Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας

Ετικέτα: Αρχαιολογία

  • Μούμιες… στον αξονικό τομογράφο

    Μούμιες… στον αξονικό τομογράφο

    ΑρχαιολογίαΟι αξονικές εξετάσεις στις οποίες υποβλήθηκαν πριν από δύο χρόνια οκτώ αιγυπτιακές μούμιες του Βρετανικού Μουσείου έδωσαν πολλές πληροφορίες για το φύλο, τις διατροφικές συνήθειες των ανθρώπων, τα προβλήματα υγείας, την αιτία θανάτου τους ακόμη και στοιχεία για την ταρίχευσή τους και τα έθιμα ταφής. Η τρισδιάστατη αναπαράσταση των στοιχείων που έδωσαν τα δεδομένα τους αποκρυπτογράφησε ακόμη και το πρόσωπό τους. Δεν ήταν τυχαία η επιτυχία της έκθεσης «Αρχαίες ζωές, νέες ανακαλύψεις» που ακολούθησε στο μουσείο.

    Στο Μίνστερ της Γερμανίας, μια άλλη μούμια του αρχαιολογικού μουσείου απασχολεί τους επισκέπτες του μουσείου. Οι εξετάσεις στον ειδικό τομογράφο αποκάλυψαν πως πρόκειται για άντρα περίπου 30 ετών που έζησε άνετη ζωή. Αν βρεθούν τα απαραίτητα κονδύλια, το φθινόπωρο και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο θα αποκαλύψει στο κοινό επτασφράγιστα μυστικά αιώνων μέσα από μία μικρή έκθεση, με μούμιες που βγαίνουν πρώτη φορά από τις αποθήκες του. Μάλιστα οι πέντε απ’ αυτές «σκαναρίστηκαν» στο τμήμα Αξονικής-Μαγνητικής Τομογραφίας του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών και επέστρεψαν με αστυνομική εποπτεία στο μουσείο έπειτα από τέσσερις ώρες.

    Πρόκειται για πρωτοποριακό πρόγραμμα ανάμεσα στους επιστήμονες του μουσείου και του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτιολογίας, το οποίο περιλαμβάνει και την ανασύσταση του προσώπου μιας απ’ αυτές. Της Ta-Khered-Min, χορεύτριας τελετουργικών χορών με ιερατική καταγωγή, μούμια που χρονολογείται στο 304-150 π.Χ., ενώ οι υπόλοιπες (ανήκουν σε άντρες) χρονολογούνται από το 304 έως το 150-30 π.Χ.

    Η επιστημονική ομάδα του πρωτοποριακού αυτού προγράμματος, η οποία αποτελείται από τους Ελένη Τουρνά (αρχαιολόγος και υπεύθυνη της Αιγυπτιακής Συλλογής του Μουσείου), Αλίκη Μαραβέλια (αιγυπτιολόγος, ιδρύτρια και διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Αιγυπτιολογίας), Νικόλαο Μποντόζογλου (διευθυντής Τομογράφου Ιατρικού Αθηνών), Παναγιώτη Λάζαρη (διπλωματούχος συντηρητής του μουσείου), θα συνεχίσει και με μια δεύτερη αποστολή.

    Ακόμη τέσσερις

    Τέσσερις ακόμη μούμιες της πτολεμαϊκής περιόδου από τις αποθήκες του μουσείου, οι οποίες θα ακολουθήσουν την ίδια διαδικασία απεικονιστικών εξετάσεων. Στην ομάδα συμμετέχουν επίσης οι Φίλιππος Κουτσάφτης (ιατροδικαστής), Κωνσταντίνος Κούβαρης (ιατροδικαστής, ανθρωπολόγος, ICRC), Στέφανος Γερουλάνος (ομ. καθηγητής Καρδιοχειρουργικής Παν. Ζυρίχης, πρόεδρος ΔΙΙΚΩ).

    Τα αποτελέσματα των εξετάσεων θα παρουσιαστούν μαζί με τις μούμιες στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, στο πλαίσιο των εορταστικών εκδηλώσεων για τα 150 χρόνια από τη θεμελίωσή του. Στο ισόγειο, δίπλα στο καφέ, εκεί όπου βρίσκεται η αποθήκη των αιγυπτιακών, η διευθύντρια του πρώτου μουσείου της χώρας, κ. Μαρία Λαγογιάννη, σχεδιάζει μια μικρή έκθεση. «Ενα ανοιχτό μουσείο με πλήρη ασφάλεια, ώστε να εκτεθούν οι σαρκοφάγοι για πρώτη φορά στο κοινό, μαζί με τα συμπεράσματα του προγράμματος. Με μια αναδιάταξη του χώρου μπορούμε να φτιάξουμε μια υποδειγματική αποθήκη, αρκεί βέβαια να βρεθούν τα απαραίτητα κονδύλια», λέει στην «Κ».

    Τονίζει επίσης ότι όλα αυτά σχεδιάζονται και στο πλαίσιο της νέας δράσης του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, που έβαλε στόχο να γνωρίσει στο ευρύ κοινό τις εργασίες που διενεργούνται για την έρευνα, τη συντήρηση και την ανάδειξη των αρχαιοτήτων στα εργαστήριά του. Μην ξεχνάμε άλλωστε ότι η αιγυπτιακή συλλογή είναι από τα best seller του μουσείου και περιλαμβάνει 8.300 αρχαία. Θεωρείται η πρώτη των Βαλκανίων και ανάμεσα στις καλύτερες των μουσείων της Ευρώπης και της Αμερικής για την ποιότητα και τη σπανιότητα των αντικειμένων της. Τον πυρήνα της, όπως σημειώνει η αρχαιολόγος κ. Ελένη Τουρνά στην έκδοση «Το δικό σας μουσείο», αποτελούν οι ηγεμονικές δωρεές δύο φιλότεχνων ομογενών από την Αίγυπτο, του Ιωάννου Δημητρίου από τη Λήμνο που έζησε στην Αλεξάνδρεια και του Αλέξανδρου Ρόστοβιτς που έζησε στο Κάιρο. «Αυτοί ανήκαν σε μια ελίτ συλλεκτών και ετύγχαναν ιδιαίτερης προτίμησης από τους εμπόρους αρχαιοτήτων, αλλά και από το ίδιο το Μουσείο του Καΐρου κατά τη διάρκεια των πλειστηριασμών που διοργάνωνε».

    Η Τακουσίτ

    Οι δύο συλλέκτες δώρισαν τις συλλογές τους στο ΕΑΜ το 1880 και το 1904. Υπάρχει βέβαια και η δωρεά 578 αρχαίων της Αρχαιολογικής Εταιρείας το 1894, η δωρεά του αιγυπτιακού κράτους, δωρεές Ελλήνων και Αιγυπτιωτών κ.ά. Η επανέκθεση της Συλλογής το 2008 με τριπλάσια εκθέματα εντυπωσίασε τότε τους επισκέπτες.

    Η Τακουσίτ, η χάλκινη πριγκίπισσα, έγινε εξώφυλλο, ενώ η «ποδιά» (οι Αιγύπτιοι την έραβαν πάνω στις μούμιες) που απεικονίζει έναν ιπτάμενο σκαραβαίο και διασώζει τις χάντρες, ακόμη και την αυθεντική της κλωστή, έκλεψε τις καρδιές όλων.  Μια νέα έκθεση με υλικό από τις αποθήκες θα είναι μια τονωτική ένεση για το μουσείο.

    (www.kathimerini.gr)

  • Βρέθηκε σκελετός στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

    Βρέθηκε σκελετός στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων

    ΑρχαιολογίαΣκελετικά κατάλοιπα (κρανίο, μακρά και μικρότερα οστά) ατόμου που είχε εγκλωβιστεί στο Ναυάγιο των Αντικυθήρων κατά τη βύθισή του, εντοπίστηκαν και ανελκύστηκαν, κατά τη διάρκεια της έρευνας που πραγματοποίησε η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων και το αμερικάνικο Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο Woods Hole, από 28 Αυγούστου μέχρι 14 Σεπτεμβρίου. Πρόκειται για τη δεύτερη ανασκαφική αποστολή εντός του ιδίου έτους.

    Οστά από τουλάχιστον τέσσερα διαφορετικά άτομα είχαν ήδη εντοπιστεί στο ναυάγιο κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901 και 1976. Η θέση των οστών και η σχέση τους με τα άλλα ευρήματα πλησίον τους, φανερώνουν τη βίαιη ναυάγηση του πλοίου. Επιπροσθέτως οι προγραμματιζόμενες ανθρωπολογικές και γενετικές (DNA) αναλύσεις αναμένεται να δώσουν στοιχεία για τον ίδιο τον νεκρό, δηλαδή το φύλο, την ηλικία θανάτου και γενικά την ανασύνθεση του τρόπου ζωής του.

    Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση του υπουργείου Πολιτισμού, σημαντικό εύρημα θεωρείται και η ανεύρεση μιας μολύβδινης καταπειρατηρίας, βάρους 50 κιλών. Βάσει των χαρακτηριστικών του, το αντικείμενο ταυτίζεται με βολίδα για τη μέτρηση του βάθους του θαλάσσιου βυθού και τον έλεγχο της φύσης του. Το εργαλείο αυτό θεωρείται ζωτικής σημασίας για την ασφαλή ναυσιπλοΐα κατά την αρχαιότητα. Οι παλαιότερες καταπειρατηρίες χρονολογούνται τουλάχιστον από τον 6ο π.Χ. αιώνα. Στο ναυάγιο έχει βρεθεί μία ακόμα καταπειρατηρία κατά τις έρευνες των ετών 1900 – 1901.

    Με αφορμή τα αποτελέσματα της δεύτερης φάσης της υποβρύχιας έρευνας στα Αντικύθηρα για το έτος 2016, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων ολοκλήρωσε και τα νέα εξειδικευμένα εργαστήρια της στην οδό Προπυλαίων, που θα συμβάλλουν στη σύντομη και αποτελεσματικότερη συντήρηση των ευρημάτων του σημαντικού αυτού ναυαγίου. Οι εργασίες υλοποιήθηκαν με την υποστήριξη του Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

    Η έρευνα των Αντικυθήρων τελεί υπό την αιγίδα της Προεδρίας της Ελληνικής Δημοκρατίας και η χρηματοδότηση της έγινε από πόρους που εξασφάλισε το Ωκεανογραφικό Ινστιτούτο του Woods Hole.

    (www.newsonly.gr)

  • Ανακαλύφθηκε πόλη στο Πακιστάν που κατακτήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο

    Ανακαλύφθηκε πόλη στο Πακιστάν που κατακτήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο

    ΑρχαιολογίαΤα ερείπια που ανακάλυψαν Ιταλοί αρχαιολόγοι στη σύγχρονη Barikot, στην Κοιλάδα του Swat του Πακιστάν, ανήκαν κάποτε στην Bariza, την πόλη που κατακτήθηκε από τον Μέγα Αλέξανδρο.
    Η Ιταλική Αρχαιολογική Αποστολή (ISMEO), που ιδρύθηκε από την Giuseppe Tucci στην περιφέρεια του Swat το 1955, διενεργεί ανασκαφές στην Barikot από το 1984.
    Η ISMEO συνέχισε να λειτουργεί και γιόρτασε μάλιστα την 60η χρονιά δραστηριοτήτων της τον περασμένο Νοέμβριο με ένα κύκλο συνεδρίων και εκθέσεων στην Κίνα, που βρίσκεται πολύ κοντά με το Πακιστάν.
    Από το 2011 οι ανασκαφές στο Barikot, την αρχαία Bariza (120.000 τ.μ. συμπεριλαμβανομένης της ακρόπολης) διενεργούνται περίπου στα 10.000 τ.μ. στο νότιο-δυτικό τεταρτημόριο της πόλης.
    Οι ανασκαφές, που διενεργούνται από την ISMEO σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αρχαιολογίας και Μουσείων της επαρχίας Khyber-Pakhtunkhwa, χρηματοδοτούνται μέσω του ACT Project στο πλαίσιο της συμφωνίας μετατροπής χρέους μεταξύ Ιταλίας και Πακιστάν.
    Η Bariza σύμφωνα με τις κλασικές πηγές βρέθηκε σε πολιορκία και κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες με επικεφαλής τον Μέγα Αλέξανδρο προς το τέλος του 4ου αιώνα π.Χ.
    Μέχρι τώρα δεν υπήρξε κανένα ίχνος αυτής της αρχαίας πόλης.
    Οι αρχαιολόγοι είχαν χρονολογήσει την πόλη στην Ινδο-Ελληνική περίοδο του βασιλιά Μενάνδρου, του Έλληνα βασιλιά της βουδιστικής πίστης που κυβέρνησε σχεδόν δύο αιώνες μετά τον Αλέξανδρο και του οποίου νομίσματα έχουν βρεθεί στην ανασκαφή.
    Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων, ανάλυση των υλικών που διεξάγεται με τη βοήθεια της ομάδας CIRCE με επικεφαλής τον καθηγητή Filippo Terrasi (Πανεπιστήμιο Napoli2, τμήμα Μαθηματικών και Φυσικής) αποκάλυψε ότι τα στρώματα της προ Ινδο-Ελληνικής περιόδου της πόλης μπορούν να χρονολογηθούν με απόλυτη βεβαιότητα στα μέσα του 3ου αιώνα π.Χ., έναν αιώνα πριν από τα τείχη της πόλης που σημαίνει στη μέση της περιόδου Mauryan.
    Και δεν είναι μόνο αυτό: αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια χωριού της προϊστορικής περιόδου έξω από τα τείχη της πόλης που χρονολογούνται στο 1100-1000 π.Χ.
    “Σήμερα είναι σαφές ότι η οχυρωμένη πόλη της Ινδο-Ελληνικής περιόδου ήδη προϋπήρχε και προκειμένου να χτίσουν τα τείχη της κατέστρεψαν το μεγαλύτερο μέρος της στρωματογραφίας στο οποίο εκτίθενται εξαιρετικά αρχαίες κατασκευές, με εκτενείς και βαθείς αναβαθμούς. Συνηθίζαμε να πιστεύουμε ότι η πόλη εκτεινόταν στα όρια ενός πρωτοιστορικού οικισμού. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ήταν ήδη μια οργανωμένη πόλη και ότι τα κατάλοιπα στους πρόποδες των τειχών είναι 800 χρόνια παλαιότερα από ό,τι είχε αρχικά χρονολογηθεί”, δήλωσε ο διευθυντής της αποστολής, Luca M. Olivieri.
  • Στα ίχνη του Μεγάλου Αλέξανδρου η ελληνική σκαπάνη στην Αίγυπτο

    Στα ίχνη του Μεγάλου Αλέξανδρου η ελληνική σκαπάνη στην Αίγυπτο

    ΑρχαιολογίαΟ προθάλαμος ενός μεγάλου κτιρίου εντοπίστηκε από την Ελληνίδα αρχαιολόγο Πέπη Λιμναίου – Παπακώστα στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

    AdTech AdΒρίσκεται στην περιοχή των ανακτόρων όπου κατοικούσαν οι Πτολεμαίοι, της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, του Μουσείου, αλλά και του Σώματος ή Σήματος, όπου είχε εναποτεθεί η σορός του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ποιο από όλα τα κτίρια μπορεί να είναι αυτό που “χτύπησε” με τη σκαπάνη της;

    Όπως αναφέρει η εφημερίδα “Έθνος της Κυριακής”, η ίδια αρνείται να κάνει οποιαδήποτε πρόβλεψη, οποιοδήποτε όνειρο. Αρνείται να πιθανολογήσει χωρίς στοιχεία. Είκοσι χρόνια ανασκάπτει στην Αίγυπτο και πολλά περισσότερα διακονεί την επιστήμη της Αρχαιολογίας.

    Μακριά από εκείνη, όπως σημειώνει το ρεπορτάζ, η ονοματολογία. Ακόμα και όταν παρατηρείς πως στο ίδιο σημείο η ίδια έχει βρει, σε ρηχότερα στρώματα, μαρμάρινο άγαλμα Αλεξάνδρου, επιμένει πως πρώτα πρέπει να διαπιστωθεί αν όντως σχετίζεται με το αρχιτεκτόνημα.

    Το απολύτως βέβαιο είναι πως όποιο κι αν είναι αυτό το κτίριο, ακόμα και αν είναι ένα βοηθητικό κτίσμα, εφόσον συνδεθεί με την πτολεμαϊκή Αλεξάνδρεια, από την οποία έχουμε ελάχιστα κατάλοιπα, θα θέσει τη βάση δημιουργίας ενός χάρτη. Κάτι που θα είναι πολύτιμο.

    Οι ανασκαφές στους κήπους Σαλαλάτ, πάρκο της σύγχρονης Αλεξάνδρειας, που διεξάγει το Ελληνικό Ινστιτούτο Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, υπό τη διεύθυνση της κ. Λιμναίου – Παπακώστα, κλείνουν φέτος 20 χρόνια.

    Όπως η ίδια λέει στην εφημερίδα, εκεί πιστεύει ότι βρίσκονταν οι κήποι των βασιλικών ανακτόρων επί Πτολεμαίων. Κατά πάσα πιθανότητα, όχι το εμπρόσθιο μέρος του ανακτόρου που έβλεπε θάλασσα, αλλά το πίσω.

    Μια γεωφυσική διασκόπηση που έγινε το 2007, έδειξε αραιά κτίσματα στο υπέδαφος, κάτι που υποδηλώνει ότι εκεί ίσως ήταν κάποια κτίρια του ανακτόρου και όχι συνοικία με σπίτια.

    Κατά τη φετινή ανασκαφική περίοδο που ξεκίνησε τον Μάρτιο και ολοκληρώθηκε τον Μάιο, αποκαλύφθηκε τμήμα θεμελίωσης και σπαράγματα τοιχοποιίας μεγάλου ελληνιστικού κτιρίου.

    “Νομίζω ότι πρόκειται για ένα πολύ σημαντικό δημόσιο κτίριο εξαιρετικά μεγάλων διαστάσεων”, λέει η κ. Παπακώστα.

    “Αν βρεθεί κάτι που να βοηθήσει στην ερμηνεία του, θα είναι πολύ σημαντικό. Προς το παρόν, μόνο υποθέσεις μπορώ να κάνω. Το πρόβλημα είναι πως τα στρώματα με τις αρχαιότητες της εποχής των Πτολεμαίων δεν τα γνωρίζουμε. Οι καταστροφές, οι προσχώσεις που τα “έστειλαν” σε μεγάλα βάθη, πάνω από 8 ή και 10 μέτρα, οι σεισμοί, όλα συνέτειναν στο να μην έχουμε πυκνά ευρήματα εκείνης της περιόδου. Αυτή η ανασκαφή, που διεξάγεται με πολλές δυσκολίες, θα βάλει ένα θεμέλιο στη γνώση μας. Αν διευκρινίσουμε τον χαρακτήρα του κτιρίου, θα τεθεί η βάση για τη δημιουργία του χάρτη της Αλεξάνδρειας των Πτολεμαίων, των πρώτων κυβερνητών μετά τον Μέγα Αλέξανδρο”.

    Η αρχαιολόγος, θεωρεί ότι το σημείο είναι στο εντός των τειχών ανακτορικό τμήμα. “Οι γεωφυσικές έρευνες του 2007 και 2008 έδειχναν ότι ο υδροφόρος ορίζοντας είναι ψηλά” αναφέρει.

    “Έτσι το 2009 σκάψαμε σε κοντινό σημείο. Η σκαπάνη “χτύπησε” σε μαρμάρινο άγαλμα του Αλεξάνδρου, που τώρα εκτίθεται στο Μουσείο Αλεξάνδρειας και αναζωπυρώθηκαν έτσι οι ελπίδες μας”.

    Οι ανασκαφές “έγιναν τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο, ο υδροφόρος ορίζοντας έβγαινε μονίμως στο σκάμμα, είχαμε διαρκή άντληση υδάτων, οι δυσκολίες ήταν πολλές. Δύο ημέρες πριν κλείσουν οι εργασίες, έκανα μια γεώτρηση, που έβρισκε εμπόδιο στους 80 πόντους. Τραβήξαμε τα νερά, σκάψαμε λίγο και βρεθήκαμε μπροστά σε κάποιες άσπρες πλάκες. Είπα πως είναι είτε δάπεδο είτε οροφή κτιρίου. Έκλεισα την ανασκαφή, γιατί είχε περάσει ο καιρός, αλλά έπρεπε να βρω λύση με τον υδροφόρο ορίζοντα. Κατάφερα να βρω χορηγό να πληρώσει για τις απαντλήσεις υδάτων και ξεκίνησα πάλι τον Μάρτιο. Ψάξαμε 5 σημεία και τοποθετήσαμε τρεις ισχυρές αντλίες. Στα πτολεμαϊκά στρώματα, βρέθηκαν τεράστιοι κυβόλιθοι, οι οποίοι ανήκαν σε θεμελιώσεις, συνολικού εμβαδού 150 τετραγωνικών. Πρόκειται για μια κατασκευή θεμελίωσης ενός πολύ μεγάλου κτιρίου με υψηλό τοίχο σε κάποιο τμήμα του. Πιθανόν πρόκειται για τον προθάλαμο του μεγάλου κτιρίου, το οποίο πάει και δεξιά και αριστερά”.

    Η κ. Παπακώστα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, θα συνεχίσει το φθινόπωρο τη δύσκολη κοπιαστική αλλά και τόσο σημαντική έρευνά της. Θα γίνει ξανά άντληση των υδάτων (τώρα το σκάμμα έχει πάλι κατακλυστεί) και θα διερευνηθεί περαιτέρω το κτίριο.

    Επίσης, θα μελετήσει αν σχετίζεται με το άγαλμα του Αλεξάνδρου που είχε βρει. Όχι, μη ρωτήσετε αν έχει βοήθεια από την Ελλάδα. Δεν έχει, καταλήγει το ρεπορτάζ της εφημερίδας.

    Πηγή: Έθνος της Κυριακής