Κατηγορία: ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Ο οικογενειάρχης: Μου φαίνεται πως αυτοί που πνίγονται και οι φαμελίτες, είμαστε οι κυριώτεροι εκπρόσωποι της δραματικής φιλολογίας της πλαζ. Τι βάσανα! Το πρωί υποχρεώνουμαι να ξυπνώ με τους κοκόρους γιατί η γυναίκα μου θέλει να κάνει το πρωινό της μπάνιο με τα παιδιά στην πλαζ κι αρχίζει τις ετοιμασίες της αναχωρήσεως από τα ξημερώματα. Σηκώνουμαι, πάω αγουροξυπνημένος στη δουλειά μου. Σκοτούρες, ζέστη, σκασίλα. Κατά το βράδυ περνώ να τους πάρω και ν’ αναπνεύσω κι εγώ λιγάκι. Δεν βαριέσαι! Η ώρα του γυρισμού μου βγάζει ξυνή όλη την ευχαρίστησι. Νταραβέρι, τρεχάματα, καρδιοχτύπι. Η καϋμένη η Πολυξένη αφήνει το γλυκανάλατο ύφος τής καθώς πρέπει κυρίας, αγριεύει και παίρνει τον βλοσυρό τόνο του τσαούση για να . . . συμμαζέψη τα παιδιά που δεν έχουν ξεκολλημό από τα παιχνίδια τους: Γιωργάκη έλα θα σου τις βρέξω. . . Καιτούλα, μωρή δεν ακούς; φεύγουμε . . . Παυλάκη βρε εσύ! Φέρε τον Τοτό . . . Όταν τέλος δίνει ο Θεός και συμμαζεύονται και σιγυρισθούν θορυβωδώς τα τσανάκια και τα λοιπά εφόδια της εκδρομής στο καλάθι, ξεκινούμε. Αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως τέλειωσαν οι δοκιμασίες μας. Αμ δε! Όσο να βολευθούμε τόσοι άνθρωποι στο τραίνο βγαίνει η ψυχή μας. Και στο σπίτι ησυχάζουμε τάχα; Η Πολυξένη είνε νευριασμένη και για να ξεσπάση μου κάνει τον λογαριασμό των εξόδων. Το γούστο είνε που στο τέλος, όταν καλμάρει, μου λέει: Δεν βγάλαμε καϋμένε καμιά φωτογραφία στην πλαζ να θυμούμαστε. . .

Τι να θυμούμαστε!

Ο χωριανός: Ξάπλα στην πλαζ κι άγιος ο Θεός! Ήλιος, αεράκι και άμμος ζεστή, σαν πουπουλένιο στρώμα. Νοιώθεις μάτια μου τη αξία της τεμπελιάς, ύστερα απ’ την καθημερινή αγγαρεία στο φελλαχοχώρι. Χορταίνει το μάτι σου από σάρκα. Μανούλα μου τι γύμνια! Όλα στη φόρα! Μπράτσα, γάμπες και τα παρακατινά, αφρατιές και γλύκες που θυμίζουν το ζαχαροκάλαμο . . .

Ο ερωτευμένος: Γυμνισμός, φυσική ζωή και ψευτοηθική. Γνωρισθήκαμε πλάι στο κύμα και στον καθαρό ορίζοντα. Κουβεντιάσαμε, βουτήξαμε στη θάλασσα, λουσθήκαμε στις ακτίνες του ήλιου. Η άμμος σχημάτισε τη φόρμα των κορμιών μας, η καμπίνα γνώρισε την συντροφιά μας. Παίξαμε, γελάσαμε ξένοιαστοι και ανυπόκριτοι στη γύμνια μας. Χαρήκαμε τη φυσική μας οντότητα χωρίς την ετικέτα των τύπων. Δεν με σκανδάλιζε το τοσούδικο βρεμένο μαγιώ της και δεν της έκανε εντύπωσι η ηλιοθεραπεία μου. Μου χάριζε την επαφή της χωρίς τις επιτηδεύσεις της σεμνοτυφίας. Πρόσφερε στα μάτια μου την ροδισμένη απ’ τον ήλιο γύμνια της . . . Αυτά στην πλαζ. Όταν την συνάντησα σε κάποιο κέντρο ντυμένη ή μάλλον γδυμένη κατά το σύστημα της τελευταίας μόδας, συμμάζεψε τα χείλη της σε τυπικό χαμόγελο κι έβαλε το ’να πόδι πάνω στ’ άλλο για να δείξη την ξεκάλτσωτη γάμπα της που την περιέβαλλαν οι κυματισμοί της κρεπ ζωρζέτ που φορούσε κι εγώ έκανα πως δεν έβλεπα. . .

Ο σνομπ: Επί τέλους! Μπορεί κανείς να λέη ότι παραθέρισε στην πλαζ του Ραμλίου χωρίς να ντροπιασθή από κείνους που πάνε στη Νίτσα και στο Μπιαρίτζ. Επεκράτησε τάξις και ευπρέπεια. Έλειψε ο παρακατιανός κοσμάκης που έκανε τα ρούχα του ένα μπογαλάκι και περιφρονώντας την χρήσι της καμπίνας και την δημοσίαν ηθική, γδύνονταν πίσω από ένα τεντωμένο σεντόνι ή μια προεξοχή βράχου. Τώρα οι καμπίνες είνε θαυμάσιες, βλέπεις να κυκλοφορούν πυτζάμες φαρδοσκελείς, μοντέλα ντερνιέ κρι, γύμνια που διαφέρει από της κυράς του Καρακόλ Λαμπάν ή της δεσποινίδος Ατταρινιώτου . . . Γνωρίσθηκα με μια μονταίν, αιθέριο πλάσμα! Φλερτ διακριτικό. Προχθές τα είπαμε τετ-α-τετ ενώ ο ήλιος βασίλευε, τα σύννεφα χρυσοκόκκινα φλογίζανε το άπειρο και η μεταξένια πυτζάμα της αντανακλούσε τις τελευταίες λάμψεις της . . .

Ο φουτουριστής: Που είνε αυτοί που λένε ότι η θεωρία του σιόρ Μαρινέττι είνε αερολόγημα. Ορισμένως δεν θα πήγαινε ποτέ στην πλαζ. Τι ανομοιομορφία και ανακατωσούρα! Το δράμα γρονθοκοπείται με την κωμωδία και η πεζότης με την ποίησι. Η ωραιότης σκοντάφτει στην ασχήμια και η γαλήνη στον θόρυβον. Εδώ κάποιος χλωμός άρρωστος βυθίζεται σε μελαγχολία, ξένος αυτός στον οργασμό της Φύσεως και την χαρά της Ανοίξεως. Εκεί δύο ερωτευμένοι γλυκοσαλιάζουν το αιώνιο τραγούδι της αγάπης. Πάρα κάτω μια σειρήνα αφρόπλαστη στο πλευρό κάποιου ασχημάνθρωπου. Στην ακρογιαλιά οι μυριόσχημες δαντέλες των αφρών του κύματος, στον αέρα η κνίσσα του καπνού του οβελία που σιγοψήνεται στο γειτονικό καζίνο. Ο ψίθυρος της αύρας και ο ορυμαγδός της τζαζ-μπαντ! Πλαζ: φουτουριστικός πίνακας χωρίς αρχή και τέλος. . .

ΛΟΥΚΙΑ ΜΑΡΒΑ

Έχομε τόσες λέξεις ελληνικές για να μεταφράσωμε την γαλλική plage: ακτή, παραλία, ακρογιάλι, ακροθαλασσιά, περιγιάλι, γιαλός, αμμουδιά, και όμως καμμιά δεν εκφράζει ακριβώς την έννοια της plage, στη σημερινή της μορφή.

Η σημερινή plage είναι: μια, δυο, ή τρεις σειρές από καμπίνες, κοντά στη θάλασσα. Μεταξύ των καμπινών και της θαλάσσης, περιδιαβάζουν διάφορες δεσποινίδες με κομψά maillotsκολημμένα στις καμπύλες τους σώματός των. Τα maillotsκαι το περιεχόμενόν των, συνοδεύονται ή παρακολουθούνται εκ του πλησίον ή από μακρυά από διαφόρους… λατρευτάς των ωραίων γραμμών.

Οι διάφοροι αυτοί οφθαλμολάτρεις των ωραίων αυτών πλαζ-μάτων της plage, αρκούνται εις το οπτικόν αυτό ζαχάρωμα. Μπορούν να ιδρύσουν σύλλογον, τον σύλλογον των ζαχαρο-πλαζ-τών.

Η σημερινή επίδειξις των maillots και των σωμάτων, αποκλείει εις κάθε ώριμον ή ημιώριμονκυρίαν από του να κάμη λουτρά θαλάσσια, την ώρα της κοσμοσυρροής. Η σύγκρισις με τα νεαρά κορίτσια θα ήτο εξευτελιστική δια τα τυχόν υπολειπόμενα κάλλη των.

Η διάφορες baigneuses, δεν πολυσκοτίζονται να μπουν στο νερό. Προτιμούν το ηλιόλουτρον, και σαν να θέλουν να πουν εις τους διαφόρους θαυμαστάς των: «τούτο μου εστί το σώμα, το υπέρ υμών και πολλών εκδυόμενον εις πρόκλησιν αμαρτιών».

Εις το Sidi-Bishrετοιμάζεται μία μεγάλη piscine, διά νυκτερινά λουτρά. Εις τας piscine θα γίνεται διαρκής επίδειξις . . . πισινών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα θαλάσσια λουτρά είναι υγιεινότατα  και ως sport συντελούν εις την διάπλασιν ενός αρτίου σώματος. Δίδουν δε μια ιδιαίτερη νοστιμάδα εις τας λουομένας, αι οποίαι αναγκαστικώς διατηρούν επάνω των . . . και κάτω των, κάποια δόσινακτικού άλατος.

ΣΟΔΑΣ

                  (Αναμνήσεις από την πλαζ του Σίντι Μπισρ)

                    Ξέρετε τι θα πη άγιος Παντελεήμονας σε απόκεντρο εξοχικό μέρος, καθώς ήτανε εδώ κι’ εφτά χρόνια η πλαζ του Σίντι Μπισρ και μάλιστα όταν παρέχει τζάμπα την θεραπείαν του σε πάσαν νόσον και πάσαν μ….;

Τακ, τακ, χτυπά η πόρτα. Ποι-ο-ο-ός; Κύριε γιατρέ, η μονάκριβη Αζίζα μας υποφέρει από πονόματο. Λίγο κολλύριο, να χαρήτε το φως των παιδιών σας!

Τακ, τακ, η Φατιμέ, η πεθερά του Χασάνη Αλ-Σάιντ, έχει κοψίμτα, λίγο εγγλέζικο αλάτι, και σας μένομεν υπόχρεοι.

Τακ, τακ. Τι συμβαίνει; Ο Μουσταφάς Αλ-Αντρίσι, ξύνεται από δυνατή φαγούρα σ’ όλο το σώμα. Λίγη αλοιφή παρακαλούμεν.

Σας ορκίζομαι στον άγιον Παντελεήμονα, αυτό το τραγούδι ακούω τώρα εδώ κι επτά χρόνια κάθε καλοκαίρι, που πηγαίνω για αναψυχή στο παραθαλάσσιο ξύλινο παράπηγμά μλυ στην πλαζ του Σίντι Μπισρ!

Και ποιος φταίει; Ακούστε. Αυτά που σας γράφω είναι παρμένα από το συναξάρι, δηλαδή από το μαρτυρολόγιο της ζήσης μου στη μαγευτική πλαζ του Σίντι Μπισρ.

Βρισκόμεθαστες τελευταίες ημέρες του Αυγούστου του 1925. Μεσάνυχτα ακριβώς με το ρολόγι στο χέρι. Όξω απ’ το παράπηγμά μας άκουσα να σταματάη απότομα ένα αυτοκίνητο. Ακολούθησε κραυγή πόνου με κάμποσα αχ, αχ, αχ . . . . ! Ο ύπνος φυγαδεύτηκε απ’ τα μάτια μου. Ο νους μου, η προσοχή μου κι όλο το εγώ μου ήτανε στραμμένα προς τα όξω. Σαν προτομή αγάλματος καρφώθηκα  στο κρεββατάκι μου και σιγά-σιγά, ψιθύρισα στο αυτί της συντρόφου μου: Ευωδώ, κάποιο δυστύχημα συνέβηκε όξω. Σκέπτομαι να σηκωθώ. Και προτού τελέψω την τελευταία μου λέξη βρέθηκα όξω από την καμπίνα μου σιμά από ένα αυτοκίνητο και βοηθούμενος από το φως του φαναριού μας διέκρινα σε μικρή απ’ αυτό το αυτοκίνητο απόστασι τον υιόν τουΒέη. . . . . , Διευθυντή και ιδιοκτήτη της μεγάλης της πόλεώς μας αράπικης εφημερίδος . . . . ., ξαπλωμένον φαρδιά-πλατιά κατά γης κα σχεδόν αναίσθητον! Αμέσως έβαλα εις ενέργεια όλες τες πρακτικές ιατρικές μου γνώσεις που επέτυχαν περίφημα. Η χαρά μου ήτανε μεγάλη, γιατί έσωσα μια ψυχή από βέβαιο θάνατο. Κι όταν την άλλη μέρα έμαθα, πως οι γονείς του παθόντος, από επίλεκτη αιγυπτιακή οικογένεια, ήλθανε να προσφέρουνε με την ευγνωμοσύνη τους και την φιλία τους, η χαρά μου αναβαφτίσθηκε εις ενθουσιασμό . . . . !

Ίσαμε ‘δω πάνε καλά τα πράματα. Περάσανε κάμποσες μέρες, να κι η πόρτα της καμπίνας μας χτυπά άγαρμπα μεσάνυχτα πάνω-κάτω. Τι συμβαίνει, ρωτώ από μέσα με φωνή τρομαγμένη.

Κύριε γιατρέ, ο Βέης . . . σας παρακαλεί νάλθετε σπίτι γλήγορα. Η χανούμισσά του ετοιμογέννητη . . . .! Γλήγορα να χαρήτε!

Εις την κεραυνοβόλον αυτήν είδησιν, εγώ, το ομολογώ, έμεινα κόκκαλο, οι δε άνθρωποί μου από μέσα ξέσπασαν εις ακράτητα γέλοια, και με το δίκηο τους! Καλά, είμαι γιατρός πρακτικός, όχι όμως και χειρούργος γυναικολόγος . . . και μάμμος! Και μόλις συνήλθα λιγάκι, είπα με ύφος σταθερόν εις την υπαλληλία του Βέη . . . . που με περίμενε στην πόρτα με τα φανάρια στα χέρια: Ο όρκος μου δεν με επιτρέπει να σας συνοδεύσω. Είμαι Δάσκαλος . . . της ιατρικής κι όχι γυναικολόγος . . . . !

Αυτά τα δύο σύγχρονα περιστατικά ήρκεσαν να με ανακηρύξουν εις γιατρόν του Σίντι Μπισρ. Και πόσον κολακεύομαι όταν οι πολυπληθείς πελάτες μου με προσφωνούνε με τον τίτλον . . . του αγίου Παντελεήμονα!

Σίντι Μπισρ, 5 Ιουλίου 1933                              Ευγένιος Μιχαηλίδης

Ο «Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος», με την ευκαιρία του καλοκαιριάτικου φύλλου του Ιουλίου,  θέλει να προσφέρει στους αναγνώστες του μια λησμονημένη αίσθηση από αλεξανδρινά καλοκαίρια παλιότερων χρόνων.

Εκείνη την μακρινή εποχή του μεσοπολέμου, εκτός από την κυκλοφορία καθημερινώνεφημερίδων, φιλολογικών και πολλών άλλων εξειδικευμένων περιοδικών, τους καλοκαιρινούς μήνες έβγαιναν και περιοδικά με ποικίλη ύλη από ποιήματα, ανέκδοτα, χρονογραφήματα, ιατρικές συμβουλές, παροιμίες και ελαφρά ηθογραφήματα με θέματα έμπνευσης τη θάλασσα και τις πλαζ. Παρουσίαζαν, επιπλέον, εκτενή φωτογραφικά στιγμιότυπααπό τις γνωστές παραλίες της Αλεξάνδρειαςκαι διαφημιστικό υλικό που διαφήμιζε  κέντρα διασκέδασης, ξενοδοχεία, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, αλκοολούχα ποτά και αναψυκτικά, οι ιδιοκτήτες των οποίων ήταν Έλληνες ή άλλοι ξένοι κάτοικοι.

Ένα τέτοιο περιοδικό ήταν η «Πλαζ», της οποίας ως εκδότες φέρονται ο Στέφανος Πάργας και ο Αντώνιος Σαρρής. Από το τεύχος του 1933 επιλέξαμε ορισμένα κείμενα και φωτογραφίες για τις ανάγκες του σημερινού αφιερώματος. Διατηρήσαμε την ορθογραφία των πρωτότυπων κειμένων, τα οποία γράφτηκαν από κάποιους γνωστούς λόγιους και δημοσιογράφους εκείνων των χρόνων. Σε κάποιους ηλικιωμένους πιθανόν να είναι οικεία ορισμένα ονόματα. Στους νεότερους μπορεί το αφιέρωμα να λειτουργήσει ως ένα ενδεικτικό μέτρο σύγκρισης της σημερινής εικόνας των ακτών της Αλεξάνδρειας με εκείνη της «κοσμοπολίτικης» εποχής.

Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας και η συντακτική επιτροπή του «Αλεξανδρινού Ταχυδρόμου» σας εύχονται ολόψυχα καλά μπάνια και καλές διακοπές.