Ετικέτα: Θεόδωρος Β’

Την 9 Νοεμβρίου ε.έ., ανήμερα της εορτής του Αγίου Νεκταρίου, Επισκόπου Πενταπόλεως, Διευθυντού της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής και προστάτου της Εκκλησιαστικής εκπαιδεύσεως, η Α.Θ.Μ., ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β’, προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας στη Ριζάρειο Σχολή, της οποίας και ο ίδιος υπήρξε πνευματικός συνδαιτημών. Συλλειτούργησαν οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Βελεστίνου Δαμασκηνός, Σάμου Ευσέβιος, Ζιμπάμπουε Σεραφείμ, Καρθαγένης Αλέξιος, Γουινέας Γεώργιος, Χαλκίδος Χρυσόστομος, Καβάσων Εμμανουήλ, Μέμφιδος Νικόδημος και Ηλιουπόλεως Θεόδωρος. Παρέστησαν Καθηγητές της Σχολής, Άρχοντες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πλήθος κόσμου. Κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, ο Μακαριώτατος πραγματοποίησε την τελετή της ρασοφορίας των Ριζαρειτών μαθητών. Αντιφωνών στην προσφώνηση του Προέδρου του Ιδρύματος κ.Χρήστου Μασσαλά, ο Μακαριώτατος ανέφερε:

Η εμπειρία σαράντα χρόνων ιερωσύνης μου δείχνει πως βοηθός πολύτιμος σε αυτό το ταξίδι διακονίας του Θεού και του ανθρώπου δεν υπήρξαν οι αφηρημένοι στοχασμοί που φωλιάζουν στα βιβλία, αλλά η πίστη και η προσήλωση στο ήθος ανθρώπων ζωντανών και περασμένων: στο έργο τους, στο λόγο τους, στην άσβεστη φλόγα της καρδιάς τους, στη σεμνή καρτερία της ψυχής τους.

Αυτό το ήθος μου έδωσε τη σιγουριά πως δεν είμαι μόνος, ακόμα και όταν βρέθηκα σε δρόμους ανεξερεύνητους. Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ στις ρίζες μου, ακόμα και όταν οι άνεμοι της ζωής φυσούσαν αντίθετοι. Σαν μια πυξίδα κρυμμένη, μου έδωσε προσανατολισμό, ακόμα και όταν το επόμενο βήμα φάνταζε απροσδιόριστο. Αυτό το ήθος, αυτή η φυσική ουσία που μας έδωσε ο Θεός, ξεκούρασε τον κόπο, γονιμοποίησε τη σκέψη και έκανε την έρημο να ανθίσει.

Στο ήθος αυτών των ανθρώπων οφειλετικά ευγνώμων, σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, έρχομαι προσκυνητής για να αποτίσω φόρο τιμής και μνήμης. Επιστρέφω στην αφετηρία της ιερατικής μου πορείας, στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή, για να τιμήσω τη μεγαλοψυχία, τη γενναιοδωρία και τον ανθρωπισμό των Μεγάλων Ευεργετών Μάνθου και Γεωργίου Ριζάρη. Τα αδέλφια από την Ήπειρο ξενιτεύτηκαν, ξεκίνησαν από μηδενική βάση, αλλά πέτυχαν να ακολουθήσουν επιτυχημένες οικονομικές και κοινωνικές διαδρομές.

Ωστόσο δεν λησμόνησαν την πατρίδα. Στήριξαν ενεργώς την Φιλική Εταιρεία και τον αγώνα της Ελληνικής Επαναστάσεως. Δαπάνησαν το περίσσευμα των κόπων τους για να δημιουργήσουν στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος εστία καταρτίσεως στα ιερά γράμματα, εκπαιδευτήριο εκκλησιαστικό, το σημαντικότερο μετά τη Θεολογική Σχολή Αθηνών. Ανέδειξαν τον ευεργετισμό σε φορέα ιδεολογικού, θεσμικού και κοινωνικού μετασχηματισμού, αναλαμβάνοντας έργο ευποιίας που έμπρακτα εκδηλώνει τη φιλαλληλία προς τον συμπατριώτη.

Επιστρέφω στη Ριζάρειο, σαράντα χρόνια μετά, για να τιμήσω τον Άγιο που, ως Διευθυντής, ενέπνευσε τους μαθητές με την ταπείνωσή του και τους οδήγησε στη χάρη του Θεού, τον Άγιο Νεκτάριο. Δίδαξε με το παράδειγμα της ζωής του πως οφείλεις να αγαπάς, να υπηρετείς και να νοιάζεσαι πραγματικά για τον άνθρωπο που διοικείς. Ο ταπεινός αρχιερέας έγινε το παράδειγμα των ευλαβών ιερέων, αλλά και τόσων άλλων ανθρώπων τα χρόνια που ήρθαν.

Με αγάπη Χριστού, με πατρική στοργή, με πολλή φρόνηση, με ενδιαφέρον ανύστακτο και με προσευχή διαρκή εξύψωσε το κύρος της Ριζαρείου και την έκανε ακτινοβόλο πνευματικό ίδρυμα. Πάντα τηρώ στο φυλακτήριο της καρδιάς μου τα λόγια του: «Ἔγνωτε ὅτι οἱ ἱερεῖς εἰσὶν οἱ τοῦ Χριστοῦ στρατιώται, οἱ τὸ ἔργον τῆς σωτηρίας ἀπεργαζόμενοι … μὴ ἀπηυδήσητε ἐν τῷ ἔργῳ τῆς ὑπομονῆς καὶ τῆς θλίψεως, ἵνα μὴ στερηθῆτε τῆς τιμῆς τῆς κληρωθείσης ὑμῖν.»

Επιστρέφω στη Ριζάρειο, σαράντα χρόνια μετά, για να τιμήσω τους δασκάλους μου που με βοήθησαν να πλάσω προσωπικότητα αυθύπαρκτη, ανεξάρτητη και ολοκληρωμένη, ικανή να ανταπεξέλθει στις απαιτήσεις της εν Χριστώ ζωής. Αφύπνισαν και αξιοποίησαν τις πνευματικές μου δυνάμεις. Μόρφωσαν στάσεις και αξίες και ύψωσαν προσωπικά βάθρα στήριξης, θεμελιωμένα στην ευθύνη και στην ευσυνειδησία.

Επιστρέφω τέλος στη Ριζάρειο, σαράντα χρόνια μετά, για να τιμήσω τους συμμαθητές μου· τους αδελφούς μου στη γνωριμία με την αειθαλή παράδοση της Ορθοδοξίας· τους συνοδοιπόρους μου στη βιωματική εγκόλπωση των αληθών χαρίτων της πίστεως· τους συμμαχητές μου στον αγώνα για την εν Πνεύματι Αγίω οντολογική μας πλήρωση.

Όταν αποφοίτησα από τη Ριζάρειο, πήρα μαζί μου δύο νοερές αποσκευές. Η πρώτη ήταν η ευχή που διατυπώνει ο Απόστολος των Εθνών στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα: «Εμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6,14). Η δεύτερη ήταν η παρότρυνση του Κυρίου μας, όπως αυτή αποθησαυρίστηκε στη σημερινή ευαγγελική περικοπή: «μὴ φοβοῦ· μόνον πίστευε» (Λουκ. 8,50).

Σήμερα, σαράντα χρόνια μετά, το μόνο αντίδωρο ευγνωμοσύνης που έχω να προσφέρω είναι σαράντα χρόνια διακονίας του Θεού και του ανθρώπου και από αυτά τριάντα χρόνια προσφοράς στον αφρικανό αδελφό. Χρόνια που αντανακλούν αυτό που διδάχθηκα στη Ριζάρειο: την αλήθεια ότι ο τόπος συναντήσεώς μας με τον Χριστό δεν είναι άλλος από το πρόσωπο του αδελφού, του αδικημένου και του ξένου, που μας χρειάζεται.

Κινητήριος μοχλός κάθε προσπάθειάς μου η ανθρωπιά. Η ανθρωπιά που δεν γνωρίζει στενόψυχους υπολογισμούς, αψηφά τα πάντα, είναι εφευρετική, πολυμήχανη, ριψοκίνδυνη, αποφασιστική. Η ανθρωπιά που ενέχει την ανιδιοτέλεια, τη θυσία, τη διαρκή ταύτιση με τον άλλο, ως κατ΄ εἰκόνα Θεού ύπαρξη. Η ανθρωπιά που βαδίζει υπομονετικά τον ανηφορικό δρόμο της δυναμικής μεταχάλκευσης του κατ΄ εἰκόνα σε καθ΄ ὁμοίωσιν Θεού.

Αυτή την διακονία ανθρωπιάς έχω μόνο να καταθέσω ενώπιόν σας και μια μόνο ταπεινή ελπίδα εκ Θεού αναγνωρίσεως να εκφράσω: «Ἐτήρησάς μου τὸν λόγον καὶ οὐκ ἠρνήσω τὸ ὄνομά μου» (Αποκ. 3,8). Αμήν!

Την 9η Οκτωβρίου ε.έ. συμπληρώθηκαν δέκα χρόνια από την Πατριαρχική εκλογή της Α.Θ.Μ. του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεοδώρου Β’.

Επ΄ αφορμή της επετείου, ο Μακαριώτατος προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας στην Ιερή Πατριαρχική Μονή του Αγίου Σάββα, συμπαραστατούμενος από τους Σεβ. Μητροπολίτες Γουϊνέας κ.Γεώργιο, Εκπρόσωπο της Α.Θ.Μ. στην Αθήνα, Ερμουπόλεως κ.Νικόλαο και Μέμφιδος κ.Νικόδημο, Πατριαρχικό Επίτροπο Καΐρου, τον Θεοφ. Επίσκοπο Βαβυλώνος κ.Νήφωνα, Ηγούμενο της Ι.Πατριαρχικής Μονής Αγίου Γεωργίου Παλαιού Καΐρου, του Σεβ.Μητροπολίτου Λεοντοπόλεως κ.Γαβριήλ, Πατριαρχικού Επιτρόπου Αλεξανδρείας.

Προς τιμήν του Μακαριωτάτου, μεταξύ άλλων, ο Σεβ. Μητροπολίτης Λεοντοπόλεως κ.Γαβριήλ ανέφερε χαρακτηριστικά:

“Τὸ λοιπὸν ἀδελφοί, ὅσα ἐστὶν ἀληθῆ, ὅσα σεμνά, ὅσα δίκαια, ὅσα ἁγνά, ὅσα προσφιλῆ, ὅσα εὔφημα, εἴ τις ἀρετὴ καὶ εἴ τις ἔπαινος, ταῦτα λογίζεσθε· ἅ καὶ ἐμάθετε καὶ παρελάβετε καὶ ἠκούσατε καὶ εἴδετε ἐν ἐμοί, ταῦτα πράσσετε· καὶ ὁ Θεὸς τῆς εἰρήνης ἔσται μεθ’ ὑμῶν» (Φιλιπ. δ΄, 8). Μακαριώτατε, τόσο ἁπλᾶ, τόσο ἀληθινὰ καὶ τόσο ὄμορφα παρουσιάζει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τὴν ἀλήθεια! Χωρὶς φιλοσοφικὰ σχήματα, καὶ ἰδεολογήματα, χωρὶς γνωστικισμοὺς σχολαστικότητες καὶ περιστροφές. Ἐπιτρέψατέ μου, λοιπὸν, μὲ λόγια ἁπλᾶ, μὲ λόγια καρδιᾶς, νὰ ἀπευθύνω σὲ σᾶς, ποὺ διὰ βίου ἔχετε συνδέσει τὴν ἁπλότητα μὲ τὴν ἀγάπη, καὶ τὴν ἀρετὴ μὲ τὴν ἀλήθεια, ἑόρτια σεβάσματα, καὶ εὐλαβεῖς εὐχάς, διὰ τὴν ἀξίαν Πατριαρχικὴν διακονίαν Σας. Δέκα ἔτη  διέρρευσαν ἀπὸ τὴν ἡμέρα κατὰ τὴν ὁποίαν ἐξελέγητε 116^ος Πάπας καὶ Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας καὶ πάσης  Ἀφρικῆς, κατὰ διαδοχὴν τοῦ Ἀποστόλου καὶ Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου. Δέκα ἔτη ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ ἀνελάβατε ἐπὶ τῶν ὤμων Σας τὴν βαρειὰ καὶ πολύτιμη κληρονομιὰ καὶ ἱστορικὴ εὐθύνη, νὰ διατηρηθῇ ἀλώβητη ἡ Ὀρθόδοξος πίστη, Ζωὴ καὶ παρουσία, τόσο στὶς ἀρχέγονες ἑστίες τῆς Νειλῶας γῆς καὶ τῆς Β. Ἀφρικῆς, ὅσον καὶ σὲ ὅλη τὴν Ἀφρικανικὴ Ἤπειρο. Ἡ ὥρα αὐτὴ ἦταν καὶ εἶναι εὐλογία Θεοῦ. Εἶναι Θεία ἐπίνευσις στὸν σταθερὸ δείκτη πορείας τῆς ζωῆς Σας, ποὺ δὲν εἶναι κάτι ἄλλο, παρὰ ἡ ἄνευ ὅρων καὶ ὁρίων πίστη στὴν ἀνεξάντλητη ἀγάπη τοῦ Θεοῦ πρὸςτὸ πλᾶσμα Του, πίστη σ’ ἐκείνη τὴ βιοτὴ κατὰ τὴν ὁποίαν τὰ πάντα διὰ τῆς ἀγωνίας τοῦ Σταυροῦ διερχόμενα, πορεύονται εἰς τὴν βεβαιότητα τῆς Ἀναστάσεως καὶ τὴν Θέαν τοῦ ἀρρήτου Θεϊκοῦ κάλλους”.

Λαβών τον λόγο ο Μακαριώτατος τόνισε μεταξύ άλλων:

“Μέ τή Χάρη καί τό Ἔλεος τοῦ Κυρίου τῆς Δόξης καί μέ τόν Φωτισμό καί τήν Προστασία τοῦ Ἁγίου Ἀποστόλου καί Εὐαγγελιστοῦ Μάρκου, τοῦ Ἐφόρου καί Ἱδρυτοῦ τῆς Ἐκκλησίας μας, κλείνουμε δέκα ἔτη πατριαρχικῆς διακονίας μέ γνώμονα διπλό. Ἀφενός μέν νά διατηρήσουμε καί νά ἀναδείξουμε τήν ἀνεκτίμητο παρακαταθήκη πίστεως και καρτερίας τοῦ πληρώματος τῆς Δευτεροθρόνου Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας τῆς Ἀνατολῆς. Ἀφετέρου δέ νά προάγουμε τήν πραγμάτωση τῆς σωτηριώδους νομοτελείας τῆς χριστιανικῆς διακονίας καί ἀγάπης διά τοῦ εὐαγγελισμοῦ τῶν ἐθνῶν τῆς πνευματικῶς διψώσης ἀφρικανικῆς ἠπείρου. Μέ ἀλάνθαστο δείκτη πορείας τόν λόγο του Κυρίου μας “ἀρκεῖ σοι ἡ χάρις μου· ἡ γὰρ δύναμίς μου ἐν ἀσθενείᾳ τελειοῦται” (Β΄ Κορ. 12,9), συνεχίζουμε νά καταθέτουμε στό ταμιευτήριο τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ τήν προσπάθειά μας νά λάβουν σάρκα καί ὀστά ἡ ἀνιδιοτελής ἀνθρωπιά, ἡ φιλάνθρωπη θυσία, ἡ ἀταλάντευτη ταύτιση μέ τόν ἀφρικανό ἀδελφό, ὡς κατ΄ εἰκόνα Θεοῦ ὕπαρξη. Καί δέν ὑποστέλλουμε τήν σημαία τῆς ἐν Χριστῷ ἐλπίδας νά μεταχαλκευθεῖ δυναμικά τό κατ΄ εἰκόνα σέ καθ΄ ὁμοίωσιν Θεοῦ. Διαβαίνοντες τήν σωτηριώδη αὐτήν ἀτραπό μέ θάρρος και καρτερία, ἐπικαλούμεθα τίς πρός Θεόν πρεσβείες τοῦ ἀξιωθέντος τό βραβεῖον τῆς ἐν Χριστῷ ἀληθείας Προστάτη μας Θεοδώρου τοῦ Τήρωνος καί τίς προσευχές τῶν πνευματικῶν μας παιδιῶν ἀπ΄ ἄκρου εἰς ἄκρον τῆς ἀφρικανικῆς ἠπείρου.”

Ιδιαιτέρως ο Μακαριώτατος ευχαρίστησε τους παρόντες Αρχιερείς και Κληρικούς, τον Εξ. Πρέσβη της Ελλάδος στο Κάιρο κ. Χ. Λάζαρη, τον Εντιμ. Γενικό Πρόξενο της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Χ. Καποδίστρια, την Εντιμ. Πρόξενο της Ελλάδος στο Κάιρο κα Λ. Κομίνη, τον Εντιμ. Πρόξενο της Ρωσίας στην Αλεξάνδρεια κ. Σ. Πετλιακόφ, τον Ακόλουθο Αμύνης της Ελλάδος στο Κάιρο κ. Ι. Διαμαντάκο, τους Εκπροσώπους των εν Αιγύπτω Ελληνικών και Αραβοφώνων Κοινοτήτων, τον Πρόεδρο των Οφφικιάλων κ. Θ. Παναγόπουλο, τους παρευρισκομένους Προέδρους Συλλόγους και Σωματείων, τους Διδάσκοντες και τους Διδασκομένους των Εκπαιδευτηρίων της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας και της Πατριαρχικής Σχολής Αλεξανδρείας και τα εν Αιγύπτω Ελληνικά Προσκοπικά Σώματα.

Προ της Απολύσεως της Θ.Λειτουργίας ο Πατριάρχης αφιέρωσε στην Ιερά Πατριαρχική Μονή του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, περίτεχνα αργυρά ιερά Σκεύη και ιερό Ευαγγέλιο, παρακαταθήκη πολύτιμη σε διηνεκή ανάμνηση και ευγνωμοσύνη.

Μετά το πέρας της Λειτουργικής Συνάξεως παρετέθη μικρή δεξίωση στο Αρχονταρίκι της Ιεράς Μονής, όπου ο Μακαριώτατος εδέχθη ευχές υγίειας και μακροημερεύσεως από τους ευλαβείς παροίκους.

Το απόγευμα της ίδιας ημέρας πραγματοποιήθηκε πανηγυρική επετειακή εκδήλωση στη Βιβλιοθήκη της Αλεξανδρείας, παρουσία του Εξ. Κυβερνήτου της Αλεξανδρείας κ.Τάρεκ Μάγντι, Διπλωματικών Αρχών και Εκπροσώπων άλλων Δογμάτων, όπου και παρουσιάστηκε το έργο της Α.Θ.Μ. κατά την παριππεύσασα δεκαετία και εδόθη μουσική συναυλία από τον Κρήτα καλλιτέχνη Βασίλη Σκουλά και τους συνεργάτες του. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά τη διάρκεια της εκδηλώσεως ο Μακαριώτατος εδέχθη τηλεφωνικώς τις ευχές του Πρωθυπουργού της Αιγύπτου και καλού του φίλου, κ. Ιμπραχίμ Μάχλεμπ.

(Πηγή: http://www.patriarchateofalexandria.com)

          Την 10^η Οκτωβρίου 2004, την επομένη της εκλογής στον Θρόνο του Αγίου Μάρκου του Πατριάρχη Θεοδώρου Β΄, δημοσίευμα αθηναϊκής εφημερίδας ανέφερε προφητικά για το νέο Αλεξανδρινό Προκαθήμενο: “Έχει γενική γνώση και άποψη πάνω στα προβλήματα του Πατριαρχείου – λατρευτικά, κοινωνικά, πνευματικά, ανθρωπιστικά, οικονομικά. Παράλληλα, έχοντας παρακολουθήσει πολλά διεθνή συνέδρια θρησκευτικού ενδιαφέροντος, είναι γνώστης και των ρευμάτων, των τάσεων, των ισορροπιών, των κινδύνων που αντιμετωπίζει η Ορθοδοξία στον κόσμο σήμερα. Κι αυτό είναι πολύ σημαντικό. Διότι το Πατριαρχείο δεν έχει μόνο πνευματικές, λειτουργικές, ιεραποστολικές, κοινωνικές προοπτικές. Έχει να αντιμετωπίσει και τα γενικότερα προβλήματα του Χριστιανισμού, τις σχέσεις με τις ομόδοξες Εκκλησίες αλλά και με τις άλλες θρησκείες, σε μια εποχή γενικών ανακατατάξεων, σε μια αραβική χώρα με μακρά ιστορία και παράδοση και σε μια Πόλη που αντικατοπτρίζει το μεγαλείο του Ελληνισμού και του Ελληνικού Πολιτισμού.”

          Σήμερα και με την εμπειρία των δέκα πρώτων ετών της Πατριαρχίας του, γίνεται αντιληπτό ότι η συνεκτική ύλη των λόγων και των έργων του Μακαριωτάτου δεν είναι άλλη παρά η αξεδιάλυτη συμπόρευση πίστης και έργων αγάπης, καθώς “ἡ πίστις, ἐάν μή ἒχῃ ἒργα, νεκρά ἐστίν καθ΄ ἑαυτήν” (Ια. 2,17). Ωστόσο η πίστη καθίσταται ζώσα, μόνο εάν είναι “δι΄ ἀγάπης ἐνεργουμένη” (Γαλ. 5,6). Η αξεδιάλυτη αυτή συμπόρευση πίστης και έργων αγάπης μορφοποιήθηκε ως αδιαπραγμάτευτη ανάλωση στην προσφορά προς όλους όσους έχουν ανάγκη, κατ΄ εφαρμογή της ευαγγελικής περικοπής «μή ἀγαπῶμεν λόγῳ μηδέ γλώττῃ ἀλλ΄ ἐν ἒργῳ καί ἀληθείᾳ» (Α΄ Ιω. 3,18).

          Το πλέριο αυτό πάντρεμα πίστης και έργων αγάπης, κατά την διαρρεύσασα δεκαετία της Πατριαρχίας του,  κινήθηκε επί δύο αξόνων. Ο πρώτος συνέχεται με την αποστολική παράδοση της πρεσβυγενούς και παλαιφάτου Εκκλησίας της Αλεξανδρείας. Δεν είναι άλλος από την πολυεύθυνο προσπάθεια διατήρησης και προβολής της βαρύτατης και πολύτιμης εκκλησιαστικής και θεολογικής κληρονομιάς είκοσι αιώνων.      Διαθέτοντας και το θέλειν και το ενεργείν για την πραγμάτωση αγαθών σκοπών, ο Μακαριώτατος, με ακατάβλητη διάθεση και χωρίς αναβολές και βραδύτητες, αγρύπνως μερίμνησε για την εξεύρεση των αναγκαίων οικονομικών πόρων και αδιακόπως επέβλεψε την ολοκλήρωση σειράς σημαντικών έργων, συνεχίζοντας και επαυξάνοντας το ανακαινιστικό έργο των Προκατόχων του. Το έπραξε με γνώμονα την ενίσχυση της αυτογνωσίας του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου της Ορθοδοξίας μέσα στον ιστορικό χωροχρόνο.

          Περάτωσε σε σύντοµο χρονικό διάστηµα την ανακαίνιση του Πατριαρχικού Οίκου και του Ι.Ναού Ευαγγελισµού της Θεοτόκου στην Αλεξάνδρεια. Ανακαίνισε την Ι.Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Αλεξάνδρεια, ενώ στο Κάιρο ανακαίνισε τον Ι.Ναό Αγ.Νικολάου και την Πατριαρχική Επιτροπεία Καΐρου και ευπρέπισε το ενδιαίτημα-κελί του Αγίου Νεκταρίου.

          Εκσυγχρόνισε εκ βάθρων την ιστορική Πατριαρχική Βιβλιοθήκη και, σε συνεργασία με το Κέντρο Χειρογράφων της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, ξεκίνησε το τιτάνιο έργο συντήρησης και ψηφιοποίησης χειρογράφων κωδίκων της. Δημιούργησε Αρχαιολογικό Μουσείο στις ελληνορωμαϊκές υδατοδεξαμενές του Πατριαρχικού Οίκου και Σκευοφυλακείο στον πρώτο όροφο της Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης.

          Κορωνίδα της πολυδιάστατης ανακαινιστικής δράσης του Μακαριωτάτου συνιστά η αποκατάσταση του συγκροτήματος της αρχαίας Βασιλικής και Πατριαρχικής  Μονής του Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Κάιρο. Ο προϋπολογισμός του σολομώντειου αυτού έργου, που αναδεικνύει τον ιερό τόπο καταφυγίου της Αγίας Οικογένειας και φυλάκισης του Αγίου Μεγαλομάρτυρος Γεωργίου, έφθασε το ιλιγγιώδες ποσό των 6,5 εκατομμυρίων ευρώ.

          Ο δεύτερος άξονας της πατριαρχικής δραστηριότητας του Θεοδώρου Β΄ σχετίζεται με την ενεστώσα πραγματικότητα του Θρόνου του Αγίου Μάρκου και την ιεραποστολική κλήση των Αφρικανικών λαών “εἰς κοινωνίαν τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ” (Α΄ Κορ. 1,9) από τη Μεσόγειο Θάλασσα στο βορρά έως το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος στο νότο, από το Κέρας της Ερυθραίας στην ανατολή έως το Πράσινο Ακρωτήριο στη δύση. Πολύτιμο στάθηκε για τον Μακαριώτατο το γεγονός ότι είχε ζήσει πολλά χρόνια ανάμεσα στους αφρικανικούς λαούς, είχε αποκτήσει σοβαρή γνώση των συνθηκών και είχε καλλιεργήσει πνεύμα μαθητείας για την κατανόηση των ανθρώπων, ήρεμη αυτοθυσία, χαρούμενο θάρρος και ανεξάντλητη υπομονή.

          Ο ίδιος έχει πει χαρακτηριστικά: “Δεν έχω να παρουσιάσω περγαμηνές και κοσμικά διπλώματα, αλλά την προσφορά, τη διάθεση μου για να βοηθήσω όπως μπορώ, με όλες τις δυνάμεις της ψυχής μου, την αγάπη μου στους εμπερίστατους Αφρικανούς αδελφούς που πεινάνε, που διψάνε, που περιμένουν να τους δώσουμε ένα ρούχο να φορέσουν, ένα πιάτο φαγητό, ένα τετράδιο να μάθουν λίγα γράμματα, να τους μιλήσουμε για τον Χριστό και την Εκκλησία. Αυτό που έχει πραγματική ανάγκη σήμερα ο κόσμος, ο σύγχρονος άνθρωπος, είναι η αγάπη και η διάθεση για προσφορά.”  

          Σε κάθε γωνιά της Αφρικής ιερούργησε και εγκαινίασε ναούς και παρεκκλήσια. Έδωσε σάρκα και οστά στην αλήθεια ότι ο τόπος συνάντησής μας με τον Χριστό δεν είναι άλλος από το πρόσωπο του αδελφού, του αδικημένου και του ξένου, που μας χρειάζεται. Παράλληλα μπόλιασε την Αφρικανική ψυχή με τα ήθη και τα έθιμα, την τιμή και τον λόγο, την πίστη και το φιλότιμο, την ντομπροσύνη και την παλικαριά, τη φιλοξενία και το σπλάχνος του Κρητικού. Μετάγγισε τις αρχές και τις αξίες του Ελληνισμού, όχι ως στεγανής εθνικής ταυτότητας, αλλά ως τρόπου σκέψης και ζωής των μετεχόντων της ελληνικής παιδείας.

          Χωρίς να αφίσταται του πρωτεύοντος στόχου της μετάγγισης της Ορθοδοξίας στους αφρικανούς αδελφούς, ο Μακαριώτατος επισταμένως προώθησε την ιδέα της Ορθόδοξης Ιεραποστολής και ως φορέα αλλαγών στο περιβάλλον κοινωνικό σώμα. Και τούτο διότι πιστεύει πως η Ιεραποστολή δεν μπορεί να αδιαφορεί και να αποποιείται των ευθυνών της αναφορικά προς την αντιμετώπιση των κοινωνικών προβλημάτων των συνανθρώπων μας, στον βαθμό που μπορεί.

          Έτσι οι δημιουργούμενοι ιεραποστολικοί πυρήνες εργάζονται, αναλόγως των μέσων που διαθέτουν και της βοήθειας που δέχονται, προκειμένου να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα της φτώχειας και της πείνας, να στηριχθούν ορφανά και χήρες, να βοηθηθούν άποροι ασθενείς, να δοθεί νερό σε εμπερίστατους ανθρώπους, να προαχθεί η μόρφωση απροστάτευτων παιδιών, να δοθεί καταφύγιο σε γέροντες που είναι εγκαταλελειμμένοι στο έλεος του Θεού, να ευαισθητοποιηθούν οι τοπικές κοινωνίες για την προστασία του περιβάλλοντος και την συνετή χρήση των φυσικών πόρων, να καλλιεργηθεί πνεύμα ειρήνης και καταλλαγής σε κοινωνίες πληγωμένες από εμφύλιες διαμάχες, να διασφαλιστεί ο σεβασμός των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ως απαραίτητης προϋπόθεσης, ώστε οι πολυπολιτισμικές και πολυφυλετικές αφρικανικές κοινωνίες να θεμελιώσουν την ευημερία τους στη στερεά βάση όχι απλά της συνύπαρξης, αλλά της αλληλεγγύης και του αμοιβαίου σεβασμού, χωρίς αποκλεισμούς και στερεότυπα.

          Έχοντας την ευθύνη της ανάπτυξης, του συντονισμού και της οργάνωσης των παραπάνω κατευθυντήριων γραμμών κοινωνικής, εκπαιδευτικής, υγειονομικής και εν γένει ανθρωπιστικής δράσης των ιεραποστολικών πυρήνων σε ολόκληρη την αφρικανική ήπειρο, ο Μακαριώτατος διέτρεξε και διατρέχει την Αφρική για να επιβλέψει τη λειτουργία εκπαιδευτικών ιδρυμάτων όλων των βαθμίδων, σχολών κατάρτισης σε πρακτικές τέχνες, κέντρων προώθησης εναλλακτικών τρόπων αγροτικής παραγωγής, ιατρείων και κλινικών, ιδρυμάτων για απόρους, για άτομα με ειδικές ανάγκες και για άγαμες μητέρες, ορφανοτροφείων, γηροκομείων, συσσιτίων. Με πίστη, πάθος, ακράδαντη πεποίθηση αλλά και ελπίδα εργάστηκε για τον εμπερίστατο και ταλαιπωρημένο, τον πεινασμένο και δυστυχισμένο, αυτόν που με μάτια δακρυσμένα και χείλη ματωμένα από τη δίψα και τη στέρηση περιμένει, περιμένει την ανακούφιση και την προσφορά της αγαπώσας του καρδιάς. Κοινός παρανομαστής όλης αυτής της ανθρωπιστικής του προσπάθειας είναι ο άνθρωπος, ως πλήρης και τέλεια εικόνα του Θεού, πέρα από σύνορα, φυλή και χρώμα, χωρίς διακρίσεις και χωρίς προαπαιτούμενα.

          Αν πρέπει να συγκεφαλαιώσει κάποιος δέκα χρόνια πολύμοχθης και όμορφης διακονίας θυσιαστικής αγάπης, χωρίς μέση οδό, προς δόξα Χριστού και να επισημάνει ένα και μόνο χαρακτηριστικό της δράσης του Πατριάρχη Θεοδώρου Β΄, αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο παρά η ανθρωπιά που κρύβει μέσα του. Ανθρωπιά που δεν γνωρίζει στενόψυχους υπολογισμούς, αψηφά τα πάντα, είναι εφευρετική, πολυμήχανη, ριψοκίνδυνη, αποφασιστική. Ανθρωπιά που ενέχει την ανιδιοτέλεια, τη θυσία, τη διαρκή ταύτιση με τον άλλο, ως κατ΄ εἰκόνα Θεού ύπαρξη. Ανθρωπιά που συνδυάζει τη ρώμη και την ομορφιά και κρύβει αληθινό μεγαλείο ψυχής στον ανηφορικό δρόμο της δυναμικής μεταχάλκευσης του κατ΄ εἰκόνα σε καθ΄ ὁμοίωσιν Θεού. Εις έτη πολλά Μακαριώτατε!

Αρχιμ.Απόστολος Τριφύλλης

Διευθυντής Ιδιαιτέρου Γραφείου της Α.Θ.Μ.

Με αφορμή τον έντονο προβληματισμό εξαιτίας της παγκόσμιας απειλής που συνιστά η ραγδαία άνοδος του τζιχαντισμού, ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ.Θεόδωρος Β΄ απέστειλε, μέσω συνέντευξης στην εφημερίδα ELL NEWS, μήνυμα προς τη διεθνή κοινότητα ότι, αν δεν απαλειφθεί η ανθρώπινη δυστυχία, δεν θα μπορέσει ποτέ να χτυπηθεί ο φανατισμός και οι άνθρωποι θα συνεχίσουν να παρασύρονται από τις σειρήνες του εξτρεμισμού. Ο Μακαριώτατος, απαντώντας σε ερωτήσεις του δημοσιογράφου Φώτη Νάκου, ανέφερε χαρακτηριστικά τα εξής:

• Μακαριώτατε η κοινή γνώμη παγκοσμίως πάγωσε, όταν είδε τον αποκεφαλισμό του Αμερικανού δημοσιογράφου Τζέιμς Φόλει από τους Τζιχαντιστές.  Ποια είναι αυτή τη στιγμή η κατάσταση  και πως εξελίσσεται ο διωγμός των Χριστιανών από φανατικούς ισλαμιστές;

Ο δημόσιος αποκεφαλισμός του Αμερικανού δημοσιογράφου ανάγκασε την ανθρωπότητα να κοιτάξει κατάματα την πλέον ακραία έκφραση θρησκευτικού φονταμενταλισμού, η οποία αρνείται στο όνομα του Θεού την ελευθερία του άλλου και απαξιώνει ή και εκμηδενίζει την ανθρώπινη ζωή, όταν αυτή δεν προσαρμόζεται στις παράλογες επιταγές της θρησκευτικής μισαλλοδοξίας. Βέβαια ο φονταμενταλισμός ευδοκιμεί στο έδαφος της πολιτικής ανελευθερίας, της οικονομικής ανέχειας και της κοινωνικής εξαθλίωσης. Και η Μέση Ανατολή έγινε η ιδεώδης φωλιά επώασης του αυγού του φιδιού, που φέρει το όνομα τζιχαντισμός, διότι στη Μέση Ανατολή, στη διαχρονική αυτή σκακιέρα υψίστης γεωπολιτικής και ενεργειακής αξίας, εκείνοι που μετακινούν τα πιόνια δεν ενδιαφέρθηκαν ποτέ ειλικρινά για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των απλών ανθρώπων. Ενδιαφέρθηκαν μόνο για τα δικά τους συμφέροντα, θυσιάζοντας την κοινωνική αρμονία στο βωμό του σεκταριανισμού κατ’ εφαρμογή της γνωστής μεθόδου του διαίρει και βασίλευε.

Ο τζιχαντισμός ως θρησκευτική και πολιτική ιδεολογία μεταγγίστηκε και στις ερημικές περιοχές της δυτικής Αφρικής, με πλέον χαρακτηριστικό το παράδειγμα της οργάνωσης Μπόκο Χαράμ στη Νιγηρία, η οποία έγινε ευρέως γνωστή κυρίως μετά την απαγωγή των εκατοντάδων κοριτσιών στα βόρεια της χώρας. Η ανθρωπότητα ίσως να έσπρωχνε το πρόβλημα αυτό αδιάφορα κάτω από το χαλί της ιστορίας, αν δεν πρόβαλλε απειλητική η προοπτική της διασποράς του τζιχαντισμού στις ανεπτυγμένες δυτικές κοινωνίες. Και αυτό που πρέπει να γίνει αντιληπτό είναι ότι το πρόβλημα θα αντιμετωπιστεί μόνο αν χτυπηθεί η ρίζα του κακού, δηλαδή η ανθρώπινη δυστυχία. Μόνο αν χτυπηθεί η τροφός αυτή του φανατισμού, θα σταματήσουν οι άνθρωποι να παρασύρονται από τις σειρήνες του εξτρεμισμού.

• Ζείτε σε μια περιοχή, όπου βιώνετε καθημερινά τέτοιες καταστάσεις. Πόσο επικίνδυνη είναι αυτή η έκρηξη βίας εν’ ονόματι του Ισλάμ για την περιοχή;

Εδώ θα πρέπει να γίνει ένας διαχωρισμός μεταξύ του Ισλάμ και του ισλαμικού φονταμενταλισμού. Το Ισλάμ ως διαφορετική θρησκευτική αντίληψη και πράξη είναι απολύτως σεβαστό. Ο ισλαμικός φονταμενταλισμός ως αντίληψη και πράξη θρησκευτικής ανωτερότητας που υπονομεύει την ανοχή στην διαφορετικότητα είναι απολύτως καταδικαστέος. Στη δεκαετία της πατριαρχικής μου διακονίας εφαρμόζω κατά γράμμα αυτό που ο Πατριάρχης Νικόλαος ο Μυστικός έγραψε για τον ιερό Φώτιο: “ἐφίλει τούς κοσμουμένους ὑπό τῶν ἀρετῶν τῆς φρονήσεως, τῆς ἀγχινοίας, τῆς φιλανθρωπίας Μουσουλμάνους, εἰ καί μεταξύ τό διαφέρον τῆς πίστεως ἳστατο» (Migne Ε.Π. 111, 37). Καρπός αυτής της προσέγγισης υπήρξε το γεγονός ότι η Δευτερόθρονη Εκκλησία της Ορθοδοξίας χαίρει όχι μόνο της προστασίας, της ασφάλειας, αλλά και των διευκολύνσεων για την άσκηση του έργου της από την Αιγυπτιακή Κυβέρνηση, αλλά και της εκτίμησης του απλού αιγυπτιακού λαού.

Η μεγάλη πλειοψηφία αυτού του λαού αποστρέφεται τον φανατισμό και την βία στο όνομα του Ισλάμ. Αποστρέφεται όμως και τις πολιτικές που συχνά χαράσσονται στα μεγάλα κέντρα αποφάσεων όχι μόνο ερήμην του, αλλά ενίοτε και σε βάρος του. Ξέρετε η Αφρική εν γένει δεν έχει διαγράψει από την ιστορική της μνήμη τις οδυνηρές εμπειρίες της αποικιοκρατίας και με απογοήτευση βλέπει την αποικιοκρατία του παρελθόντος να επανεμφανίζεται μεταλλασσόμενη από εδαφική σε οικονομική. Ας μην επιτρέψουμε λοιπόν στον θρησκευτικό φανατισμό να εκμεταλλευτεί το συναίσθημα της αδικίας που γεννά ο πολιτικός και οικονομικός αμοραλισμός των δυνατών της Γης.

• Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας πως προσπαθεί να βοηθήσει και να εμψυχώσει του χριστιανικούς πληθυσμούς της Αφρικής;

Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας κινείται αταλάντευτα στη γραμμή που χάραξε ο Κύριός μας: «πάντα ὅσα προσεύχεσθε και αἰτεῖσθε, πιστεύετε ὅτι ἐλάβετε, και ἔσται ὕμῖν” (Μρκ, 11,24). Σήμερα λοιπόν που η φλόγα της εν Χριστώ ελπίδας φαίνεται να τρεμοσβήνει, απειλούμενη από τους ανέμους των ερίδων, εθνικών και διεθνών, πολιτικών και κοινωνικών, ιδεολογικών και θρησκευτικών, αγωνιζόμαστε να μη χαθεί από τις ψυχές των ανθρώπων η δύναμη της πίστης να μετακινήσει όρη και η αποτελεσματικότητα της προσευχής να αποτελέσει την προεικόνιση της ειρήνευσης της κτίσης του Θεού.

Αγωνιζόμαστε να μη χαθεί από τις ψυχές των ανθρώπων η πίστη στη δυνατότητα διαμόρφωσης των σχέσεων με τον συνάνθρωπο στο πρότυπο της σχέσης του Θεού με τον άνθρωπο, όπως αυτή έλαβε σάρκα και οστά στο θεανδρικό πρόσωπο του Σωτήρα μας Ιησού Χριστού, ο Οποίος θυσιαστικώς προσέφερε «ἑαυτόν ἀντίλυτρον ὑπέρ πάντων» (Α΄Τιμ. 2, 6-7). Οι  ιεραποστολικοί μας πυρήνες απανταχού της Αφρικής εργάζονται θυσιαστικώς για να βιώσει ο Αφρικανός αδελφός την πίστη στον Θεό της Αγάπης ως αναστάσιμη ελπίδα, νοηματοδότηση του πόνου, φιλανθρωπία και διακονία, δικαιοσύνη και ειρήνη.

• Δυστυχώς στην Αφρικανική ήπειρο εξελίσσεται και ένα άλλο δράμα, με την έξαρση του ιού Έμπολα. Έχουμε πολλούς νεκρούς σε Λιβερία, Νιγηρία Σιέρρα Λεόνε. Περιγράψτε μας την κατάσταση που σας μεταφέρουν οι οικείοι μητροπολίτες, αλλά και οι ιεραπόστολοι του Πατριαρχείου.

Η κατάσταση είναι δύσκολη διότι λείπουν τα μέσα πρόληψης, διάγνωσης και παρακολούθησης της θανατηφόρου αυτής ιογενούς λοίμωξης. Λείπει η πρόσβαση των ευάλωτων ομάδων του πληθυσμού σε μονάδες νοσηλείας. Λείπει η πρόσβαση σε πόσιμο νερό, γεγονός που πολλαπλασιάζει τη διασπορά του ιού. Λείπει η αγωγή υγείας, ώστε το πρόβλημα να αντιμετωπιστεί στις σωστές του διαστάσεις. Το πρόβλημα μπορεί να αποβεί παγκόσμιο και για αυτό καλούμε όλους τους εμπλεκόμενους διεθνείς οργανισμούς αφενός να ενισχύσουν τις πληττόμενες χώρες με τον απαραίτητο υλικοτεχνικό εξοπλισμό, αφετέρου να επιταχύνουν τις προσπάθειες εξεύρεσης της κατάλληλης θεραπείας. Τα πρώτα μηνύματα από την δοκιμή πειραματικών φαρμάκων είναι ελπιδοφόρα. Μέχρι όμως αυτά να καταστούν ευρέως διαθέσιμα, τα ιεραποστολικά μας κλιμάκια εντείνουν τις προσπάθειές τους ώστε να συνδράμουν αποτελεσματικά τις υπάρχουσες υποδομές υγειονομικής περίθαλψης.

• Στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχετε διδάξει πως μπορεί να είναι επιτυχής η ειρηνική συμβίωση ετερόδοξων και αλλόθρησκων. Ποιο είναι το μήνυμα  που στέλνετε ως Προκαθήμενος του παλαίφατου Πατριαρχείου Αλεξανδρείας για την έξαρση βίας.

Το παράδειγμα του Ιησού Χριστού που ανοίχτηκε προς τους καταφρονημένους, προσέφερε φιλοξενία προς τους ξένους και αποδέχτηκε τους άλλους ας γίνει πηγή έμπνευσης για τη δική μας ειρηνική συμπεριφορά. Στις μέρες μας οφείλουμε να κάνουμε πράξη την φιλοξενία ως ειρηνικό άνοιγμα προς τους άλλους. Ένα άνοιγμα θεμελιωμένο στο σεβασμό της αξίας όλων των ανθρώπων. Ένα άνοιγμα βασισμένο στην ακλόνητη πίστη ότι ο Θεός που γνωρίζουμε μέσω του Ιησού Χριστού, μας συναντά καθημερινά στην ειρηνική και αγαπητική επαφή μας με τους συνανθρώπους μας· συνανθρώπους αγνώστους προς εμάς, φτωχούς και βασανισμένους· αλλά και συνανθρώπους εθνικά, πολιτισμικά και θρησκευτικά ξένους προς εμάς. Η αποδοχή του άλλου είναι το πρώτο βήμα για την περιθωριοποίηση των βίαιων ενστίκτων και την παγίωση της εσωτερικής και της διαπροσωπικής ειρήνης. Η αποδοχή του άλλου είναι η πραγματοποίηση της εντολής “ἀγάπα τόν πλησίον ὡς σεαυτόν”. Η αποδοχή του άλλου μπορεί να αλλάξει τον άλλο, όπως μπορεί να αλλάξει και εμάς.