Ετικέτα: Αρχαιολογικό Μουσείο

Χωράει ενάμισης αιώνας διαδρομής σε μια έκθεση 190 αντικειμένων; Και πώς να ξετυλίξεις σ’ έναν περιορισμένων τετραγωνικών χώρο το πολύτιμο φορτίο μιας «κιβωτού» γνώσης και δημιουργίας που φυλά στα σπλάχνα της χιλιετηρίδες ιστορίας; 
Μ’ έναν πλου που ιχνηλατεί το περιπετειώδες ταξίδι του ανθρώπου στο χρόνο γιορτάζει το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο τα γενέθλιά του. Μ’ ένα συμβολικό καράβι, που φορτωμένο θησαυρούς, τρέχει μέσα στον παφλασμό των κυμάτων, για να αφηγηθεί γνωστές και άγνωστες «Οδύσσειες», προσωπικές και συλλογικές. 
«Η έκθεση εμπνέεται από τον αρχετυπικό χαρακτήρα του Οδυσσέα και αφηγείται, μέσα από εμβληματικά αλλά και λιγότερο γνωστά έργα, το μακρύ χρονικό του δοκιμαζόμενου ανθρώπου, τον αδιάκοπο αγώνα του να τιθασέψει το περιβάλλον, να γνωρίσει νέους τόπους, να πλουτίσει τους ορίζοντες του, να δημιουργήσει πολιτείες ευνομούμενες και να αντιπαλέψει τη φθαρτότητα της ύπαρξης του με τη βοήθεια του έρωτα και της δημιουργικής πράξης» αναφέρει η χαρακτηριστικά η διευθύντρια του μουσείου Μαρία Λαγογιάννη.
Τη Δευτέρα 3/10, εκατόν πενήντα χρόνια από εκείνη τη Δευτέρα και πάλι, που τέθηκε ο θεμέλιος λίθος του πρώτου Εθνικού Μουσείου της χώρας, εκατόν ενενήντα ευρήματα διατρέχουν τις κοινωνίες που αναπτύχθηκαν στον ελλαδικό πολιτισμικό χώρο από την 5η χιλιετία π.Χ. έως και την ύστερη αρχαιότητα. Αντικείμενα από το ίδιο το μουσείο στην πλειοψηφία τους, από τη μόνιμη συλλογή και τις αποθήκες, αλλά και συνολικά έξι δάνεια, από το Επιγραφικό και το Μουσείο Ακρόπολης.
Την εκθεσιακή αφήγηση πλαισιώνουν μια σειρά από οπτικοακουστικές και ψηφιακές εφαρμογές, μελωδίες του Βαγγέλη Παπαθανασίου και στίχοι του Καβάφη, του Σεφέρη, του Ελύτη και του Ρίτσου επιδιώκοντας να δημιουργήσουν γέφυρες με τη σημερινή εποχή. 

Βαθύ πελαγίσιο μπλε, ήχοι από κύματα, μια σκηνογραφία που παραπέμπει στις θαλασσινές διαδρομές των αρχαίων: να το πρώτο πλάνο που μας επεφύλασσαν οι «Οδύσσειες». Αρθρωμένη σε τρεις ενότητες, η έκθεση μιλά κατ’ αρχάς για «Το ταξίδι», την αδιάκοπη αναζήτηση του ανθρώπου για πρώτες ύλες, γνώσεις και ιδέες. 
Σε ρόλο προθήκης, ένα νοερό σκαρί πλοίου με ζηλευτό φορτίο δεσπόζει στην πρώτη αίθουσα. Το βλέμμα θα σταθεί στις γλυπτές Τριτωνίδες που συμβολίζουν τις ελπίδες του ταξιδευτή, αλλά και στις μοιραίες Σειρήνες και στη φοβερή Σκύλλα. Θα ξεχωρίσει τον Περσέα, τους Αργοναύτες και τον Ηρακλή στα δικά τους ταξίδια πάνω σε εικονογραφημένα αγγεία. Θ’ ανακαλύψει και πολύτιμα αντικείμενα που μαρτυρούν ποικίλες επαφές και συναλλαγές: Πινακίδες της Γραμμικής Β΄ για την τέχνη των αρωματοποιών, ένα μικρό χάλκινο ειδώλιο φερμένο στις Μυκήνες του 13ου αιώνα π.Χ. από την μακρινή περιοχή της Συροπαλαιστίνης, χάντρες από την Αίγυπτο και κοσμήματα από κεχριμπάρι της Βαλτικής, εξωτικά ρυτά από αυγό στρουθοκαμήλου, δόντια από ελέφαντα και ιπποπόταμο. 
Λίγα βήματα παραπέρα, κάτω από τον έναστρο ουρανό με τους αστερισμούς που αντίκρυζε ο ομηρικός Οδυσσέας στο δρόμο του για την Ιθάκη (μια εφαρμογή-προσφορά του Ιδρύματος Ευγενίδου), το χάλκινο άγαλμα του Ποσειδώνα από τη Λιβαδόστρα Βοιωτίας. Δύσκολο να διακρίνεις τις λεπτομέρειές του. Πέρασα βέβαια από την έκθεση ενώ βρισκόταν ακόμα σε (προχωρημένο) στάδιο προετοιμασίας, οπότε ελπίζω ήχος και φως να έχουν ρυθμιστεί κατάλληλα μέχρι να συναντήσει το κοινό. 

Από τις διαχρονικές Ιθάκες στην Έξοδο

Φθαρμένο από την αλμύρα της θάλασσας των Αντικυθήρων, το στιβαρό άγαλμα του γενειοφόρου Οδυσσέα στην επόμενη αίθουσα δηλώνει εύγλωττα τον θεματικό της προσανατολισμό. «Ο δεύτερος άξονας της έκθεσης ανιχνεύει τις διαχρονικές «Ιθάκες» ως φυσικό τοπίο, ως τόπο συλλογικής πράξης και ως χώρο συλλογικής πραγμάτωσης» και εστιάζει σε έννοιες όπως η θρησκεία, η ηγεμονία, ο πόλεμος, η γραφή, η νομοθεσία, ο αγώνας, η δημοκρατία, το θέατρο, η φιλοσοφία. Η παράθεση των εκθεμάτων πυκνή, μάλλον άνευρη ωστόσο. 
Πόσο όμως «ανασαίνει» το βλέμμα αμέσως μετά, ανάμεσα στα επιτύμβια αγάλματα της Φρασίκλειας και του Κούρου αλλά και στην Αφροδίτη που ετοιμάζεται να μαλώσει με το σανδάλι της τον άτακτο Πάνα, ενώ στ’ αυτιά σου φτάνουν υπαινικτικά τιτιβίσματα πουλιών! Στην ενότητα δηλαδή όπου ο Έρωτας στέκεται απέναντι στο μοιραίο του Θανάτου. Και τι συγκίνηση μπορεί να προκαλέσει ένα τόσο δα θραύσμα από μια ερυθρόμορφη κύλικα από τα τέλη 6ου αιώνα π.Χ. όταν στο «δέρμα» της βλέπεις να ζωντανεύει ένα ερωτικό φιλί!

Στην «Έξοδο» η περιήγηση κλείνει με γλυπτά και ψηφιακές εφαρμογές, έργα συμβολικά που υποδηλώνουν τα ανώτερα επιτεύγματα του ανθρώπινου πνεύματος. Λεπτομέρεια ξεχωριστή: το δακτυλικό αποτύπωμα ενός ανώνυμου γραφέα που σώζεται πάνω σε πήλινη πινακίδα από την Πύλο. Μια ένδειξη «νίκης της ανθρώπινης πράξης απέναντι στη φθορά».

(www.in2life.gr)

Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο γιορτάζει φέτος τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του, τα οποία συμπληρώνονται στις 3 Οκτωβρίου 2016. Οι ποικίλες και ενδιαφέρουσες δράσεις επετειακού χαρακτήρα, ωστόσο, απλώνονται σε ολόκληρη τη διάρκεια του έτους, όπως δήλωσε η διευθύντριά του, Μαρία Λαγογιάννη, κατά την παρουσίαση ενός εντυπωσιακού πανοράματος για το 2016.

Μεταξύ των ειδήσεων που ξεχώρισαν ήταν και η ανακήρυξή του, στις 18 Μαΐου τη Διεθνή Ημέρα Μουσείων, ως τιμώμενου μουσείου για το 2016 από το ελληνικό τμήμα του ICOMOS (Διεθνές Συμβούλιο Μουσείων), μια τιμή που οφείλεται τόσο στην προσφορά του στον πολιτισμό, όσο και στον πανελλήνιο χαρακτήρα των συλλογών του, που εκπροσωπούν τις πανανθρώπινες αξίες.

Η νέα χρονιά σηματοδοτείται από νέες και παλιές δράσεις που εξελίσσονται, όπως το Αθέατο Μουσείο, που σήμερα εγκαινίασε ένα ακόμα συναρπαστικό έκθεμά του, το οποίο και θα παραμείνει στη γνωστή προθήκη, στην Αίθουσα του Βωμού, για δυο μήνες. Πρόκειται για τον αττικό ερυθρόμορφο καλυκωτό κρατήρα, ένα κατεξοχήν συμποσιακό αγγείο, που χρονολογείται μεταξύ 390 και 385 π. Χ. και απεικονίζει πλάι στον Διόνυσο τη Νίκη, μια ασυνήθιστη παρουσία που πιθανόν να συμβολίζει την ευτυχισμένη ζωή και τη νίκη εναντίον του θανάτου.

Από τις νέες δράσεις ξεχωρίζει το «Ανοιχτό Μουσείο», που έχει ως κύριο άξονα την εξωστρέφεια και τον διάλογο με την κοινωνία, αλλά και τη σύμπραξη του Μουσείου με τους κοινωνικούς φορείς.

«Ανταποκρινόμενο στο αίτημα των επισκεπτών του, το Μουσείο ανοίγει την αυλαία στους χώρους πίσω από τη σκηνή, στα εργαστήρια συντήρησης και στους χώρους αρχαιολογικής έρευνας, εκεί όπου οι άνθρωποι του Μουσείου προετοιμάζουν όσα προβάλλονται στις λαμπρές εκθεσιακές αίθουσες», τόνισε η Μαρία Λαγογιάννη.

Επίσης, ειδικές θεματικές παρουσιάσεις από τους αρχαιολόγους και ειδικά σχεδιασμένα εργαστήρια εξοικείωσης από τους συντηρητές του θα προσφέρονται σε τακτές ημερομηνίες σε ολόκληρη τη διάρκεια του 2016, εμπλουτίζοντας τη μουσειακή εμπειρία και εμβαθύνοντας τη σχέση του φιλόξενου Μουσείου με τους φίλους και τους επισκέπτες του.

Παράλληλα, από τον Ιανουάριο και σε ολόκληρο το τρέχον έτος θα γίνονται πρωτότυπες δράσεις επετειακού χαρακτήρα, που θα αποτελούν συνέργειες με εκπαιδευτικούς φορείς, καλλιτεχνικούς οργανισμούς, σωματεία και κοινωνικούς φορείς, όπως ο Σύλλογος Γλυπτών Ελλάδος, οι Έλληνες Κεραμείς μέλη του Επιμελητηρίου Εικαστικών Τεχνών Ελλάδος, το ΤΕΙ Γραφιστικής Αθηνών, το ΤΕΙ Συντήρησης Αρχαιοτήτων και Έργων Τέχνης Αθηνών, το Μουσείο των Ηρακλειδών, η Κρατική Ορχήστρα Αθηνών, το Εθνικό Μουσείο Δυτικής Τέχνης του Τόκυο, το Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, το Εθνικό Θέατρο, η Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ, η Εθνική Πινακοθήκη, η Βιβλιοθήκη της Βουλής των Ελλήνων και η ΕΡΤ.

Η καταληκτική δράση που θα πλαισιώσει την εορταστική ατμόσφαιρα είναι η επετειακή έκθεση με τίτλο «Οδύσσειες», που μέσα από τις μοναδικές συλλογές του μουσείου, οι οποίες ξεκινούν από τη νεολιθική περίοδο και καταλήγουν στην ύστερη αρχαιότητα, θα προβληθεί η διαχρονική πάλη του ανθρώπου για επιβίωση, ανάπτυξη, κατάκτηση της γνώσης και της ευτυχίας.

Την ίδια στιγμή, μεγάλοι σύγχρονοι ποιητές, ο Καβάφης, ο Σεφέρης, ο Ελύτης και ο Ρίτσος, θα κρατήσουν το νήμα που θα γεφυρώσει τους πολλαπλούς συμβολισμούς της ομηρικής Οδύσσειας με το σήμερα.

Πλούσιο ήταν όμως το έργο του Μουσείου και για το 2015. Όπως ανέφερε η διευθύντριά του, εξυπηρετήθηκαν 103 ερευνητικά προγράμματα, ελληνικά και διεθνή, εφαρμόστηκαν πρωτοποριακές μέθοδοι συντήρησης, όπως η ανάλυση της σύστασης του κράματος του μετάλλου του Εφήβου των Αντικυθήρων μέσω φασματοσκοπίας ακτινών X Φθορισμού (XRF) και η φυσικοχημική διερεύνηση των γλυπτών του ναυαγίου των Αντικυθήρων με γεωραντάρ.

Επιπλέον, εφαρμόστηκαν 15 εκπαιδευτικά προγράμματα και σχεδιάσθηκαν επτά νέα, στα οποία συμμετείχαν 2.500 μαθητές και 2.600 περίπου οικογένειες με παιδιά, ηλικίας 6 – 12 ετών, ενώ εξυπηρετήθηκαν 600 περίπου αιτήματα χρήσης φωτογραφικού υλικού σε έντυπες ή και διαδικτυακές εκδόσεις και πραγματοποιήθηκαν πολυάριθμες κινηματογραφήσεις από ελληνικά και ξένα τηλεοπτικά δίκτυα και εκπαιδευτικούς φορείς.

Τεράστια ήταν και η συμβολή του Μουσείου σε εννέα περιοδικές εκθέσεις στην Ευρώπη και στην Αμερική, με τον προσωρινό δανεισμό 550 αρχαίων έργων, μεταξύ των οποίων η μεγάλη έκθεση «Έλληνες: από τον Αγαμέμνονα στον Μέγα Αλέξανδρο», την οποία είδαν χιλιάδες άνθρωποι σε Καναδά και ΗΠΑ, λαμβάνοντας διθυραμβικές κριτικές. Επιπλέον, συνδιοργάνωσε τρεις μεγάλες εκθέσεις στην Μαδρίτη, στην Βασιλεία της Ελβετίας και στο Τόκιο της Ιαπωνίας, ενώ σημαντική ήταν η δράση του και στο εσωτερικό, με την πραγματοποίηση της περιοδικής έκθεσης «Ένα όνειρο ανάμεσα στα ερείπια… Περίπατος στην Αθήνα των Περιηγητών. 17ος -19ος αιώνας», που συνεχίζεται, φυσικά και με το «Αθέατο Μουσείο», που για δυο μήνες προβάλλεται ένα επιλεγμένο έκθεμα από τον κόσμο των αποθηκών του.

Εκθέσεις σύγχρονης τέχνης στο καφέ του, μουσικά δρώμενα, αρχαιολογικές παρουσιάσεις, νέες εκδόσεις, ένας ιστότοπος που έγινε ακόμα πιο φιλικός τη χρονιά που πέρασε, αλλά και η εγκαινίαση ενός blog όπου παρουσιάζεται η προετοιμασία των δράσεων του, συντέλεσαν τη χρονιά που πέρασε στη μεγαλύτερη εξωστρέφεια του Μουσείου και, όπως αναμενόταν, στην αύξηση των επισκεπτών του, που ετησίως φτάνουν τις 450.000.

(www.ellines.com)