Ετικέτα: Καβάφης

Εκατόν πενήντα τρία χρόνια μετά τη γέννηση του μέγιστου ποιητή του νεώτερου ελληνισμού Κ. Καβάφη (1863-1933), μπορούν να υπάρχουν στοιχεία που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας στα εκατοντάδες βιβλία που κυκλοφόρησαν για τη ζωή του και τις χιλιάδες σελίδες που γράφτηκαν για τον ίδιο και τον οικογενειακό του περίγυρο; Έξι τέτοια περιστατικά που αφορούν το στενό οικογενειακό του περιβάλλον, αλίευσα ως “ειδήσεις” από αθηναϊκές εφημερίδες του 19ου αιώνα, που βρίσκονται αρχειοθετημένες στη φιλόξενη Παπαχαραλάμπειο βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου.

Έτσι στην εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ της 16-12-1866 διαβάζουμε ότι μεταξύ των Ελλήνων του Λονδίνου, που συνδράμουν με γενναία ποσά τους πρόσφυγες της Κρήτης, λίγο μετά το έπος και το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, περιλαμβάνεται και ο Γ. Καβάφης, αδελφός του πατέρα του Πέτρου Καβάφη και θείου του ποιητή, με 100 λίρες. Το ίδιο πράττει και η Μαρία Καβάφη, σύζυγος του προαναφερόμενου Γεωργίου Καβάφη, με 1.000 δρχ. σύμφωνα με την εφημερίδα ΜΕΛΛΟΝ της 14-6-1868. Εξ άλλου σύμφωνα με την ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ της 29-3-1972, ο Π. Καβάφης, ο οποίος πρέπει να είναι εξάδελφος του ποιητή, Παντελής Καβάφης, υπογράφει μια διακήρυξη, εντόνως φιλοβρετανική, μαζί με άλλους ομογενείς της Κωνσταντινούπολης.

Η πολιτική άποψη της διακήρυξης δικαιώθηκε ιστορικά με τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878, κατά τον οποίον οι Ρώσοι, αφού κατενίκησαν τους Οθωμανούς, με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (3-3-1878), ευνόησαν σκανδαλωδώς τους Βούλγαρους και δημιούργησαν τη Μεγάλη Βουλγαρία, την οποίαν έβρεχαν πλέον με τα νερά του Αιγαίου, αφού η Μακεδονία -πλην Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής- προσαρτήθηκε σ’ αυτήν. Πρωτοστατούσης όμως της Αγγλίας, λίγους μήνες μετά, το Συνέδριο του Βερολίνου επανέφερε τη Μακεδονία στην Οθωμανική αυτοκρατορία και επεδίκασε στο μικρό ελληνικό βασίλειο τη Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου, η προσάρτηση των οποίων στην Ελλάδα πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1881. Εξ άλλου, πριν τη γέννηση του ποιητή το 1863 και η μητέρα του Χαρίκλεια Καβάφη κατά την εφημερίδα ΑΘΗΝΑ της 11-3-1856, συμμετέχει με το ποσό των 100 δρχ. στην ανέγερση του Αμαλιείου Ορφανοτροφείου κορασίδων και κατά την ίδια εφημερίδα της 29-3-1856 συμμετέχει στον έρανο για την ανέγερση του αυτού Ορφανοτροφείου θηλέων, στην Αθήνα και η προαναφερθείσα θεία του ποιητή Μαριόρα (Μαρία) Καβάφη με το ποσόν των 36 δρχ. Ακόμα παλαιότερα (1840) ο αυτός Γεώργιος Καβάφης, θείος του ποιητή από το Μάντσεστερ της Αγγλίας, κατά την ΑΘΗΝΑ της 12-2-1841, προσέφερε στην Αρχαιολογική Εταιρία 10 δρχ. άπαξ και 20 δρχ. ετησίως, ως μέλος αυτής, και κατά την υποσημείωση του συντάκτου Ν. Δραγούμη:

«Υ.Γ. Ο Κ.Γ. Ι. Καβάφης επιθυμεί να λαμβάνη και την Αρχαιολογικήν Εφημερίδα· παρακαλείσθε λοιπόν να διατάξητε να στέλλεται προς αυτόν υπό Ταινίαν, συστημένη προς τον Jouides Esq. q. Tuislury Corens, London». Τα ποσά αυτά φαίνονται στην εποχή μας ασήμαντα, αλλά στην εποχή τους η αξία ήταν σημαντική. Πάντως ίσως να έχουν σχέση με τους στίχους από το αθάνατο ποίημά του “Θερμοπύλες”: «γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν είναι πτωχοί, πάλιν εις μικρόν γενναίοι, πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε».

(www.haniotika-nea.gr)

…Ήδη από την αρχή το ταξίδι ήταν μονότονο κι η ανυπομονησία του εκ των υστέρων φαινόταν υπερβολική. Οι μικροί ενθουσιασμοί ενός επαρχιώτη που κουρντίζει τον εαυτό του. Που ετοιμάζεται για το θαύμα ενώ μέσα του πλήττει…

Τι μένει από τη νύχτα, όταν ο Αλεξανδρινός ποιητής, Καβάφης, νεαρός ακόμη παλεύει με τη λέξη. Η λέξη που γίνεται εμμονή, το ποίημα που αμφισβητείται, η ζωή που γεννά τον πόθο και εκείνος με τη σειρά του προκαλεί, αμέτρητες φαντασιώσεις.

Τι μένει από τη νύχτα, όταν η πόλη του Παρισιού τον αγκαλιάζει την εποχή της ακμής της ενώ μια άλλη, αυτή της Αλεξάνδρειάς του, τον τραβά πίσω υπενθυμίζοντάς του μόνιμα την οικογενειακή καταστροφή;

Τι μένει από τη νύχτα, όταν ο συγκρατημένος άνθρωπος με εμμονή στη λέξη και διάθεση ρήξης με το λυρικό αναζητώντας μέσα από την αληθινή, αυθεντική ζωή να προσεγγίσει την ποίηση.

«‘Η πόλις θα σ’ ακολουθεί. Στους δρόμους θα γυρνάς τους ίδιους. Και σταις γειτονιές ταις ίδιαις θα γυρνάς»

σελ. 35

Η Έρση Σωτηροπούλου, με λιτό, προκλητικό τρόπο, απογυμνωμένο από άσκοπα επίθετα και με κοφτές ενεργειακές προτάσεις, καταθέτει ένα από τα πιο σπουδαία μυθιστορήματα με βάση του την ποιητική σύλληψη.

Ο μυθιστορηματικός, νεαρός ποιητής, Κωνσταντίνος, στα χέρια της ωριμάζει και γίνεται ο Καβάφης που ζει την εποχή του 1897 στην πόλη του Παρισιού. Ο ποιητής, με τη νεαρή φωνή κινείται και ζει μέσα στα καφέ, ανάμεσα σε παρακμιακά στέκια και χώρους που σύχναζαν μεγάλοι ποιητές. Παράλληλα με τις εμμονές του ξεπηδούν και τα πάθη που ξεχειλίζουν, αλλά δεν αποκαλύπτονται σε τρίτους.

Η Έρση Σωτηροπούλου, αναμετρήθηκε με έναν υπαρκτό ήρωα παραδίνοντάς τον με επιτυχία στους αναγνώστες της, δίχως στιγμή να φοβηθεί ή να συγκαλύψει ότι τον έπνιγε ή το απωθούσε.

Το βιβλίο της δε μένει στη μια ανάγνωση, αντίθετα καλεί τον αναγνώστη να επιστρέψει για μια δεύτερη και τρίτη διεισδυτική ματιά, για να βρει τι ήταν αυτή η πόλη ή καλύτερα ποια πόλη, ποια λέξη, ποια πληγή, ποιο πάθος που τον κάνει ξεχωριστό, σπουδαίο.

…Ο αγκώνας του νεαρού τραβήχτηκε. Κι αμέσως η μπούκλα χόρεψε από ψηλά σαν να έπαιζε μαζί του. Το χέρι του άνοιξε κι έκλεισε. Για λίγο χάιδεψε με τον αντίχειρα τις ρώγες των δαχτύλων  του. Η κίνηση σταμάτησε, τα δάχτυλα έμειναν συσπασμένα. Τέλος. Έπρεπε να ηρεμήσει. Το στόμα του ήταν στεγνό, τα χείλη του κολλούσαν. Φτάνει, είπε μέσα του. Κι η ίδια θεσπέσια μυρωδιά ήλθε πάλι προς το μέρος του να τον τραβήξει και εισέπνευσε βαθιά με τα μάτια μισόκλειστα θέλοντας να τα κρατήσει όλα και να γευτεί με το στόμα του που τώρα ένιωθε υγρό, βουρκωμένο από σάλια, να τα κλείσει μέσα του και να τα εισπνεύσει ξανά και ξανά, να τα ρουφήξει όλα, το γάλα, το φρέσκο σιτάρι, τα δροσερά κοτσάνια που μόλις είχε κόψει…

σελ. 134-135

Τι μένει από τη νύχτα; Σίγουρα το ό,τι πρόκειται για μια ξεχωριστή, δύσκολη, ανατρεπτική, ποιητική υψηλή συγγραφική κατάθεση από την Έρση Σωτηροπούλου.

(www.thinkfree.gr)

Εκατόν πενήντα τρία χρόνια μετά τη γέννηση του μέγιστου ποιητή του νεώτερου ελληνισμού Κ. Καβάφη (1863-1933), μπορούν να υπάρχουν στοιχεία που δεν είδαν το φως της δημοσιότητας και εκατοντάδες βιβλία που κυκλοφόρησαν για τη ζωή του και τις χιλιάδες σελίδες που γράφτηκαν για τον ίδιο και τον οικογενειακό του περίγυρο;

Πέντε τέτοια περιστατικά που αφορούν το στενό οικογενειακό του περιβάλλον αλίευσα ως “ειδήσεις” από αθηναϊκές εφημερίδες του 19ου αιώνα, που βρίσκονται αρχειοθετημένες στην φιλόξενη Παπαχαραλάμπειο βιβλιοθήκη της Ναυπάκτου.

Ετσι στην εφημερίδα ΑΛΗΘΕΙΑ της 16.12.1866 διαβάζουμε ότι μεταξύ των Ελλήνων του Λονδίνου, που συνδράμουν με γενναία ποσά τους πρόσφυγες της Κρήτης, λίγο μετά το έπος και το ολοκαύτωμα της Μονής Αρκαδίου, περιλαμβάνεται και ο Γ. Καβάφης, αδελφός του πατέρα του Πέτρου Καβάφη και θείου του ποιητή, με 100 λίρες.  Το ίδιο πράττει και η Μαρία Καβάφη, σύζυγος του προαναφερόμενου Γεωργίου Καβάφη, με 1.000 δρχ. σύμφωνα με την  εφημερίδα ΜΕΛΛΟΝ της 14.6.1868.

Εξ άλλου σύμφωνα με την “ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΖΗΤΗΣΕΩΝ” της 29.3.1972, ο Π. Καβάφης, υπογράφει μια διακήρυξη, εντόνως φιλοβρετανική, μαζί με άλλους ομογενείς της Κωνσταντινούπολης, Ο Π. Καβάφης πρέπει να είναι ο εξάδελφος του ποιητή, Παντελή Καβάφη, γυιός του μεγαλύτερου αδελφού του πατρός του ποιητή.

Η πολιτική άποψη της διακήρυξης δικαιώθηκε ιστορικά με τον Ρωσοτουρκικό πόλεμο του 1877-1878, κατά τον οποίον οι Ρώσσοι, αφού κατενίκησαν τους Οθωμανούς, με την συνθήκη του Αγίου Στεφάνου (3.3.1878), ευνόησαν σκανδαλωδώς τους Βούλγαρους και δημιούργησαν την Μεγάλη Βουλγαρία, την οποίαν έβρεχαν πλέον με τα νερά του Αιγαίου, αφού η Μακεδονία – πλην Θεσσαλονίκης και Χαλκιδικής – προσαρτήθηκε σ’ αυτήν. Πρωτοστατούσης όμως της Αγγλίας, λίγους μήνες μετά, το Συνέδριο του Βερολίνου, επανέφερε την Μακεδονία στην Οθωμανική αυτοκρατορία και επεδίκασε στο μικρό ελληνικό βασίλειο την Θεσσαλία και μέρος της Ηπείρου, η προσάρτηση των οποίων στην Ελλάδα, πραγματοποιήθηκε το καλοκαίρι του 1881.

Εξ άλλου, πριν την γέννηση του ποιητή του 1863 και η μητέρα του Χαρίκλεια Καβάφη κατά την εφημερίδα “Αθηνά” της 11.3.1856, συμμετέχει με το ποσό των 100 δρχ. στην ανέγερση του Αμαλιείου Ορφανοτροφείου κορασίδων και κατά την ίδια εφημερίδα της 29.3.1856 συμμετέχει στον έρανο για την ανέγερση του αυτού Ορφανοτροφείου θηλέων, στην Αθήνα, και η προαναφερεθείσα θεία του ποιητή Μαριόρα (Μαρία) Καβάφη με το ποσόν των 36 δρχ.

Τα ποσά αυτά φαίνονται στην εποχή μας ασήμαντα, αλλά στην εποχή τους η αξία ήταν σημαντική.  Πάντως ίσως να έχουν σχέση με τους στίχους από το αθάνατο ποίημά του “Θερμοπύλες”.
“γενναίοι οσάκις είναι πλούσιοι, κι όταν
είναι πτωχοί, πάλιν εις μικρόν γενναίοι,
πάλι συντρέχοντες όσο μπορούνε”.

(www.rodiaki.gr)

Τι νόημα έχει ένα ακόμη βιβλίο για τον Καβάφη; Με αυτό το ερώτημα στον πρόλογο του βιβλίου των 119 σελίδων, με τίτλο «Η μέθοδος του Κ. Π. Καβάφη», ξεκινάει ο Γιώργος Βαρθαλίτης τη συνάθροιση των κειμένων του για τον αιώνιο Αλεξανδρινό.

Πρόκειται για διεισδυτικά σημειώματα που δημοσιεύτηκαν σε λογοτεχνικά περιοδικά, αλλά και νέα αδημοσίευτα που συμπεριλήφθηκαν στην έκδοση του Οίκου «Gutenberg».

Ο μελετητής, γεννημένος το 1972 στην Κόρινθο, με σπουδές φιλολογίας στην Αθήνα και τη Χαϊδελβέργη, ποιητής και δοκιμιογράφος, απαντά ότι προσπάθησε να φωτίσει το έργο του Καβάφη, συσχετίζοντάς το με τη λογοτεχνία της εποχής του. Εξηγεί ότι επιχειρεί να αφουγκραστεί τη μυστική συνομιλία των λογοτεχνημάτων που έχουν γεννηθεί σε μια κοινή ατμόσφαιρα και κυρίως ερευνώντας ορισμένους κορυφαίους Έλληνες και ξένους συγγραφείς όπως είναι οι Γκουστάβ Φλωμπέρ και Άγγελος Σικελιανός.

Τα κείμενα αφορούν τον Καβάφη και τη νέα ιστοριογραφία, την ηθοποιία και την ιστορική του φαντασία, τις τρεις εποχές της Αλεξάνδρειας, τη θεωρία περί κάλλους, τον συμβολισμό, τις συγκλήσεις και τις αποκλίσεις με τον συγκαιρινό του συγγραφέα αρχαιοπρεπών συγγραμμάτων Δημήτριο Βερναρδάκη, την νεκρομαντεία και την τέχνη της ειρωνείας. Και βέβαια, τα πολυσχολιασμένα θέματα του ελληνικού οράματος και τους αρχαίους μύθους.

Το βιβλίο, τοποθετώντας τον Καβάφη στο πλαίσιο της εποχής του και ανιχνεύοντας τις υπαρκτές ή «εκλεκτικές» του συγγένειες με συγκαιρινούς του συγγραφείς, σαν τον Anatole France, τον Pater ή τον Αντρέγιεφ, προσπαθεί να σκιαγραφήσει την ποιητική και πνευματική μέθοδο του Αλεξανδρινού και να αναδείξει την ιδιοπροσωπία του, ιδίως στο ζήτημα της ποιητικής αναπαράστασης και αναδημιουργίας του ιστορικού παρελθόντος.

Προχωρώντας πέρα από τα όρια μιας απλής συγκριτικής έρευνας, τα κείμενα που το απαρτίζουν, ιδωμένα μαζί, επιχειρούν να συγκροτήσουν μια ενιαία ερμηνευτική πρόταση.

(www.naftemporiki.gr)