Ετικέτα: Καβάφης

Σε εορταστικό κλίμα, οι μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων που συμμετείχαν τη φετινή χρονιά στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ο Καβάφης πάει σχολείο»παρουσίασαν τα έργα τους σε εκπαιδευτικούς και δημοσιογράφους, σε μια διαφορετική συνέντευξη Τύπου, που εξελίχθηκε σε σχολική γιορτή τηςδημιουργίας και της φαντασίας, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση.

Για τρίτη συνεχή χρονιά, ο Καβάφης πήγε σχολείο, έγινε κόμικ, ψηφιακό έργο, εικαστική εγκατάσταση και χιπ-χοπ τραγούδι από μαθητές Γυμνασίων και Λυκείων, στο πλαίσιο του προγράμματος «Ο Καβάφης πάει σχολείο», που διοργανώνεται από το Αρχείο Καβάφη του Ιδρύματος Ωνάση σε συνεργασία με το τμήμα Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων της Στέγης.

Το πρόγραμμα

Υστερα από 8 τρίωρες συναντήσεις που πραγματοποιήθηκαν σε έξι δημόσια σχολεία της Αττικής, μέσα από έξι πρωτότυπα εργαστήρια, το πρόγραμμα προσέγγισε τα «ιερά» και πιθανώς δυσπρόσιτα κείμενα του Αλεξανδρινού ποιητή, αξιοποιώντας τα εργαλεία των πλέον «απρόβλεπτων» τεχνών. Αυτή η δημιουργική και πρωτότυπη ανάγνωση βοήθησε τους μαθητές στην καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία των ποιημάτων του, ενώ το υλικό που προέκυψε, αναδεικνύει τον σύγχρονο χαρακτήρα της καβαφικής ποίησης.

Οι μαθητές συνεργάστηκαν στα επιμέρους προγράμματα με τους καλλιτέχνες και λογοτέχνες: Μαρία Βαρελά (εικαστικός), Μαίρη Ζυγούρη (performer), Κατερίνα Ηλιοπούλου (ποιήτρια), Παναγιώτης Ιωαννίδης (ποιητής), Αλεξία Οθωναίου (εικονογράφος), Μαριλένα Σταφυλίδου (φωτογράφος),  Μαρία Τοπάλη (ποιήτρια), Θωμάς Τσαλαπάτης (ποιητής), Θοδωρής Χιώτης (ποιητής), Χρήστος Χρυσόπουλος (συγγραφέας), Jeff Gonzalez (μουσικός παραγωγός/καλλιτέχνης χιπ-χοπ), HO PE (εικαστικός).

Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «Ο Καβάφης πάει σχολείο» θα επιστρέψει και το ακαδημαϊκό έτος 2016-17 με έξι νέα εργαστήρια σε σχολεία της Αττικής και έξι εργαστήρια σε σχολεία της περιφέρειας, δίνοντας συνέχεια σε έναν πρότυπο θεσμό που φέρνει την καβαφική ποίηση στα θρανία με τον πλέον βιωματικό τρόπο.

Τα προγράμματα που πραγματοποιήθηκαν τη σχολική περίοδο 2015-16:

Διαβάζοντας Καβάφη… ψηφιακά

Οι λέξεις ελευθερώνονται από τα στενά όρια του βιβλίου και γίνονται βίντεο ή ψηφιακή εικόνα. Με πηγή έμπνευσης τα καβαφικά ποιήματα, οι μαθητές στο 52ο ΓΕΛ Αθηνών χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες και δημιουργούν ψηφιακά έργα, παρουσιάζοντας τους στίχους σε διαφορετικά περιβάλλοντα.

Συντελεστές: Μαρία Βαρελά (εικαστικός) και Θοδωρής Χιώτης (ποιητής)

Κι αν ο Καβάφης ήταν κόμικς;

Τα ποιήματα του Καβάφη γίνονται κλασικά εικονογραφημένα! Πώς θα ήταν άραγε η «Ιθάκη» σε εικόνες; Οι καβαφικοί στίχοι ζωντανεύουν καθώς οι μαθητές του 2ου ΓΕΛ Καισαριανής και του Γυμνασίου Τ.Λ. Κορθίουδημιουργούν τα δικά τους κόμικς.

Συντελεστές: Παναγιώτης Ιωαννίδης (ποιητής) και Αλέξια Οθωναίου (εικονογράφος κόμικς).

Ένα σχολείο γεμάτο… Καβάφη 

Χρησιμοποιώντας διάφορες τέχνες και τεχνικές (κολάζ, απαγγελίες κ.ά.), οι μαθητές του 15ου Γυμνασίου Αθηνών και του Γυμνασίου Τ.Λ. Γαυρίουμετατρέπουν το χώρο του σχολείου στο απόλυτο καβαφικό περιβάλλον! Με ένα εικαστικό έργο μεγάλης κλίμακας και άλλες βιωματικές δράσεις, το σχολείο αποκτά… ατμόσφαιρα Αλεξάνδρειας!

Συντελεστές: ΗΟ PE (εικαστικός) και Χρήστος Χρυσόπουλος (συγγραφέας)

Οι στίχοι του Καβάφη σε… χιπ-χοπ τραγούδι

Πώς θα μπορούσε να αποδοθεί το ποίημα «Φωνές» σε τραγούδι; Η Στέγη και το Αρχείο προ(σ)κάλεσαν τους μαθητές του 2ου Γυμνασίου Χαλανδρίου και του Γυμνασίου Τ.Λ. Κορθίου να διαβάσουν με εντελώς εναλλακτικό τρόπο το έργο του ποιητή. Σε ρυθμούς… χιπ χοπ!

Συντελεστές: Jeff Gonzalez (μουσικός παραγωγός, καλλιτέχνης χιπ-χοπ) και Κατερίνα Ηλιοπούλου (ποιήτρια)

Το καβαφικό έργο… μέσα από το φωτογραφικό φακό

Καβάφης: Ένας ποιητής, χιλιάδες εικόνες. Με ποιον τρόπο μπορούμε να απεικονίσουμε το ποίημα «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον»; Οι μαθητές του 1ου Γυμνασίου Κορωπίου εντοπίζουν εικόνες της καθημερινότητάς που θα μπορούσαν να ανήκουν σε κάποιο από τα καβαφικά ποιήματα και τις απαθανατίζουν φωτογραφικά.

Συντελεστές: Μαριλένα Σταφυλίδου (φωτογράφος) και Μαρία Τοπάλη (ποιήτρια)

Ο Καβάφης… ως performance

Πώς μπορεί να βιώσει κανείς τους στίχους του Καβάφη «Ξένος εγώ ξένος πολύ»; Στο 1ο ΓΕΛ Φαλήρου το έργο του ποιητή ζωντανεύει μέσα από ποικιλία μεθόδων που προάγουν την αυτοέκφραση και το χτίσιμο δυνατών δεσμών στην ομάδα.

Συντελεστές: Μαίρη Ζυγούρη (εικαστικός) και Θωμάς Τσαλαπάτης (ποιητής)
Σχεδιασμός Δράσεων Αρχείου: Αφροδίτη Παναγιωτάκου
Ακαδημαϊκός Σύμβουλος: Δημήτρης Παπανικολάου

Project Manager: Θοδωρής Χιώτης

Assistant Project Manager: Μαριάννα Χριστοφή

Φωτογράφος: Σταύρος Πετρόπουλος

(www.ert.gr)

Ένα διαφορετικό Καβάφη σύστησε στο κοινό της Λάρισας ο καθηγητής Δημήτρης Δημηρούλης, που βρέθηκε στη Λάρισα, στο «Χατζηγιάννειο» σε μια εκδήλωση για τον μεγάλο Έλληνα ποιητή και με αφορμή την πρόσφατη έκδοση του βιβλίου του καθηγητή «Κ.Π. Καβάφης, Τα ποιήματα, δημοσιευμένα και αδημοσίευτα».

Ο καθηγητής κατά την ομιλία του, τόνισε ότι ο πραγματικός Καβάφης πρέπει να αναγιγνώσκεται κάθε φορά μπροστά στο «σήμερα» και να ανασύρεται από ένα όγκο σχολίων και ερμηνειών που μοιάζει θαμμένος για να κερδηθεί ξανά. Ένα από τα στοιχεία που ξεχωρίζει ο ίδιος στον ποιητή είναι « Η βιοτεχνία του Καβάφη, δηλαδή η «Μέριμνα βίου, η επιμέλεια εαυτού και η μελέτη θανάτου», σημειώνοντας πώς η ποίηση του Καβάφη, όσο κι αν γοητεύει με τον υπαινικτικό λυρισμό της, μας φέρνει αντιμέτωπους με ερωτήματα που απευθύνονται σε αυτά τα τρία κρίσιμα ζητήματα. Βιοτεχνία, δηλαδή, είναι η τέχνη του βίου (για τον τρόπο και το νόημα της ύπαρξης) και συνεπώς η ποίηση του Καβάφη εκπαιδεύει τον αναγνώστη στη βιοτή. Προχωρώντας σε επί μέρους παρατηρήσεις σχετικά με την κατανόηση της μοναδικότητας του ποιητή ανέφερε ότι η ποίηση του Καβάφη δεν αποκαλύπτει κάποια αλήθεια αλλά αναδεικνύει την αξία της τέχνης για τη ζωή.

Το βιβλίο του Δημήτρη Δημηρούλη, παρουσίασε ο Δρ Φιλολογίας και Επίτιμος Σχολικός Σύμβουλος Θωμάς Μπεχλιβάνης. Ο κ. Μπεχλιβάνης, τόνισε ότι πρόκειται για μια πολύ σημαντική έκδοση του έργου του Καβάφη, καθώς είναι η πρώτη φορά που σε ένα τόμο συγκεντρώνονται όλα τα καβαφικά κείμενα(πεζά, μεταφράσεις, σκέψεις, ποιήματα κ.α.) δίνοντας τη δυνατότητα στον αναγνώστη να εμβαθύνει ακόμη περισσότερο στο έργο του. Η εισαγωγή του βιβλίου και τα εισαγωγικά κείμενα κάθε κεφαλαίου αποτελούν μεγάλο επίτευγμα της φιλολογικής κριτικής και θεωρητικής προσέγγισης, γιατί ο Καβάφης ερμηνεύεται πολυπρισματικά έξω από τα καθιερωμένα και με έναν τρόπο που τον φέρνει στο σήμερα, επεσήμανε καταλήγοντας.

Τον συντονισμό είχε η Σχολική Σύμβουλος και μέλος του Δ. Σ. του Συνδέσμου Φιλολόγων Ν. Λάρισας Ιουλία Κανδήλα.

(Της Νατάσας Πολυγένη, www.eleftheria.gr)

 

Νομίζεις ότι ο Καβάφης δεν ξέρει τι γίνεται στην Αμφίπολη; Νομίζεις πως δεν έμαθε τα νέα; Δεν χρειάζεται να μπει στα δίκτυα και να μπλεχτεί «μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες»; To μάτι του ποιητή γυρνάει μέσα στον χρόνο κι έχει ήδη προβλέψει τον κύκλο της «συνάφειας των πολλών».

Την καβαφική ποίηση την κινούν δυο βασικά μοτίβα. Η απογοητευτική είδηση και η ήττα. Και γύρω απ’ αυτά, γυρίζουν η ματαιότητα, το ανανταπόδοτο, η πτώση, η αδυναμία του ανθρώπου να σταθεί στο ύψος της «υπεροψίας» του. Πρώτα η προσπάθεια και πάντα η απροσδόκητη ήττα. Ένα αρχαίο, ελληνιστικό κλέος φωτίζει τα «μεγαλεία» των ηρώων του που άλλα περιμένουν κι άλλα τους φέρνει η δραματική κίνηση της αφήγησης. Μπορεί να είναι ο Αχιλλέας που φοβερίζει τους Τρώες απ’ τα τείχη, μπορεί να είναι οι Μήδοι, που «επί τέλους  θα διαβούνε», μπορεί ακόμα να είναι οι ρωμαϊκές λεγεώνες που τρομοκρατούν τον ποιητή Φερνάζη και του ματαιώνουν τα σχέδια. Μπορεί να είσαι κι εσύ που «ενώ είσαι καμωμένος για τα ωραία και μεγάλα έργα η άδικη αυτή σου η τύχη πάντα ενθάρρυνσι κ’ επιτυχία να σε αρνείται·»…

Η Αμφίπολη είναι καβαφικό ποίημα. Κι ας μην το έγραψε ακόμα! Τη βρίσκεις μέσα στους παλιούς του στίχους, μέσα στα μάτια των ηρώων του, στην απογοήτευση του Φερνάζη που θέλει να γίνει χρήσιμος στις εξουσίες, στους «απαίσιους» Αλεξανδρινούς που αναμένουν δόξες και μεγαλεία αλλά και στα «τείχη» που χτίζουν γύρω σου και δεν τα καταλαβαίνεις.

Άδειος τάφος, λοιπόν, στην Αμφίπολη; Κάποιες προσπάθειες γίνονται ακόμα, μάταιες όμως. Μήπως εξουσίες δοξαστούν και διψασμένοι οπαδοί πανηγυρίσουν. Μήπως κι οι φλύαροι συνεχίσουν  να φλυαρούν… Μιας και άδεια η ζωή τους όπως είναι, πάντα ζητάει το «ένδοξον» μέσα σε τάφους και  νεκρούς.

«Μαζεύθηκαν οι Aλεξανδρινοί

να δουν της Κλεοπάτρας τα παιδιά,

τον Καισαρίωνα, και τα μικρά του αδέρφια,

Aλέξανδρο και Πτολεμαίο,

…………………………………..

κ’ ενθουσιάζονταν, κ’ επευφημούσαν

ελληνικά, κ’ αιγυπτιακά, και ποιοι εβραίικα,

γοητευμένοι με τ’ ωραίο θέαμα—

μ’ όλο που βέβαια ήξευραν τι άξιζαν αυτά,

τι κούφια λόγια ήσανε αυτές η βασιλείες.

(Αλεξανδρινοί Βασιλείς)

«Πλησιέστατα, δεξιά που μπαίνεις, στην βιβλιοθήκη

της Βηρυτού θάψαμε τον σοφό Λυσία,

γραμματικόν. Ο χώρος κάλλιστα προσήκει.

Τον θέσαμε κοντά σ’ αυτά του που θυμάται

ίσως κ’ εκεί — σχόλια, κείμενα, τεχνολογία,

γραφές, εις τεύχη ελληνισμών πολλή ερμηνεία.

Κ’ επίσης έτσι από μας θα βλέπεται και θα τιμάται

ο τάφος του, όταν που περνούμε στα βιβλία

(Λυσίου Γραμματικού Τάφος)


«Και τώρα τι θα γένουμε χωρίς Αμφίπολη».

Οι άνθρωποι αυτοί ήσαν μια κάποια λύσις.»

(Περιμένοντας τους βαρβάρους)

(Πηγή: Ανδρέας Ζαμπούκας, www.protagon.gr)

Μία έκθεση της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών για το πως βλέπουν τα παιδιά την ποίηση του Κωνσταντίνου Καβάφη.

Νομίζετε ότι η ποίηση, και ιδιαίτερα αυτή του Κωνσταντίνου Π. Καβάφη, είναι δύσκολη για τα παιδιά; Ότι δεν μπορούν να αντιληφθούν τα νοήματα του Αλεξανδρινού ποιητή και να κατανοήσουν σε βάθος το μεγαλείο του πνεύματός του; Μια επίσκεψη στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση αύριο, Τρίτη 30 Ιουνίου, θα σας πείσει ότι έχετε λάθος!

Γιατί οι άνθρωποι της Στέγης μαζί με τους υπεύθυνους του αρχείου Καβάφη μπήκαν στα σχολεία και με ένα εκπαιδευτικό πρόγραμμα κατάφεραν να μιλήσουν στα παιδιά για την ποίηση και να φέρουν το καβαφικό ύφος πιο κοντά τους με τον πλέον βιωματικό τρόπο. Το αποτέλεσμα αυτών των 8ωρων συναντήσεων είναι τρομερά δημιουργικές δουλειές, από κόμικς και ψηφιακά έργα μέχρι χιπ χοπ τραγούδια. Όλα αυτά θα εκτεθούν στον 3ο και 4ο όροφο της Στέγης αύριο το απόγευμα.

Έξι δημόσια σχολεία της Αττικής μέσα από έξι πρωτότυπα εργαστήρια, οι δύο φορείς προσέγγισαν τα «ιερά» και πιθανώς δυσπρόσιτα κείμενα του Αλεξανδρινού ποιητή, αξιοποιώντας τα εργαλεία των πλέον «απρόβλεπτων» τεχνών. Αυτή η δημιουργική και πρωτότυπη ανάγνωση βοήθησε τους μαθητές στην καλύτερη κατανόηση και ερμηνεία των ποιημάτων του, ενώ το υλικό που προέκυψε, αναδεικνύει τον σύγχρονο χαρακτήρα της καβαφικής ποίησης.

Οι μαθητές συνεργάστηκαν στα προγράμματα με τους καλλιτέχνες και λογοτέχνες: Μαρία Βαρελά (εικαστικός), Κατερίνα Ηλιοπούλου (ποιήτρια), Παναγιώτης Ιωαννίδης (ποιητής), Σίμος Κακάλας (σκηνοθέτης), Θανάσης Μάνης (αρχιτέκτονας), Κώστας Ρουσσάκης (εικαστικός), Μαρία Τοπάλη (ποιήτρια), Θωμάς Τσαλαπάτης (ποιητής), Θοδωρής Χιώτης (ποιητής), Χρήστος Χρυσόπουλος (συγγραφέας), Jeff Gonzalez (μουσικός παραγωγός/καλλιτέχνης χιπ-χοπ)

Τα προγράμματα που έγιναν είναι τα εξής:

1. O Καβάφης στα χέρια των παιδιών… Η καβαφική ποίηση συναντά τα νέα μέσα και τις νέες τεχνολογίες. Η καβαφική ποίηση βγαίνει από τα στενά όρια του βιβλίου και γίνεται βίντεο ποίημα, ψηφιακό έργο, εγγράφεται στους τοίχους της πόλης και ξαναγράφεται με διαφορετικούς όρους και σε διαφορετικά περιβάλλοντα. Χρησιμοποιώντας τους υπολογιστές και τις δυνατότητές τους, οι μαθητές δημιουργούν σειρά ψηφιακών έργων με πηγή έμπνευσης τα ποιήματα του Αλεξανδρινού ποιητή. Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από τον ποιητή Θοδωρή Χιώτη και την εικαστικό Μαρία Βαρελά στο 4ο ΓΕΛ Κορυδαλλού.
   2. Κάθε στίχος και μία εικόνα… Κι αν ο Καβάφης ήταν κόμικς;
   Εικονογράφηση ποιημάτων του Καβάφη. Πώς θα ήταν άραγε το ποίημα «Στα 200 π.Χ.» εικονογραφημένο; Οι στίχοι γίνονται εικόνες και οι μαθητές δημιουργούν τα δικά τους κόμικς. Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από την ποιήτρια Κατερίνα Ηλιοπούλου και τον εικονογράφο κόμικς Θανάση Πέτρου στο Γυμνάσιο Πεντέλης.
2. Ένα σχολείο γεμάτο… Καβάφη! Εικαστική παρέμβαση στο σχολείο με αφορμή τον Καβάφη.Με κατασκευές από λέξεις και κουτιά, μετατρέπουμε το χώρο του σχολείου σε ένα απόλυτα καβαφικό περιβάλλον. Δημιουργούμε ένα εικαστικό έργο μεγάλης κλίμακας και το σχολείο πάντα Καβάφη θα θυμίζει! Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από τον ποιητή Θωμά Τσαλαπάτη και τον εικαστικό Κώστα Ρουσσάκη στο 2ο Γυμνάσιο Καλλιθέας.
3. Η διαχρονική ποίηση πάντα επιστρέφει… και αυτή τη φορά γίνεται χιπ-χοπ. Απόδοση / διασκευή ποιημάτων του Καβάφη σε ιδίωμα χιπ-χοπ. Πώς θα μπορούσε να αποδοθεί το «Επέστρεφε» σε χιπ-χοπ ιδίωμα; Η Στέγη και το Αρχείο προ(σ)καλούν μαθητές και καθηγητές να σκεφτούν με εντελώς εναλλακτικό τρόπο το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή. Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από τον ποιητή Παναγιώτη Ιωαννίδη και τον μουσικό παραγωγό και καλλιτέχνη χιπ-χοπ Jeff Gonzalez, στο 48ο Γυμνάσιο Αθηνών.
   5. Καβάφης: Ένας ποιητής, χιλιάδες αναγνώσεις. Καινοτόμες αφηγήσεις του καβαφικού έργου. Έχετε φανταστεί το «Περιμένοντας τους βαρβάρους» ως θεατρικό έργο; Μπορείτε να σκεφτείτε μια διαφορετική απαγγελία του; Στο εργαστήριο αυτό τα παιδιά χρησιμοποίησαν τις φωνές τους, το σώμα τους, μάσκες και ό,τι άλλο βάλει ο νους σας! Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από την ποιήτρια Μαρία Τοπάλη και τον σκηνοθέτη Σίμο Κακάλα, στο Βαρβάκειο Πρότυπο Πειραματικό Γυμνάσιο.
4. «Η πόλις θα σε ακολουθεί»: Αστικές διαδρομές μέσα από την καβαφική ποίηση
   Η Αλεξάνδρεια έχει κομβική θέση στην καβαφική ποίηση. Δεν είναι απλώς η πατρίδα του ποιητή, αλλά αποτελεί πηγή έμπνευσης για τον ίδιο και σκηνικό στο οποίο εκτυλίσσονται πολλά από τα ποιήματά του. Η Αλεξάνδρεια ζωντανεύει ξανά και ξανά στο καβαφικό έργο και μέσα από αυτό το εργαστήριο, με αφορμή την ποίηση του Αλεξανδρινού ποιητή, αλλά και την έκθεση Παράξενες Πόλεις: Αθήνα που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο της Στέγης το Φεβρουάριο του 2015, οι μαθητές καλούνται να φανταστούν την Αλεξάνδρεια και να φτιάξουν μια δική τους εκδοχή αυτής της θρυλικής πόλης, έστω κι αν δεν την έχουν επισκεφθεί. Το εργαστήριο πραγματοποιήθηκε από τον συγγραφέα Χρήστο Χρυσόπουλο και τον αρχιτέκτονα Θανάση Μάνη, στο 3ο Γυμνάσιο Αγίας Παρασκευής.

(Πηγή: Νατάσσα Μαστοράκου, www.protothema.gr)