Ετικέτα: Αλεξάνδρεια

Τον Απρίλιο του 2011 σε Έκτακτη Γενική Συνέλευση η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας αποφάσισε τη μεταφορά του Κοινοτικού Οίκου Ευγηρίας στους χώρους του “ΜΑΝΝΑ”, εντός του Ελληνικού Τετραγώνου. Οι αρχικές εργασίες που έγιναν στο κτήριο, αλλά και οι συνεχής προσπάθειες της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας από εκείνη τη στιγμή μέχρι και σήμερα, έχουν καταστήσει τον Κοινοτικό Οίκο Ευγηρίας σε ένα σύγχρονο και πρότυπο γηροκομείο, αντάξιο του υψηλού κύρους και της μεγάλης ιστορίας της ελληνικής παρουσίας στην πόλη. 

Τις υψηλού επιπέδου υπηρεσίες που προσφέρει ο Οίκος Ευγηρίας “ΜΑΝΝΑ” αναγνώρισε και το Αιγυπτιακό κράτος. Σε επιστολή που υπογράφεται από τον Υπουργό Κοινωνικής Αλληλεγγύης κ. Ghada Wali και το Διευθυντή Κοινωνικών Υποθέσεων κ. Sayed Magrabi, η Γενική Επαρχιακή Ομοσπονδία Εθνικών Κοινοτήτων απέστειλε συγχαρητήρια στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας για το γηροκομείο. Αναλυτικά, η επιστολή αναφέρει:

“Η επαρχιακή Ομοσπονδία Εθνικών Κοινοτήτων Κοινωνικής Αλληλεγγύης  του Υπουργείου Κοινωνικών Υποθέσεων Αιγύπτου στο Κάιρο,  σε συνεργασία με τη Διεύθυνση Αλεξάνδρειας, εκφράζει την εκτίμησή της και τις πιο θερμές ευχαριστίες της στο Γηροκομείο «ΜANNA»  που ανήκει στην Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας, για το έργο που προσφέρει και για την διακεκριμένη προσπάθεια που καταβάλλεται, που το κατέστησαν ένα από τα πιο εξαιρετικά άσυλα της Αιγύπτου, τα οποία επιβλέπουμε. Για το λόγο αυτό διοργανώθηκε η αποψινή εκδήλωση στο Υπουργείο μας. Σας ευχόμαστε περαιτέρω πρόοδο και επιτυχία, και σας ευχαριστούμε πολύ για όλα όσα προσφέρετε”.

Η αναγνώριση αυτή έρχεται ως επιβεβαίωση του εξαιρετικού έργου που πραγματοποιείται στο Κοινοτικό ίδρυμα από την Εφορεία Γηροκομείου, η οποία καθημερινά είναι παρούσα με γνώμονα πάντα την αγάπη και τη φροντίδα των τροφίμων του Γηροκομείου. 

Συγχαρητήρια αξίζουν εκτός από την Εφορεία Γηροκομείου και την Κοινότητα και στο προσωπικό του γηροκομείου για την αφοσίωση του, αλλά και στον Όμιλο Κυριών Γηροκομείου για τη συμβολή του στο σπουδαίο αυτό έργο.

της Μαρίας Μενεγάκη και της Ελένης Καλογιάννη

Για εικοστή τρίτη συνεχή χρονιά, τέλη Φλεβάρη, η ομάδα τέχνης Πάροδος “έπιασε λιμάνι” στην Κορνίς της Αλεξάνδρειας.  Με την υποστήριξη της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας, ανέλαβε να οργανώσει το ετήσιο διαδραστικό και καλλιτεχνικό πρόγραμμα με τίτλο “Μέρες χαράς και δημιουργίας”.

Τα μέλη της ομάδας, νέοι με παιδαγωγική εμπειρία που ασχολούμαστε με το θέατρο, τη μουσική, το χορό, το σινεμά, σε συντονισμό του κ. Ηλία Πίτσικα μαζί με τη Μαρία Μενεγάκη και την Ελένη Καλογιάννη, γεμίσαμε τις βαλίτσες με ιδέες, κιθάρες, γκόου προ, και κανά δυο ρούχα και την Πέμπτη 23/02 ανεβήκαμε στο αεροπλάνο με προορισμό το Κάιρο. Φέτος ήμασταν δεκατέσσερις. Αφού προσγειωθήκαμε, μπήκαμε ευθύς σε λεωφορείο για την “Εσκεντερέια”. Τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής ακούσαμε τον ήχο των κυμάτων να ξεβράζονται παραλιακά και ξέραμε ότι είχαμε φτάσει στη ρομαντική και ποιητική Αλεξάνδρεια.

Κι έτσι, την Παρασκευή 24/02, με μεγάλη χαρά και τρεις ώρες ύπνου, ξαναβρεθήκαμε ύστερα από ένα χρόνο, με τους μαθητές του Δημοτικού Σχολείου Τοσιτσαίας και Πρατσικείου Σχολής και του Αβερωφείου Γυμνασίου-Λυκείου.  Μικροί και μεγάλοι ανταλλάξαμε στα γρήγορα νέα και χωριστήκαμε σε εργαστήρια χορού, κινηματογράφου και σύνθεσης στίχων-ποιήματος.  Η μέρα κύλησε μες τις φωνές, το παιχνίδι, την κίνηση.  Και να ‘σου το βράδυ, που παίξαμε μουσική στο εντευκτήριο της Ένωσης με πρώτο, τον Κώστα με το μπουζούκι του! Κάηκε το πελεκούδι!

Το Σάββατο 25/02, συνεχίστηκαν τα εργαστήρια, ώσπου την Κυριακή ήμασταν καλεσμένοι στη γιορτή που οργάνωσε το Λύκειο Ελληνίδων Αλεξάνδρειας στο Ελληνικό γηροκομείο, όπου γευτήκαμε τις λιχουδιές του Ντελίς -παραδοσιακά ελληνικό ζαχαροπλαστείο- και παίξαμε ζωντανή μουσική. Στη συνέχεια, ήρθε κι ο αποκριάτικος χορός που οργανώσαμε μαζί με την υποστήριξη του Σ.Ε.Π. και Σ.Ε.Ο. στο γυμναστήριο, γεμάτος  μασκαράδες, σφυρίχτρες, τραγούδι. Ο χορός έκλεισε με την παρουσίαση του αποτελέσματος του εργαστήριου χορού, το οποίο συντόνισε και σχεδίασε η Ελένη Βασιλονικολού.

Την Δευτέρα 27/02 το πρωί, κάποιοι από μας έμειναν πίσω στο Γιούνιον Χοτέλ να ολοκληρώσουν το μοντάζ της μαθητικής ταινίας, ενώ οι υπόλοιποι ανταποκριθήκαμε στην πρόσκληση του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού και πήγαμε στο προάστιο Αμπου-Κιρ, όπου επισκεφθήκαμε το αραβικο-φραντζεσκάνικο σχολείο της Σάντα Λουτσία και οργανώσαμε δράσεις θεατρικού παιχνιδιού σε τρεις διευρυμένες αριθμητικά ομάδες μαθητών.  Παρ’ότι δεν μιλούσαμε την ίδια γλώσσα, πολλές φορές καταλαβαίναμε ο ένας τον άλλο χωρίς λόγια,  μες απ’τ’τον κώδικα του παιχνιδιού. Χρέη διερμηνέα από αραβικά σε ελληνικά και αντίστροφα τέλεσε η ελληνίδα φοιτήτρια στη φαρμακευτική σχολή της Αλεξάνδρειας, Μαρία Σκαμβούγερα. Αισθανθήκαμε ότι αυτή επικοινωνία άρεσε στους μαθητές κι έτσι μας αποχαιρέτησαν τραγουδώντας στίχους της Umm Kulthum, το αηδόνι της Ανατολής.

Την Τρίτη 28/02, τελευταία μέρα στην Εσκεντερέια, συναντήσαμε ξανά τους φίλους από το δημοτικό και το γυμνάσιο και οργανώσαμε δράσεις παιχνιδιού και θεατρικής έκφρασης με κατάληξη την παρουσίαση του κειμένου “Καθαρίστρια Χάος” της Κατερίνας Κρις, εκδ. Πατάκη, στην αίθουσα Ιουλία Σαλβάγου, με ερμηνείες της Νιόβης Ρέλλα και της Ελένης Καλογιάννη. Λίγο πριν το σχόλασμα και πριν πούμε αντίο, παρουσία εκπαιδευτικών, διευθυντών, δασκάλων, μαθητών των εκπαιδευτηρίων, εκπροσώπων τη Ε.Κ.Α. και του Γενικού Πρόξενου Αλεξάνδρειας, έγινε το κλείσιμο της τετραήμερης ανταλλαγής μας. Το κερασάκι στην τούρτα ήταν η πρώτη παγκόσμια προβολή της τρίλεπτης ταινίας που δημιουργήθηκε από το εργαστήρι κινηματογράφου με τίτλο “Step by Step”, σε σκηνοθεσία Λεωνίδα Τσαγανού και Γιάννη Μπρουκλόγιαννη και μουσική Γιώργου Μενεγάκη, Δημήτρη Καρατζά και Κωσταντίνου Καρανάσιου.  Θέμα της είναι το ομώνυμο τραγούδι ραπ που γράφτηκε από τους μαθητές με την ενθάρρυνση των  μελών της Παρόδου. Τα γυρίσματα έγιναν μες στο ελληνικό τετράγωνο και η ηχογράφηση στο “Προσκοπείο Studios”. “Ω – Ω, βήμα – βήμα τη φορά, με την αγάπη στη καρδιά, έτσι θα παμε μακριά, στην Αλεξάνδρεια”.

Αποχαιρετίσαμε τους μαθητές μαζί και με τα υπόλοιπα μέλη της ομάδας που ήταν μαζί μας: τη Ζήνα Παναγοπούλου, το Μίχαλη Σαχά, το Μάνο Αλεξαντωνάκη και την Αριάδνη Κουρεμένου. Κι έτσι αφήσαμε πίσω μας την πόλη του Καβάφη, βάζοντας πλώρη για το κοσμοπολίτικο Κάιρο.  Βέβαια,  καθ’οδόν, δεν μπορέσαμε να μην επισκεφθούμε το Φαγιούμ, μια -πλέον- κωμόπολη, νότιοδυτικά του Καϊρου, όπου γεννήθηκε ο Ηλίας.  Το βράδυ, Κάιρο, τσεκ ιν στο ξενοδοχείο και στα καπάκια τσεκ ιν στην μουσικοχορευτική παράσταση των δερβίσιδων, ακολουθούμενη από βόλτες και τσάι στο παζάρι του Αλ Χαλίλι.

Την Πέμπτη 02/03, επισκεφθήκαμε τα Ελληνικά Εκπαιδευτήρια του Καϊρου και το Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο, όπου οργανώσαμε δράσεις και παιχνίδια με τους μαθητές κι ανταλλάξαμε λέξεις και τραγούδια με τους Αιγυπτίους που μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα.

Μετά από έξι μέρες δημιουργίας και χαρας, η Παρασκευή 03/03 ήταν η μέρα της επιστροφής.  Βάλαμε στις βαλίτσες τις εμπειρίες και τις εντυπώσεις μας, πήραμε μια βαθιά ανάσα Αιγύπτου και μπήκαμε στο αεροπλάνο με προορισμό την όμορφη Αθήνα, ελπίζοντας του χρόνου να ξανανταμώσουμε τους φίλους μας του νότου, με νέες ιδέες, όρεξη για παιχνίδι και δημιουργία.

“Η παραμονή μας στην Αλεξάνδρεια είχε πολλές δυνατές στιγμές. Μία σπουδαία που συγκρατώ είναι στο Αμπου-Κιρ, όταν ένας μαθητής πήρε το ρόλο του διευθυντη που φωνάζει στους αργοπορημένους υπαλλήλους του, με μεγάλη ωριμότητα και ειλικρίνεια. Εκείνος μας φώναζε στα αραβικά, εμείς λέγαμε “Λα”-όχι στ’αραβικά- κι ελληνικά και με κάποιο τρόπο συνεννοηθήκαμε. Μία άλλη στιγμή που θα μου μείνει είναι καθ’οδόν για το Φαγιούμ, όπου μείναμε από λάστιχο στην εθνική οδό, στη μέση της ερήμου.  Ο οδηγός μας, ο κ. Σέχντα, ψύχραιμος όσο δεν πάει, συνεχίζει να οδηγεί  ως που εμφανίστηκε στα δεξιά μας, σαν όαση, ένα μίνι βουλκανιζατέρ ερήμου.  Οι πέντε άνθρωποι που δούλευαν εκεί σήκωσαν το γεμάτο με ανθρώπους πούλμαν κι άλλαξαν το λάστιχο στο πιτς φιτίλι.  Παλιότερα, όταν είχα επισκεφθεί την Αλεξάνδρεια με είχε εντυπωσιάσει η ατμόσφαιρα:  η θάλασσα, η αρχιτεκτονική, τα λόγια του Καβάφη. Σήμερα όμως η μυρωδιά της Αιγύπτου για μένα είναι οι άνθρωποι.  Εκείνοι που παρά τις δυσκολίες, επιμένουν.  Οι φτωχοί άνθρωποι με τη χρυσή καρδιά.”  – Μαρία Μενεγάκη, ασχολείται με το θέατρο στη Λυών

“Αν κλείσω για λίγο τα μάτια αμέσως έρχεται στο μυαλό μου η αυλή του Αβερώφειου, τα παιχνίδια, τα γέλια, τα τραγούδια. Η Αλεξάνδρεια είναι σταθμός χαράς και δημιουργίας. Ξεχωρίζω τη μέρα που επισκεφτήκαμε ένα αραβικό σχολείο στο Αμπου Κιρ, και επικοινωνήσαμε με το παιχνίδι παρά με τις λέξεις, καθώς οι μαθητές μιλούσαν αραβικά και εμείς ελληνικά! Είναι σπουδαίο η γλώσσα να μην αποτελεί εμπόδιο στην επικοινωνία, αλλά να είναι τελικά πρόκληση για να βρεις άλλη δίοδο αλληλεπίδρασης – και τι καλύτερο από τη μουσική και το παιχνίδι. Μία εικόνα που μου έμεινε, είναι οι πρωινές τρεχάλες στην αυλή του δημοτικού σχολείου στην ελληνική κοινότητα και οι κρυψώνες πίσω απ’τα μεγάλα δέντρα. Μακάρι να ‘χα και εγώ μια τέτοια αυλή στο σχολείο μου όταν ήμουν μαθήτρια! Φεύγοντας από την Αλεξάνδρεια και με την προσδοκία να επιστρέψω ξανά σύντομα, σκέφτομαι την πολύβουη ατμόσφαιρα, τον αέρα, τα αρώματα, τον ουρανό και τη Μεσόγειο, και την πηγαία ευγένεια των ανθρώπων που σε κάθε βήμα σου είναι αισθητή.” – Ελένη Καλογιάννη, χημικός

Ευχαριστούμε απο καρδιάς την Ε.Κ.Α. για τη φροντίδα και το ιδιαίτερο νοιάξιμο καθ’όλη τη διάρκεια της παραμονής μας στην όμορφη Αλεξάνδρεια.

Στο σημείο αυτό αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια των δραστηριοτήτων της Ομάδας Τέχνης “Πάροδος” στην Αλεξάνδρεια ο κ. Ηλίας Πίτσικας, συντονιστής της Ομάδας και ο κ. Δημήτρης Κάβουρας, Έφορος Τύπου & Επικοινωνίας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας μίλησαν στη ραδιοφωνική εκπομπή “City Skai Lights” και στους Μαρία Αναστασοπούλου και Γιάννη Κολοκυθά για αυτή τη μακρόχρονη συνεργασία ανάμεσα στην “Πάροδο” και την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας.

Την Τρίτη 7 Μαρτίου με αφορμή την γιορτή της ημέρας της γυναίκας πραγματοποιήθηκε στη βίλα της Αγγελικής Παναγιωτάτου μία ανοκτή εκδήλωση σε συνεργασία του Συλλόγου Ελλήνω Επιστημόνων Αλεξανδρείας “Πτολεμαίος Α΄” και το Γαλλικό Πολιτιστικό Κέντρο Αλεξανδρείας. Θέμα της εκδήλωσης ήταν “Η τέχνη και η γυναίκα, η ζωγραφική της Θάλειας Φλωρά-Καραβία και η δωρεά της Αγγελικής Παναγιωτάτου”.

Σύμφωνα με το Δελτίο Τύπου που απέστειλε ο Σύλλογος “Η πρόεδρος του Συλλόγου Πτολεμαίος Α’, Δρ Λιλίκα Θλιβίτου, μιλώντας στην Γαλλική γλώσσα, παρουσίασε την συμβολή της Αγγελικής Παναγιωτάτου (1877-1954) για την προώθηση των δικαιωμάτων των γυναικών μέσα από το έργο της τόσο στόν επιστημονικό και λογοτεχνικό τομέα όσο και την εθελοντική της στήριξη, με βάση την επιστημονική της ιδιότητα, του Ελληνικού στρατού κατα τους βαλκανικούς πολέμους και τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, σε συνεργασία με τον Ερυθρό Σταυρό· επίσης αναφέρθηκε στην ίδρυση της λογοτεχνικής συντροφιάς Ελληνίδων Κυριών Αλεξενδρείας που έκανε, και την συμμετοχή της στον Σύλλογο στον οποίο κατά το 1942-1944 ήταν και πρόεδρος· αναφέρθηκε στην δωρεά της Βίλλας της, που άφησε με την Διαθήκη της, στα μέλη του Συλλόγου “Πτολεμαίος Α’”, προκειμένου να συνεχίσουν σε αυτόν τις εκδηλώσεις τους· φέτος συμπληρώνεται μία ἐξηνταετία (60) λειτουργίας του Συλλόγου στην Βίλα της. Τέλος αναφέρθηκε στην παρουσία στην κληρονομιά της Α. Παναγιωτάτου δύο πινάκων της Θ. Φλωρά Καραβία, καθώς υπήρξαν φίλες. Ο πίνακας με την προσωπογραφία της απο την ζωγράφο κοσμούσε σε αναλόγιο τον χώρο της εκδήλωσης παρά το προεδρείο. Στην συνέχεια η Ελληνογαλίδα κυρία Sandrine Duma, προλόγησε την προβολή του ντοκυματέρ Νόστος, που έχει δημιουργήσει, διάρκειας μίας ώρας, στην Γαλλική γλώσσα με ελληνικούς υπότιτλους. Ως θέμα του ντοκυμαντέρ ήταν η προσωπική αναζήτηση της ελληνικής καταγωγής της δημιουργού με αφορμή ένα πίνακα της ζωγράφου Θάλειας Φλωρά Καραβία που έχει κληρονομήσει δια του οποίου κάνει ένα οδοιπορικὸ παρακολουθώντας την πορείαν της ζωής και του έργου της ζωγράφου από την Ελλάδα στην Κωνσταντινούπολη και την Αλεξάνδρεια όπου τελικά εγκαταστάθηκε περνώντας τριάντα χρόνια από την ζωή της. Συνεντεύξεις προσώπων που γνώρισαν ή είχαν κάποια σχέση με την ζωγράφο έδωσαν στην αφήγηση μία γλαφυρότητα αποδίδοντας την αίσθηση της εποχής που κυρίως η Αλεξάνδρεια ήταν σε απόγειο δόξας ως διεθνές Ελληνικό και κοσμοπολίτικο κέντρο. Άν η Α. Παναγιωτάτου είχε υπάρξει η πρώτη Ελληνίδα επιστήμων και καθηγήτρια Πανεπιστημίου, η Θ. Φλωρά Καραβία υπήρξε η πρώτη που σπούδασε σε σχολή καλών τεχνών στο εξωτερικὀ και μαθήτρια του Ν. Γκύζη. Αμφότερες κατά την ιδιότητά τους είχαν συμπαρασταθεί στον Ελληνικό Στρατό στους Βαλκανικούς πολέμους. Η Θ. Φλωρά-Καραβία άφησε αξιόλογες ιστορικές μαρτυρίες με τα σχέδια που έκανε από το μέτωπο με Έλληνες στρατιώτες. 

Μετά το πἐρας της προβολής ακολούθησε ανοικτή σύζητηση, σε ελληνικὰ και γαλλικά, στην οποία ιδιαίτερη συμβολή είχε ο Αλεξανδρινός λογοτέχνης και μέλος του Συλλόγου Γιώργος Κυπραίος, ο οποίος είχε μετάσχει με συνέντευξη και στο ντοκυμαντέρ. Στο τέλος η Πρόεδρος του συλλόγου ευχαρίστησε όλους για την συνεργασία και ιδίως τον κύριο Sebastien Lafragette Διευθυντή του Γαλλικού Πολιτιστικού Κέντρου της Αλεξάνδρειας. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Άκκρας κύριος Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος κύριος Εμμανουὴλ Κακαβελάκης και της Ισπανίας κύριος Juan Manuel Lopez, η κυρία Άρτεμις Γεροντάκη, Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, η κυρία Σταυρούλα Σπανούδη, Διευθύντρια του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού, Παράρτημα Αλεξανδρείας, ο κύριος Στέφανος Ταμβάκης, Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, η κυρία Δήμητρα Παπανώτα, Διευθύντρια του Αβερωφείου Γυμνασίου και Λυκείου, εκπαιδευτικοί των Ελληνικών σχολείων Αλεξανδρείας, μέλη και φίλοι του Συλλόγου.  Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με επιτυχία με την δεξίωση που στην συνέχεια παρατέθηκε προς τιμήν των συμμετεχόντων.”

Την περίοδο 1881-1895 δεν υπήρχαν σωματεία που να διοργανώνουν χορευτικές εσπερίδες για τον πολύ κόσμο. Έτσι μοναχά τα αλεξανδρινά ¨Καρναβάλια¨, ιδιαιτέρως αυτής της περιόδου, σημείωσαν σταθμό στην ιστορία της κοσμικής ζωής της πόλης. Με πρωτοβουλία των προκρίτων Ελλήνων, Συναδινών, Ζερβουδάκιδων, κ.ά., που αποτελούσαν το ¨Κομιτάτον των Απόκρεω¨, οργανώνονταν παρελάσεις μεταμφιεσμένων αφάνταστου θεαματικότητας. Αρχαίες αναπαραστάσεις, διακωμωδήσεις επίκαιρων γεγονότων, συμβολικά άρματα μυθώδους πολυτέλειας παρήλαυναν σε πομπή από την κεντρική πλατεία δια των οδών Σερίφ Πασά και Ροζέτης μέχρι του κατοπινού Δημαρχιακού Μεγάρου και τανάπαλιν, ενώ τα πλήθη κατά χιλιάδες παρακολουθούσαν την παρέλαση από τα πεζοδρόμια και τους εξώστες των σπιτιών, ραίνοντας τον Καρνάβαλο με λουλούδια και πολύχρωμα κουφέτα. Έρχονταν δε ομογενείς όχι μόνο από το Κάιρο, αλλά και από το εσωτερικό της Αιγύπτου. Για την οργάνωση αυτής της παρέλασης, για τις πολυτελείς στολές και για τη διακόσμηση των αρμάτων, δαπανούνταν περί τις 30.000 λίρες, εκ των οποίων το μεγαλύτερο μέρος κατέβαλλαν τα μέλη του Κομιτάτου.

Μα και προηγουμένως έχουμε αναφορές για αποκριάτικες συναθροίσεις, όπως αυτή του 1876 στο Κάιρο, η οποία και περιγράφεται σε άρθρο της εποχής:

¨Την εσπέραν της παρελθούσης Τετάρτης έλαβε χώραν εν τω Ιταλικώ Θεάτρω της Α.Υ. του Κεδίβου ο προαγγελθείς χορός των προσωπιδοφόρων, δοθείς υπέρ των εκπαιδευτικών καταστημάτων της ημετέρας Κοινότητος.

Εάν προεθέμεθα να ποιήσωμεν ακριβή περί του χορού τούτου περιγραφήν, στήλαι ολόκληροι της ημετέρας εφημερίδος δεν ήθελον αρκέσει όπως απεικονίσωμεν λεπτομερώς τα κατά την εσπέραν εκείνην, ήτις και ως χορός και ως θέαμα υπήρξεν ανώτερον παντός επαίνου.

Εκτός του ωραίου στολισμού και φωταψίας του Θεάτρου, όπερ είχε ολόκληρον μεταβληθή εις παμμεγίστην αίθουσαν, πάντα ανεξαιρέτως τα θεωρεία ήσαν πλήρη εκλεκτού και ωραίου κόσμου, ιδία δε ελληνικού, όστις αθρόος έσπευσε να παρευρεθή την εσπέραν εκείνην, και συν τη διασκεδάσει, προσφέρη τον υπέρ της ελληνικής εκπαιδεύσεως οβολόν του, ον ο Έλλην ουδέποτε καθυστέρησεν.

Τον χορόν ετίμησε προσέτι δια της παρουσίας Του η Α.Υψ. ο Κεδίβης και πάσα άνευ εξαιρέσεως η Ηγεμονική οικογένεια, παραμείναντες μέχρι της 4^ης πρωϊνής ώρας. Η ευγένεια μεθ΄ ης η Α.Υ. απεδέξατο την προσφερθείσαν Αυτώ ανθοδέσμην και η επί του προσώπου Του φαινομένη ευθυμία, υπήρξαν γνωρίσματα αναμφίλεκτα της ευαρέσκειας Του, ην άλλως εξεφράσατο εις τον πολύτιμον την Α.Ε. τον Δρανέτ βέην, γενικόν έφορον των θεάτρων της Α.Υ. δια την επικρατήσασαν τάξιν καθ΄ όλον το διάστημα του χορού, και τα εκτελεσθέντα κατ΄ αυτόν διάφορα κατά πρώτον την εσπέραν εκείνην παίγνια.

Ο σκοπός λοιπόν δι΄ ον εδόθη ο χορός ούτος επετεύχθη εντελώς, δεν είναι δε υπερβολή αν είπωμεν ότι υπερέβη πάντων τας ελπίδας και ως προς το υπό πάσαν έποψιν ωραίον αυτού και ως προς το εισπραχθέν χρηματικόν ποσόν, όπερ ίσως υπερέβη τας δώδεκα χιλιάδας φράγκων.

Απονέμοντες όμως τον οφειλόμενον έπαινον εις τον πρωτουργόν του έργου τούτου, τον Κύριον Αλέξανδρον Ιωαννίδην, οφείλομεν δημοσία ν΄ ανομολογήσωμεν ότι άνευ των ενεργειών και ατρύτων κόπων του φιλοτίμου τούτου ομογενούς, ου μόνον κατά το έτος τούτο ουδέν ήθελεν επιτευχθή, αλλ΄ ουδέ κατά τα παρελθόντα ήθελε τι κατορθωθή υπέρ των εκπαιδευτικών καταστημάτων της ημετέρας κοινότητος. Μάρτυρες αυτόπται της αφοσιώσεως μεθ΄ ης ηργάσθη ο κ. Ιωαννίδης όπως το παν κατορθώση και προβλέψη προς επιτυχίαν της εσπέρας ταύτης, ως και της εντελούς εγκαταλείψεως πάσης ατομικής του απασχολήσεως, φέρομεν ως παράδειγμα τα παντός επαίνου άξια αισθήματα ταύτα όπως χρησιμεύσωσιν εις εκείνους οίτινες  είτε αγνοούσιν, είτε δεν θέλουσι να εννοήσωσιν ότι αρκεί ενός και μόνου η επίμονος θέλησις και εργασία όπως πλείστα όσα ωφέλιμα έργα, εις κοινοφελή αποβλέποντα σκοπόν, επιτελεσθώσιν.

Δεν δυνάμεθα όμως να διέλθωμεν εν σιγή και την προθυμίαν μεθ΄ ης Ελληνίδες Κυρίαι προσεφέρθησαν όπως προσέλθωσιν αυτοπροσώπως και προσκαλέσωσι τα των Πριγκίπων Χαρέμια, συντελέσασαι ουκ΄ ολίγον εις την αύξησιν των υπέρ των ημετέρων σχολείων χρηματικών συνδρομών.

Καταλήγοντες την ατελή του χορού σκιαγράφησιν, εκφράζομεν πάσαν την ενδόμυχον ευγνωμοσύνην της ημετέρας αποικίας προς τε την Α.Υ. τον Κεδίβην και άπασον την Ηγεμονικήν οικογένειαν δια τε την ευγενή παραχώρησιν του Θεάτρου και την τιμήν ην δια της παρουσίας Των περιεποιήσαντο εις το ελληνικόν κοινόν, τας εγκαρδίους δε ημών ευχαριστίας προς τον παρά πάντων αγαπώμενον και τιμώμενον ομογενή, Εξοχώτατον Δρανέτ βέη, όστις ουδενός εφείσθη όπως καταστήση όσον οιόν τα λαμπροτέραν την ελληνικήν ταύτην εορτήν.

Αναμιμνησκόμενοι όμως, οποία ποικιλία θεαμάτων και χορών υπήρξε την εσπέραν εκείνην και την εμφάνισιν της λέμβου με την αναπεπταμένην εις την πρύμνην Ελληνικήν σημαίαν μετά των Ελλήνων κωπηλατών, προκαλεσάντων παταγώδεις χειροκροτήσεις και ανευφημίας ολοκλήρου του πλήθους, απείρους χάριτας ανομολογούμεν τω Κυρίω Mendez, Διευθυντή του χορού, όστις μετ΄ ειλικρινούς ενθουσιασμού ηργάσθη όπως εκτελεσθώσι κατά πρώτον την εσπέραν εκείνην χοροί και άλλαι παραστάσεις, και ιδία ο παρά του ιππικού τετράχορος (guadrilles) και το κωμικόν cancan, άτινα εξαιρέτως επευφημίσθησαν¨.

Στο αλεξανδρινό καρναβάλι του 1881αναφέρονται περιστέρια και ανθοδέσμες ¨βροχηδόν ριπτομένας εις τους εξώστας υπό ομάδες νέων¨, καθώς και ¨προσωπιδοφορούσα Σφίγγα ανά τας ιεράς οδούς συρομένην υπό πλαστής ατμαμάξης συρομένης και ταύτης υπό 6 ίππων εστολισμένων από κεφαλής μέχρις ουράς δια πολυτελούς εσθήτος¨ και διάβολοι κερασφόροι ¨επί πυράς πηδώντες και πολεμούντες σατανικώς παν το πρόστυχον¨. Τα παράθυρα ήταν στολισμένα με τάπητες ή άλλα καλύμματα και οι εξώστες με άνθη, τάπητες, κόκκινες τσόχες ή λευκά υφάσματα, ¨την δε νύκτα έκπεμπον ζωηρόν βεγγαλικόν φως¨. Παράλληλα, η Επιτροπή προμηθεύτηκε τρία τηλεβόλα από κάποιο εμπορικό πλοίο, τα οποία και θα τοποθετούσε στην πλατεία Μωχάμεντ Άλη. Την ίδια χρονιά καταγράφεται πως και στη Μανσούρα γινόντουσαν προετοιμασίες για τις Απόκριες και μάλιστα, μιμούμενοι τους Αλεξανδρινούς, περιέφεραν στους δρόμους κάποιον ¨ανθοστεφή επί όνου¨.

Σχεδόν 15 χρόνια αργότερα, στην Αλεξάνδρεια του 1895, ένα άλλο άρθρο καταγράφει την αποκριάτικη δράση του ¨Κομιτάτου των Απόκρεω¨:

¨Δαψιλώς αντήμειψε τους αξιοτίμους καταστηματάρχας της οδού Καλογραιών τους αποτελέσαντες την επιτροπήν των Απόκρεω, ο ενθουσιώδης έπαινος ον δημοσία εν τω θεάτρω Ζιζίνια έπλεξεν αυτοίς χθες ο κ. Γ. Γούσιος, μέλος της μονίμου επιτροπής των εορτών. Ότι δεν ηδυνήθημεν είπε να πράξωμεν ημείς, τα μέλη του κομιτάτου, το κατόρθωσαν οι αξιότιμοι καταστηματάρχαι της οδού Καλογραιών και μετά τόσης επιτυχίας, ώστε η εορτή να γίνη πάνδημος και να φαιδρυνθή η πόλις επί τρεις ημέρας. Ο κ. Γούσιος απένειμε κατόπιν τα ορισθέντα υπό του κομιτάτου βραβεία και το μεν πρώτον εδόθη εν μέσω γενικών χειροκροτημάτων εις το ανθοφόρον κάνιστρον, το δε δεύτερον εις τους παρωδήσαντες το χρηματιστήριον. Βραβείον εις το καλαισθητικώτερον εστολισμένον εξώστην δεν εδόθη, αφού άλλως ο εξώστης του κ. Περάκη δεν ηδύνατο να βραβευθή, διότι ούτος απετέλει μέλος της επιτροπής. Ο κ. Γούσιος επήνεσε θερμώς τον ικανώτατον καλλιτέχνην κ. Βίτταν, όστις κατασκεύασε το βραβευθέν ανθοφόρον κάνιστρον, υπέμνησε δε ότι εις τον αυτόν καλλιτέχνην οφείλομεν κατά τας παρελθούσας απόκρεω την κατασκευήν της γήϊνης σφαίρας και κατά το προπαρελθόν έτος την επωάζουσαν όρνιν. Θερμών επαίνων ηξιώθη υπό του κ. Γουσίου και η ¨Αργώ¨, ήτις διασχίσασα τας οδούς της πόλεως εφαίδρυνε τους πάντας δια των αρμονικών ασμάτων των αργοναυτών, οίτινες ως γνωστόν ήσαν μέλη της Φιλαρμονικής μας. Ο λόγος του κ. Γουσίου κατεχειροκροτήθη.

Η επιτροπή η διοργανίσασα την παρέλασιν των προσωπιδοφοριών της παρελθούσης Κυριακής και της χθες εκφράζει και δημοσία τας απείρους αυτής ευχαριστίας προς τον αξιότιμον διευθυντήν της Αστυνομίας της πόλεως μας Χάρβεϋ πασσάν, επί τω αόκνω ζήλω ον ανέπτυξε και τη ευγενεί προθυμία μεθ΄ ης υπεβοήθησε τας ενεργείας αυτής προς επιτυχή διεξαγωγήν της εορτής¨.

Μια όμορφη γενικότερη περιγραφή του παλαιού αλεξανδρινού καρναβαλιού δίνει ο Μ. Γιαλουράκης στα 1948:

¨Καρναβάλι ! Η παληά Αλεξάνδρεια, η μικρή πολιτεία γύρω στα 1894, που η Πλατεία του Μωχάμετ Άλυ ήταν το άπαντο στον κατάλογο των αξιοθεάτων της, από μέρες ετοιμαζότανε για το μεγάλο γλέντι. Πλούσιοι και φτωχοί προσμένανε με την ίδια συγκίνηση την ημέρα. Ήτανε η εποχή της ¨Σοσιετέ Αρτιστίκ¨. Ο Πρόεδρος της, ο μακαρίτης Κωνσταντίνος Συναδινός, έδινε τον τόνο σε κάθε της εκδήλωση. Το Σωματείο, στο οποίο ήσαν γραμμένοι πολλοί πρόκριτοι Έλληνες και ξένοι είχε Γραμματέα τον Βίκτωρα Συναδινό και φρόντιζε ανάμεσα στ΄ άλλα για να φέρνη θιάσους στο τότε θέατρο ¨Ζιζίνια¨. Στις αποκρηές σχημάτιζαν μία Επιτροπή με πρόεδρο τον αείμνηστο Γεώργιον Γούσιον, έναν Αλεξανδρινό που πολέμησε με τους Γαριβαλδινούς, και στην οποία μετείχε και ο Περ. Γλυμενόπουλος. Η Επιτροπή αυτή φρόντιζε για την οργάνωση του καρναβαλιού με αληθινή μαεστρία. Αυτή κατήρτιζε το πρόγραμμα παρελάσεως των αρμάτων, του ¨κόρσο¨ όπως το έλεγαν, που ήταν το αισθαντικό γεγονός της χρονιάς. Ξεκινούσε δηλαδή μια ολόκληρη πομπή, περνούσε από τις κεντρικές αρτηρίες της πόλεως, από την οδό Ροζέττης – σήμερα οδό Φουάτ – την οδό Σερίφ και την οδό Τεουφίκ, έκανε το γύρο της Πλατείας και πάλι απ΄ την αρχή ένα-δύο φορές, για να περάσουν και ξεμονοχιασμένα άρματα απ΄ την οδό Γερμανίας, την σημερινή Λεωφόρο Σουλτάν Χουσεΐν. Κι ήταν τα άρματα αυτά, χάρμα οφθαλμών. Αναπαραστάσεις φρουρίων και σκηνές ιστορικές. Άρματα διασκευασμένα σε Παρθενώνες και άλλα, όπου ο Φραγκίσκος ο βασιληάς κι ο Τριβουλέτος ο γελωτοποιός ρίχνανε άφθονο κομφετί στους θεατές, που κατακλύζανε τα πεζοδρόμια. Μια χρονιά, η Κλεοπάτρα και ο Καίσαρ αφήσανε εποχή. Η Κλεοπάτρα, μια Αλεξανδρινή καλλονή περιστοιχισμένη από ολόδροσα κορίτσια, σκορπούσε γύρω χαμόγελα και σερπαντίνες… Κι ακολουθούσανε άλλα άρματα. Άρματα Σωματείων και Λεσχών, άρματα ιδιωτών και ομίλων. Και μουσική, που αντιλαλούσανε οι δρόμοι… Και το γαϊτανάκι ακόμα… Την πομπή κλείνανε τ΄ αμάξια της εποχής, τα ¨λαντώ¨ και οι ωραίες ανθοστόλιστες ¨Βικτώριες¨ με προσωπιδοφόρους μεταμφιεσμένους και γυναίκες κάθε τάξεως, από τις κυρίες της αριστοκρατίας, ως τις ¨αρτίστες¨ που ποιος ξέρει ποιες οικονομικές αναποδιές φέρανε στο λιμάνι της Αλεξανδρείας.

Και μαζί με τούτα ένας κόσμος πούτρεχε μαζί, όλο χαρά, ένας κόσμος ¨μασκαράδων¨ που είχε τις τσέπες του γεμάτες κομφετί και που το πετούσε απλόχερα σε κάθε του βήμα. Όσοι βρίσκονταν στ΄ άρματα ή στ΄ αμάξια είχαν με το τσουβάλι τα κομφετί. Μια σωστή μάχη γινότανε μεταξύ τους και των θεατών. Άφθονα τα χάρτινα πολεμοφόδια, σπονδή στον θεό Καρνάβαλο, γέμιζαν τους δρόμους απ΄ όπου περνούσαν Μαζί μ΄ αυτά, το βαρύ πυροβολικό, τα ¨καρνάντολι¨, μικρά κουφετάκια από γύψο, σκορπίζονταν με αληθινή μανία στα τέσσερα σημεία. Κι η μάχη έφθανε στο κατακόρυφο όταν πέρνανε μέρος και οι ένοικοι από τα μπαλκόνια. Οι σερπαντίνες ανεμίζανε στον αέρα και τα ¨καρνάντολι¨ στρώνανε τους δρόμους. Κι ήταν τα μπαλκόνια κι αυτά καταστόλιστα με άνθη και βελούδινα υφάσματα. Κάθε χρόνο, βραβεία έπερναν όχι μόνο τα ωραιότερα άρματα, μα και τα ωραιότερα μπαλκόνια. Η Αλεξάνδρεια την ημέρα εκείνη ήταν στο πόδι από το πρωί. Εξέδρες στημένες στην Πλατεία στέναζαν απ΄ το βάρος των θεατών. Η Δημαρχία, της οποίας διευθυντής ήταν τότε ο φιλόπολις Σακκούρ βέης και Αντιπρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου ο Αμβρόσιος Ράλλης, βοηθούσε με κάθε μέσο την επιτυχία του καρναβαλιού.

Μετά τον τρίτο γύρο, η πομπή διαλυόταν για ν΄ αρχίση μια νέα μάχη, ανάμεσα στα χαμίνια, που βρίσκανε άφθονα κομφετί στους δρόμους για τις επιχειρήσεις τους.

Το βράδυ εκείνο οι Αλεξανδρινοί χόρευαν. Χόρευαν κάθε βράδυ την περίοδο της αποκρηάς. Μα ο χορός που άφηνε εποχή κάθε χρόνο ήταν εκείνος της ¨Φιλοπτώχου¨ στο θέατρο ¨Ζιζίνια¨. Όλη η Αλεξάνδρεια περνούσε από εκεί, απ΄ το βεγιόνε , όπως ονομάζανε τον χορό εκείνο. Θεέ μου τι τρέλλα… Τι πόλεμος με κομφετί και με λουλούδια. Τι μουσική και τι χαρά… Χιλιάδες οι μεταμφιεσμένοι… Άφθονο το πιοτό… Ο χορός άρχιζε από νωρίς. Στις 12 οι ¨αυστηρών ηθών¨ αποχωρούσαν μαζί με τις περισσότερες δεσποινίδες. Γιατί μετά τις 12 γινόταν του… Κουτρούλη ο γάμος. Πολλά λέγουν οι παλαιοί για τον χορό εκείνο. Φαίνεται πως πολλές κυρίες ξεχνούσαν για μια βραδιά την ακατάλυτη αξία της συζυγικής πίστης και πολλοί κύριοι συνάπτανε εφήμερη γνωριμία με υπόπτου παρελθόντος ¨κολομπίνες¨. Το πιοτό, η μουσική, η βαρειά ατμόσφαιρα απ΄ το συνωστισμό, ας θεωρηθή η μόνη αιτία  που οδηγούσε, έστω και για λίγες ώρες, τους Αλεξανδρινούς να γευθούν τον γλυκό καρπό της αμαρτίας…

Μεγάλη επιτυχία σημείωνε επίσης κι ο χορός στο παλιό θέατρο ¨Αλάμπρα¨, κοντά στο Σταθμό Καΐρου, που το διατηρούσε ο Εβραιο-Κερκυραίος Κονελλιάνο.

Με το πέρασμα των ετών, το καρναβάλι στην πόλη μας χάνει έδαφος. Τα ¨κόρσο¨ μας, που ήταν εφάμιλλα, αν όχι ανώτερα εκείνων της Νίκαιας, παύουν να κάνουν την εμφάνιση τους. Γίνονται βέβαια μεγάλοι χοροί, όπως εκείνος του ¨Αισχύλου¨ στο ωραίο της εποχής εκείνο κέντρο ¨Σκαίητιγκ¨ της οδού Ροζέττης, στην οργανωτική επιτροπή του οποίου ήταν κι ο φίλος κ. Άις Κριμ. Εξακολουθούν οι προσωπιδοφόροι πάνω στ΄ αμάξια να γυρίζουν στους δρόμους και τα μπαλκόνια να είναι καταστόλιστα από τις πολύχρωμες κορδέλλες. Ρίχνουν, αντί ¨καρνάντολι¨… φασόλια. Αλλά η Αλεξάνδρεια του μεγάλου καρναβαλιού και των… αμαρτωλών χοροεσπερίδων είναι πια μακριά. Ο πόλεμος του 1914 ρίχνει στο τέλος την αυλαία, στην πιο ξέγνοιαστη περίοδο της νεώτερης ιστορίας της…¨.

Πηγές: Ηρ. Λαχανοκάρδης ¨Παλαιά και Νέα Αλεξάνδρεια¨, Αλεξάνδρεια1927, σ. 13  – ¨Ομόνοια¨, Αλεξάνδρεια 27-8/2/1881, 13-25/2/1881, 19-3/3/1881 – ¨Κάιρο¨, Κάιρο 20-4/3/1876 – ¨Μεταρρύθμισις¨, Αλεξάνδρεια 15-27/2/1895 – ¨Ταχυδρόμος¨, Αλεξάνδρεια 22/2/1948

Ν. Νικηταρίδης