Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας

Ετικέτα: Αρχαιολογία. Πολιτισμός

  • Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αρχαιολογική έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν» για τα 30 χρόνια λειτουργίας του Μουσείου

    Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, Αρχαιολογική έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν» για τα 30 χρόνια λειτουργίας του Μουσείου

    ΠολιτισμόςΠώς ήταν η χλωρίδα και η πανίδα των Κυκλάδων 5000 χρόνια πριν;

    Ποιοι ήταν οι πυρήνες της κοινωνίας τους;

    Ποια ήταν η κοινωνική διαστρωμάτωση;

    Πώς κάλυπταν τις ανάγκες διαβίωσης οι κάτοικοι των νησιών;(κτηνοτραφία, κυνήγι, αλιεία,γεωργία;)

    Yπήρχαν γνώσεις ναυπηγικής, υφαντικής ακόμη και καλαθοπλεκτικής;

    Με ποιον τρόπο ψυχαγωγούνταν;

    Tι ρόλο είχε η μουσική, το ποτό και ο χορός στη ζωή τους;

    Ποιες ήταν οι τελετουργίες και οι λατρείες τους;

    Γνωρίζουμε στοιχεία για τις πίστεις και τις δοξασίες τους;

    Το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, συμπληρώνοντας το 2016 τα 30 χρόνια δημιουργικής παρουσίας του, διοργανώνει την έκθεση με τίτλο «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν», υπό την επιμέλεια του Διευθυντή του, Καθηγητή Νίκου Σταμπολίδη, που ανοίγει τις πόρτες της στο κοινό στις 8 Δεκεμβρίου. Καθώς έως σήμερα δεν υπάρχουν τεκμήρια γραφής της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου, η έκθεση επιχειρεί να «αναγνώσει» με απλό και εύληπτο τρόπο τη δομή της κοινωνίας των Κυκλάδων κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού (3200 έως 2000 π.Χ.), το φυσικό περιβάλλον στο οποίο ζούσαν, τις ασχολίες των κατοίκων, τις κοινωνικές ή θρησκευτικές εκδηλώσεις τους, τις πίστεις και τις δοξασίες τους, μέσα από τα δημιουργήματα του ίδιου του Πρωτοκυκλαδικού Πολιτισμού.

    Η έκθεση διοργανώνεται από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης σε σύμπραξη με την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων και περιλαμβάνει 191 αρχαία αντικείμενα: από τη συλλογή του ίδιου του Μουσείου, την Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων (98 έργα από τα Μουσεία Νάξου, Απειράνθου, Σύρου και Πάρου), καθώς και από το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

    Η έκθεση πραγματοποιείται με την οικονομική συμβολή του Συνεργαζόμενου Ιδρύματος Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου.

    Τα κυκλαδικά ειδώλια στη σημερινή τους μορφή, με την απλότητα και τα λιτά τους περιγράμματα, αγαπήθηκαν από το ευρύ κοινό, συνδέοντάς τα συχνά με έργα τέχνης μοντέρνων καλλιτεχνών του 20ού αιώνα, όπως ο Modigliani, ο Brancusi, ο Matisse, ο Picasso κ.ά. Η πρωταρχική θεώρησή τους με μια αυστηρή τυπολογική παρουσίαση και η λαθρανασκαφική απόσπαση της πλειονότητας από την αρχαιολογική τους συνάφεια, στέρησε τους συσχετισμούς των αρχαιολογικών εκθεμάτων με τις πολιτισμικές εξελίξεις της κοινωνίας που τα παρήγαγε.

    Η έκθεση στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν» η οποία περιλαμβάνει και αρχαιότητες από τα μουσεία των Κυκλάδων που προέρχονται από ανασκαφές, έρχεται να καλύψει αυτό το κενό χωρίς να παραλείψει να θίξει και την αρχαιοκαπηλία, που έπληξε βαρύτατα τον κυκλαδικό πολιτισμό. Αναδεικνύει δε με λιτό, αισθητικά προσεγμένο αλλά συγχρόνως κατανοητό τρόπο, τη ζωή και τις ασχολίες των ανθρώπων των Κυκλάδων 5000 χρόνια πριν.

    Ενότητες της έκθεσης

    1.ΠΥΡΗΝΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ

    Παρουσιάζονται κυκλαδικά ειδώλια ανδρών και γυναικών και θραύσματα από συμπλέγματα μορφών που σχετίζονται με τη γονιμότητα, την αναπαραγωγή και την οικογενειακή σχέση, όπως π.χ. γυναικεία ειδώλια σε κατάσταση εγκυμοσύνης και λοχείας (εγχαράξεις στην κοιλιακή χώρα) και θραύσμα από σύμπλεγμα ειδωλίων που αναγνωρίζεται ως «Μητέρα και παιδί».

    1. ΑΣΧΟΛΙΕΣ, ΤΕΧΝΕΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΕΣ

    Στη δεύτερη ενότητα επιχειρείται να παρουσιαστεί το σύνολο του φάσματος των ασχολιών των κατοίκων των Κυκλάδων της Πρωτοκυκλαδικής περιόδου:

    ΑΓΡΟΤΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΣΧΟΛΙΕΣ

    Εδώ εκτίθενται ομοιώματα πτηνών, ζωόμορφα αγγεία σε σχήμα χοίρων, ζωόμορφα ειδώλια, παραστάσεις κυνηγιού και ψαριών, χάλκινα αγκίστρια, αγγείο με ίχνη ελαιολάδου και πήλινα αγγεία με αποτύπωμα φύλλου στη βάση τους, επιβεβαιώνοντας έτσι την εκ παραλλήλου ενασχόληση των νησιωτών με την κτηνοτροφία, το κυνήγι, την αλιεία και την καλλιέργεια της γης για την κάλυψη των καθημερινών αναγκών επιβίωσης.

    ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΤΕΧΝΕΣ

    Στην υποενότητα αυτή παρουσιάζεται ο εργαλειακός εξοπλισμός που είχαν στη διάθεσή τους οι τεχνίτες για την παραγωγή τεχνέργων: λεπίδες, λίθινα πριονωτά εργαλεία, χάλκινοι πελέκεις, μαχαίρια, πριόνια και σμίλες, αγγεία προετοιμασίας και αποθήκευσης του χρώματος.

    Στη συνέχεια εκτίθενται Πρωτοκυκλαδικά τέχνεργα, όπως π.χ. πήλινα αγγεία, μαρμάρινα αγγεία και ειδώλια, υφαντικά βάρη και αγγεία με αποτύπωμα ψάθας στη βάση τους, αποδεικνύοντας την ενασχόληση των νησιωτών της 3ης χιλιετίας π.Χ. με την υφαντική, την καλαθοπλεκτική, την αγγειοπλαστική, τη μαρμαρογλυπτική, την κατασκευή δηλαδή μαρμάρινων αγγείων και ειδωλίων, αλλά συγχρόνως και με τη ναυπηγική τέχνη. Μικρό τμήμα αφορά στις επισκευές ειδωλίων και σκευών. Ειδική είναι η υποενότητα που αφορά στα ειδώλια, τα ευδιάκριτα σύμβολα του Πρωτοκυκλαδικού πολιτισμού.

    1. ΜΙΑ ΜΑΤΙΑ ΣΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ

    Στην τρίτη ενότητα παρουσιάζεται μία συνάθροιση κοινωνικού ή τελετουργικού χαρακτήρα στις Κυκλάδες κατά την 3η χιλιετία π.Χ. Παρουσιάζονται μαρμάρινα ειδώλια μουσικών, ο «Αρπιστής» και ο «Αυλητής», το ειδώλιο του «Εγείροντος πρόποσιν», ειδώλια καθιστών γυναικείων μορφών, θραύσματα από συμπλέγματα αγκαλιασμένων μορφών και μια πλάκα με επίκρουστη παράσταση χορού, αποτελώντας μαρτυρίες για τη σημασία της μουσικής, του ποτού και του χορού στην Πρωτοκυκλαδική κοινωνία.      

    1. ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΙΕΡΑΡΧΙΑ

    Στην τέταρτη ενότητα παρουσιάζονται έργα που μπορούν να μας χαρίσουν πληροφορίες για την κοινωνική διαστρωμάτωση της Πρωτοκυκλαδικής κοινωνίας. Τεκμηρίωση για την ύπαρξη της κοινωνικής ιεραρχίας παρέχεται τόσον από εμβλήματα εξουσίας (π.χ. διαδήματα) όσον και από διακριτικά μιας υψηλής κοινωνικής τάξης, όπως π.χ. το χάλκινο επαργυρωμένο εγχειρίδιο και οι σφραγίδες από τη Νάξο, η αργυρή ταινία, καθώς και τα κοσμήματα. Ορισμένα μάλιστα από τα μαρμάρινα κυκλαδικά ειδώλια αποτυπώνουν τέτοιου είδους κατηγορίες διαστρωμάτωσης, όπως π.χ. το μαρμάρινο ειδώλιο του πολεμιστή ή κυνηγού και της συντρόφου του.

    1. ΠΙΣΤΕΙΣ ΚΑΙ ΔΟΞΑΣΙΕΣ

    Στην πέμπτη ενότητα παρουσιάζονται αντικείμενα, όπως π.χ. το «αγγείο των περιστεριών», τηγανόσχημο σκεύος με παραστάσεις κυμάτων και αστρικών συμβόλων αλλά και του γυναικείου ηβικού τριγώνου, κέρνοι, μια πλάκα με παράσταση σπείρας, το γυναικείο άγαλμα και το τμήμα ανδρικού αγάλματος, το λεγόμενο «αρσενικούδι», από το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, τα οποία έχουν σχετιστεί με την ύπαρξη θρησκευτικών και μεταφυσικών αντιλήψεων και την άσκηση τελετουργιών κατά την Πρωτοκυκλαδική περίοδο.

    Η έκθεση θα συνοδεύεται από επιστημονικό κατάλογο στα ελληνικά και τα αγγλικά σε επιστημονική συνεπιμέλεια του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης και της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων.

    Χορηγός έκθεσης: Eurolife ERB Insurance Group 

    Λίγα Λόγια για το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου

    Το Ίδρυμα Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου εμπνεύστηκαν και ίδρυσαν το 1999 ο Παύλος και η Αλεξάνδρα Κανελλοπούλου. Ο σκοπός του Ιδρύματος είναι πολυδιάστατος και επικεντρώνεται στους εξής τομείς: στην προβολή της ελληνικής τέχνης και του πολιτισμού, στην προαγωγή της εκπαίδευσης, στην ανάληψη και υποστήριξη δράσεων που αφορούν λιγότερο προνομιούχα άτομα και κοινωφελείς φορείς. Κεντρικό πόλο δραστηριοτήτων του Ιδρύματος αποτελεί το Μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου, το έργο της αγάπης του ζεύγους για τον ελληνικό πολιτισμό και της έγνοιας του να παραμείνει η πολιτιστική μας κληρονομιά στην Ελλάδα. Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.pacanellopoulosfoundation.org

    Λίγα Λόγια για τον Ασφαλιστικό Όμιλο Eurolife ERB

    Ο Ασφαλιστικός Όμιλος Eurolife ERB μέσω των εταιρειών του σε Ελλάδα και Ρουμανία σχεδιάζει, διαθέτει και προωθεί ασφαλιστικά προϊόντα και υπηρεσίες που καλύπτουν όλες τις ανάγκες του σύγχρονου ανθρώπου. Στην Ελλάδα, ο Όμιλος, περιλαμβάνει τις εταιρείες Eurolife ERB Α.Ε.Α.Ζ. και Eurolife ERB Α.Ε.Γ.Α και τη μεσιτική ERB Ασφαλιστικές Υπηρεσίες Α.Ε.Μ.Α.. Κατέχει ηγετική θέση στο bancassurance ενώ παράλληλα συνεργάζεται με ευρύ δίκτυο ασφαλιστικών συνεργατών σε όλη την Ελλάδα. Στη Ρουμανία δραστηριοποιείται με τη Eurolife ERB Asigurari de Viata, Eurolife ERB Asigurari Generale και στρατηγικό συνεργάτη την Bancpost. Ο Όμιλος Eurolife ERB επιτυγχάνει σταθερά ισχυρή κερδοφορία και διαθέτει υψηλή κεφαλαιακή επάρκεια που υπερκαλύπτει τις Eυρωπαϊκές εποπτικές απαιτήσεις.

    Έκθεση φωτογραφίας «Robert McCabe. Αναμνήσεις & Μνημεία του Αιγαίου»

    Παράλληλα με την έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν» το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης παρουσιάζει, από Δεκέμβριο μέχρι Μάρτιο, την έκθεση φωτογραφίας με τίτλο «Robert McCabe. Αναμνήσεις & Μνημεία του Αιγαίου».

    Η Πρόεδρος του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Σάντρα Μαρινοπούλου, προσκάλεσε τον Robert McCabe να παρουσιάσει την έκθεση αυτή γνωρίζοντας τις φωτογραφίες του των αρχαιολογικών χώρων αλλά και τις φωτογραφίες του από εικόνες της καθημερινής ζωής στο Αιγαίο. Οι δύο αυτές θεματικές πλαισιώνουν αρμονικά την έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν».

    Η έκθεση του γνωστού φωτογράφου, περιλαμβάνει δύο ενότητες με διαφορετικό θέμα αλλά με κοινό στοιχείο τις ελληνικές θάλασσες και τον ρόλο που διαδραμάτισαν στις κοινωνίες των ανθρώπων στο Αιγαίο ανά τους αιώνες. Η πρώτη ενότητα με τίτλο «Τα νησιά όπου σταμάτησε ο χρόνος» παρουσιάζει πτυχές της ζωής στο Αιγαίο τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Τότε που η καθημερινότητα κυλούσε χωρίς ηλεκτρισμό, δρόμους, αυτοκίνητα, τηλέφωνα, τρεχούμενο νερό και οχηματαγωγά πλοία. Οι υποδομές που είχαν στη διάθεσή τους οι άνθρωποι το ’60, δεν φαίνεται να διέφεραν πολύ σε σχέση με αυτές από το αρχαίο παρελθόν. Οι 40 φωτογραφίες αυτής της ενότητας καλύπτουν τέσσερα θέματα: γιορτές, γυναικείες ασχολίες, ανδρικές ασχολίες και εργασία στη θάλασσα.

    Η δεύτερη ενότητα με τίτλο «By the Sea, by the Beautiful Sea», με 33 φωτογραφίες, παρουσιάζει παραθαλάσσιους αρχαιολογικούς χώρους. Οι περισσότερες είναι βγαλμένες το 1954 και το 1955, όταν οι χώροι αυτοί ελάχιστα είχαν αλλάξει σε σχέση με τις περιγραφές των περιηγητών που επισκέφθηκαν την Ελλάδα τον 19ο αιώνα. Τα πιο πολλά από τα σημεία αυτά έχουν μακρά ιστορία, κάποια ως θρησκευτικοί χώροι, άλλα ως εμπορικά κέντρα και άλλα για τη στρατηγική τους σημασία. Το νήμα που τα ενώνει, ωστόσο, είναι η παραλιακή τους θέση. Μεταξύ των χώρων αυτών είναι η Περαχώρα, η Μεθώνη, η Δήλος, η Ρόδος, η Κως, η Πύλος, η Σαντορίνη και το Σούνιο.

    «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν» : Δεκέμβριος 2016 – Μάρτιος 2017

    «Robert McCabe. Αναμνήσεις & Mνημεία του Αιγαίου»: Δεκέμβριος 2016 –Μάρτιος 2017

     

    Είσοδος και για τις δύο εκθέσεις: 7€

    Μειωμένη είσοδος:
    – άτομα άνω των 65 ετών: € 3,5
    – φοιτητές, άτομα 19-26 ετών: € 3,5
    – ομάδες 15 ατόμων και άνω: € 5 (ανά άτομο)*

     

    Γενική Είσοδος κάθε Δευτέρα: 5€

     

    Φίλοι Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης, είσοδος ελεύθερη

    Ώρες λειτουργίας: Δευτέρα, Τετάρτη, Παρασκευή, Σάββατο: 10.00-17.00, Πέμπτη: 10.00-20.00, Κυριακή: 11.00-17.00, Τρίτη: Κλειστό.

    Ξεναγήσεις στην έκθεση «Κυκλαδική Κοινωνία 5000 χρόνια πριν»

    Κάθε Σάββατο και Κυριακή 12.00 & 15.00

    Ημερομηνία έναρξης ξεναγήσεων:  Σάββατο 17 Δεκεμβρίου

    Κόστος: Με το εισιτήριο εισόδου της έκθεσης/ Είσοδος ελεύθερη για τους Φίλους του ΜΚΤ

    Δελτία προτεραιότητας θα ξεκινούν να δίνονται 1 ώρα πριν από κάθε προγραμματισμένη ξενάγηση.

    Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης

    Νεοφύτου Δούκα 4 και

    Βασιλίσσης Σοφίας και Ηροδότου 1
    106 74, Αθήνα
    Τ.: (+30) 210 7228321-3
    cycladic.gr

    Facebook.com/CycladicArtMuseum
    Instagram: @Cycladic_museum

  • Τα αριστουργήματα της Περγάμου στη Νέα Υόρκη

    Τα αριστουργήματα της Περγάμου στη Νέα Υόρκη

    ΓενικάΗ μεγάλη διεθνής έκθεση που άνοιξε στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, εστιάζει στον εκπληκτικό πλούτο, την εξαιρετική δεξιοτεχνία και τα τεχνικά επιτεύγματα της ελληνιστικής περιόδου (323-30 π. Χ.) – τους τρεις αιώνες από τον Αλέξανδρο έως την Κλεοπάτρα. 

    Η έκθεση με τίτλο «Pergamon and the Hellenistic Kingdoms of the Ancient World», περιλαμβάνει περισσότερα  από 265 εκλεκτά αντικείμενα που δημιουργήθηκαν υπό την προστασία των ηγεμόνων των ελληνιστικών βασιλείων, με έμφαση στην αρχαία πόλη της Περγάμου.

    Τα εκθέματα περιλαμβάνουν γλυπτά από μάρμαρο, ορείχαλκο και πηλό, χρυσά κοσμήματα, γυάλινα αγγεία, έγγλυφους ημιπολύτιμους λίθους, καθώς και πολύτιμα μέταλλα και νομίσματα που αποκαλύπτουν τη διαχρονική κληρονομιά των ελληνιστικών καλλιτεχνών και τη βαθιά επιρροή τους στη ρωμαϊκή τέχνη. Η αρχαία πόλη της Περγάμου (γνωστή σήμερα στην Τουρκία ως Bergama) ήταν η πρωτεύουσα του βασιλείου των Ατταλιδών που εκτεινόταν σε μεγάλο τμήμα   της Μικράς Ασίας.   Η έκθεση πραγματοποιείται με τη στήριξη του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος και του Ιδρύματος Betsy and Edward Cohen /Areté Foundation.

    Πρόκειται για μια ιστορική συνεργασία μεταξύ του Met και του Μουσείου της Περγάμου στο Βερολίνο, του οποίου τα περίφημα γλυπτά αποτελούν περίπου το ένα τρίτο των εκθεμάτων.  Εκπροσωπούνται επίσης πολυάριθμα εξέχοντα μουσεία στην Ελλάδα, τη Δημοκρατία της Ιταλίας, άλλες ευρωπαϊκές χώρες, το Μαρόκο, την Τυνησία και τις Ηνωμένες Πολιτείες, μέσων αντικειμένων που δεν έχουν ποτέ πριν απομακρυνθεί από τις μουσειακές συλλογές τους.

    Μετά τις στρατιωτικές επιτυχίες του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του, η επιρροή του ελληνικού πολιτισμού έγινε αισθητή από την κοιλάδα του Ινδού ποταμού έως τα Στενά του Γιβραλτάρ. Η συγκέντρωση του πλούτου και της ισχύος στα νεοσύστατα ελληνιστικά βασίλεια των Πτολεμαίων, των Σελευκιδών, των Ατταλιδών και των Αντιγονιδών καθώς και  του βασιλείου των Συρακουσών στη Σικελία, καλλιέργησαν μια ασύγκριτη έκρηξη δημιουργικότητας σε όλες τις τέχνες. Η συγχώνευση της Κλασσικής Ελληνικής κυρίως με τις  πολιτιστικές παραδόσεις της Ανατολής επέφεραν νέα καλλιτεχνικά πρότυπα και συμβάσεις στο γούστο και το στυλ.

    Η έκθεση αρχίζει με τον Αλέξανδρο, ο αυλικός γλύπτης του οποίου, ο Λύσιππος, ήταν ένας από τους πιο καινοτόμους και σημαίνοντες καλλιτέχνες της εποχής του. Μόνο αυτός είχε το δικαίωμα να δημιουργεί επίσημα γλυπτά πορτραίτα του βασιλιά. Παρόλο που δεν έχει διασωθεί κανένα έργο του Λύσιππου, η έκθεση παρουσιάζει εξαιρετικά αντίγραφα που παράχθηκαν αργότερα, παράλληλα με ελληνιστικά έργα τέχνης  που επηρεάστηκαν  από το πρωτοποριακό του στυλ.

    Μια σειρά από μνημειακά γλυπτά πορτραίτα μεγάλων ελληνιστικών ηγεμόνων από τη βίλα των παπύρων (Villa dei Papiri) στην Αρχαία Ηράκλεια (Herculaneum), τα οποία ποτέ πριν δεν παρουσιάστηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες, αποτελούν τη μεγαλύτερη ομάδα ελληνιστικών βασιλικών πορτραίτων από ένα ενιαίο αρχαιολογικό σύνολο. Επιπλέον,  έργα που βρέθηκαν σε πρόσφατες ανασκαφές στη  Μακεδονία μαρτυρούν τον πολυτελή τρόπο ζωής της περιόδου και επεξηγούν τα  ταφικά  έθιμα των ελληνιστικών βασιλέων.

    Με την εκτενώς ανασκαμμένη άνω και κάτω ακρόπολή της, το Ασκληπιείο (ιαματικό ιερό) και τους τάφους έξω από τα τείχη της πόλης, η Πέργαμος είναι ένα από τα καλύτερα διατηρημένα παραδείγματα βασιλικής πρωτεύουσας της ελληνιστικής περιόδου. Το ιερό της Αθηνάς, της θεάς της σοφίας, στην Πέργαμο, αντιπροσωπεύεται από ένα ελληνιστικό μαρμάρινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου, ύψους 4 μ., πρόσφατα ανακαινισμένου για αυτή την έκθεση. Η σημασία του επικού ποιητή Ομήρου στους ελληνιστικούς χρόνους τονίζεται μέσω του αλληγορικού αναγλύφου , γνωστού ως «Αποθέωση του Ομήρου», πιθανότατα αφιέρωμα του νικητή ενός διαγωνισμού ποίησης.

    Στο απόγειο της εξουσίας τους, τον 3ο και 2ο αιώνα π.Χ., οι ηγεμόνες  της Περγάμου έλεγχαν ένα μεγάλο τμήμα της Μικράς Ασίας. Τα επιτεύγματα των Ατταλιδών βασιλέων παρουσιάζονται μέσω των βασιλικών μνημείων· λίθινα ανάγλυφα όπλων και τροπαίων από το ιερό της Αθηνάς στην Πέργαμο απεικονίζουν τα λάφυρα του πολέμου, τα οποία μαζί με  πραγματικό στρατιωτικό εξοπλισμό της περιόδου, διακοσμημένο με δυναστικά και θρησκευτικά σύμβολα, αποδεικνύουν την δεξιοτεχνία των ελληνιστικών οπλουργών.

    Ένα ορόσημο  της έκθεσης είναι τα αρχιτεκτονικά γλυπτά από το Βωμό της Περγάμου, του οποίου το δραματικό ύφος αποτελούσε μια ριζική απομάκρυνση από τα προηγούμενα στυλ και επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τη μετέπειτα ευρωπαϊκή τέχνη. Ακρωτήρια από την οροφή του Βωμού, μια επιλογή από τις πλάκες της ζωφόρου του Τηλέφου και διάφορα αρχιτεκτονικά μέλη καθώς και θραύσματα αναγλύφων από τη μνημειώδη ζωφόρο της Γιγαντομαχίας, αποπνέουν  δέος για αυτό το μοναδικό μνημείο.

    Άφθονα πολυτελή αντικείμενα σε διάφορα υλικά παρήχθησαν από τεχνίτες για βασιλείς και άλλους επίλεκτους πολίτες. Πορτραίτα της βασιλικής οικογένειας των Ατταλιδών προσωποποιούν τους ανθρώπους που διοργάνωναν καλαίσθητα συμπόσια με εξεζητημένη ψυχαγωγία στα βασιλικά παλάτια.

    Η πρακτική της μικρογλυπτικής σε ημιπολύτιμους λίθους (Cameo), που εφευρέθηκε κατά την ελληνιστική περίοδο, αντιπροσωπεύεται από ένα από τα μεγαλύτερα και πιο εντυπωσιακά παραδείγματα: τη «Vienna Cameo» που απεικονίζει έναν βασιλιά και μια βασίλισσα από την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο, με πλουσιοπάροχη ένδυση και  θεικό  συμβολισμό.

    Εξαίσια αρχαία υαλικά, χρυσά και ασημένια σκεύη για συμπόσια και θρησκευτικές τελετουργίες, νομίσματα με βασιλικά πορτραίτα, έγγλυφοι  ημιπολύτιμοι λίθοι και κοσμήματα από όλα τα μέρη του ελληνιστικού κόσμου, αποκαλύπτουν το υψηλό τεχνικό επίπεδο των καλλιτεχνών της ελληνιστικής περιόδου στην υπηρεσία των βασιλέων. Μια μικρή επιλογή πραγματικών επιπλώσεων θυμίζει την πλούσια διακόσμηση των  ανακτόρων, που περιελάμβανε ψηφιδωτά δάπεδα, τοιχογραφίες, διακοσμητικά γλυπτά,  και έπιπλα από ξύλο, μάρμαρο, και ορείχαλκο.

    Η Ρώμη έγινε κυρίαρχη δύναμη στην Ανατολική Μεσόγειο και εξελίχθηκε σε σημαντικό κέντρο για την ελληνιστική τέχνη κατά τον 1ο αιώνα π.Χ. Η ρωμαϊκή επέκταση  στην ανατολή ήταν μια μακροχρόνια  διαδικασία, που ξεκίνησε ήδη από το 229 π.Χ., όταν ο πρώτος ρωμαϊκός στρατός διέσχισε την Αδριατική Θάλασσα.

    Όταν ο Άτταλος ΙΙΙ, ο τελευταίος ηγεμόνας της δυναστείας των Ατταλιδών, κληροδότησε την Πέργαμο στη Ρώμη με το θάνατό του το 133 π.Χ., η παρουσία της Ρώμης στη Μικρά Ασία ενισχύθηκε ακόμα περισσότερο. Η ορειχάλκινη κεφαλή ανδρός, του λεγόμενου «Ανησυχούντος Άνδρα», που ανασκάφηκε στο  νησί της Δήλου,  αποτελεί μια εύγλωττη απόδειξη των ταραγμένων καιρών. Πολλοί νέοι τύποι γλυπτών που ανταποκρίνονταν στα ρωμαϊκά γούστα παρουσιάζονται μέσω διάσημων έργων, όπως ο «Κοιμώμενος Ερμαφρόδιτος».

    Η κυκλοφορία των έργων τέχνης στην ύστερη ελληνιστική εποχή απεικονίζεται με υλικό που βρέθηκε σε ναυάγια, όπως σημαντικά  ευρήματα από το ναυάγιο των Αντικυθήρων που στεγάζονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο των Αθηνών, καθώς και ευρήματα από το  ναυάγιο της Mahdia στα ανοικτά των ακτών της Τυνησίας. Ο υπέροχος κρατήρας «Borghese», ένα είδος λίθινου αγγείου μνημειακής κλίμακας αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της νέας διακοσμητικής τέχνης που δημιουργήθηκε από έλληνες γλύπτες για πολυτελείς ρωμαϊκές επαύλεις.

    Η σύνθετη ιστορία του σχηματισμού της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας παρουσιάζεται μέσα από πορτραίτα ιστορικών προσώπων, που περιλαμβάνουν τον Μιθριδάτη Ευπάτωρα, τον Πομπήιο, τον Ιούλιο Καίσαρα και την Κλεοπάτρα. Η έκθεση ολοκληρώνεται με τον Ρωμαίο Αυτοκράτορα Αύγουστο και τους τελευταίους ελληνιστικούς ηγεμόνες. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εξαιρετικό γλυπτό του Juba ΙΙ, ο  οποίος προσκομίστηκε στη Ρώμη, ως μέρος του θριάμβου του Καίσαρα για την κατάκτηση της Νουμιδίας, όπου και έλαβε τη μόρφωσή του και ο οποίος αργότερα ανέλαβε το θρόνο της Μαυρητανίας από τον Αύγουστο ως εντολοδόχος βασιλιάς.

    Αν και η εξουσία των ελληνιστικών βασιλείων τερματίστηκε στα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ. με την ήττα της Κλεοπάτρας και του Μάρκου Αντώνιου στη ναυμαχία του Ακτίου, οι καινοτομίες των καλλιτεχνών στην υπηρεσία των ελληνιστικών  ηγεμόνων της  επηρέασαν τη ρωμαϊκή αυτοκρατορική τέχνη για αιώνες.

    (www.thetoc.gr)

  • Θώνις–Ηράκλειον: Στον βυθό της θάλασσας τα μυστικά μιας αρχαίας Αιγυπτιακής πόλης

    Θώνις–Ηράκλειον: Στον βυθό της θάλασσας τα μυστικά μιας αρχαίας Αιγυπτιακής πόλης

    ΓενικάΜέχρι το 2001, δύο από τις μεγαλύτερες πόλεις της Αρχαίας Αιγύπτου δεν είχαν ακόμη ανακαλυφθεί.

    Τότε, ο Γάλλος αρχαιολόγος Φράνκ Γκοντίο (Franck Goddio) έκανε μία εξαιρετική υποβρύχια ανακάλυψη.

    Για περίπου 1.000 χρόνια, η πόλη Ηράκλειον ή, αλλιώς, Θώνις ήταν βυθισμένη. Πολλά ψάρια ζούσαν ανάμεσα σε χαλάσματα μεγαλοπρεπών ναών και πολλά ιερογλυφικά καλύπτονταν από φύκια. Θεοί και βασιλιάδες παρέμεναν ακινητοποιημένοι και ανίσχυροι, ενώ αγάλματα χάνονταν σιγά σιγά κάτω από την άμμο.

    Ο Γκόντιο πέρασε χρόνια χαρτογραφώντας την περιοχή και τα ευρήματά της, καθώς και τη γειτονική πόλη Κάνωπος, η οποία ανακαλύφθηκε από έναν πιλότο της Βρετανικής Βασιλικής Αεροπορίας το 1933, ο οποίος παρατήρησε ερείπια στη θάλασσα.

    Χάρη σε μία νέα έκθεση του Βρετανικού Μουσείου, τα απίστευτα ευρήματα της υποβρύχιας ανασκαφής του Γκόντιο θα είναι σύντομα προσβάσιμα στο κοινό.

    Η έκθεση «Βυθισμένες Πόλεις: Χαμένοι Κόσμοι της Αιγύπτου» ανοίγει στις 19 Μαΐου και σύμφωνα με την έφορο του μουσείου, Αουρέλια Μέισον-Μπέργκοφ (Aurélia Masson-Berghoff), δίνει φώς σε ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαιολογίας.

    Γιατί βυθίστηκαν;

    Έχοντας κατά πάσα πιθανότητα ιδρυθεί γύρω στο 700 π.Χ., η πόλεις Θώνις–Ηράκλειον και Κάνωπος έπαιξαν σημαντικό ρόλο ως εμπορικοί κόμβοι ανάμεσα στην αρχαία Αίγυπτο, την Ελλάδα και την ευρύτερη Μεσόγειο και σύμφωνα με την έφορο του Βρετανικού Μουσείου οι περιστάσεις τελικά συνωμότησαν εναντίον τους.

    «Πολλά φυσικά φαινόμενα προκάλεσαν την βύθιση αυτών των πόλεων σε βάθος έως και 10 μέτρα κάτω από την θάλασσα», σημειώνοντας ότι η φυσική άνοδος της θάλασσας, η καθίζηση και σεισμοί που προκάλεσαν παλιρροϊκά κύματα, όλα έβαλαν το χέρι τους.

    Θεοί του χθες

    Η Μέισον Μπέργκοφ εξηγεί γιατί έμαθαν πολλά από την μορφή των θρησκευτικών ειδώλων που ξεθάφτηκαν από τον υγρό τάφο. Τα αγάλματα είναι, κυρίως, ανθρωπόμορφοι θεοί των Πτολεμαίων.

    «Οι Έλληνες ποτέ δεν λάτρευαν ζώα και ζωόμορφους θεούς», εξηγεί. «Οι Πτολεμαίοι –κυβερνήτες της Αιγύπτου μετά τον Μέγα Αλέξανδρο– δημιούργησαν μία ανθρώπινη εκδοχή του αιγυπτιακού θεού–ταύρου Όσιρις. Στην ελληνική του εκδοχή ονομάστηκε Σέραπις και συνδύαζε πτυχές και λειτουργίες μεγάλων ελληνικών θεών».

    Το κολοσσιαίο κεφάλι ενός αγάλματος του Σέραπι θα εκτεθεί μαζί με άλλα μεγάλα αντικείμενα, που δημιουργήθηκαν στα όρια μεταξύ του ελληνικού και αιγυπτιακού πολιτισμού.

    «Στην έκθεση “Βυθισμένες Πόλεις” θα παρουσιάσουμε μία ποικιλία από γλυπτά που απεικονίζουν Μακεδόνες, που φορούν αιγυπτιακές κορώνες σαν να είναι Φαραώ», δηλώνει η έφορος.

    Η αλλαγή αυτή δεν επήλθε λόγω της ματαιοδοξίας των Έλλήνων, αλλά λόγω της εξυπνάδας τους στους πολιτική. «Οι Πτολεμαίοι είχαν κατανοήσει ότι χρειάζονταν την υποστήριξη του τοπικού ιερατείου και του πληθυσμού, για να βασιλεύσουν», προσθέτει η έφορος Μπέργκοφ.

    «Για να το καταφέρουν αυτό υιοθέτησαν τα πιστεύω των Αιγυπτίων, τις τελετουργίες τους και την εικονογραφία τους».

    Το μεγαλύτερο έκθεμα της έκθεσης θα είναι ένα άγαλμα του Χαπί, του θεού των πλημμυρών· ειρωνεία. Είναι πάνω από 5 μέτρα και ζυγίζει 5443 κιλά. Το γλυπτό από ροζ γρανίτη χρονολογείται το 6 ο αιώνα π.Χ., πολύ πριν την εξαφάνιση της πόλης Θώνις-Ηράκλειον.

    «Αυτό που πρέπει να γνωρίζετε είναι ότι ό Φράνκ και η ομάδα του έχουν ανακαλύψει λιγότερο από το 5% της πόλης», τονίζει η επιμελήτρια.

    «Έχουν αφήσει πολύ υλικό στο βυθό της θάλασσας».

    (www.cnn.gr)