Κατηγορία: ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Όλοι οι άνθρωποι είμαστε θνητοί. Η θνητότητα σημασιολογικά, ως ιδιότητα του «θνητού», εξ αρχής, εξ ορισμού και  εκ φύσεως, βιώνεται μέσω του υπαρκτικού περιβλήματος του ζώντος. Δηλαδή το σώμα, «ενοικιάζει» στο πνεύμα, τη χωρητικότητά του, το εμβαδόν του, και τη βιολογική του λειτουργικότητα. Η ενοικίαση ταύτη, ολοκληρώνεται με την αποδέσμευση του υλικού απ’ το άυλο. Ο Θάνατος ως σιαμαία έννοια της Ζωής, ουδόλως εμπεριέχει γήινες και έμβιες ανάγκες.

Η μόνη περίπτωση κατά την οποία, το ένσαρκο ηττάται απ’ το έμψυχο και παρ΄ όλα αυτά το νικημένο  νομοτελειακά περίγραμμά  του, ταυτίζεται με την αιωνιότητα, είναι όταν ο Θάνατος σέβεται τα έργα, τις ημέρες και τον βίο γενικότερα εκάστου εκλιπόντος.

Τότε, η σιαμαία σχέση αν και φαίνεται μονομερής, στην ουσία ο Θάνατος ανασταίνει τη χαμένη Ζωή, της προσφέρει συνέχιση, διαχρονικότητα, μέσω της αναγνώρισης που της οφείλει.

Γιατί ο εγκεκριμένος θνητός,  απ’ το “απώτατο αιωνιολογικό  σχήμα”,  καθίσταται πνεύμα εν ζωή και ζωή εν τω πνεύματι! Την εκχώρηση αυτή, σφραγίζει δικαιωματικά η στάση ζωής του μεταστάντος.

Σφράγισε λοιπόν στο αέναο μέλλον, το διαβατήριο εισόδου του αείμνηστου Βύρωνος Βαφειάδη,  η προσωπικότητά του! Το κύρος του! Η ευγένειά του!  Η νοοτροπία του ευπατρίδη!  Η ταύτιση λόγων και έργων! Η ταπεινή πολυμάθειά του! Η ευσέβεια στην Πίστη του!

Όλα αυτά είναι ισχυρά «χαρτιά» για να διαγραφεί ως όρος η θνητότητα και να μεταλλαχθεί σε αιωνιότητα.   

Αυτά σκεπτόμουν κατά τη διάρκεια του τεσσαρακονθήμερου Μνημόσυνου, του Ανθρώπου που χάραξε ευεργετικά και αισθητικά την Παροικία της Αιγυπτιώτικης Κοινωνίας.

Η πολυπληθής παρουσία των συμπαροίκων, στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, αδιαμφισβήτητο στοιχείο της αγάπης και του σεβασμού προς τον μνημονευόμενο Κύριο Βύρωνα Βαφειάδη.

Η οικογένειά του, θλιμμένη, λυτρωμένη, γαληνεμένη,  προεξαρχούσης της αγαπημένης του συζύγου κυρίας Αγγελικής Βαφειάδου, τον τίμησε καθώς άξιζε και αξίζει στους Κυρίους. Τίτλος που δεν χάνεται – κατ΄εμέ – με τον Θάνατο, όταν τον έχει κατακτήσει εν Ζωή, ο εκλιπών.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, τέλεσε τη Θεία Λειτουργία της Κυριακής και στο τέλος μνημόνευσαν από κοινού με τον  Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πηλουσίου κ. Νάρκισσο, Πατριαρχικό Επίτροπο, τον μεταστάντα των τεσσαράκοντα ημερών.

Στο ψαλτήρι ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, «βυζαντινοτρόπως»  απέδωσε μεγαλοπρεπώς τα Θεία λόγια, ενσταλάζοντας όμως, στις ψυχές των πιστών την ταπεινότητα που αποπνέουν, οι χριστιανόπνοες  έννοιες τους. Μαζί του και ο επί τριάκοντα αδιάλειπτων ετών, ιεροψάλτης, κ. Ιωάννης Ράπτης.

Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, στο τέλος εκ του άμβωνος ανεφέρθη με λόγια απλά και κατανοητά,  για να   καταστεί εφικτή η πρόσληψή τους απ’ το χριστεπώνυμο ακροατήριο, αναδεικνύοντας κατ αυτό τον τρόπο το αίτιον του ημερολογιακού εορτολογίου. Ενημέρωσε τους πιστούς Αιγυπτιώτες, ότι είναι η έκτη κατά σειρά Κυριακή μετά το Άγιο Πάσχα και είναι αφιερωμένη από την Εκκλησία στη μνήμη των 318 Αγίων Πατέρων, οι οποίοι έλαβαν μέρος στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο που συνήλθε στην Νίκαια της Βιθυνίας το 325 μ.Χ.

Τόνισε ιδιαιτέρως το σκηνικό της εποχής της  Α’ Οικουμενικής Συνόδου. Εκείνη που καταδίκασε τον Άρειο και τον Αρειανισμό και διατύπωσε τους πρώτους όρους ορθού Χριστιανικού δόγματος. Ίδιαίτερα Στα περί του δευτέρου Προσώπου της Αγίας Τριάδος, τον Ιησού Χριστό, ως ομοούσιον τω Θεώ Πατρί, όπως και ότι συνέταξε τα πρώτα επτά άρθρα του Συμβόλου της Πίστεως.

Έκλεισε με την ομιλία του με τον αείμνηστο Βύρωνα Βαφειάδη, εξωτερικεύοντας το συναίσθημα που τον διαπερνούσε κάθε Κυριακή καθώς τον αντίκρυζε απέναντί του με την αγαπημένη σύντροφό του κα. Αγγελική, να προσεύχονται μαζί του.

«Αυτό μου έδινε δύναμη να συνεχίσω» ανέφερε στο ακροατήριο που συγκινημένο έφερε στη μνήμη του, το ευγενές ζευγάρι να ομορφαίνει με την παρουσία του τις Κυριακές της ζωής μας!

Με το πέρας της τελετουργίας, η οικογένεια προσέφερε καφέ και όλους τους απαραίτητους επιμνημόσυνους «πλούσιους» δίσκους, που ακολουθούν έναν τιμημένο μνημονευόμενο, τόσο στο Αρχονταρίκι, όσο και έξωθεν αυτού, στο προαύλιο του Καθεδρικού Ιερού Ναού.

 Όμως η Ζωή, όπως προανέφερα, συνεχίζεται για τον εκλιπόντα Βύρωνα Βαφειάδη.

Τούτο, το υπόσχονται τα έργα και οι ημέρες του. Όταν σφραγίζεις με αξιοπρέπεια το πέρασμά σου στη Ζωή, ο Θάνατος υποκλίνεται και δεν σε εντάσσει στην περιχαρακωμένη λησμονιά, αλλά στην αέναη Μνήμη.

Αιωνία σου η Μνήμη Κύριε Βύρωνα Βαφειάδη!

Στο παρόν κείμενο καθότι με αφορά προσωπικά, δεν μου επιτρέπεται πλην των ευχαριστιών να αναφερθώ στα του «εαυτού» μου.

Πραγματοποιήθηκε όμως με ιδιαίτερα μεγάλη προσέλευση κόσμου, την Τετάρτη 24^ης  Μαΐου 2023, η διοργανωθείσα διάλεξή μου από τον Σύλλογο Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος Α΄», στην ιστορική έπαυλη της αείμνηστης Αγγελικής Παναγιωτάτου.

Θέμα της ομιλίας, ήταν ο Φιλιατρινός ως προς την καταγωγή του, Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, ο καλλιτέχνης που διακόσμησε το Καπιτώλιο των ΗΠΑ και μεγαλούργησε νωρίτερα στη Ρώμη, κυρίως στο Βατικανό.

Η Πρόεδρος του «Πτολεμαίου Α΄» και του ΕΝΟΑ, κα. Λιλίκα Θλιβίτου, καλωσόρισε άπαντες και μετά την δική της εισαγωγή κατά την οποία με παρουσίασε με ευγένεια, ανέλαβα την ενημέρωση του κοινού, ενώ στη συνέχεια παρακολουθήσαμε όλοι μαζί το ντοκιμαντέρ που αναφερόταν στη ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Μπρουμίδη.

Θέλω να ευχαριστήσω το Διοικητικό Συμβούλιο του Πτολεμαίου και ιδιαίτερα την Πρόεδρό του κα. Λιλίκα Θλιβίτου, για την τιμή να φιλοξενηθώ στον χώρο του ιστορικού Συλλόγου, έτσι ώστε να γνωρίσω στους αλεξανδρινούς – πλέον «συμπαροίκους μου» – τα στοιχεία της πολύχρονης  έρευνάς μου για τον καλλιτέχνη που με το θεϊκό του χρωστήρα έγραψε ιστορία, άγνωστη όμως στην συντριπτική πλειονότητα των Ελλήνων.

Ξεχωριστά οφείλω ευχαριστίες και στον Γενικό Γραμματέα του «Πτολεμαίου Α΄» κ. Δημήτρη Καλομοιράκη για τη συνεργασία μας στην προβολή του ντοκιμαντέρ.

Βέβαια ευχαριστώ θερμά, όλους όσοι παρευρέθησαν και με τίμησαν με την παρουσία τους και το χαμόγελό τους.

Ιδιαίτερες ευχαριστίες οφείλω: στους Αρχιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας,  Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Πηλουσίου κ. Νάρκισσο Πατριαρχικό Επίτροπο και Σεβασμιότατο Μητροπολίτη  Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμονα,  Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου.

Από πλευράς  Πολιτειακής Αρχής,  στον Γενικό Πρόξενο – Πρέσβη κ. Αθανάσιο Κοτσιώνη και στη σύζυγό του  Ιωάννα.

Από την  Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας,  στον Πρόεδρο κ. Ανδρέα Βαφειάδη, στον  Γενικό Γραμματέα κ. Νικόλαο Κατσιμπρή, στον πρώην Πρόεδρο και νυν Κοινοτικό Επίτροπο κ. Ιωάννη Σιόκα και στον διευθυντή κ. Γεώργιο Μπούλο.

Θα ήθελα να αναφέρω εκτός των ανωτέρω θεσμικών παραγόντων, στις ευχαριστίες μου άπαντες, έναν προς έναν. Όμως αυτή τη φορά βρέθηκα στη θέση του  παρουσιαζόμενου  και  δεν είχα την «πολυτέλεια» να παρατηρήσω, να καταγράψω και να φωτογραφήσω ο ίδιος όλους τους παρόντες.

Ως εκ τούτου θα αποφύγω να αναφέρω ονόματα, απ’ τον κίνδυνο μήπως παραβλέψω κάποιον παρευρισκόμενο και αδικηθεί το μελανοδοχείο που βουτώ την πένα μου, ως μεροληπτικό προς κάποια πρόσωπα, κάτι που είναι αντίθετο με τις αρχές που πρεσβεύω.

Ευχαριστώ λοιπόν εκ βάθους καρδίας, όλους τους αγαπητούς φίλους που με τίμησαν και τους εύχομαι, δύναμη, υγεία και όμορφο καλοκαίρι.

Η παρουσία τους αποτέλεσε για μένα ιδιαίτερη τιμή και  μου έδωσε κουράγιο να συνεχίσω τις έρευνές μου, για τις σπουδαίες διαχρονικές προσωπικότητες των μεταναστών, που λάμπρυναν τις νέες τους πατρίδες, καθώς  η μοίρα με τα τερτίπια της, τούς όρισε.

Στο επανιδείν λοιπόν, σε επόμενες πολιτισμικές συναντήσεις.

ΥΓ: Παρατίθεται κάτωθι το κείμενο που ανάρτησε ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης  Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμονας,  Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου.

*********

ΟΜΙΛΙΑ ΚΑΙ ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ-ΕΡΕΥΝΗΤΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟ ΧΑΛΙΑΚΟΠΟΥΛΟ ΣΤΟΝ ΣΥΛΛΟΓΟ ΕΛΛΗΝΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΩΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ

Μία ιδιαίτερα σημαντική διάλεξη, συνοδευομένη από ένα αξιόλογο ντοκιμαντέρ, παραγωγή της συνδρομητικής τηλεόρασης Cosmote History, με θέμα «Κωνσταντίνος Μπρουμίδης: ο “Μιχαήλ Άγγελος” του Καπιτωλίου των ΗΠΑ» πραγματοποίησε την Τετάρτη, 24^η Μαΐου 2023 ο γνωστός συγγραφέας και ερευνητής κ. Γρηγόριος Χαλιακόπουλος, νυν δημοσιογράφος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας, στον Σύλλογο Ελλήνων Επιστημόνων «Πτολεμαίος Α΄».

Το θέμα που ανέπτυξε ο λόγιος ομιλητής, ως και το περιεχόμενο του σχετικού ντοκιμαντέρ, ήταν η ζωή του εκ των Φιλιατρών Πελοποννήσου ορμωμένου ζωγράφου Κωνσταντίνου Μπρουμίδη –συντοπίτη του ομιλητή- η καλλιτεχνική του διαδρομή στην Ιταλία και η κορύφωσή της στην Ουάσιγκτον, όπου εκόσμησε με τις μοναδικές νωπογραφίες του τον περιλάλητο θόλο και άλλους επιφανείς χώρους του αμερικανικού Καπιτωλίου.

Η Πρόεδρος του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων και του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας, Ερίτιμος κα. Λιλίκα-Ειρήνη Θλιβίτη, παρουσίασε τον ομιλητή, αναφερόμενη με ευγένεια στο βιογραφικό και την σημαντική επαγγελματική, δημοσιογραφική, συγγραφική και εκδοτική πορεία του.

Ακολούθησε η εισηγητική ομιλία του κ. Γρηγορίου Χαλιακόπουλου και εν συνεχεία η προβολή της τηλεοπτικής παρουσίασης του βίου και του έργου του ζωγράφου Κωνσταντίνου Μπρουμίδη. Σημειώνεται ότι το ντοκιμαντέρ αποτελεί επίσης δημιούργημα του κ. Χαλιακόπουλου σε συνεργασία με την Cosmote History, ως μέρος της ενότητος αναλόγων παραγωγών υπό τον γενικότερο τίτλο «Εκείνοι που τόλμησαν».

Την εξαιρετική εκδήλωση, η οποία κατέστησε γνωστό και στον Ελληνισμό της Μ. Πόλεως τον περιλάλητο καλλιτέχνη-νωπογράφο των ΗΠΑ του 19^ου αιώνος, τίμησαν με την παρουσία τους οι Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας, ο Εντιμολογιώτατος Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, ο τέως Πρόεδρος αυτής κ. Ιωάννης Σιόκας, η Διευθύντρια του Αβερώφειου Γυμνασίου-Λυκείου κα. Πασχαλίνα Αγαπιάδου, εκπαιδευτικοί και μαθητές, η αρχαιολόγος κα. Καλλιόπη Παπακώστα, Διευθύντρια Ινστιτούτου Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού, εκπρόσωποι παροικιακών φορέων και συλλόγων και πολλοί άλλοι.

Εκ της Ιεράς Μητροπόλεως Ναυκράτιδος

Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης (Constantino Brumidi, Κονσταντίνο Μπρουμίντι)(1805-1880) γεννήθηκε στην Ιταλία  από Έλληνα πατέρα και Ιταλίδα μητέρα και ήταν ζωγράφος.

Το 1854 μετανάστευσε στις ΗΠΑ για να ζωγραφίσει επί 25 ολόκληρα χρόνια τον εσωτερικό χώρο της Ροτόντας του Αμερικανικού Καπιτωλίου. Οι τοιχογραφίες του υπάρχουν μέχρι και σήμερα. Τον Απρίλιο του 2007, η Αμερικάνικη κυβέρνηση διοργάνωσε τελετή για να τιμήσει τη συμπλήρωση των 200 χρόνων από την ημέρα της γεννήσεώς του. «Η τέχνη του είναι μια συμβατική ιταλική τέχνη των μέσων του 19ου αιώνα.»

Ο Κωνσταντίνος ήταν γιος του Σταύρου Μπρουμίδη από τα Φιλιατρά, ο οποίος έφυγε για την Ιταλία λίγο πριν ή λίγο μετά τα Ορλωφικά  (1770), για να αποφύγει τους διωγμούς των Τούρκων, και της Ιταλίδας Άννα Μπαινκίνι.  Γεννήθηκε στη Ρώμη το 1806. Σε πολύ μικρή ηλικία έδειξε το σπάνιο ταλέντο του. Σε ηλικία 13 ετών γράφτηκε στην Ακαδημία του Αγίου Λουκά της Ρώμης. Αργότερα μαθήτευσε δίπλα στον σπουδαίο Αντόνιο Κανόβα και τον Μπερτέλ Τόρβαλντσεν. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα τέχνης σε διάφορα μουσεία και μαθήτευσε δίπλα σε διακεκριμένους ζωγράφους, που δημιουργούσαν  τοιχογραφίες. Έτσι, μαζί με άλλους ζωγράφους, ανέλαβε την αποκατάσταση των τοιχογραφιών του Ραφαήλ στο Βατικανό. Την ίδια εποχή φιλοτέχνησε την προσωπογραφία του Πάπα Πίου Θ΄.  Οι αναταραχές και η τεταμένη πολιτική κατάσταση στην Ιταλία όμως, τον ανάγκασαν, να μεταναστεύσει στις Η.Π.Α. (1852).

Εκεί, σε πολύ σύντομο διάστημα, έγινε γνωστός, απέκτησε την Αμερικανική υπηκοότητα και ξεκίνησε, να ζωγραφίζει εικόνες σε εκκλησίες.

Αυτό βέβαια, που τον έκανε διάσημο ήταν η τοιχογράφηση του Καπιτωλίου της Ουάσινγκτον, στον τεράστιο θόλο του οποίου φιλοτέχνησε την «Αποθέωση του Ουάσινγκτον». Συνολικά, τοιχογράφησε περισσότερα από 1.500 τ.μ. στο Καπιτώλιο, σε διάστημα 25 ετών. 

Οι αναγεννησιακές του επιρροές (Μιχαήλ Άγγελος, Ραφαήλ), σε συνδυασμό με τις ρομαντικές τάσεις της εποχής του, είναι φανερές στα έργα του Μπρουμίδη, που από τους κριτικούς τέχνης πήρε το προσωνύμιο «Μιχαήλ Άγγελος των Η.Π.Α.».

Ο Κωνσταντίνος Μπρουμίδης, ένας ακόμα μεγάλος Έλληνας, πέθανε τον Φεβρουάριο του 1880.

Ο συγγραφέας Γρηγόρης Χαλιακόπουλος έκανε γνωστό στους Έλληνες τον ανωτέρω καλλιτέχνη, Κωνσταντίνο Μπρουμίδη, μετά από 27 χρόνια, μέσω της συνεχούς αρθρογραφίας, των ρεπορτάζ, του ντοκιμαντέρ και των βιβλίων και των διαλέξεων.  

To παλιό εργοστάσιο ξυλείας, ένα από τα ελάχιστα βιομηχανικά κτίρια του Ουίλιαμσμπεργκ που έχουν απομείνει στο Μπρούκλιν από τη δεκαετία 1930, ξεχωρίζει αυτό το βροχερό απόγευμα χάρη στη μεγάλη υπαίθρια τοιχογραφία που καλύπτει το εξωτερικό περίβλημα. Ο καταξιωμένος εικαστικός και ακτιβιστής Νικ Κέιβ μαζί με τον Μπομπ Φάουστ, δουλεύοντας με έντονο χρώμα στην αισθητική των γκράφιτι –σήμα και σύμβολο της μητρόπολης που γέννησε το ορμητικό κίνημα του χιπ-χοπ–, απλώνουν τη σύνθεσή τους στις δύο όψεις της πρώην National Sawdust Company.

Οι δημοσιογράφοι, Έλληνες και ξένοι, οι συντελεστές της δράσης κι ένα κομψό πλήθος φιλότεχνων Νεοϋορκέζων γεμίζουμε το ισόγειο του κτιρίου, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού για την προώθηση της σύγχρονης μουσικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας που στεγάζεται εδώ. Η βροχή μάς κλείνει μέσα, κι έτσι η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, η συνθέτρια Πάολα Πρεστίνι, καλλιτεχνική διευθύντρια του National Sawdust, και οι δύο καλλιτέχνες μάς καλωσορίζουν όρθιοι στα σκαλιά που οδηγούν στον δεύτερο όροφο του κτιρίου. Από εδώ ξεκινάει επίσημα το πλούσιο διαθεματικό πρόγραμμα του φεστιβάλ που είναι εμπνευσμένο από τον ποιητή Κ.Π. Καβάφη, σε επιμέλεια της Πάολα Πρεστίνι υπό την δημιουργική καθοδήγηση της Αφροδίτης Παναγιωτάκου.

Η Λόρι Αντερσον ερμηνεύει τη σύνθεσή της «Waiting for the Barbarians» ολοκληρώνοντας την ομώνυμη συναυλία στην εκκλησία του Αγίου Θωμά. Φωτ. BEOWULF SHEEHAN

Χάρη στο Ιδρυμα Ωνάση ο Αλεξανδρινός ποιητής έρχεται στη Νέα Υόρκη ακριβώς 160 χρόνια μετά τη γέννησή του. Η αύρα του κοσμοπολιτισμού της εποχής και της πόλης του, η ευρύτητα του πνεύματός του, η διαχρονικότητα της ποίησής του ταιριάζουν στο εδώ και τώρα της μεγάλης μητρόπολης. «Βλέποντας συγκεντρωμένους τόσο διαφορετικούς ανθρώπους από όλα τα μέρη του κόσμου, τόσες διαφορετικές κουλτούρες που ενώνονται κάτω από τη στέγη του φεστιβάλ, αισθάνομαι ότι ο ποιητής βρίσκεται ανάμεσά μας. Μια σύνθετη προσωπικότητα σαν τον Καβάφη, ένας σύγχρονος πολίτης αρχαίων πόλεων συστήνεται σε ανθρώπους που δεν τον γνώριζαν έως τώρα ενώ βρίσκονταν, χωρίς να το ξέρουν, ήδη τόσο κοντά στην πνευματική του κληρονομιά», σχολιάζει η κ. Παναγιωτάκου.

Ο τίτλος της διοργάνωσης είναι «Archive of Desire» και διήρκεσε από τις 28 Απριλίου έως τις 6 Μαΐου. Το φεστιβάλ συνδέεται άμεσα με το Αρχείο Καβάφη, το οποίο διαχειρίζεται το Ιδρυμα Ωνάση από το 2012, γεγονός που εξασφάλισε την παραμονή του στην Ελλάδα.

Τμήμα της εγκατάστασης που δημιούργησαν οι εικαστικοί καλλιτέχνες Νικ Κέιβ και Μπομπ Φάουστ για τον τοίχο του National Sawdust στο Μπρούκλιν. Φωτ. 

Το δημοσιογραφικό ταξίδι στη Νέα Υόρκη ξεκίνησε από τη λεωφόρο Αμαλίας 56, όπου στεγάζεται η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη. Εκεί μας υποδέχθηκαν λίγες ημέρες πριν από την αναχώρηση και μας ξενάγησαν στο σπάνιο για την πληρότητά του λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο, που συστηματικά τηρούσε ο ποιητής.

Το Αρχείο Καβάφη περιέχει περισσότερα από 2.000 τεκμήρια, έχει ψηφιοποιηθεί και μπορεί κανείς να το βρει διαδικτυακά με ελεύθερη πρόσβαση (//cavafy.onassis.org). Σε αυτήν την ξενάγηση, μεταξύ άλλων, συνάντησα για πρώτη φορά το χειρόγραφο ημερολόγιο –ένα εύθρυπτο χαρτώο τεκμήριο– που κρατούσε ο νεαρός Καβάφης όταν εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη. Το ονόμαζε με νεανική ζέση «Constantinopoliad, an Epic». Στη Νέα Υόρκη συναντιέμαι ξανά με την «Κωνσταντινοπολιάδα». Μια ευτυχής συγκυρία, μια συγκινητική περφόρμανς στο National Sawdust από την καλλιτέχνιδα Σίστερ Σιλβέστερ γοητεύει το κοινό. Καθώς ξεφυλλίζουμε το χειροποίητο βιβλίο ακούγοντας την ίδια να το διαβάζει κάτω από το ζεστό φως μικρών αμπαζούρ, με ζωντανή μουσική επένδυση από την Ελ Σαζλί, ξεκινάμε το ταξίδι στον χρόνο με τους καλύτερους οιωνούς.

Η ποιήτρια Ρόμπιν Κόστε Λιούις στην περφόρμανς «Archive of desire» στο National Sawdust.

To χειροποίητο βιβλίο στην παράσταση «Constantinopoliad» της Σίστερ Σιλβέστερ και της Ελ Σαζλί. 

Στιγμιότυπο από την ταινία «Αλεξάνδρεια» σε σκηνοθεσία Εύης Καλογηροπούλου, στο πλαίσιο του Visual Cavafy

Οι επόμενες ημέρες κυλούν με δράσεις που απλώνονταν σε όλη την πόλη. Από τους καβαφικούς στίχους στα φαρδιά πεζοδρόμια φθάνουμε στο ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο στεγάζεται στο Olympic Tower στην καρδιά του Μανχάταν, όπου οι ψηφιακές τεχνολογίες μάς εκτοξεύουν στο μέλλον πειραματιζόμενες με τα υλικά του παρελθόντος και τα καβαφικά ποιήματα μετασχηματίζονται σε καλλιτεχνικό βίωμα.

Από το Πανεπιστήμιο Columbia βρισκόμαστε στο Μπάουερι, στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου, όπου η αισθησιακή πλευρά της ποίησής του συναντάει τη δυναμική queer κοινότητα της Νέας Υόρκης, και στο πρωτοποριακό New Museum. 

To Φεστιβάλ Καβάφη συναντάει το μετρό της Νέας Υόρκης

Σε κάθε εκδήλωση ο Καβάφης γίνεται έμπνευση για άλλους δημιουργούς, όπως η ποιήτρια Ρόμπιν Κόστε Λιούις με τον έντονο πολιτικό λόγο της και οι σκηνοθέτες (Χρήστος Σαρρής, Ελενα Παρκ, Εύη Καλογηροπούλου) που εργάστηκαν για το Visual Cavafy, διερευνώντας την κινηματογραφική διάσταση της γλώσσας του.

Η μεγάλη συναυλία «Περιμένοντας τους βαρβάρους» αποτελεί το αποκορύφωμα των φεστιβαλικών εκδηλώσεων. Στην εντυπωσιακή επισκοπική εκκλησία του Αγίου Θωμά στην 5η Λεωφόρο, οι Death of Classical διοργανώνουν μια βραδιά με αναθέσεις σε Ελληνες και ξένους καλλιτέχνες νέων μουσικών έργων ή καινούργιων ενορχηστρώσεων. Το πρόγραμμα αρχίζει με τον σταρ Ρούφους Γουεϊνράιτ που τραγουδάει σε δική του σύνθεση «Chandelier (I went)», και ολοκληρώνεται με τη Λόρι Αντερσον. Η σπουδαία καλλιτέχνις, της οποίας ο χρόνος βαθαίνει την ευαισθησία και την εξυπνάδα, ερμηνεύει τη σύνθεσή της «Waiting for the Barbarians» καταφέρνοντας όχι μόνο να τραγουδήσει Καβάφη, αλλά να τον καταλάβει και να τον κάνει αληθινά δικό της, και σύγχρονο.

Το έργο αυτού του ποιητή, που υπήρξε μπροστά από την εποχή του, το Ιδρυμα Ωνάση φιλοδοξεί να το κρατήσει για πάντα ζωντανό. Ετσι το φθινόπωρο θα ενεργοποιήσει δύο νέους χώρους. Στην Αθήνα, στην οδό Φρυνίχου 16, θα στεγαστούν το αρχείο και η βιβλιοθήκη του ποιητή, καθώς και η συλλογή με προσωπικά αντικείμενα και έργα τέχνης που αναφέρονται σε εκείνον. Στην Αλεξάνδρεια το ίδρυμα ανακαινίζει την Οικία Καβάφη. Οι δύο χώροι, σε Ελλάδα και Αίγυπτο, θα «συνομιλούν» ως προς το περιεχόμενο και τις δράσεις.

Πηγή: Καθημερινή