Tag: Αλεξάνδρεια

Κοινότητα Νεοχωρίου – Βοσπόρου

Επίσκεψη της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας

Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας (Ε.Κ.Α.), ανταποκρινόμενη σε πρόσκληση της Κοινότητας Νεοχωρίου, θα επισκεφτεί την Πόλη μας, από τις 24 έως 27 Απριλίου 2025.

Κατά την παραμονή τους, οι επισκέπτες μας θα επισκεφτούν προσκυνηματικώς το Οικουμενικό Πατριαρχείο και θα γίνουν δεκτοί από την Α.Θ. Παναγιότητα, τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ.κ. Βαρθολομαίο. Θα επισκεφθούν επίσης τον Γενικό Πρόξενο της Ελλάδας, Πρέσβη κ. Κωνσταντίνο Κούτρα, τον Σύνδεσμο Υποστήριξης Κοινοτικών Ιδρυμάτων και τις Κοινότητες Χαλκηδόνος και Ταταούλων.

Το απόγευμα του Σαββάτου, 26 Απριλίου τ.έ., τα μέλη της Αλεξανδρινής Ομογένειας προγραμματίζεται να συμμετάσχουν στην ετήσια εκδήλωση μνήμης της Κοινότητάς μας, για τον μεγάλο Αλεξανδρινό ποιητή Κωνσταντίνο Π. Καβάφη, στην οποία ο κ. Ανδρέας Βαφειάδης, πρόεδρος του Δ.Σ. της Ε.Κ.Α., θα εκφωνήσει ομιλία με τίτλο “Η σύνδεση Αλεξάνδρειας-Κωνσταντινούπολης μέσω του καβαφικού πνεύματος”. 

Θα ακολουθήσει μουσικό πρόγραμμα.

Εκφράζουμε την ιδιαίτερη χαρά μας, για την επικείμενη επίσκεψη των εκπροσώπων της ιστορικής Αλεξανδρινής Κοινότητας, την οποία είχαμε την τιμή να συναντήσουμε, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας, τον Οκτώβριο του 2022, στην Αίγυπτο. Ευελπιστούμε ότι, με παρόμοιες συναντήσεις θα ενισχυθούν οι δεσμοί και θα δημιουργηθούν αναπτυξιακές σχέσεις μεταξύ των παλαίφατων Κοινοτήτων του Ελληνισμού.

Η δημοσίευση από το ΦΩΣ ΤΟΥ ΦΑΝΑΡΙΟΥ

Επίσκεψη της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξάνδρειας στο Νιχώρι του Βοσπόρου

Την Πέμπτη, 7η Ιουλίου στις 16.00-17.00 μ.μ. στο εντευκτήριο του Συλλόγου, την έπαυλη της Αγγελικής Παναγιωτάτου, κατά την διάρκεια συζητήσεων στρογγυλής τραπέζης ανασκοπήθηκαν δραστηριότητες και συμπεράσματα με τα οποία ολοκληρώθηκαν οι εργασίες της πενθήμερης διεθνούς επιστημονικής συναντήσεως στην Αλεξάνδρεια, για μεταπτυχιακούς φοιτητές από την Ελλάδα και την Αίγυπτο με θέμα: «Funerary Αrchaeology». Την συνάντηση διοργάνωσαν απὸ κοινού το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, η Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας και η Αρχαιολογική Εταιρεία Αλεξαδρείας.

Οι κύριες εργασίες της συναντήσεως έγιναν στους χώρους της Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας και της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξανδρείας, παραλλήλως δε πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στους νεκρικούς αρχαιολογικούς χώρους της πόλης: Ανατολικὰ στο Chatby και Mustafa Kamel καί δυτικὰ στο Anfushi και Kom el Shoqafaμ, στις αρχαιολογικές συλλογές της Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείαςκαι του Εθνικού Μουσείου της Αλεξανδρείας και τέλος στο Ελληνορθόδοξο Κοιμητήριο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.

Πριν την έναρξη των εργασιών της στρογγυλής τραπέζης η Πρόεδρος του Συλλόγου Δρ. Λιλίκα Θλιβίτου, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκομένους, συνοπτικά ενημέρωσε για την ιστορία και το έργο του Συλλόγου «Πτολεμαίος ο Α΄» όπως επίσης και για την προσωπικότητα της διεθνώς πρωτοπόρου γυναίκας επιστήμονος, πρώην Προέδρου του Συλλόγου και μεγάλης ευεργέτιδός του Αγγελικής Παναγιωτάτου. 

Στην συνέχεια ο Γενικός Γραμματέας του Συλλόγου αρχαιολόγος Δημήτριος Εμ. Καλομοιράκης ενημέρωσε για την πρόσφατη εναρμόνιση του καταστατικού του Συλλόγου προς το νέο περί Συλλόγων νομικό πλαίσιο του Αιγυπτιακού Κράτους· ιδίως αναφέρθηκε σε συγκεκριμένες προσθήκες πού έγιναν ώστε να διευρυνθούν οι δυνατότητες του Συλλόγου: από αρωγά μέλη και σωματεία φίλων του εντός και εκτός Αιγύπτου· την δυνατότητα αξιοποιήσεως των διαδικτυακών δυνατοτήτων επικοινωνίας, ενημερώσεως και πραγματοποιήσεως εκδηλώσεων και την συμμετοχή του σε διεθνή επιστημονικά προγράμματα, στο πλαίσιο των σκοπών της λειτουργίας του Συλλόγου. 

Τα συμπεράσματα των εργασιών της διεθνούς συναντήσεως, τα συνόψισαν διαδοχικώς έκαστος απὸ την δική του πλευρά οι συμμετέχοντες καθηγητές: Mona Haggag, Ομότιμη Καθηγήτρια Κλασικής Αρχαιολογίας, Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας, Emad Khalil, Καθηγητής Ενάλιας Αρχαιολογίας, Προϊστάμενος του Κέντρου Ελληνιστικών Σπουδών Αλεξάνδρειας, Νικόλαος Δημάκης, Αναπληρωτής Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας και Δημήτρης Πλάντζος Καθηγητής Κλασικής Αρχαιολογίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Κυριάκος Σαββόπουλος Ερευνητής διδάσκων Ελληνιστική Αρχαιολογία στην Σχολή Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, Ευστάθιος Ράπτου του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστήμιου Κύπρου, Aude Simony του Κέντρου Αλεξανδρινών Σπουδών, Aya Salem της Αμερικανικής Σχολής Αλεξανδρείας, Sobhy Ashour της Σχολής Τεχνών Αρχαιολογία και Πολιτισμός στο Πανεπιστήμιο Helwan του Καΐρου, Χαρίκλεια Μπρεκουλάκη στο Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών Αθηνών, Αθανάσιος Κουτουπάς του Ινστιτούτου Κύπρου.

Τέλος συμμετέχοντες στην επιστημονική συνάντηση μεταπτυχιακοί φοιτητές από την Ελλάδα και την Αίγυπτο συνόψισαν τα δικά τους συμπεράσματα αντιστοίχως, μετά ακολούθησε γενική συζήτηση και η διεθνής Αρχαιολογική συνάντηση ολοκληρώθηκε με δεξίωση την οποία παρέθεσε ο Σύλλογος προς τιμήν όλων των μελών της. 

Με σεμνότητα και ιεροπρέπεια εόρτασε και φέτος η Α.Θ.Μ. ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β’ την 32η επέτειο της εις Επίσκοπον Κυρήνης χειροτονία Του (17.6.1990).

Οι πνευματικοί εορτασμοί ξεκίνησαν την 16η Ιουνίου ε.ε, όπου ο Μακαριώτατος χοροστάτησε κατά τον εσπερινό στον Ιερό Πατριαρχικό Ναό Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου Αλεξανδρείας. Προ της απολύσεως  ετέλεσε την κουρά ιεροσπουδαστή από τη πόλη Γκούλου της Βορείου Ουγκάντας, δίδοντάς του το όνομα Χριστοφόρος.

Απευθυνόμενος στον νέο μοναχό της Αγιοσαββαϊτικης Αδελφότητος, ο Πατριάρχης ετόνισε ότιτο όνομα Χριστοφόρος έφεραν τρεις διακεκριμένες προσωπικότητες συνδεόμενες πνευματικώς μεταξύ τους, ο μακαριστός Αγιοταφίτης Πατριάρχης Αλεξανδρείας κυρός Χριστοφόρος (1937-1967), ο πρώτος Αφρικανός επίσκοπος στην Ουγκάντα, Νειλουπόλεως κυρός Χριστοφόρος (Σπάρτας) και ο αείμνηστος Επισκόπος Τελμησού Χριστοφόρος.

Επιπλέον παρεκάλεσε πατρικῶς τον νέομοναχό Χριστοφόρο να καλλιεργήσει τις αρετές της υπακοής, της θυσιαστικής διακονίας προς τον συνάνθρωπο και της αμέριστης αγάπης, επικαλούμενος το παράδειγμα του μακαριστού Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη Αρχιμ. Χριστοφόρου Παπαδοπούλου, ο οποίος διακρινόταν για τις προαναφερθείσες αρετές.

Την επαύριο, 17η Ιουνίου ε.ε, η ΑΘΜ ετέλεσε την Θεία Λειτουργία, ως και τις χειροτονίες του μοναχού Χριστοφόρου σε διάκονο και του διακόνου Παρθενίου σε Πρεσβύτερο, στον Ιερό Πατριαρχικό Ναό Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου Αλεξανδρείας.

Κατά την ομιλία του εμφανώς συγκινημένος, μνημόνευσε τον μακαριστό Προκάτοχο, πνευματικό Πατέρα και ευεργέτη του, Πατριάρχη Παρθένιο Γ’, διά των χειρών του οποίου έλαβε την αρχιερωσύνη, ως και τους αοιδίμους αρχιερείς οι οποίοι τον τίμησαν με την ψήφο τους, υπέρ των οποίων έψαλε επιμνημόσυνη δέηση.

Επιπρόσθετα, υπογράμμισε τα χαρακτηριστικά εκείνα των παλαιών Αλεξανδρινών Πατέρων, δηλαδή την σεμνότητα, την αξιοπρέπεια, την αρχοντιά και την ευγένεια, τα οποία πρέπει να κατέχει ένας γνήσιος Αλεξανδρινός κληρικός.

Τον Σεπτό Προκαθήμενο του Θρόνου του Αγίου Μάρκου προσεφώνησε ο Σεβ. Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ.Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, ο οποίος μεταξύ άλλων επεσήμανε ότι στο πρόσωπο του εορτάζοντος Πατριάρχου συναντάται η νοητή ολκάδα και η συμβολική  “γέφυρα” που μεταλαμπαδεύειτην θεολογία και ιστορική παρακαταθήκη των Αλεξανδρινών Πατέρων στο μέλλον του Θρόνου, την Αφρική και τα γηγενή παιδιά Του.

Στην πνευματική  αυτή σύναξη παρέστησαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας, Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου και ο Θεοφ. Επίσκοπος Ταμιάθεως κ. Γερμανός, οι Κληρικοί της Αρχιεπισκοπής Αλεξανδρείας, ο Εντιμ. Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης κ.α. Μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας παρετέθη εόρτια δεξίωση.

(arxon.gr)

 

Την Τρίτη της 14^ης Ιουνίου στις 6:30 μ.μ, στο εντευκτήριο του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος ο Α’», της ιστορικής έπαυλης της Αγγελικής Παναγιωτάτου, έδωσε διάλεξη η κ. Ειρήνη-Φωτεινή Βιλτανιώτη, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Αρχαίας Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, με θέμα: “Από την Αλεξάνδρεια στη Ρώμη: ο Πλωτίνος και η Σχολή του“.

Ανοίγοντας την εκδήλωση η Πρόεδρος του «Πτολεμαίου» Δρ. Λιλίκα Θλιβίτου καλωσόρησε τους παρευρισκομένους και στην συνέχεια αναφέρθηκε στην προσωπικότητα και το επιστημονικό έργο της ομιλήτριας:

«Η εκλεκτή μας ομιλήτρια ειδικεύεται στη Νεοπλατωνική φιλοσοφία και, δευτερευόντως, στην ιστορία του Πυθαγορισμού και την Προσωκρατική Φιλοσοφία. 

Σπούδασε Ιστορία και Αρχαιολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών με υποτροφίες του Ελληνικού Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών (2000-2004), και Φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών. Εκεί με υποτροφίες του Ιδρύματος Ωνάση πραγματοποίησε τις μεταπτυχιακές της σπουδές και εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή που βραβεύτηκε με το βραβείο Van Buuren. 

‘Εχει διδάξει και εργαστεί ως ερευνήτρια στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, της Λέουβεν, στο Βελγικό Εθνικό ‘Ιδρυμα Ερευνών, στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Επιστημονικής Έρευνας καθώς και στο Κέντρο Ελληνικών Σπουδών του Χάρβαρντ.

Απο το πλούσιο βιογραφικό της εστιάζουμε το ενδιαφέρον μας στο γεγονός ότι διευθύνει το ερευνητικό πρόγραμμα «Μεταξύ Αθήνας & Αλεξάνδρειας. Πλατωνισμός, 3^ος-7^ος αι. μ.Χ.» σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών του Ελληνικού Ιδρύματος Τεχνολογίας και ‘Ερευνας. 

Πρόκειται για ένα πρόγραμμα επικεντρωμένο στη σχέση ανάμεσα στις Νεοπλατωνικές Σχολές της Ανατολικής Μεσογείου στην ‘Υστερη Αρχαιότητα, με έμφαση στις δύο κύριες Σχολές, αυτές της Αλεξάνδρειας και των Αθηνών.

Σκοπός του προγράμματος είναι η ανάδειξη της Αλεξάνδρειας και της νέας Αλεξανδρινής Βιβλιοθήκης ως κέντρου σύγχρονων Νεοπλατωνικών σπουδών, συνδεμένου άμεσα με την ελληνική ακαδημαϊκή κοινότητα αλλά και με διεθνή προσανατολισμό.

Η σημερινή της διάλεξη είναι ένας καρπός από το ερευνητικό πρόγραμμα που διευθύνει: “Από την Αλεξάνδρεια στη Ρώμη: ο Πλωτίνος και η Σχολή του”.

Παρακαλούμε την κυρία Ειρήνη-Φωτεινή Βιλτανιώτη να μας αναπτύξει το θέμα της, για εμάς πολύ ενδιαφέρον ως Αλεξανδρινούς».

Μετά την διάλεξη ακολούθησε εκτεταμένη συζήτηση σε γενικά και επί μέρους σημεία περί την διδασκαλία του Πλωτίνου, η οποία επεκτάθηκε σε ισόχρονο διάστημα με αυτό της διαλέξεως.

Στην συνέχεια ακολούθησε η δεξίωση όπου πολλοί από όσους δεν μετείχαν στην συζήτησι είχαν την ευκαιρία να συνομιλήσουν προσωπικά με την ομιλήτρια καθηγήτρια  και για αλλα θέματα περί τον Πλωτίνο. 

Στην εκδήλωση ήταν παρόντες ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κύριος Παντελεήμων, ως εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κυρίου Θεοδώρου του Β΄, η κυρία Δήμητρα Κόλλια ως εκπρόσωπος του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια, κυρίου Αθανασίου Κοτσιώνη, ο αξιότιμος αντιπρόεδρος της πρεσβυγενούς Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κύριος Ανδρέας Βαφειάδης, η Συντονίστρια Εκπαίδευσης Βορείου Αφρικής και Μέσης Ανατολής κυρία Σωτηρία Μπέτα, μέλη του Ελληνιστικού τμήματος της Βιβλιοθήκης Αλεξανδρίας και σύσσωμοι οι Εκπαιδευτικοί της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, Μέλη και Φίλοι του Συλλόγου.

(Σύλλογος Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας “Πτολεμαίος Α΄”)

Την Κυριακή της 5^ης Ἰουνίου 2022 στους χώρους του Olive Island στο εντευκτήριο του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας τιμήθηκε με δεξίωση και γεύμα η  μεγάλη επιτυχία της ομάδας των αθλητών του ΕΝΟΑ με  τις διακρίσεις που απέσπασαν στο παναιγυπτιακό πρωτάθλημα αλιείας στο Gigging του 2022. 

Κατὰ την έναρξι της δεξιώσεως, η πρόεδρος του ΕΝΟΑ ως εκπρόσωπος του Διοικητκού Συμβουλίου του Ομίλου, προσφώνησε τους παρόντες με τον ακόλουθο τρόπο:

«Με χαρά υποδεχόμαστε και καλωσορίζουμε τους παρευρισκομένους. Πάντοτε γιορτάζουμε με χαρά τις επιτυχίες στα θαλάσσια αθλήματα των Ελλήνων και Αιγυπτίων πρωταθλητών του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας.Οι επιτυχίες τους δικαιώνουν τις προσπάθειες που όλοι αδιάκοπα δίνουμε για την καλή λειτουργία του Ομίλου μας και επίτευξι των αθλητικών του στόχων.

Για όλους εμάς ενώ κυρίως υπολογίζουμε την παρουσία, την συμμετοχή και την προσπάθεια των αθλητών μας, πάντοτε τους καμαρώνουμε όταν γυρίζουν μετά από αγώνες κρατώντας Κύπελλο και με μετάλλια στο στήθος. Πλέον μετέχουμε στα παναιγυπτιακά πρωταθλήματα της δεύτερης πατρίδας μας ως μία σεβαστή αθλητικὴ δύναμη στην Αίγυπτο, αντάξια της υπερ-εκατονταετούς ιστορίας και ονοματός του Ομ.

Στην φετεινὴ οργάνωση του παναιγυπτιακού πρωταθλήματος αλιείας στο Gigging, που έλαβε χώρα στην περιοχή Χουργκάντα απὸ τις 17 έως τις 22 Μαίου, συμμετείχαμε έχοντας αρχηγό τον Ηλία Σεκελάρη, τον Γιάννη Κόντη αντιπρόεδρο του Ε.Ν.Ο.Α. και τους Άρη Μαρκοζάνη, Sayed Bahary και Ibrahim Mohamed. Η ομάδα μας, από όσες έλαβαν μέρος, κατέκτησε το 2^ο και το 3^ο μετάλλιο ως προς το μέγεθος των ψαριών, αλίευσε δε συνολικώς 55 κιλὰ ψαριών.

Όλοι συγχαίρουμε τους αθλητές μας για την άριστη συμμετοχή και τις πρωταθλητικές τους επιδόσεις. Η υποδειγματική τους αθλητική συμπεριφορά και οι διακρίσεις τους μας τιμούν και παράλληλα  διδάσκουν, φιλοτιμούν και εμπνέουν τους νεωτέρους αθλητές μας.

Ευχαριστούμε πάρα πολύ όλους εσάς  που προσήλθατε σήμερα εδώ για να τιμήσουμε τους πρωταθλητές μας μαζί»

Στην συνέχεια η Πρόεδρος προσκάλεσε όλα τα μέλη τψν πρωταθλητών της ομάδας αλιείας του Ομίλου τα οποία παρασημοφόρησε ένα προς ένα, και μετά  έβγαλαν όλοι μαζί αναμνηστικές φωτογραφίες κρατώντας το κύπελο με τα μετάλλια στο στήθος. 

Τέλος  εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου, η Πρόεδρος   δρ. Λιλίκα Θλιβίτου, ευχαρίστησε τους παρευρισκομένους ευχομένη σε όλους καλή όρεξη και καλή διασκέδαση.

Τους φετινούς πρωταθλητές αλιείας του Ομίλου, προσήλθαν στην δεξίωση για να τιμήσουν: ο Θεοφιλεστατος επίσκοπος Ταμυάθεως κ. Γερμανός ως εκπρόσωπος του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κυρίου Θεοδώρου του Β΄, η κυρία Δήμητρα Κόλλια ως εκπρόσωπος του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια, κυρίου Αθανασίου Κοτσιώνη,  ο κύριος Κωνσταντίνος Βαρουξής  ναυτικός ακόλουθος της Ελλάδος στις σχέσεις της με τις ένοπλες δυνάμεις της Αιγύπτου,  ο αξιότιμος πρόεδρος της πρεσβυγενούς Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κύριος Ιωάννης Σιόκας, διοικητές και εκπρόσωποι των στρατιωτικων και διοικητικων φορέων του Αιγυπτιακού κράτους στην Αλεξάνδρεια όπως επίσης και Πρόξενοι απὸ τα μέλη του διπλωματικού σώματος στην πόλη,  εκπρόσωποι και μέλη των  Ελληνικών Συλλόγων και φορέων στην Αλεξάνδρεια και το Κάϊρο, στελέχη των Ελλήνων εκπαιδευτικών στην Αλεξάνδρεια, μέλη και φίλοι του Ε.Ν.Ο.Α. 

Οι  περισσότεροι από όσους παρευρέθησαν  διασκεδάζοντας παρέμειναν στον χώρο της δεξιώσεως έως τις απογευματινές ώρες.

H ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΣΑΤΜΠΥ αποτελεί δίχως αμφιβολία τον διαχρονικό «πυρήνα» του ελληνικού στοιχείου στην Αλεξάνδρεια. Το ιστορικό Ελληνικό Τετράγωνο της Ελληνικής Κοινότητας, με τα ευαγή ιδρύματα, τα σχολεία το Ελληνικό Γενικό Προξενείο και την Αθλητική Ένωση, αλλά και τα κοιμητήρια, ο συγκλονιστικός αυτός ιστός ταφικών μνημείων-αριστουργημάτων· όλα μαζί στοιχειοθετούν ένα ιδιόμορφο «ελληνο-τόπιο» μέσα στη σύγχρονη πόλη, αφιερωμένο στη Μνημοσύνη του Αλεξανδρινού Ελληνισμού. Η σχέση όμως του Σάτμπυ με τον ελληνισμό της Αλεξάνδρειας δεν αφορά μόνο το παρόν ή το πρόσφατο παρελθόν. Έχει βαθιές ρίζες που φτάνουν μέχρι την ίδρυση της πόλης, και στις πρώτες γενιές Αλεξανδρινών, στα χρόνια του Αλεξάνδρου και των πρώτων Πτολεμαίων!

Ίσως λίγοι σήμερα γνωρίζουν ότι μερικές εκατοντάδες μέτρα από το Ελληνικό Τετράγωνο, στα βόρεια των ελληνικών κοιμητηρίων, μπροστά από το Σχολείο του Αγίου Μάρκου, βρίσκεται ένας σημαντικός αρχαιολογικός χώρος 3500 τ.μ. μια «νεκρόπολη» (νεκροταφείο), τεκμήριο της ελληνικής παρουσίας Αλεξάνδρεια κατά τα πρώιμα ελληνιστικά χρόνια. Οι «κάτοικοι» της νεκρόπολης ανήκουν στις πρώτες γενιές Αλεξανδρινών ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων με καταγωγή από την Μακεδονία, την Θεσσαλία, την Αττική, τη Μικρά Ασία και την Κρήτη. Η χρήση του νεκροταφείου ξεκινά στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., δύο δεκαετίες περίπου μετά την ίδρυση της πόλης από τον Μέγα Αλέξανδρο το 331 π.Χ.  Το νεκροταφείο φιλοξενεί πλήθος ταφικά μνημείων τόσο στην επιφάνεια, όσο και υπογείως, όπου διαμορφώνονται εντυπωσιακά πολυ-θάλαμα ταφικά οικοδομήματα,  λαξευμένα στον φυσικό βράχο. Ο αρχιτεκτονικός διάκοσμος αντλεί έμπνευση από την ελληνική οικιστική και ναϊκή αρχιτεκτονική, ενώ προφανείς είναι οι κοινές αναφορές με τάφους της Μακεδονίας. Μάλιστα σε εξαιρετικές περιπτώσεις, οι νεκροί τοποθετούνται σε υπερμεγέθεις λίθινες σαρκοφάγους με μορφή κλίνης συμποσίου, ως ένδειξη υψηλού κοινωνικού στάτους. 

Στα πλαίσια αυτής της μακραίωνης παρουσίας του ελληνικού στοιχείου στην περιοχή του Σάτμπυ, η Μεγάλη Τετάρτη, 13 Απριλίου 2022, εμπεριείχε την δική της ιδιαίτερη στιγμή. Ο Έλληνας Γενικός Πρόξενος της Αλεξάνδρειας, Αθανάσιος Β. Κοτσιώνης επισκέφθηκε τον αρχαιολογικό χώρο του ελληνιστικού νεκροταφείου του Σάτμπυ, συνοδευόμενος από την σύζυγό του και την μητέρα του. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη εκπροσώπου της Ελληνικής Πολιτείας που έγινε ποτέ στον μείζονα αυτό αρχαιολογικό χώρο. 

Η επίσκεψη έλαβε χώρα μετά από πρόσκληση της καθ. Mona Haggag, προέδρου της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας, και του Δρος Κυριάκου Σαββόπουλου της Σχολής Κλασικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, στα πλαίσια του αρχαιολογικού προγράμματος που λαμβάνει χώρα στο νεκροταφείο του Σάτμπυ από την Αρχαιολογική Εταιρία της Αλεξάνδρειας. Ασφαλώς η πρόσκληση προς στον Γενικό Πρόξενο υπήρξε κάθε άλλο παρά συγκυριακή. Ο κύριος Κοτσιώνης είναι λάτρης της ιστορίας της Αλεξάνδρειας και σταθερός φίλος της Αρχαιολογικής Εταιρίας, υποστηρίζοντας συχνά με την παρουσία του τις δραστηριότητες της. Η επίσκεψη του λοιπόν στον χώρο είναι φυσικό επακόλουθο του συστηματικού και ειλικρινούς ενδιαφέροντος του. Η φιλία του αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας. 

Ο κύριος Κοτσιώνης είχε την ευκαιρία να περιηγηθεί στους υπόγειους ταφικούς θαλάμους του νεκροταφείου, δίνοντας ιδιαίτερη προσοχή στα νέα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που αποκαλύφθηκαν το 2021, αλλά και στα έργα υποστήριξης και αναστήλωσης που λαμβάνουν χώρα μετά το πέρας της ανασκαφής. Η επίσκεψη ολοκληρώθηκε με την παρουσίαση των πιο σημαντικών ευρημάτων της εν εξελίξει ανασκαφής στο χώρο από τον κ. Σαββόπουλο. Κατά κοινή ομολογία η εμπειρία υπήρξε μοναδική και ιδιαιτέρως ευχάριστη για όλους τους παραβρισκόμενους. Όσον αφορά την Αρχαιολογική Εταιρεία, η επίσκεψη αυτή (η μοναδική που επετράπη κατά την διάρκεια των εργασιών) και τα ομολογουμένως άκρως θετικά σχόλια των εξεχόντων επισκεπτών, προσέφεραν σημαντική ψυχολογική υποστήριξη στα στελέχη του προγράμματος, το οποίο μπαίνει πλέον στην τελική του φάση. 

Δύο λόγια για τον αρχαιολογικό πρόγραμμα στο Ελληνιστικό Νεκροταφείο του Σάτμπυ 

Η ελληνιστική νεκρόπολη του Σάτμπυ αποκαλύφθηκε κατά την διάρκεια των ανασκαφών  στην περιοχή του Ευαρίστο Μπρέτσια, 2ου Διευθυντή του Ελληνο-ρωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας (1904-1910). Η ανασκαφή του όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ λόγω των περιορισμένων μέσων της εποχής. Το νεκροταφείο παρ’ όλα αυτά διασώθηκε, και έκτοτε διατηρείται ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος. Δυστυχώς, παρά την δεδομένη σπουδαιότητα του, αρχαιολογικός χώρος γνώρισε μια περίοδο διαρκούς υποβάθμισης στα χρόνια που ακολούθησαν, με την συνεχή εισροή υδάτων και λάσπης στον χώρο. Η διαδικασία αυτή συνεχίστηκε καθ’ όλη την διάρκεια του 20ου αιώνα, μέχρι την ολική κάλυψη των υπόγειων χώρων από στρώμα λάσπης που σε ορισμένα σημεία ξεπερνούσε τα 2 μέτρα ύψος. Σημαντικές επίσης υπήρξαν οι φθορές στον ζωγραφικό και ανάγλυφο διάκοσμο καθώς και στο λαξευτό οικοδόμημα στο σύνολο του.

Η πορεία προς τον τελικό αφανισμό να ανακόπτεται το 2020, όταν το ελληνιστικό νεκροταφείο του Σάτμπυ βρέθηκε στο επίκεντρο ενός σύνθετου αρχαιολογικού προγράμματος, οργανωμένο από την Αρχαιολογική Εταιρία της Αλεξάνδρειας (έτος ιδρύσεως 1892), υπό την άδεια του αιγυπτιακού Υπουργείου Αρχαιοτήτων και την χρηματοδότηση του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη. Από το 2020 μέχρι και σήμερα, στόχος του προγράμματος είναι 1) η διάσωση των αρχαίων μνημείων, 2) η συντήρηση και, η κατά το δυνατόν, πληρέστερη αποκατάστασή τους, 3) η συνέχιση και ολοκλήρωση της ανασκαφής των ταφικών μνημείων που παρέμενε ημιτελής από το 1910, 4) η αναβάθμιση της εμπειρίας για τους επισκέπτες του χώρου και 4) η συστηματική αρχαιολογική μελέτη του νεκροταφείου, με την συμβολή των σύγχρονων τεχνολογικών μέσων. 

Το πρόγραμμα λαμβάνει χώρα υπό την συν-διεύθυνση της καθηγήτριας Mona Haggag και του Δρος Κυριάκου Σαββόπουλου. Μείζονος επίσης σημασίας είναι η συμβολή των ειδικών του Ινστιτούτου Κύπρου, υπό τη διεύθυνση του καθηγητή Νικολάου Μπακιρτζή και του υπ .Διδάκτορος Αθανάσιου Κουτουπά, στην ψηφιακή Τεκμηρίωση του νεκροταφείου (δημιουργία τρισδιάστατου μοντέλου), καθώς και του Δρος Νικόλαου Δημάκη, επίκουρου καθηγητή Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστήμιου Αθηνών. Την αρχαιολογική αποστολή συμπληρώνουν Αιγύπτιοι και Έλληνες ακαδημαϊκοί ερευνητές από την Αλεξάνδρεια, την Αθήνα και την Οξφόρδη. 

Το πρόγραμμα βρίσκεται πλέον στο τελικό στάδιο, έχοντας ήδη ολοκληρώσει μια σειρά από σημαντικές εργασίες: 1) περάτωση της ανασκαφής στους υπόγειους χώρους, κατά την οποία αποκαλύφθηκαν νέα, ιδιαιτέρως εντυπωσιακά, αρχιτεκτονικά τμήματα και πάνω από 300 ευρήματα, συμπεριλαμβανομένων ανθρώπινων καταλοίπων, τεφροδόχων, ενεπίγραφων βωμών και πλήθος κεραμικής, 2) δημιουργία προστατευτικών τοιχωμάτων γύρω από τα υπόγεια μνημεία, καθώς και αποχετευτικού συστήματος, προστατεύοντας τις πολύτιμες αρχαιότητές από μελλοντικές φθορές, 3) ολοκλήρωση των εργασιών υποστήριξης και αναστήλωσης των επιβαρυμένων αρχαίων μνημείων. Επίσης, υπό εξέλιξη βρίσκεται 4) η πλήρης ανακαίνιση όλων των σύγχρονων οικοδομημάτων της αρχαιολογικής υπηρεσίας, και 5) η οικοδόμηση ενός μικρού Κέντρου Πληροφόρησης, του μοναδικού σε όλη την Αλεξάνδρεια, όπου θα προβάλλονται από ψηφιακά και έντυπα μέσα πληροφορίες για τον χώρο. Σύμφωνα με τον προγραμματισμό της Αρχαιολογικής Εταιρείας,  ο αρχαιολογικός χώρος του Σάτμπυ θα παραδοθεί στο κοινό στην νέα ανανεωμένη του μορφή στα τέλη Οκτωβρίου. Για το γεγονός αυτό θα πραγματοποιηθούν εγκαίνια παράδοσης του χώρου, σε γιορτινό κλίμα, όπως αξίζει στην περίσταση. 

Το αρχαιολογικό πρόγραμμα του Σάτμπυ αποτελεί για την Αρχαιολογική Εταιρία της Αλεξάνδρειας την απαρχή μιας νέας περιόδου συστηματικής έρευνας πεδίου, αλλά και μέριμνας για την πολιτιστική κληρονομία της πόλης. Ήδη βρίσκονται σε εξέλιξη οι προετοιμασίες για τα προγράμματα που θα ακολουθήσουν, στα πλαίσια πάντα της ελληνο-αιγυπτιακής συνεργασίας που εγκαθιδρύθηκε στο πρόγραμμα του Σάτμπυ. Η συνεργασία αυτή αποτελεί συνέχεια μιας ιδιαίτερης παράδοσης με βαθιές ρίζες. Η ιστορία της Αρχαιολογικής Εταιρίας  της Αλεξάνδρειας, ειδικά στις απαρχές (1892-1900), υπήρξε άμεσα συνυφασμένη με την ευρύτερη συμβολή Ελλήνων Αλεξανδρινών όπως του Αμβρόσιου Ράλλη και του Γεωργίου Γούσιου, 1ου Πρόεδρου και 1ου Γενικού Γραμματέα της Αρχαιολογικής Εταιρίας αντίστοιχα. Επίσης μέλη της Αρχαιολογικής Εταιρίας υπήρξαν πολλοί Έλληνες Αλεξανδρινοί, συμπεριλαμβανομένων των Αντωνιάδη, Μπενάκη, Σαλβάγου, Γλυμενόπουλου, Συναδινού, Μεγάλων Δωρητών του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας. Πλέον ο 21ος αιώνας σηματοδοτεί την όλο και πιο συστηματική παρουσία Ελλήνων πανεπιστημιακών στην Αλεξάνδρεια, οδηγώντας νομοτελειακά στην ανάπτυξη ενός νέου ελληνικού βραχίονα με θεσμική υπόσταση, μέσα από τον κορμό της «υπεραιωνόβιας» Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας.

Επιθυμία της Αρχαιολογικής Εταιρείας είναι να υποδεχθεί στο αρχαιολογικό χώρο του Σάτμπυ εκπροσώπους της Ελληνική Κοινότητας της Αλεξάνδρειας και των υπόλοιπων ελληνικών παροικιακών φορέων, καθώς και τους μαθητές των Ελληνικών σχολείων. Δεν χωρά αμφιβολία ότι και αυτή η εμπειρία θα είναι εξίσου συναρπαστική, καθώς οι σύγχρονοι  Έλληνες Αλεξανδρινοί θα έχουν την μοναδική ευκαιρία να «γνωριστούν» με τους αρχαίους συμπολίτες τους· αυτούς που «εκτίσαν» την Μεγάλη Πόλη της Αλεξάνδρειας. Η πρόσκληση παραμένει πάντα ανοικτή.

Σήμερα, 29 Απριλίου 2022 συμπληρώνονται 159 χρόνια από τη γέννηση και 89 χρόνια από τον θάνατο του ποιητή. Το Ίδρυμα Ωνάση ανακοίνωσε ότι σε συνεργασία με το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού αναλαμβάνει την αποκατάσταση του σπιτιού του στην Αλεξάνδρεια.

Το Ίδρυμα Ωνάση έχει ήδη από δεκαετίας αποκτήσει το αρχείο του μεγάλου ποιητή, την ψηφιοποίησή του και το άνοιγμα στο κοινό και τους ερευνητές. Πλέον, στόχος είναι να γίνει το σπίτι του πόλος έλξης επισκεπτών από όλο τον κόσμο.
Υπό την αρχιτεκτονική μελέτη του flux-office της Εύας Μανιδάκη και του Θανάση Δεμίρη,το Ίδρυμα Ωνάση δεσμεύεται στην αποκατάσταση και στην ενίσχυση της λειτουργίας της Οικίας Καβάφη. Το μέρος όπου ο Κ. Π. Καβάφης έζησε για 35 χρόνια θα ανακαινιστεί ώστε να αναδείξει την εικόνα που είχε η κατοικία τα χρόνια που έζησε ο ποιητής σε αυτήν. Η Οικία Καβάφη μάς μεταφέρει πίσω στον χρόνο δίνοντας ζωντανές εικόνες της βιογραφίας του ποιητή.
Η Οικία Καβάφη στην Αλεξάνδρεια -ή, αλλιώς, το Μουσείο Καβάφη- εγκαινιάστηκε το 1992 με πρωτοβουλία του ιστορικού και συγγραφέα Κωστή Μοσκώφ (1939-1998), ενός ενεργητικού και χαρισματικού ανθρώπου των γραμμάτων και της επιστήμης, που διατέλεσε Μορφωτικός Ακόλουθος στην Ελληνική Πρεσβεία του Καΐρου. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Αίγυπτο, ο Μοσκώφ δημιούργησε το Μουσείο Καβάφη με σκοπό τη στήριξη των σπουδών ποίησης μέσα από τα Καβάφεια Συνέδρια, τα οποία καθιέρωσε και πραγματοποιούνται ακόμα στο Κάιρο και την Αλεξάνδρεια, παράλληλα με άλλες καλλιτεχνικές εκδηλώσεις. Εξάλλου, ένα δωμάτιο της οικίας έχει παραχωρηθεί και λειτουργεί ως αίθουσα Στρατή Τσίρκα, στην οποία εκτίθενται φωτογραφικό υλικό και αντίτυπα των βιβλίων του.

Τι δήλωσε ο πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση
Ο Αντώνης Σ. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση αναφέρει: «Το Ίδρυμα Ωνάση απέκτησε πριν από 10 χρόνια το αρχείο του Κ. Π. Καβάφη που είχε περιέλθει στον αείμνηστο καθηγητή Γ. Π. Σαββίδη. Το αρχείο αυτό έχει πλέον ψηφιοποιηθεί σύμφωνα με τις σύγχρονες αρχές της αρχειονομίας. Το ψηφιακό αρχείο είναι προφανώς ιδιαίτερα σημαντικό γιατί είναι ελεύθερα προσβάσιμο σε όλους τους ερευνητές και τους φίλους του ποιητή. Η επαφή όμως με ένα χειρόγραφο, κάποιο βιβλίο που είχε μελετήσει ή ένα memento του ποιητή δίνουν σε αυτόν που έρχεται σε επαφή μαζί τους μια ιδιαίτερη συγκίνηση. Για αυτόν τον λόγο έχουμε προγραμματίσει και σύντομα θα εγκαινιάσουμε το Μουσείο Καβάφη στην Αθήνα, όπου θα εκτεθεί το φυσικό αρχείο Καβάφη και όσα προσωπικά του αντικείμενα, έπιπλα, βιβλία κ.λπ. μπορέσαμε να συλλέξουμε.

Στο πλαίσιο αυτό, το διαμέρισμα της Rue Lepsius (τώρα Rue C. P. Cavafy ) στην Αλεξάνδρεια ήταν για μας μια ανοιχτή πρόσκληση. Ταυτόχρονα κενό, αφού όλα τα προσωπικά του αντικείμενα είχαν έρθει στην Αθήνα, αλλά και επιπλωμένο από τις αναφορές στην ποίησή του. Δεν θα μπορούσαμε να αντισταθούμε στον πειρασμό να προτείνουμε στον φυσικό φύλακα του χώρου, το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, να αναλάβουμε να χορηγήσουμε την ανακαίνισή του και την «επίπλωσή του» στο πνεύμα της εποχής του Καβάφη, αλλά και της σημερινής, κάνοντας χρήση, εννοείται, του υλικού που έχουμε συγκεντρώσει και παράξει. Το ΕΙΠ ανταποκρίθηκε με χαρά στην πρότασή μας. Με βάση την υπογεγραμμένη προγραμματική μας συμφωνία, το Ίδρυμα Ωνάση αναλαμβάνει, σε στενή συνεργασία με το ΕΙΠ, το πλήρες κόστος της ανακαίνισης αλλά και της λειτουργίας της Οικίας Καβάφη στην Αλεξάνδρεια για πέντε χρόνια, που μπορούν να παραταθούν. Στόχος όλων μας δεν είναι η Οικία Καβάφη στην Αλεξάνδρεια να καταστεί ένα απλό μουσείο ή κάποιου είδους προσκύνημα. Αντίθετα, στόχος μας είναι, με τη βοήθεια και της ψηφιακής τεχνολογίας, να γίνει ένας ζωντανός χώρος για όλους, Έλληνες και ξένους, τουρίστες και μελετητές, που θέλουν για λίγο να αισθανθούν αυτήν την ιδιαίτερη συγκίνηση που, ακόμα και σήμερα, καταλαμβάνει όποιον μπαίνει σε αυτά τα δωμάτια όπου πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του ο ποιητής.
Ευχαριστούμε και από τη θέση αυτή το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, τον πρόεδρο, κ. Νίκο Κούκη, και όλο το Δ.Σ. του. Ευχαριστούμε ιδιαίτερα την υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη για την πολύτιμη συμπαράστασή της».

Τι δήλωσε ο πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού
Ο Νίκος Α. Κούκης, πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, δήλωσε: «Η ανακατασκευή και ο εκσυγχρονισμός της Οικίας Καβάφη, ενός εμβληματικού τοπόσημου του εξωελλαδικού ελληνισμού, αποτέλεσε για το ΕΙΠ στρατηγική επιλογή. Το ΕΙΠ συμπλέει με το Ίδρυμα Ωνάση, το οποίο είναι κάτοχος του αρχείου Καβάφη, σε μια πορεία καρποφόρας συνεργασίας ώστε το σπίτι στο οποίο έζησε για πολλά χρόνια ο μεγάλος Αλεξανδρινός, τη λειτουργία του οποίου εμπνεύστηκε ο Κωστής Μοσκώφ, να αναβαθμιστεί ως τόπος μνήμης και να ανταποκριθεί στις ανάγκες της εποχής μας. Το έργο του ποιητή θα εκτεθεί κατάλληλα, σε συνδυασμό με τα νέα τεχνολογικά εργαλεία που πλέον έχουμε στη διάθεσή μας, υποστηριζόμενο από μια εξαιρετική αισθητικά μουσειολογική έκθεση ώστε να καταστεί ένας σύγχρονος, ελκυστικός χώρος απόδοσης σεβασμού στον ποιητή αλλά και εφαλτήριο μελέτης του έργου του. Εκφράζουμε ως ΔΣ του ΕΙΠ τις ευχαριστίες μας στην υπουργό Πολιτισμού κ. Λίνα Μενδώνη για τις πολύτιμες κατευθύνσεις της, στον Πρόεδρο του Ιδρύματος Ωνάση κύριο Παπαδημητρίου για το έμπρακτο ενδιαφέρον του, καθώς και στα στελέχη τόσο του Ιδρύματος Ωνάση όσο και του ΕΙΠ για την απρόσκοπτη ευόδωση της συνεργασίας μας σε κάθε λεπτομέρειά της».
Το έργο του σπουδαίου Αλεξανδρινού ποιητή έχει φτάσει στην άλλη άκρη του κόσμου με την ψηφιοποίηση και τη δημοσίευση της ψηφιακής συλλογής του Αρχείου Καβάφη το 2019, από το Ίδρυμα Ωνάση. Σκοπός του Ιδρύματος Ωνάση είναι η ανοιχτότητα και η ελεύθερη πρόσβαση κοινού και ερευνητών στο αρχείο, καθώς και η διάδοση του διεθνούς χαρακτήρα της ποίησης του Αλεξανδρινού ποιητή, ύστερα από την ψηφιοποίηση και εκ νέου τεκμηρίωσή του. Όπως ακριβώς συνέβη με το Αρχείο Καβάφη, απώτερος σκοπός του έργου στην Οικία Καβάφη είναι η ανοιχτή πρόσβαση όλων σε αυτήν, με την υποστήριξη του Ιδρύματος Ωνάση.

Σχετικά με τη γειτονιά της Οικίας Καβάφη
Ο δρόμος όπου βρίσκεται η Οικία Καβάφη ονομαζόταν Lepsius κατά την εποχή του Καβάφη, ωστόσο αργότερα μετονομάστηκε σε C. P. Cavafy, προς τιμήν του Έλληνα ποιητή. Το κτίριο περιβαλλόταν από το Ελληνορθόδοξο Πατριαρχείο, το Ελληνικό Νοσοκομείο και τους οίκους ανοχής της πόλης.
Ο Καβάφης γεννήθηκε το 1863 και υπήρξε ιδιαίτερα γνωστός και αναγνωρίσιμος ποιητής ήδη από την εποχή που ζούσε. Η Αλεξάνδρεια αποτελούσε τότε μια κοσμοπολίτικη πόλη, γνωστή, μεταξύ άλλων, για την έντονη νυχτερινή ζωή της, αλλά επίσης και σημαντικό κέντρο των Ελλήνων εκδοτών. Οι εκδόσεις του περιοδικού Γράμματα συγκαταλέγονταν στις σημαντικότερες ελληνόφωνες εκδοτικές απόπειρες, καθώς πέρα από τους Έλληνες της Αιγύπτου, εξέδιδαν και έργα λογοτεχνών από τον ελλαδικό χώρο. Ωστόσο, το πρώτο ποίημα του Κ. Π. Καβάφη που δημοσιεύτηκε σε έντυπο ήταν το «Βακχικόν», στο περιοδικό Έσπερος της Λειψίας το 1886.

(www.protothema.gr)

Η Πρώτη Ανάσταση στην Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα

Προσέδωσε την πρώτη νότα χαράς και αισιοδοξίας στους πιστούς της Παροικίας 

Το πρωί του Σαββάτου η Α.Θ. Μακαριότης ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄ τέλεσε στην Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου την Πρώτη Ανάσταση. Μαζί με τον Σεβασμιότατο Ταμιάθεως Γερμανό, τον Πανοσιολογιότατο Ισαάκ και ιερέων, γαλήνεψαν  με ιερούς ύμνους και τροπάρια τις ψυχές των πιστών, σε μια εποχή που όλοι το έχουμε ανάγκη. Ο    αναστάσιμος και πανηγυρικός χαρακτήρας που προσέδωσε η  Ακολουθία του Εσπερινού και η Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου, διαφαινόταν στα  πρόσωπα των Αιγυπτιωτών, οι οποίοι ανέμεναν να ακούσουν στο τέλος όπως πάντα, τον μελίρρυτο λόγο του Προκαθήμενου για να ενδυναμωθεί ο εσώτερος ψυχικός και πνευματικός τους κόσμος. Και ήταν πράγματι ιδιαίτερα συγκινητική η όλη Ιερά τελετουργία που προσφέρει η παράδοση της Ορθόδοξης Πίστης κατά την Μεγάλη Εβδομάδα.  «Ανάστα ο Θεός, κρίνων την γην» ακούστηκε εντός του Ιερού Ναού και η αρχή για την χαρμόσυνη ημέρα ήταν γεγονός. Γιατί η «η ζωή νικά και ελευθερώνει τις ψυχές από τον φόβο». Οι ιερείς σκόρπισαν τα βάγια της ευχάριστης είδησης και ο Πατριάρχης έρανε το χριστεπώνυμο πλήρωμα με ροδοπέταλα. Οι δυνατοί κρότοι τρυπούσαν τα αυτιά με την απέραντη ικανοποίηση που υποδηλώνουν τη βοή που ακολούθησε  το θαύμα της Ανάστασης. Τι ομορφιά εμπεριέχει το Ορθόδοξο μεγαλείο του Ελληνισμού, σαν ακούγεται από τα χείλη των ευσεβών: «Ανάστα ο Θεός» και οι καμπάνες δίνουν το σύνθημα της μεγάλης στιγμής. Αίφνης η κατήφεια που επικρατούσε στις θλιμμένες ψυχές των ανθρώπων εξαφανίζεται και η Ζωή ξαναπαίρνει το δρόμο της. Η Αγάπη κυριαρχεί. Η Ανάσταση επιβάλλεται και η ήττα του κακού είναι γεγονός. Χαρακτηριστικός, συμβολικός και σημειολογικός ο λόγος του Πατριάρχη, ο οποίος εκ του άμβωνος νουθετεί με νοήματα υψηλά τους παριστάμενους πιστούς: «Μέσα από την καρδιά μου, εδώ, από την Πατριαρχική Μονή του Αγίου Σάββα, θα ήθελα να ευχηθώ σε όλους τους ορθοδόξους ανεξάρτητα από φυλή και γλώσσα, το Φως της Αναστάσεως να μας ενισχύσει να μας δώσει χαρά, που το έχουμε τόση ανάγκη και να ειρηνεύσει τις ψυχές των ανθρώπων, να πάψουν οι πόλεμοι και ομόδοξοι λαοί, μαζί με εμάς, όλοι μαζί να υμνήσουμε την Ανάσταση του Κυρίου μας. Από την όμορφη Αλεξάνδρεια  Καλή Ανάσταση Καλό Πάσχα, Χρόνια Πολλά». Με αυτή την ευχή του Προκαθήμενου ξεκίνησε το καμπάνισμα να μεταδίδει την χαρμόσυνη είδηση στην Αλεξάνδρεια, την Πόλη του Ελληνισμού, την Πόλη της Χριστιανοσύνης με την πανάρχαια ιστορία, την οποία διαφυλάττουν πλέον οι Πάροικοι με την αγάπη τους για την πορεία και την παράδοση αυτού του τόπου, έτσι ώστε να μη σβήσει ποτέ. 

Η ΑΝΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

ΠΡΟΣΔΙΔΕΙ ΑΙΓΛΗ ΚΑΙ ΑΔΙΑΜΦΗΣΒΗΤΗΤΟ ΚΥΡΟΣ

ΣΤΟΝ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΕΛΛΗΝΙΣΜΟ

Μπορεί για την Χριστιανοσύνη η Σταύρωση να αποτελεί την κορύφωση του Θείου Δράματος, όμως η Ανάσταση ισοδυναμεί με τη Ζωή, το πάτημα του Θανάτου  και την πνευματική ανύψωση του Ανθρώπου. Όλα αρχίζουν και τελειώνουν με τη Θυσία του Θεανθρώπου, την τριήμερη ταφή Του και την θριαμβική Ανάστασή Του, όπως ακριβώς αναφέρεται στο έκτο άρθρο του Συμβόλου της Πίστεως: «Και αναστάντα την τρίτην ημέρα κατά τας Γραφάς». Αυτή τη χρονική περίοδο που διανύουμε και ο πλανήτης σπαράσσεται από πολέμους, φτώχεια και πανδημίες, η Ανάσταση του Κυρίου, αποκτά ξεχωριστή σημασία πέραν της καθαρά θρησκευτικής. Είναι και μια υπενθύμιση προς όλους μας πως η δύναμη της Πίστης και η Αγάπη προς τον συνάνθρωπο δεν είναι απλές έννοιες αλλά αποτελούν τη βάση της Θυσίας του Ιησού Χριστού. Η Αλεξάνδρεια έχει πολλούς λόγους να επαίρεται για την ιστορική και κυρίως την χριστιανική της ταυτότητα.  Γι αυτό και κάθε χρόνο η Ανάσταση στην Αλεξάνδρεια διεγείρει μνήμες αλλοτινών εποχών ενώ παράλληλα, εμπεριέχει και συμβολικό χρώμα. Σε όλη την Αίγυπτο οι χριστιανικοί ναοί γιόρτασαν την Αναστάσιμη ημέρα ως την σπουδαιότερη της Ορθοδοξίας. Η Α.Θ. Μακαριότης ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄, έδωσε το Άγιο Φως στους πιστούς της Παροικίας οι οποίοι περίμεναν εναγωνίως να τον δουν να βγαίνει απ΄ την Ωραία Πύλη με την λαμπάδα της Ανάστασης, στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Πλαισιωμένος από τους  Αρχιερείς του Αλεξανδρινού Θρόνου Σεβ. Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων και  Θεοφιλ. Επίσκοπο Νειλουπόλεως κ. Νικόδημο και ιερέων του Πατριαρχείου, αναφώνησε το «Δεύτε Λάβετε Φως»  και οι φλόγες των κεριών, μεταδόθηκαν από τον έναν πιστό στον άλλον. Στη συνέχεια προεξάρχοντος του Πατριάρχη, ανέβηκαν στην εξέδρα που είχε στηθεί όπως κάθε χρόνο στον προαύλιο χώρο, με το Χριστός Ανέστη να διαπερνά την ύλη για να καταλήξει ως  πνευματική διάσταση στην ψυχή εκάστου Χριστιανού. Στην Ανάσταση παρέστησαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης, ο Γραμματέας Γ΄ στην Πρεσβεία Καίρου κ. Γεώργιος Οικονόμου, ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, με την Κοινοτική Επιτροπή, η Πρόεδρος του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας και του «Πτολεμαίου Α’» κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Πλοίαρχος και Σύνδεσμος με το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κ. Κώστας Βαρουξής  και πλήθος Πάροικων και επισκεπτών οι οποίοι έζησαν την κατανυκτική ατμόσφαιρα που αποπνέει η Αλεξάνδρεια τις ημέρες Του Πάσχα. Για άλλη μια φορά η Πρεσβυγενής Κοινότητα απέδειξε πως έχει τις δυνατότητες και τις προϋποθέσεις να σηκώνει ψηλά το λάβαρο της θρησκευτικής και πολιτισμικής της παράδοση. Και αυτό δεν αποτελεί προϊόν της τύχης αλλά προσπάθεια αιώνων, καθότι η σύνδεση του ιστορικού παρελθόντος με το άμεσο παρόν είναι γεγονός αδιαμφισβήτητο.   

  

Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης

Η Περιφορά του Ιερού Επιταφίου στο Γηροκομείο ΜΑΝΑ της ΕΚΑ

Στο Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης η συγκίνηση ήταν διάχυτη  κατά την Περιφορά του Ιερού Επιταφίου στο χώρο της ΕΚΑ.  Η λυτρωτική κατάνυξη απλώθηκε παντού, με τις μνήμες των παλαιοτέρων πιστών  να ξαναζωντανεύουν χαμένα πρόσωπα, φίλους αγαπημένους, συγγενείς και σημαντικούς ανθρώπους του παρελθόντος, που με τις ευεργεσίες τους θεμελίωσαν και διαμόρφωσαν πολιτισμικά την Αλεξανδρινή Παροικία. Η στιγμή που το προσωπικό και οι διαμένοντες στο Γηροκομείο «Μάνα» βγήκαν  στην βεράντα του κτιρίου και  προσευχήθηκαν υπό τους ήχους της πένθιμης μουσικής της Φιλαρμονικής, η αίσθηση και το νόημα της Μεγάλης Παρασκευής κάλυψε τις καρδιές όλων  όσων ακολουθούσαν, υπό τη συνοδεία προσκοπικού αγήματος, την Ιερή Περιφορά. Οι δύο Αρχιερείς, Αρχιμανδρίτης Ελπιδοφόρος Λιμναίος και Πρωτοπρεσβύτερος Πάνος Γαζής, ψάλλοντας τους ιερούς ύμνους και τα τροπάρια μέσα από τα οποία, οι όπου γης χριστιανοί  αντιλαμβάνονται την κορύφωση του Θείου Δράματος, δημιούργησαν υψηλά συναισθήματα που μόνο οι βυζαντινές νότες της Ορθοδοξίας δύνανται  να προκαλέσουν. Γιατί η Μεγάλη Παρασκευή συμπυκνώνει όλα τα ιερά και υψηλά νοήματα του Λόγου Του Χριστού, κυρίως δε, υποδαυλίζει ερεθίσματα σκέψης, προβληματισμού και μετάνοιας, της έμψυχης ανθρώπινης οντότητας, μέσω της  Θυσίας του Θεανθρώπου. Είναι η πλέον φορτισμένη ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, κατά την οποία, η Σταύρωση, ο Ακάνθινος Στέφανος και ο Θείος Πόνος για τη Σωτηρία του Ανθρώπου, βρίσκουν απήχηση σε όλο τον Ελληνισμό.

Στο Ιερό Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης, παρέστησαν,  ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης μετά της συζύγου του κας Ιωάννας Δημητρίου, ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης με την Κοινοτική Επιτροπή, ο Κοινοτικός Επίτροπος και Πρώην Πρόεδρος της ΕΚΑ κ. Γιάννης Παπαδόπουλος,  οι οποίοι περιέφεραν τον Ιερό Επιτάφιο μέχρι το Γηροκομείο «ΜΑΝΑ», ενώ κατά την επιστροφή στο Ιερό Παρεκκλήσιο, τον ύψωσαν εις την είσοδο του Ναού ως είθισται κατά την παράδοση, έτσι ώστε να περάσουν οι πιστοί κάτω του Επιταφίου για να έχουν υγεία, δύναμη και προκοπή. Θεσμικοί παράγοντες της Παροικίας, πλήθος πιστών, το προσκοπικό Άγημα και η Φιλαρμονική με τις πένθιμες νότες της, συνόδεψαν όλοι μαζί τους δύο Αρχιερείς οι οποίοι υμνώντας τον Κύριο, προσέφεραν ρίγη συγκίνησης στους πιστούς του Γηροκομείου, διατρανώνοντας κατ΄ αυτό τον τρόπο τα στοιχεία της ενσυναίσθησης, της αγάπης, της αλληλεγγύης και της συγχώρεσης. Μια δυνατή συναισθηματική εμπειρία Θείας κατάνυξης και εσωτερικής κάθαρσης η Μεγάλη Παρασκευή, γι αυτό και οι πιστοί της Ορθοδοξίας που παραβρέθηκαν ψυχή τε και σώματι στο Ιερό Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης στην ΕΚΑ, το ένιωσαν σε όλο το Είναι τους.  

Η ΚΟΡΥΦΩΣΗ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ ΔΡΑΜΑΤΟΣ 

ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ  ΣΤΟ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Η Μεγάλη Παρασκευή αποτελεί για την Χριστιανοσύνη και τον Ελληνισμό γενικότερα, την ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, όπου ο Πόνος και η Θλίψη μεγεθύνονται ως αισθήματα στην ψυχή του ανθρώπου εξαιτίας του Θείου Δράματος. Η Σταύρωση του Κυρίου αγγίζει ως θυσία όλους τους πιστούς και η κορύφωση αυτή, οδηγεί στην ανάγκη για λύτρωση, αγάπη, συγχώρεση, εσωτερίκευση και μετάνοια. Είναι η στιγμή που ο Θεάνθρωπος Εσταυρωμένος αίρει επάνω Του, τις αμαρτίες όλου του κόσμου για να τον σώσει. Η ανώτερη Θεία Θυσία συγκινεί το χριστεπώνυμο πλήθος που συρρέει κάθε χρόνο στους ναούς για την Ακολουθία και την Περιφορά του Ιερού Επιταφίου.

Έτσι και φέτος στην Αλεξάνδρεια σύμφωνα με το τυπικό των πατριαρχικών παρρησιών,  η Α.Θ. Μακαριότης ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β’, προεξήρχε των Ιερών Ακολουθιών, επισκεφθείς όλες τις Ενοριακές Κοινότητες της Μ. Πόλεως. Το βράδυ της Μ. Πέμπτης και Μ. Παρασκευής τελέσθηκε η Ακολουθία των Αγίων Παθών και του Επιταφίου Θρήνου στον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, χοροστατούντος του Μακαριωτάτου Πατριάρχου κ.κ. Θεοδώρου Β΄, τον οποίο πλαισίωναν οι Αρχιερείς του Αλεξανδρινού Θρόνου Σεβ. Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων και ο Θεοφιλ. Επίσκοπος Νειλουπόλεως κ. Νικόδημος. 

Το πρωί της Μ. Παρασκευής, προηγήθηκε η τέλεση της Ακολουθίας των Μεγάλων Ωρών και του Εσπερινού της Αποκαθηλώσεως στην Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, ενώ αργότερα ο Μακαριώτατος επισκέφθηκε προσκυνηματικώς όλους τους Ναούς και το Ελληνικό Κοιμητήριο της Μεγάλης Πόλεως, όπου ανέπεμψε επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απ’ αιώνων κεκοιμημένων χριστιανών. 

Ήταν τόση η συγκίνηση των πιστών που κατέκλυσαν τον Ιερό Καθεδρικό Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, που το παρατηρούσες στα βουρκωμένα μάτια όλων, καθώς ο Μακαριώτατος προεξήρχε της περιφοράς του Επιταφίου πέριξ του Ιερού Ναού. Οι νότες από τους θλιμμένους  ήχους της φιλαρμονικής της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας, δημιουργούσαν συναισθήματα λύτρωσης και θείας κατάνυξης καθώς παιάνιζαν  τα Εγκώμια του Επιταφίου και τα πένθιμα εμβατήρια, με τους Αιγυπτιώτες να ακολουθούν ευλαβικά και τους προσκοπικό άγημα να προπορεύεται.

Ο Αλεξανδρινός Προκαθήμενος βαθιά συγκινημένος, με την χαρακτηριστική υποβλητική του μορφή, ευχαρίστησε όλους τους πιστούς που παρέστησαν και  παρακολούθησαν με κατάνυξη την Ιερή Περιφορά του Επιταφίου και απευθυνόμενος προς τους δύο Αρχιερείς του Θρόνου, Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμονα και Επίσκοπο Νειλουπόλεως κ. Νικόδημο, τους ευχαρίστησε  διότι διακονούν το Πατριαρχείο και ως απλοί ιερείς αν τούτο χρειαστεί, για να δείξουν, όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο Πατριάρχης, ότι: «το Πατριαρχείο μας είναι ιεραποστολικό, έχει ιστορία, έχει αρχοντιά, έχει μεγαλείο, αλλά και όταν χρειαστεί διακονεί με απλότητα ως ο Σίμων Κυρηναίος, για να σηκώνει τον Βαρύ σταυρό της πολυαιωνίου παρακαταθήκης που ίσως άλλοι ομόδοξοι αδελφοί θέλησαν να αγνοήσουν αλλά και να προσθέσουν βάρη στον Θρόνο και τον Προκαθήμενο αυτού».

Επιπροσθέτως ο  Μακαριώτατος αναφέρθηκε και στο φλέγον ζήτημα του πολέμου λέγοντας: «Παιδιά μου ατενίζοντας τα Πάθη του Χριστού στρέφω με πόνο την σκέψη στους ομόδοξους αδελφούς μας στην μαρτυρική Ουκρανία, όπου επί 10 ολόκληρα χρόνια τελούσα σαν απόψε την Ακολουθία των Παθών. Γι’ αυτό και συμπάσχω μαζί τους και παρακαλώ τον εσταυρωμένο Χριστό μας να στραγγίσει το αίμα των παιδιών που κυλά αδίκως, διότι δεν είναι αυτά η αιτία του κακού…. τα παιδιά αποτελούν πάντοτε την ελπίδα αυτού του κόσμου».

Στο τέλος ο Μακαριώτατος εξέφρασε τις ευχαριστίες του Πατριαρχείου προς τον Εξοχότατο Πρόεδρο της χώρας της Αιγύπτου για την στήριξη που προσφέρει. Επίσης απευθυνόμενος προς τον Γενικό Πρόξενο, ευχαρίστησε μέσω αυτού την Μητέρα Ελλάδα.

Στην Λατρευτική Σύναξη και την Ιερή Περιφορά του Επιταφίου, παρέστησαν ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης, ο Γραμματέας Γ΄ στην Πρεσβεία Καίρου κ. Γεώργιος Οικονόμου, ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης με την Κοινοτική Επιτροπή, η Πρόεδρος του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας και του «Πτολεμαίου Α’» κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Πλοίαρχος και Σύνδεσμος με το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό κ. Κώστας Βαρουξής  και όλοι οι εκπρόσωποι των ελληνικών σωματείων της Πόλεως.

Άλλη μία Μεγάλη Παρασκευή, σφράγισε την Παροικία, με τα δυνατά συναισθήματα, την απαιτούμενη Ιεροτελεστία και την βαθιά πεποίθηση ότι αποτελεί χρέος όλων των Αιγυπτιωτών, να στηρίζουν με κάθε δύναμη την παράδοση, τα ήθη και κυρίως την θρησκευτική πίστη της Ορθόδοξης Εκκλησίας, που αποτελεί τον στυλοβάτη του Ελληνισμού όπου γης.