Ετικέτα: Καβάφης

Με εξαιρετική επιτυχία ξεκίνησαν από τον περασμένο Φεβρουάριο μια σειρά από ενημερωτικές συναντήσεις με Αιγύπτιους, Κύπριους και Έλληνες καλλιτέχνες. Οι γόνιμες συζητήσεις και επαφές οδήγησαν στη λειτουργία εικαστικών εργαστηρίων στους χώρους του Παραρτήματος στην Αλεξάνδρεια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και της Οικίας-Μουσείου Καβάφη για τη δημιουργία πρωτότυπων έργων τέχνης (ζωγραφικής, γλυπτικής, μικτής τεχνικής, χαρακτικής, κολλάζ κ.λπ). Πηγή έμπνευσή τους ήταν ο βίος και το  ανεκτίμητης αξίας έργο του αλεξανδρινού ποιητή.

Η προετοιμασία του φιλόδοξου αυτού προγράμματος, που γίνεται στο πλαίσιο του έτους Καβάφη, άρχισε από το περασμένο φθινόπωρο σε συνεργασία με τη Σχολή Καλών Τεχνών της Αλεξάνδρειας, το Εικαστικό Επιμελητήριο Καλών Τεχνών Κύπρου και τη γκαλερί «Τεχνοχώρος» της Αθήνας. Μέχρι το τέλος Μαΐου ολοκληρώνεται η διαδικασία παραγωγής των έργων, πολλά από τα οποία έχουν ήδη δημιουργηθεί. Στα μέσα Οκτωβρίου πρόκειται να εκτεθούν στην αίθουσα τέχνης της Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης. Μετά το πέρας της έκθεσης τα έργα θα προσφερθούν στη συλλογή του Μουσείου Καβάφη.

Μια ευρύχωρη αίθουσα του Παραρτήματος διαμορφώθηκε τους προηγούμενους μήνες σε εικαστικό εργαστήριο. Εκεί εργάζονταν πυρετωδώς ομαδικά οι καλλιτέχνες για πολλές ώρες καθημερινά, είχαν την ευκαιρία να γνωριστούν στενότερα μεταξύ τους και να ανταλλάξουν γνώσεις και εμπειρίες. Παράλληλα οργανώθηκαν επισκέψεις στο Μουσείο Καβάφη και προβολές ανάλογων ντοκιμαντέρ που βοήθησαν τους δημιουργούς να εξοικειωθούν βαθύτερα και ουσιαστικότερα με τον ποιητή και το περιβάλλον όπου έζησε.

Αξίζει θερμών επαίνων η ηθική και οικονομική συνδρομή της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας, της Κυπριακής Αδελφότητας και του Γενικού Προξένου στην μέχρι τώρα  πετυχημένη υλοποίηση του προγράμματος. Η αλληλεγγύη και η συνεργασία όλων μας είναι το πιο ισχυρό εργαλείο για να αντιμετωπιστούν οι αντιξοότητες της εποχής μας και να αναδείξουμε, όπως ταιριάζει, το μεγαλείο του οικουμενικής απήχησης ποιητή του νεώτερου αλεξανδρινού ελληνισμού. Το ποιητικό έργο του, που παίρνει πλέον διαστάσεις μύθου, συνεχίζει να εμπνέει με την «ποικίλη δράσι» του όχι μόνο σύγχρονους ομότεχνους, αλλά και καλλιτέχνες από διαφορετικές εθνότητες και ετερογενείς τομείς τέχνης.

Με τις ευλογίες του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεοδώρου Β΄ και την αμέριστη ηθική και οικονομική στήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, τριμελής ομάδα μαθητών της Γ’  Λυκείου, αποτελούμενη από τους Σουζάνα Αμπού Ελ Χερ, Γιασμίν Χεντρ και Βασίλη Κλαδάκη, μετέβη στην Κωνσταντινούπολη, συνοδευόμενη από τον Διευθυντή του Αβερωφείου Γυμνασίου-Λυκείου κ. Αλέξανδρο Γαλανόπουλο και τον Διευθυντή του Ιδιαιτέρου Πατριαρχικού Γραφείου π.Απόστολο Τριφύλλη, προκειμένου να συμμετάσχει στο μαθητικό συνέδριο υπό τον τίτλο «150 χρόνια Κ.Π.Καβάφης».

Το συνέδριο πραγματοποιήθηκε στο ιστορικό Ζωγράφειο Λύκειο της Πόλης από τις 11 έως τις 14 Απριλίου υπό την αιγίδα του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου και σε αυτό συμμετείχαν αντιπροσωπείες μαθητών από το Ζάππειο Λύκειο της Πόλης, το Παγκύπριο Γυμνάσιο, τα Εκπαιδευτήρια Μαντουλίδη, Αθηνά, Κωστέα-Γείτονα και Μωραΐτη, τα Κολλέγια Αθηνών, Ψυχικού και Pierce, τα Σχολεία Άξιον Ξάνθης και το Διαπολιτισμικό Γυμνάσιο Ευόσμου. Κάθε αντιπροσωπεία μαθητών ανέλαβε να επεξεργαστεί συγκεκριμένη θεματική ενότητα, απτομένη της ζωής και του έργου του Αλεξανδρινού Ποιητή, υπό την εποπτεία ακαδημαϊκού δασκάλου.

Ήδη από τον προηγούμενο Νοέμβριο και σε συνεννόηση με την ψυχή του συνεδρίου, τον Διευθυντή του Ζωγραφείου κ.Γιάννη Δεμιρτζόγλου, η αποστολή προετοιμάστηκε διοικητικά από τον Διευθυντή του Αβερωφείου και εκπαιδευτικά από τους φιλολόγους του σχολείου Ελένη Δαλγκίτση και π.Απόστολο Τριφύλλη, επικουρούμενους από την Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κα Ιφιγένεια Τριάντου-Καψωμένου. Οι μαθητές ετοίμασαν εισήγηση υπό τον τίτλο «Η ελληνορρωμαΐκή Αλεξάνδρεια μέσα από την ποίηση του Κ.Π.Καβάφη». Η εργασία παρουσιάστηκε και χειροκροτήθηκε κατά την διάρκεια της Β΄ συνεδρίας υπό τον τίτλο «Καβάφης και ελληνιστικοί χρόνοι», η οποία, όπως και όλο το συνέδριο, μεταδόθηκε διαδικτυακά.

Μέσα από την διαπραγμάτευση σχετικού καβαφικού ποιητικού υλικού, οι μαθητές επεσήμαναν καταληκτικά ότι: «ο Καβάφης δεν είναι παρά ένας θυμόσοφος αλεξανδρινός που εκφράζει την ψυχή της πόλης. Είναι η ποιητική persona που κρύβεται πίσω από το προσωπείο του Ραφαήλ και γράφει στίχους οι οποίοι δηλοῦν ποὺ γι᾿ Ἀλεξανδρινὸ γράφει Ἀλεξανδρινός. Είναι εκείνος που μετατρέπει την ποίησή του σε μηχανή του χρόνου που μας ταξιδεύει στην ελληνορρωμαϊκή Αλεξάνδρεια. Σε κάθε εικόνα το σκηνικό είναι απαράλλακτο: η Αλεξάνδρεια της αρχαιότητας ως το αναγκαίο υπόβαθρο της ποιητικής του έκφρασης».

Κορυφαία στιγμή της παραμονής στην Πόλη στάθηκε η υποδοχή της αλεξανδρινής αποστολής από τον Οικουμενικό Πατριάρχη στα ιδιαίτερα πατριαρχικά δώματα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, όπου το σύνολο των συνέδρων μετέβη το Σάββατο 13 Απριλίου προκειμένου να αποτίσει φόρο τιμής στις σιωπηλές Θερμοπύλες της ορθόδοξης θεολογικής σκέψης. Τόσο δημοσίως κατά την κήρυξη των εργασιών του συνεδρίου, όσο και κατά την κατ΄ ιδίαν συνάντηση, ο Παναγιώτατος εξέφρασε ολόθυμες ευχαριστίες προς τον Προκαθήμενο, την Ομογένεια και την μαθητιώσα νεολαία της Αλεξάνδρειας, για την συμμετοχή στο μαθητικό συνέδριο, το οποίο στάθηκε αφορμή να συναντηθούν και να ανταλλάξουν απόψεις μαθητές προερχόμενοι από διάφορες εστίες Ελληνισμού.

Την προηγουμένη η αποστολή είχε επισκεφθεί τον Παρθενώνα της Ορθοδοξίας, την Αγία Σοφία, και το Βυζαντινό Υδραγωγείο και είχε παρακολουθήσει την Δ΄ Στάση των Χαιρετισμών στον ιστορικό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών, όπου συνετέθη ο Ακάθιστος Ύμνος, ενώ την επομένη παρακολούθησε την Θεία Λειτουργία στον Πάνσεπτο Πατριαρχικό Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Φαναρίου, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχου.

Επιπλέον αξίζει να αναφερθεί τόσο η εγκάρδια υποδοχή του Γενικού Προξένου κ.Νίκου Ματθιουδάκη στο Σισμανόγλειο Μέγαρο του Γενικού Προξενείου της Ελλάδος στην Πόλη, όσο και η μεστή νοσταλγικής αναπόλησης εν πλω διάβαση του Βοσπόρου με τελικό προορισμό τα πολίτικα προάστια του Νιχωρίου και των Θεραπειών, όπου ο Καβάφης έζησε από το 1882 έως το 1885. Στον προαύλιο χώρο του Ιερού Ναού Παναγίας Κουμαριώτισσας Νιχωρίου αποκαλύφθηκε προτομή του Αλεξανδρινού Ποιητή, την παγκόσμια διάσταση της απήχησης του οποίου ανέδειξαν οι συμμετέχουσες μαθήτριες απαγγέλοντας σε αραβική μετάφραση τα ποιήματα Ευρίωνος Τάφος και Για τον Αμμόνη.

Αντί επιλόγου ας αφήσουμε τον Ποιητή να μιλήσει:

Έχετε γεια Θεραπειά και χαρές του ξενοδοχείου,

καλά γεύματα που σε γεμίζουν θριαμβευτικά,

καλά κρεβάτια που σε αναζωογονούν από την κούραση της μέρας,

όμορφες θέες που πλάι τους θα ήθελες πάντα να μείνεις.

Για όλα αυτά τα καλά, ο καιρός εγγύς.

Πρέπει να αποχαιρετίσω!

 

Αρχιμ.Απόστολος Τριφύλλης

Δ/ντης Ιδιαιτέρου Πατριαρχικού Γραφείου

Το 2013 έχει ανακηρυχθεί έτος Καβάφη, καθώς φέτος συμπληρώνονται 150 χρόνια από τη γέννηση και 80 από τον θάνατο του μεγάλου αλεξανδρινού ποιητή. Οι εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ με αφορμή αυτή τη διπλή επέτειο επανακυκλοφορούν το βιβλίο αναφοράς “Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη” του Δημήτρη Δασκαλόπουλου και της Μαρίας Στασινοπούλου. Η νέα αυτή έκδοση δέκα χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του βιβλίου, έχει εμπλουτιστεί με όλα τα νέα στοιχεία που προέκυψαν. Ο βίος και το έργο του Κ. Π. Καβάφη παρακολουθεί σε χρονολογική σειρά τα γεγονότα της ζωής του ποιητή, την αφετηρία και την εξέλιξη της ποίησής του, τις προσωπικές του αντιδράσεις απέναντι στην ανθρώπινη μοίρα, απέναντι στον έρωτα και το θάνατο. Το βιβλίο στηρίζεται στην πλουσιότατη καβαφική βιβλιογραφία και αξιοποιεί όλα τα καινούργια στοιχεία που ήρθαν στο φως για τη ζωή και το έργο του ποιητή κατά τα τελευταία σαράντα χρόνια. Στις σελίδες του καταγράφονται πληροφορίες από το «Αρχείο Καβάφη» και παρατίθενται αποσπάσματα από σπάνια περιοδικά και δυσεύρετες εφημερίδες, καθώς και από επιστολές. Η πλούσια εικονογράφηση που συνοδεύει το κείμενο (φωτογραφίες, σκίτσα, γελοιογραφίες, χειρόγραφα) ανασυνθέτει το κλίμα της εποχής και περιγράφει την περιπέτεια της ελληνικής κριτικής να προσλάβει και να αναγνωρίσει την αξία της καινοφανούς ποίησης του Καβάφη. Το βιβλίο περιλαμβάνει πλήρη καβαφική εργογραφία και την εκτενέστερη και πιο ενημερωμένη μέχρι σήμερα επιλογή διεθνούς βιβλιογραφίας, ενώ συμπληρώνεται με ανθολογία του συνόλου της ποιητικής παραγωγής του Καβάφη, καθιστώντας έτσι το βιβλίο ένα χρήσιμο και σύγχρονο «εργαλείο» στη μελέτη του μεγάλου Αλεξανδρινού ποιητή.

Μια μοναδική και ατμοσφαιρική βραδιά με πλούσιο πρόγραμμα πέρασαν πολλοί αλεξανδρινοί Έλληνες και Αιγύπτιοι στην Οικία-Μουσείο Καβάφη το απόγευμα της Τετάρτης 17 Απριλίου με την ευκαιρία της παρουσίασης της καινούριας αραβικής μετάφρασης του συνόλου του έργου του από τον καταξιωμένο ποιητή Ριφάατ Σαλάμ.

Το Παράρτημα στην Αλεξάνδρεια του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού εγκαινίασε με αυτή την εκδήλωση μια σειρά από πολιτιστικές δράσεις για το έτος Καβάφη που θα περιλαμβάνουν εικαστικές εκθέσεις, προβολές ντοκιμαντέρ, συναυλίες, λευκώματα και εκδόσεις.

Η λογοτεχνική βραδιά άρχισε με την παρουσίαση του μεταφραστικού έργου του Ριφάατ Σαλάμ από τους ποιητές Φουάντ Ταμάν και Μοντάσσερ αμπντ ελ-Μααγκούντ. Ο πρώτος έκανε μια αναδρομή στις προηγούμενες αραβικές μεταφράσεις του Χάμντυ Ιμπραχίμ, του Ναΐμ Αττία και του Σαμουήλ Μπισάρα δείχνοντας το συνεχώς αυξανόμενο ενδιαφέρον των Αιγυπτίων για το ποιητικό έργο του μεγάλου αλεξανδρινού, του ποιητή που τιμά την Αλεξάνδρεια. Ο Μοντάσσερ επισήμανε το γεγονός ότι το βιβλίο του Ριφάατ Σαλάμ προσφέρει στο αραβόφωνο κοινό το πλήρες έργο του Καβάφη, καθώς εκτός από τα 154 ποιήματα του κανόνα περιλαμβάνει τα αποκηρυγμένα, τα ατελή, τα κρυμμένα, τα πεζά και εκτενή κατατοπιστική εισαγωγή, ενώ αναφέρθηκε λεπτομερέστερα στην πρωτοτυπία και ιδιαιτερότητα της καβαφικής  θεματολογίας και ποιητικής φιλοσοφίας. Στη συνέχεια ο μεταφραστής με έναν πυκνό και ελκυστικό λόγο σκιαγράφησε τον δικό του Καβάφη τονίζοντας και την μακρόχρονη ενασχόληση με το έργο του.

Ακολούθησε η απαγγελία πέντε από τα γνωστότερα καβαφικά ποιήματα στα ελληνικά, αραβικά, αγγλικά και ιταλικά. Το κοινό παρακολουθούσε συναρπασμένο και με μεγάλη προσοχή τους αναγνώστες, ο καθένας από τους οποίους απέδωσε με τον δικό του προσωπικό τρόπο τα ποιήματα.

Ο Γενικός Πρόξενος κος Χρήστος Καποδίστριας άρχισε με το «Περιμένοντας τους βαρβάρους», η Σαββούλα Λιάτσου συνέχισε με την «Ιθάκη», ο Παναγιώτης Παναγιώτου με το «Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον», η Αλεξάνδρα Νάτσια με το «Η πόλις», η μαθήτρια Ελπίδα Θεοφιλογιαννάκου με το «Θερμοπύλες», ενώ το τελευταίο η μαθήτρια Ελισάβετ Καρυδιά το απήγγειλε στα αγγλικά. Στα ιταλικά ερμηνεύτηκε με εντυπωσιακό τρόπο η «Πόλις» από την καθηγήτρια ιταλικής γλώσσας στο πανεπιστήμιο Αλεξάνδρειας Ρομπέρτα Μποναλούμε. Εξίσου συναρπαστική ήταν η απόδοση στα αραβικά από τον Αλάα Μουστάφα, την Μαριάν Αττάλα και τους προσκεκλημένους Αιγύπτιους ποιητές. Η εκδήλωση έκλεισε με τραγούδια του Σάγιεντ Νταρουίς, Φαρίντ ελ Άτρας και Φαϊρούζ συνοδεία ούτι.