Ετικέτα: Βρετανικό Μουσείο

Οι αξονικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν πριν από δύο χρόνια οκτώ αιγυπτιακές μούμιες του Βρετανικού Μουσείου έδωσαν πολλές πληροφορίες για το φύλο, τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων, τα προβλήματα υγείας, την αιτία θανάτου τους ακόμη και στοιχεία για την ταρίχευσή τους και τα έθιμα ταφής. Η τρισδιάστατη αναπαράσταση των στοιχείων που έδωσαν τα δεδομένα τους αποκρυπτογράφησε ακόμη και το πρόσωπό τους. Δεν ήταν τυχαία η επιτυχία της έκθεσης «Αρχαίες ζωές, νέες ανακαλύψεις» που ακολούθησε στο μουσείο.

“Θα συνεχίσω τις ανασκαφές με την πιο μεγάλη θέρμη στο Ναό της Αθηνάς και θα συνεχίσω να πριονίζω τα ανάγλυφα. Είναι μία εργασία που απαιτεί χρόνο- Σε περίπτωση που δεν είναι δυνατόν να έχουμε το σύνολο της Πανδρόσου εγώ δεν απελπίζομαι για μία από τις Καρυάτιδες». Ο κόσμος, που είχε κατακλύσει το αμφιθέατρο του Μουσείου Ακρόπολης για το διήμερο διεθνές επιστημονικό συνέδριο «Τα γλυπτά του Παρθενώνος: 200 χρόνια από την ιδιοποίησή τους από το Βρετανικό Μουσείο» (διοργάνωση του «Συλλόγου των Αθηναίων»), άκουγε με κομμένη ανάσα.

Το παραπάνω απόσπασμα (με ημερομηνία 5 Ιανουαρίου 1802) από τις επιστολές που έστειλε στον εργοδότη του Έλγιν ο Ιταλός ζωγράφος Τζοβάνι Μπατίτσα Λουζιέρι, ο άνθρωπος που συνέβαλε καταλυτικά στην άνευ προηγουμένου βίαιη απόσπαση των Γλυπτών του Παρθενώνα -και όχι μόνο-, ήταν μέρος όσων ανέφερε στην ανακοίνωσή της η Τατιάνα Πούλου, αρχαιολόγος της Εφορείας Αρχαιοτήτων Αθηνών, που ερεύνησε το αδημοσίευτο σήμερα Αρχείο Έλγιν. Όσα ακόμα ακούστηκαν, ίσως για πρώτη φορά μπροστά σε κοινό από τότε που γράφτηκαν, προκάλεσαν έντονο ενδιαφέρον, αλλά και αποτροπιασμό:

«Ελπίζω να μην μου δημιουργήσουν καμία δυσκολία για να συνεχίσω την ανασκαφή στο Ναό της Αθηνάς και να μπορέσω να πάρω στην κατοχή μου όλα τα τμήματα γλυπτών που θα βρω. Ο κύριος Χάντ έγραψε στην Εξοχότητά σας για λογαριασμό μου να προσκομίσετε στην Αθήνα μία δωδεκάδα πριόνια για μάρμαρο, διαφόρων μεγεθών το συντομότερο δυνατό. Μου χρειάζονται τρία ή τέσσερα, 20 πόδια μακριά ώστε να κόψω ένα μεγάλο ανάγλυφο, το οποίο δεν μπορεί να μετακινηθεί, χωρίς να μειώσουμε το βάρος του» (20 Σεπτεμβρίου 1801).

«Κάνω ό, τι μπορώ για να αυξήσω τη συλλογή σας, Μιλόρδε. Πήρα την άδεια του Δισδάρη να κατεβάσω ένα δωρικό κιονόκρανο από τον Παρθενώνα, αλλά πρέπει να το πριονίσω στα δύο, αν το άλλο είναι αρκετά μεγάλο, αυτό είναι τεράστιο. Οι πόρτες του κάστρου δεν είναι τόσο μεγάλες για να μπορέσει να περάσει» (4 Οκτωβρίου 1802).

Ο Τζοβάνι Μπατίστα Λουζιέρι είχε προσληφθεί από τον Έλγιν μαζί με άλλους καλλιτέχνες από την Ιταλία για να κάνουν εκμαγεία και να προετοιμάσουν λεπτομερή αρχιτεκτονικά σχέδια. Τα όσα διαδραματίστηκαν τα έτη 1801-1804, με πρωταγωνιστή τον Ιταλό ζωγράφο, έγιναν μέρος μιας πολύ σημαντικής ανακοίνωσης που κέρδισε τις εντυπώσεις.

Εξίσου ενδιαφέρουσες όμως ήταν και οι υπόλοιπες ομιλίες, όπως αυτή της Μαρίας Ιωαννίδου, πολιτικού μηχανικού και επίτιμης διευθύντριας της Υπηρεσίας Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΥΣΜΑ), η οποία αναφέρθηκε σε ένα θέμα που μέχρι σήμερα δεν έχει γίνει ιδιαίτερα γνωστό στο ευρύ κοινό: Στα αρχιτεκτονικά μέλη των μνημείων της Ακρόπολης (Παρθενώνα, Ερέχθειο, Αθηνά Νίκη), που επίσης λεηλατήθηκαν από τον Έλγιν την περίοδο 1801- 1804 και σήμερα βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. «Οι αναστηλώσεις των μνημείων από την Επιτροπή Συντήρησης Μνημείων Ακροπόλεως (ΕΣΜΑ) αποτέλεσαν ιδανική χρονική συγκυρία για την επιστροφή και επαναφορά στα μνημεία των αυθεντικών μελών. Ήταν μια ευκαιρία η οποία δυστυχώς παρέμεινε ανεκμετάλλευτη», ανέφερε η κ. Ιωαννίδου, συμπληρώνοντας ότι παρά τις κατά εποχές προσπάθειες της ελληνικής πλευράς, το αίτημα επιστροφής των αρχιτεκτονικών μελών των μνημείων δεν είχε θετική ανταπόκριση. «Ίσως επειδή συνδεόταν από βρετανικής πλευράς με τη διεκδίκηση των γλυπτών του Παρθενώνα: Ενδεχομένως η υποχώρηση στα αρχιτεκτονικά μέλη θα οδηγούσε σε ανάλογη υποχώρηση στα γλυπτά. Ωστόσο, η τοποθέτηση των αντιγράφων τους στις θέσεις των αυθεντικών μελών -όπου αυτό έχει γίνει- δεν αποτελεί οριστική αποδοχή της παραμονής τους στο Βρετανικό Μουσείο, καθώς το θέμα παραμένει ανοικτό και επίκαιρο», σημείωσε η ομιλήτρια.

(www.amna.gr)

Η πρώτη στα χρονικά νομική προσπάθεια για την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα στην Ελλάδα από το Ηνωμένο Βασίλειο, απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

Το δικαστήριο αποφάνθηκε πως επειδή η υποτιθέμενη κλοπή των γλυπτών έλαβε χώρα πάνω από 150 χρόνια προτού το Ηνωμένο Βασίλειο υπογράψει τη σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει την εξουσία να εξετάσει την αγωγή.
Οι υπεύθυνοι της εκστρατείας για την επιστροφή των γλυπτών επεσήμανε πως το δικαστήριο δεν έβγαλε καμία απόφαση σχετικά με την «ουσία της υπόθεσης».
Τα μάρμαρα εκλάπησαν από τον Παρθενώνα από τον Έλγιν το 1800 και αυτός στη συνέχεια τα πούλησε στη βρετανική κυβέρνηση το 1816.
Η ελληνική κυβέρνηση έλαβε εκτεταμένες νομικές συμβουλές από τους δικηγόρους Αμάλ Κλούνεϊ και Τζέφρι Ρόμπερτσον, αλλά αποφάσισε να μην πάει στα δικαστήρια το Ηνωμένο Βασίλειο.

Αντ’ αυτού, η υπόθεση εναντίον του Ηνωμένου Βασιλείου ασκήθηκε από την Αθηναϊκή Ένωση, μια πολιτισμική ομάδα, μετά την άρνηση της Βρετανίας να δεχτεί την μεσολάβηση της Unesco ανάμεσα στις δύο χώρες.
Η βρετανική κυβέρνηση και το Βρετανικό, στο οποίο εκτίθενται τα γλυπτά του Παρθενώνα, επιμένουν πως ο Έλγιν τα απέκτησε νόμιμα.
Στην απόφασή του, η οποία εστάλη τον περασμένο μήνα στην Αθηναϊκή Ένωση, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο ανέφερε: «Το Δικαστήριο σημειώνει πως τα μάρμαρα αφαιρέθηκαν από την Ελλάδα στις αρχές του 19ου αιώνα. Προκειμένου να τεθεί στο θέμα στο πλαίσιο της χρονικής δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου, η προσφεύγουσα αρχή επικαλέστηκε την άρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου να τεθεί σε διαμεσολάβηση με την Ελλάδα σχετικά με την επιστροφή των γλυπτών και την συνεχιζόμενη άρνησή της να τα επιστρέψει. Ωστόσο, είναι σαφές από την φύση των καταγγελιών της προσφεύγουσας αρχής ότι διαμαρτύρεται για την παράνομη αφαίρεση των γλυπτών από την Ελλάδα. Η αφαίρεση συνέβη 150 χρόνια πριν από την σύνταξη της Σύμβασης, άρα οι αιτιάσεις της προσφεύγουσας αρχής φαίνεται να είναι απαράδεκτες».
Οι δικαστές ανέφεραν επίσης πως η Αθηναϊκή Ένωση δεν είχε «κανένα δικαίωμα … να ζητήσει την επιστροφή των γλυπτών του Παρθενώνα».
Ο νομικός εκπρόσωπος της Αθηναϊκής Ένωσης, Βασίλης Σωτηρόπουλος, δήλωσε πως η υπόθεση αυτή ήταν «το πρώτο βήμα». Ισχυρίστηκε πως η απόφαση θα μπορούσε πραγματικά να βοηθήσει την κυβέρνηση να αναλάβει νομική δράση στο μέλλον.
«Σε παγκόσμιο επίπεδο, η πρώτη δήλωση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, η πρώτη ιστορικά δικαστική απόφαση, σχετικά με το θέμα της επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα, τονίζει τα σημεία στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθεί η Ελλάδα και να δώσει ιδιαίτερη προσοχή στην προσφυγής της κατά του Ηνωμένου Βασιλείου» δήλωσε ο κ. Σωτηρόπουλος.
Από την πλευρά του, ο Άντριου Τζορτζ, της Βρετανικής Ένωσης για την Επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα, δήλωσε πως η απόφαση αυτή δεν επηρεάζει τα επιχειρήματα υπέρ της επιστροφής των γλυπτών. «Δεν μάθαμε τίποτα από αυτό. Το μόνο που μάθαμε είναι πως αυτός δεν ήταν ο χώρος για την επίλυση του θέματος» δήλωσε.
Στις 10 Ιουλίου, μια διακομματική ομάδα βουλευτών της Βρετανίας ξεκίνησε ένα νομοσχέδιο για την επιστροφή των γλυπτών στην Αθήνα, στο Μουσείο της Ακρόπολης που χτίστηκε ειδικά για τα γλυπτά του Παρθενώνα.
Το Βρετανικό Μουσείο υποστηρίζει πως «αφηγείται την ιστορία των πολιτιστικών επιτευγμάτων σε ολόκληρο τον κόσμο, από την αυγή της ανθρώπινης ιστορίας πάνω από 2 εκατομμύρια χρόνια πριν, μέχρι σήμερα. Τα γλυπτά του Παρθενώνα είναι ένα ζωτικό στοιχείο σε αυτή τη συλλογή. Αποτελούν μέρος της κοινής κληρονομιάς του κόσμου και ξεπερνούν τα πολιτικά όρια» ισχυρίζεται το Βρετανικό Μουσείο.
«Το Μουσείο της Ακρόπολης επιτρέπει στα γλυπτά του Παρθενώνα που βρίσκονται στην Αθήνα (περίπου τα μισά από όσα διασώθηκαν από την αρχαιότητα) να εκτιμηθούν κατάλληλα. Τα γλυπτά του Παρθενώνα στο Λονδίνο είναι μια σημαντική αναπαράσταση του αρχαίου αθηναϊκού πολιτισμού στο πλαίσιο της παγκόσμιας ιστορίας».

(www.ethnos.gr)