Ετικέτα: Χρυσοχέρη

Για μια ακόμη φορά η Αλεξανδρινή Αρχαιολόγος και Ιστορικός Τέχνης Ειρήνη Χρυσοχέρη τίμησε με την παρουσία της το Σύλλογο Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας «Πτολεμαίος Α’» με μία αρκετά ενδαφέρουσα διάλεξη θέμα της οποίας ήταν “Οριενταλισμός και εξωτισμός: η εικαστική αναπαράσταση της Ανατολής”. Η διάλεξη δόθηκε το Σάββατο 5 Νοεμβρίου στην αίθουσα εκδηλώσεων του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας «Πτολεμαίος Α’» και με την παρουσία τους τίμησαν τόσο το Σύλλογο, όσο και τη διαλέκτρια, ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Ναυκράτιδος κ. Μελέτιος, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια κ. Εμμανουήλ Κακαβελάκης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, η Γενική Γραμματέας της Ε.Κ.Α. κα Άρτεμις Γεροντάκη, οι Κοινοτικοί Επίτροποι της Ε.Κ.Α. κ. Νικόλαος Κατσιμπρής και Δημήτριος Κάβουρας, ο Εκπρόσωπος της Ε.Κ.Α. στην Ελλάδα κ. Εδμόνδος Κασιμάτης και αρκετά μέλη της παροικίας.

Η Πρόεδρος του Συλλόγου κα Λιλίκα Θλιβίτη στον εναρκτήριο λόγω της σχετικά με το θέμα της παρουσίασης ανέφερε: «Πρόκειται για ένα θεμα που αφορὰ σε μία ενδιαφέρουσα πολιτιστικὴ πλευρὰ του 19ου έως και των αρχὼν τοῦ 20ου αιώνα. Κατὰ το δεύτερο μισὸ του 18ου αιώνα, με τον «Διαφωτισμὸ» και τον «Νεοκλασικισμὸ» μέσα σε ενα υπερεθνικό πλαίσιο αναφοράς, είχε υπάρξει ενας προσανατολισμὸς στην λογική, τα φώτα της γνωσης και τα δημοκρατικὰ ιδεώδη τη Αρχαίας Αθήνας. Αντίθετα τον 19ο έως τις αρχὲς του 20ου αιώνα, με τον «Ρωμαντισμὸ» και τον «Οριενταλισμὸ» αναζητήθηκαν εθνικὲς αφετηρίες, συσχετισμένες προς την φυσική, συναισθηματικὴ και την προσωπική ελευθερία του ανθρώπου. Ενώ ο «Ρωμαντισμὸς» είχε ως πλαίσιο ενδιαφέροντος τον κόσμο της Δυτικὴς Ευρώπης, ο «Οριενταλισμός» σήμανε μία επέκτασι του ίδιου ενδιαφέροντος προς τον κόσμο της Ανατολής, στην οποία τότε συμπεριλαμβανόταν και ο σημερινὸς ελληνικὸς χώρος. Με τον «Οριενταλισμό» καλύφθηκε το ανδιαφέρον της Δύσης ώστε να γνωρίσει πλευρὲς της ηθογραφίας αλλὰ και της μνημειακής τοπιογραφίας του κόσμου της Ανατολής. Τοιουτοτρόπως εξάπτοντας φαντασία καὶ πάθη εικονίσθηκαν εξωτικὲς ηθογραφικες σκηνές, ὴ πλευρὲς μνημειακὴς ιδεαλιστικής τοπιογραφίας, από την αρχαιότητα έως και τις αρχὲς του 20ου αιώνα. Στὸ πλαίσιο αυτὸ η παρουσιάστριά μας θα μιλήσει για την ωραιοποιημένη απεικόνιση προσώπων και τοπίων της Ανατολής που, δια του «Οριενταλισμού», καλλιεργήθηκε στους Ευρωπαίους ή ευρύτερη εικόνα μιας φανταστικής και εξωτικής Ανατολής. Ενα βασικό ερώτημα που θα απασχολήσει την ομιλήτρια, αφορὰ στον τρόπο με τον οποίο η Δύση ανακάλυψε, κατέγραψε, φαντάστηκε και, κατά μια έννοια, «επινόησε» την Ανατολή».

Λίγα Λόγια για τη Διαλέκτρια:

Η Ειρήνη Χρυσοχέρη γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια. Σπούδασε Ιστορία της Τέχνης και Aρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και έκανε μεταπτυχιακὲς σπουδὲς στην Ενάλια Αρχαιολογία και την Κοινωνικὴ Ανθρωπολογία. Αυτὲς τις μέρες καταθέτει το διδακτορικὸ της στο τμήμα Οπτικὴς Ανθρωπολογίας (Visual Anthropology) του πανεπιστημίου Goldsmiths του Λονδίνου.

Έχει συνεργαστεὶ με πολλούς πολιτιστικοὺς φορεὶς στην υλοποίηση εκδηλώσεων, ενὼ τα τελευταία χρόνια έχει διδάξει Ιστορία της Τέχνης σε ιδιωτικὰ και δημόσια ιδρύματα και σχολές, μεταξὺ των οποίων τη Σχολὴ Καλὠν Τεχνὠν Αλεξανδρείας, το Μουσείο Μπενάκη, το Ίδρυμα Θεοχαράκη, το Μουσείο Ηρακλειδὼν, κ.α. Έχει, επίσης, ασχοληθεὶ με το ντοκυμαντὲρ συμμετέχοντας σε πολλά workshops και ως ερευνήτρια σε μια σειρὰ ντοκυμαντὲρ για Ελληνικοὺς και ξένους φορείς. Τέλος, έχει επιμεληθεὶ μια σειρὰ εκθέσεων στην Ελλάδα και την Αίγυπτο, μεταξύ των οποίων και μία έκθεση η οποία ειναι επισκεψιμη στο Ελληνικὸ Γενικό Προξενείο τῆς Αλεξανδρείας.

Πριν από μερικές μέρες βρέθηκα στο σπίτι ενός Αλεξανδρινού, γνωστού σε όλους με την ιδιότητα του τυπογράφου. Ονομάζεται Παναγιώτης Βελετζάς και διατηρούσε μαζί με τ’ αδέλφια του το ομώνυμο τυπογραφείο στην Αλεξάνδρεια. Πηγαίνοντας στην Αγγλία έμαθε την μοντέρνα φωτολιθογραφία και έφερε μαζί του μια τελευταίου τύπου τυπογραφική μηχανή με την οποία έκανε θαυμάσια πράγματα, όπως μας λέει ο ίδιος. Όμως το 1989 αποφάσισε να πουλήσει την επιχείρηση και να μετακομίσει μόνιμα στην Αθήνα μαζί με την οικογένειά του. Τον συνάντησα στο σπίτι του στο Παλαιό Φάληρο. Στο τραπέζι βρισκόταν ένα μικροσκοπικό μοντέλο πολεμικού αεροπλάνου τύπου «Spitfire» που του χάρισε ο γιος του και ένα άλμπουμ με φωτογραφίες από τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ήταν σαφές ότι σήμερα, παραμονές της 28^ης Οκτωβρίου, θα μου μιλούσε για κάτι εντελώς διαφορετικό. Θα μου εξιστορούσε τις περιπέτειές του ως πιλότου της πολεμικής αεροπορίας κατά την διάρκεια του πολέμου. Τον αφήνουμε να μας τις διηγηθεί:

«Από μικρό παιδί μου άρεσε να πετάω. Έκανα χάρτινα αεροπλανάκια και τα πετούσα μέσα στην τάξη. Έτσι όταν ήρθαν να με επιστρατεύσουν εγώ τους ζήτησα αμέσως να πάω στην αεροπορία. Ήταν βλέπεις η μοναδική μου ευκαιρία να πετάξω. Όταν ξεκίνησε ο πόλεμος και συγκροτήθηκε ο στρατός της Μέσης Ανατολής στον οποίο υπηρέτησαν πολλοί Αιγυπτιώτες εγώ ήμουν μόνο δεκαεννέα χρονών. Μαζί λοιπόν με τον ξάδελφό μου τον Σπύρο Αλμπάνη καταταγήκαμε στην αεροπορία, αλλά από τα 150 άτομα που επιστρατεύτηκαν μόνο οι είκοσι γίναμε πιλότοι. Εκπαιδευτήκαμε στη Νότιο Ροδεσία και ταξιδέψαμε με ένα υδροπλάνο του καιρού εκείνου κάνοντας τέσσερις πτήσεις για να φτάσουμε στη Νότιο Αφρική. Εκεί έμαθα πώς πετάνε και μετά από έξι με οκτώ μήνες εκπαίδευσης με θεώρησαν πλέον ικανό να γίνω πιλότος μονοκινητήριου. Οδηγούσα αεροπλάνο διώξεως τύπου «Spitfire» σαν αυτό εδώ το μοντέλο, που ήταν ένα μικρό και ευέλικτο αεροπλάνο. Ώρες πτήσεις έχω γράψει και με ένα άλλο καταδιωκτικό τύπου «Hurricane» αλλά πολύ λιγότερες σε αριθμό. Στο αεροπλάνο ήμουν ολομόναχος και έχω καταγράψει συνολικά 514 ώρες πολέμου που δεν είναι πολλές σε σχέση με άλλους που έχουν 1000.

Τελειώνω λοιπόν τη σχολή της Ροδεσίας και μας στέλνουν πρώτα στην έρημο και μετά στην Ελλάδα όπου λάβαμε μέρος σε πολλές επιχειρήσεις. Στο Ελ Αλαμέιν η δική μου μοίρα δεν συμμετείχε γιατί χρησιμοποίησαν βομβαρδιστικά αεροπλάνα που έριχναν βόμβες.

Στο στρατό υπηρέτησα συνολικά τρεισήμιση χρόνια και εκεί έμαθα ότι ο πόλεμος είναι τρομερό πράγμα. Θυμάμαι ένα περιστατικό που μου είχε συμβεί και με είχε τρομοκρατήσει. Όταν ήρθα στην Ελλάδα με έστειλαν στη Μήλο σε μυστική αποστολή. Μας έδωσαν λοιπόν διαταγή να ελέγξουμε αν υπήρχαν ακόμα γερμανικά υποβρύχια κρυμμένα στους δύο μεγάλους κόλπους του νησιού. Την ώρα όμως που εγώ κι ένας φίλος μου πετούσαμε πάνω από το νησί και φωτογραφίζαμε, οι αντίπαλοι άρχισαν να μας βομβαρδίζουν. Εκείνη τη στιγμή κυριολεκτικά «έχασα τη γη κάτω από τα πόδια μου» και άκουσα τον φίλο μου να φωνάζει μέσω ασυρμάτου: «Ρε Τάκη βάλε μούρη μπροστά και πέσε να φύγουμε…». Εκείνη τη φορά πραγματικά φοβήθηκα πάρα πολύ. Μιας όμως κι έχουμε την επέτειο της 28^ης Οκτωβρίου σε δύο μέρες, θα σου διηγηθώ κι έναν ακόμα κίνδυνο που πέρασα κατά τη διάρκεια των πτήσεών μου. Είχε μόλις ελευθερωθεί η Αθήνα και θα γινόταν η πρώτη παρέλαση για τον εορτασμό της 28^ης Οκτωβρίου. Ήρθε λοιπόν διαταγή να παρελάσει και η αεροπορία. Την ώρα της παρέλασης εμείς -16 αεροπλάνα το ένα δίπλα στο άλλο- θα περνούσαμε πάνω από τη βουλή και τους επισήμους. Κατά τη διάρκεια όμως της δοκιμής εγώ έμενα πίσω γιατί το αεροπλάνο μου παρουσίασε πρόβλημα και δεν ανέπτυσσε ταχύτητα. Βλέποντας ο αρχηγός την καθυστέρησή μου, μου λέει από τον ασύρματο: «Βελετζά αν μπορείς έλα, αλλιώς γύρνα πίσω μόνος σου». Και ευτυχώς που επέστρεψα, διαφορετικά θα είχα προσγειωθεί πάνω στην παρέλαση και ποιός ξέρει πόσους θα είχα πάρει μαζί μου.

Ένα άλλο περιστατικό που θυμάμαι είναι από την εποχή που είχε ελευθερωθεί η Θεσσαλονίκη. Εμένα η Μοίρα μου ήταν η 336η και είχε ως βάση της την Αθήνα. Κάποια στιγμή όμως μου ανέθεσαν μια αποστολή στη Θεσσαλονίκη (να παραδώσω έναν φάκελο στο εκεί αρχηγείο της αεροπορίας) την οποία θα εκτελούσα με το αεροπλάνο μου. Όταν το άκουσα σκέφτηκα αμέσως ότι στη μέση της διαδρομής ήταν το χωριό μου, ο Κισσός Πηλίου, όπου είχα πολλούς συγγενείς. Έκανα λοιπόν κάτι που είχα ακούσει από έναν φίλο. Πήρα έναν άδειο κάλυκα από κανόνι, έβαλα μέσα ότι χρήματα είχα κι ένα γράμμα και τον έκλεισα. Στη συνέχεια αγόρασα μια κορδέλα 5 μέτρων και την έδεσα πάνω στον κάλυκα. Όταν απογειώθηκα τον πήρα μαζί μου και άρχισα να ψάχνω με το αεροπλάνο το χωριό μου. Μόλις το βρήκα άρχισα να κάνω βόλτες πάνω από την κεντρική πλατεία. Από το θόρυβο που έκανε το αεροπλάνο όλο το χωριό βγήκε έξω να δει τι γίνεται. Στην τρίτη βόλτα έκοψα μηχανή, πέταξα τον κάλυκα από το αεροπλάνο και έτσι όπως άνοιξε η κορδέλα μπόρεσαν οι κάτοικοι να δουν σε πιο σημείο θα έπεφτε. Πολλά χρόνια αργότερα έμαθα ότι αυτά τα χρήματα βοήθησαν πολύ το χωριό εκείνα τα δύσκολα χρόνια».

Μετά την αποστράτευσή του ο κ. Βελετζάς δεν ξαναπέταξε ποτέ μόνος.

Με μεγάλη επιτυχία και με την παρουσία πολυπληθούς παροικιακού και αιγυπτιακού κοινού πραγματοποιήθηκαν στις 12 Νοεμβρίου τα εγκαίνια της έκθεσης φωτογραφίας «Ταξιδεύοντας στο τότε και το τώρα…» που επιμελήθηκε, μετά από πολύμηνη συστηματική έρευνα, η ιστορικός Ειρήνη Χρυσοχέρη. Η έκθεση οργανώθηκε με τη στήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και φιλοξενήθηκε στο χώρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος, του οποίου τελεί υπό την αιγίδα.

Στον χαιρετισμό του ο εκπρόσωπος τους Ελληνικού Προξενείου κ. Νικόλαος Νάννης επισήμανε ότι «πρόκειται για μια έκθεση που σκοπό έχει να θυμίσει στους παλαιότερους και να γνωρίσει στους νεότερους στιγμές ανθρώπινες -περισσότερο ή λιγότερο σημαντικές-, που όλες όμως έχουν μια ιδιαίτερη αξία η οποία έγκειται στο ότι απεικονίζουν τη ζωή του Ελληνισμού σ’ αυτή την πόλη». Καταλήγοντας είπε ότι «αξίζουν θερμά συγχαρητήρια τόσο στην επιμελήτρια της έκθεσης για το έργο της, όσο και στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας για την αμέριστη στήριξη που παρείχε από την αρχή σε αυτή τη προσπάθεια».
Ο πρόεδρος της κοινότητας κ. Γιάννης Σιόκας, ακολούθως, τόνισε ότι «τέτοιες δημιουργικές προσπάθειες που αντιμάχονται τη λήθη του παρελθόντος πάντα θα αγκαλιάζονται από την Ελληνική Κοινότητα» και προσέθεσε ότι «ποιός δεν θα μπορούσε να αναδείξει καλύτερα τις μνήμες της καθημερινής ζωής των Ελλήνων της πόλης μας, παρά ένας από εμάς, όπως η αγαπημένη μας Ειρήνη, γέννημα και θρέμμα της Αλεξανδρινής παροικίας».
Τέλος η κα Ειρήνη Χρυσοχέρη, παίρνοντας το λόγο ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της Κοινότητας κο. Γιάννη Σιόκα για τη στήριξη που της παρείχε καθώς και τον Γενικό πρόξενο κ. Χρήστο Καποδίστρια για την ευγενική παραχώρηση του χώρου και ανέφερε, ανάμεσα σε άλλα, τα παρακάτω: «Η έκθεση αποτυπώνει φωτογραφικά, στιγμιότυπα από την καθημερινή ζωή των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας καλύπτοντας χρονολογικά μια περίοδο από την ακμή του Ελληνισμού μέχρι σήμερα. Ο μεγαλύτερος όγκος των φωτογραφιών που παρουσιάζεται, προέρχεται από ιδιωτικές συλλογές Ελλήνων που κατοικούν σήμερα στην πόλη και εκτίθεται για πρώτη φορά στο κοινό. Η έκθεση συνοδεύεται από πλούσιο ηχητικό και οπτικό αρχειακό υλικό, καθώς και από πειραματικές δουλειές που προέκυψαν με τη συμμετοχή των νεότερων μελών της Ελληνικής παροικίας, των μαθητών του Αβερωφείου Λυκείου». Η επιμελήτρια ευχαρίστησε δημόσια τους παροίκους που συνεργάστηκαν μαζί της και με προθυμία της προσέφεραν πλούσιο υλικό από τις προσωπικές συλλογές τους.
Στη συνέχεια η ίδια ξενάγησε στους χώρους της έκθεσης τους επισήμους, ενώ οι παρευρισκόμενοι εκφράστηκαν με ενθουσιασμό και μεγάλη συγκίνηση για την εξαιρετική και μοναδική αυτή απεικόνιση της Αλεξάνδρειας των Ελλήνων. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τέλους Μαρτίου 2013.

Στις 8 Δεκεμβρίου και στα πλαίσια της παραπάνω έκθεσης πραγματοποιήθηκε και η προβολή του ντοκιμαντέρ του Γιώργου Αυγερόπουλου «Αίγυπτος, η άλλη πατρίδα». Πρόκειται για μια ταινία που σκοπό έχει να αναδείξει την μακραίωνη παρουσία των Ελλήνων στην Αίγυπτο από την αρχαιότητα μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 60 όταν η Ελληνική παροικία άρχισε να συρρικνώνεται. Το ντοκιμαντέρ ξετυλίγεται με άξονα τις προσωπικές ιστορίες τεσσάρων Αλεξανδρινών που επιστρέφουν στην Αίγυπτο μετά από πολύχρονη απουσία με σκοπό να επισκεφθούν τον τόπο καταγωγή τους, το πατρικό τους σπίτι ή τις οικογενειακές τους επιχειρήσεις. Την προβολή της ταινίας, που πραγματοποιήθηκε στην κεντρική αίθουσα του Γενικού Προξενείου, παρακολούθησαν σε κλίμα έντονης συγκίνησης πολλοί Έλληνες Αλεξανδρινοί μεταξύ των οποίων και ένα πολυπληθές κοινό Αιγυπτίων και ξένων. Ο Γενικός πρόξενος κ. Χρήστος Καποδίστριας στην εναρκτήρια του ομιλία ευχαρίστησε την επιμελήτρια της έκθεσης κ. Χρυσοχέρη που συμμετείχε και στην πραγματοποίηση της ταινίας ως ιστορικός- ερευνήτρια και  τόνισε ότι η προβολή του ντοκιμαντέρ είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για τους Έλληνες και τους Αιγύπτιους να διαπιστώσουν τις στενές σχέσεις φιλίας που τους συνδέουν από αρχαιοτάτων χρόνων. Στην συνέχεια, το λόγο πήρε η κ. Χρυσοχέρη, η οποία αφού αναφέρθηκε στη διαδικασία πραγματοποίησης της ταινίας ευχαρίστησε τους παρευρισκόμενους που την τίμησαν με την παρουσία τους και στις δύο εκδηλώσεις. Στη συνέχεια το κοινό επισκέφθηκε για μια ακόμα φορά τον χώρο της έκθεσης θαυμάζοντας και επαινώντας την αρτιότητά της.