι, οι πειο καλοί γιατροί των παιδιών!

Μην διστάζετε λοιπόν, ούτε στιγμή.

Δώστε στα παιδιά σας, κάθε δυνατή ελευθερία. Στείλτε τα στην πλαζ.

Ελευθερώστε τα από την φυλακή των ρούχων, που τα περισφίγγουν.

Προφυλάξτε μόνον το κεφάλι τους με ένα πλατύ, μεγάλο, ψάθινο καπέλο.

Αφήστε τα, με την δερμάτινη μόνον φορεσιά τους, για να ψηθή σιγά-σιγά και μεθοδικά, να κοκκινίση σαν το φρούτο και να γείνη στο τέλος σοκολατένια. . .

Συνηθίστε τα παιδιά σας να λατρεύουν τον ήλιο και το θαλάσσιο νερό και τότε θα τα δήτε πλημμυρισμένα από χαρά, από ευθυμία και με το ηθικό εξυψωμένο και πάντα ακμαίο και δυνατό.

Έτσι, το κορμί των, όταν βρίσκεται σε επαφή, με το φως και με το νερό, θα γείνη σιδερένιο, ώμορφο και πλαστικό και θα αντέχη στις αρρώστιες και στις κακουχίες της ζωής.

Θάλασσα! Πόσες άραγε φορές δεν νοσταλγούμε, την αξέχαστή σου συντροφιά, ποθώντας να ζήσουμε, όπως πρώτα, κοντά στα φύκια σου και στις αμμουδιές σου, και πόσες φορές δεν σμίγουμε με το παράπονο του κλαυθμηρού τραγουδιού σου, το βουβό πόνο μας, τον πόνο του ποιητού, που σε τραγούδησε τόσον αγνά, τόσον εύμορφα και τόσον απλά;

«Στενάζεις καρδιά μου, το ίδιο αναστέναγμα:

Να ζούσα και πάλι,

στη θάλασσα εκεί, την ρηχή και την ήμερη

στη θάλασσα εκεί, την πλατειά, την μεγάλη».

Δρ. ΚΑΒΟΥΡ

 

Στην πλαζ κατέβηκα ένα απομεσήμερον

και σαν να διάβασα του Βοκκακίου Δεκαήμερον

το . . . νευρικόν μου σύστημα επανεστάτησε

γιατί τα βλέμματά μου εν ακαρείεκράτησε

μια θηλυκοπαρέα που εν σώματι

ελούετο, και ήσαν όλες . . . κόμματοι.

 

Στην πλαζ τα θήλεα δείχνουνε καμπυλότητας

συνάμα κι ερεθιστικάς κοιλότητας,

λούζονται ξένοιαστες και αμεράκωτες,

κι ακόμα λίγο να φανερωθούν ξεβρ. . . .

 

Στην πλαζ ζεύγος ερωτικόν πορεύεται

τον απηγορευμένον στην καμπίνα γεύεται,

τον μήνα παίρνει ο γκαφίρης μισό δολλάριον

και μέρα νύχτα τους κρατάει . . . το φανάριον.

 

Στην πλαζ κάθε τύπον καλλονής θα συναντήσετε

και σώματα με το μαγιό θα αντικρύσετε,

που λες από Φειδία σμίλη και λαξευθήκανε

μα κι άλλα που μοιάζουν λουκουμάδες . . . που στραβοχυθήκανε.

 

Στην πλαζ θα συναντήσετε γερόντια

που προ πολλού εχάσανε . . . τα δόντια

και μόλις δουν ανήλικα τεντώνονται

και στο λεφτό τα μάτια τους γουρλώνονται.

 

Στην πλαζ η πίστις η συζυγική εξαφανίζεται

και του συμβίου η κεφαλή στολίζεται,

γιατί τώρα οι σύζυγοι, σ’ όλης της γης τα πέρατα,

έχουν για «μάρκα ντεποζέ» τα . . . κέρατα.

 

Στην πλαζ θα συναντήσετε κάθε μορφής σουλούπι,

αγαλματένια σώματα, και σώματα καλούπι

θα δήτε δίπλα σε περικαλλή σας συμπολίτιδα

μέλη γεροντικά που πάσχουν από  . . αρθρίτιδα.

 

Αλεξάνδρεια Ιούλιος 1933

ΣΤ. Μ. ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ

Ο οικογενειάρχης: Μου φαίνεται πως αυτοί που πνίγονται και οι φαμελίτες, είμαστε οι κυριώτεροι εκπρόσωποι της δραματικής φιλολογίας της πλαζ. Τι βάσανα! Το πρωί υποχρεώνουμαι να ξυπνώ με τους κοκόρους γιατί η γυναίκα μου θέλει να κάνει το πρωινό της μπάνιο με τα παιδιά στην πλαζ κι αρχίζει τις ετοιμασίες της αναχωρήσεως από τα ξημερώματα. Σηκώνουμαι, πάω αγουροξυπνημένος στη δουλειά μου. Σκοτούρες, ζέστη, σκασίλα. Κατά το βράδυ περνώ να τους πάρω και ν’ αναπνεύσω κι εγώ λιγάκι. Δεν βαριέσαι! Η ώρα του γυρισμού μου βγάζει ξυνή όλη την ευχαρίστησι. Νταραβέρι, τρεχάματα, καρδιοχτύπι. Η καϋμένη η Πολυξένη αφήνει το γλυκανάλατο ύφος τής καθώς πρέπει κυρίας, αγριεύει και παίρνει τον βλοσυρό τόνο του τσαούση για να . . . συμμαζέψη τα παιδιά που δεν έχουν ξεκολλημό από τα παιχνίδια τους: Γιωργάκη έλα θα σου τις βρέξω. . . Καιτούλα, μωρή δεν ακούς; φεύγουμε . . . Παυλάκη βρε εσύ! Φέρε τον Τοτό . . . Όταν τέλος δίνει ο Θεός και συμμαζεύονται και σιγυρισθούν θορυβωδώς τα τσανάκια και τα λοιπά εφόδια της εκδρομής στο καλάθι, ξεκινούμε. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως τέλειωσαν οι δοκιμασίες μας. Αμ δε! Όσο να βολευθούμε τόσοι άνθρωποι στο τραίνο βγαίνει η ψυχή μας. Και στο σπίτι ησυχάζουμε τάχα; Η Πολυξένη είνε νευριασμένη και για να ξεσπάση μου κάνει τον λογαριασμό των εξόδων. Το γούστο είνε που στο τέλος, όταν καλμάρει, μου λέει: Δεν βγάλαμε καϋμένε καμιά φωτογραφία στην πλαζ να θυμούμαστε. . .

Τι να θυμούμαστε!

Ο χωριανός: Ξάπλα στην πλαζ κι άγιος ο Θεός! Ήλιος, αεράκι και άμμος ζεστή, σαν πουπουλένιο στρώμα. Νοιώθεις μάτια μου τη αξία της τεμπελιάς, ύστερα απ’ την καθημερινή αγγαρεία στο φελλαχοχώρι. Χορταίνει το μάτι σου από σάρκα. Μανούλα μου τι γύμνια! Όλα στη φόρα! Μπράτσα, γάμπες και τα παρακατινά, αφρατιές και γλύκες που θυμίζουν το ζαχαροκάλαμο . . .

Ο ερωτευμένος: Γυμνισμός, φυσική ζωή και ψευτοηθική. Γνωρισθήκαμε πλάι στο κύμα και στον καθαρό ορίζοντα. Κουβεντιάσαμε, βουτήξαμε στη θάλασσα, λουσθήκαμε στις ακτίνες του ήλιου. Η άμμος σχημάτισε τη φόρμα των κορμιών μας, η καμπίνα γνώρισε την συντροφιά μας. Παίξαμε, γελάσαμε ξένοιαστοι και ανυπόκριτοι στη γύμνια μας. Χαρήκαμε τη φυσική μας οντότητα χωρίς την ετικέτα των τύπων. Δεν με σκανδάλιζε το τοσούδικο βρεμένο μαγιώ της και δεν της έκανε εντύπωσι η ηλιοθεραπεία μου. Μου χάριζε την επαφή της χωρίς τις επιτηδεύσεις της σεμνοτυφίας. Πρόσφερε στα μάτια μου την ροδισμένη απ’ τον ήλιο γύμνια της . . . Αυτά στην πλαζ. Όταν την συνάντησα σε κάποιο κέντρο ντυμένη ή μάλλον γδυμένη κατά το σύστημα της τελευταίας μόδας, συμμάζεψε τα χείλη της σε τυπικό χαμόγελο κι έβαλε το ’να πόδι πάνω στ’ άλλο για να δείξη την ξεκάλτσωτη γάμπα της που την περιέβαλλαν οι κυματισμοί της κρεπ ζωρζέτ που φορούσε κι εγώ έκανα πως δεν έβλεπα. . .

Ο σνομπ: Επί τέλους! Μπορεί κανείς να λέη ότι παραθέρισε στην πλαζ του Ραμλίου χωρίς να ντροπιασθή από κείνους που πάνε στη Νίτσα και στο Μπιαρίτζ. Επεκράτησε τάξις και ευπρέπεια. Έλειψε ο παρακατιανός κοσμάκης που έκανε τα ρούχα του ένα μπογαλάκι και περιφρονώντας την χρήσι της καμπίνας και την δημοσίαν ηθική, γδύνονταν πίσω από ένα τεντωμένο σεντόνι ή μια προεξοχή βράχου. Τώρα οι καμπίνες είνε θαυμάσιες, βλέπεις να κυκλοφορούν πυτζάμες φαρδοσκελείς, μοντέλα ντερνιέ κρι, γύμνια που διαφέρει από της κυράς του Καρακόλ Λαμπάν ή της δεσποινίδος Ατταρινιώτου . . . Γνωρίσθηκα με μια μονταίν, αιθέριο πλάσμα! Φλερτ διακριτικό. Προχθές τα είπαμε τετ-α-τετ ενώ ο ήλιος βασίλευε, τα σύννεφα χρυσοκόκκινα φλογίζανε το άπειρο και η μεταξένια πυτζάμα της αντανακλούσε τις τελευταίες λάμψεις της . . .

Ο φουτουριστής: Που είνε αυτοί που λένε ότι η θεωρία του σιόρ Μαρινέττι είνε αερολόγημα. Ορισμένως δεν θα πήγαινε ποτέ στην πλαζ. Τι ανομοιομορφία και ανακατωσούρα! Το δράμα γρονθοκοπείται με την κωμωδία και η πεζότης με την ποίησι. Η ωραιότης σκοντάφτει στην ασχήμια και η γαλήνη στον θόρυβον. Εδώ κάποιος χλωμός άρρωστος βυθίζεται σε μελαγχολία, ξένος αυτός στον οργασμό της Φύσεως και την χαρά της Ανοίξεως. Εκεί δύο ερωτευμένοι γλυκοσαλιάζουν το αιώνιο τραγούδι της αγάπης. Πάρα κάτω μια σειρήνα αφρόπλαστη στο πλευρό κάποιου ασχημάνθρωπου. Στην ακρογιαλιά οι μυριόσχημες δαντέλες των αφρών του κύματος, στον αέρα η κνίσσα του καπνού του οβελία που σιγοψήνεται στο γειτονικό καζίνο. Ο ψίθυρος της αύρας και ο ορυμαγδός της τζαζ-μπαντ! Πλαζ: φουτουριστικός πίνακας χωρίς αρχή και τέλος. . .

ΛΟΥΚΙΑ ΜΑΡΒΑ

Έχομε τόσες λέξεις ελληνικές για να μεταφράσωμε την γαλλική plage: ακτή, παραλία, ακρογιάλι, ακροθαλασσιά, περιγιάλι, γιαλός, αμμουδιά, και όμως καμμιά δεν εκφράζει ακριβώς την έννοια της plage, στη σημερινή της μορφή.

Η σημερινή plage είναι: μια, δυο, ή τρεις σειρές από καμπίνες, κοντά στη θάλασσα. Μεταξύ των καμπινών και της θαλάσσης, περιδιαβάζουν διάφορες δεσποινίδες με κομψά maillotsκολημμένα στις καμπύλες τους σώματός των. Τα maillotsκαι το περιεχόμενόν των, συνοδεύονται ή παρακολουθούνται εκ του πλησίον ή από μακρυά από διαφόρους… λατρευτάς των ωραίων γραμμών.

Οι διάφοροι αυτοί οφθαλμολάτρεις των ωραίων αυτών πλαζ-μάτων της plage, αρκούνται εις το οπτικόν αυτό ζαχάρωμα. Μπορούν να ιδρύσουν σύλλογον, τον σύλλογον των ζαχαρο-πλαζ-τών.

Η σημερινή επίδειξις των maillots και των σωμάτων, αποκλείει εις κάθε ώριμον ή ημιώριμονκυρίαν από του να κάμη λουτρά θαλάσσια, την ώρα της κοσμοσυρροής. Η σύγκρισις με τα νεαρά κορίτσια θα ήτο εξευτελιστική δια τα τυχόν υπολειπόμενα κάλλη των.

Η διάφορες baigneuses, δεν πολυσκοτίζονται να μπουν στο νερό. Προτιμούν το ηλιόλουτρον, και σαν να θέλουν να πουν εις τους διαφόρους θαυμαστάς των: «τούτο μου εστί το σώμα, το υπέρ υμών και πολλών εκδυόμενον εις πρόκλησιν αμαρτιών».

Εις το Sidi-Bishrετοιμάζεται μία μεγάλη piscine, διά νυκτερινά λουτρά. Εις τας piscine θα γίνεται διαρκής επίδειξις . . . πισινών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα θαλάσσια λουτρά είναι υγιεινότατα  και ως sport συντελούν εις την διάπλασιν ενός αρτίου σώματος. Δίδουν δε μια ιδιαίτερη νοστιμάδα εις τας λουομένας, αι οποίαι αναγκαστικώς διατηρούν επάνω των . . . και κάτω των, κάποια δόσινακτικού άλατος.

ΣΟΔΑΣ