Κατηγορία: ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑ

Η συγκεκριμένη κατηγορία περιέχει κείμενα που αφορούν στην ιστορία της Ελληνικής Παροικίας στην Αλεξάνδρεια.

  • Ο Σεπτέμβριος των μεγάλων υπενθυμίσεων

    Ο Σεπτέμβριος των μεγάλων υπενθυμίσεων

    Ο Σεπτέμβριος είναι ένας μήνας που στο διάβα του ανελέητου χρόνου, έχει αφήσει πολλές πληγές στην Ελλάδα αλλά και παγκοσμίως. Από τους μελετητές θεωρείται πως ανήκει στα πλέον ενδιαφέροντα τριανταήμερα του δωδεκάμηνου, αλλά είναι και ο μήνας των μεγάλων απωλειών και των τραγικών συμβάντων.


    Σαν σήμερα έφυγαν απ΄ τη ζωή δυο ιερά τέρατα της τέχνης και των λαϊκών αγώνων. Ο Μάνος Κατράκης, κορυφαίος πρωταγωνιστής και θιασάρχης, γεννήθηκε στις 14 Αυγούστου 1908 στο Καστέλι Κισσάμου της Κρήτης και έφυγε την 2α Σεπτεμβρίου. Ο άλλος ήταν ο μοναδικός μουσουργός Μίκης Θεοδωράκης με την παγκόσμια ακτινοβολία, γεννημένος στη Χίο την 29η Ιουλίου 1925 και αναχώρησε για άλλους πλανήτες την 2α Σεπτεμβρίου 2021. Αμφότεροι χάραξαν τη σύγχρονη Ελλάδα και δημιούργησαν με την τέχνη τους παγκόσμια αριστουργήματα με διεθνή αναγνώριση!


    Μια μικρή επιγραμματική αναδρομή τραγικών γεγονότων και απωλειών, μας υπενθυμίζει πως Σεπτέμβριο: δολοφονήθηκε ο Παύλος Μπακογιάννης. Βυθίστηκε το πλοίο «Εξπρές Σαμίνα» στην Πάρο, που πήρε μαζί του 81 ψυχές. Ξύπνησε το ξεχασμένο ρήγμα της Πάρνηθας ύστερα από 214 χρόνια με τα 5,9 Ρίχτερ να σκορπούν τον θάνατο σε 143 κατοίκους, συγχρόνως με χιλιάδες τραυματίες. Ξεσπά πυρκαγιά το 1972 στη Ρόδο στον πρώτο όροφο του “Oscar”, του πιο δημοφιλούς νυχτερινού κέντρου της Ρόδου και μετατρέπεται σε πύρινο τάφο για 32 ανθρώπους. Χάνεται από τα ραντάρ, του Χορτιάτη και συντρίβεται το Σινούκ στα βαθιά νερά της Χαλκιδικής, με απολογισμό την τραγική απώλεια του Πάπα Πατριάρχη Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής Πέτρου Ζ’ μετά της συνοδείας του, σύνολον 17 νεκροί. Ο σεισμός της Καλαμάτας με 6,2 Ρίχτερ αφήνει 20 νεκρούς και 350 τραυματίες.

    Πέφτει σε περιδίνηση το πρωθυπουργικό «Φάλκον» που μεταφέρει στο Βουκουρέστι τον αναπληρωτή υπουργό Εξωτερικών Γιάννο Κρανιδιώτη προκειμένου να συμμετάσχει στη Διαβαλκανική Διάσκεψη των υπουργών Εξωτερικών, χάνει απότομα ύψος πέφτοντας από τα 25.000 στα 5.000 πόδια και σκοτώνονται επιτόπου ο Γιάννος Κρανιδιώτης, ο 23χρονος γιος του Νικόλας, οι δημοσιογράφοι Δημήτρης Πανταζόπουλος και Νίνα Ασημακοπούλου, ο αστυνομικός Νίκος Ασημακόπουλος και ο μηχανικός του αεροσκάφους Μιχάλης Παπαδόπουλος, ενώ τραυματίζονται σοβαρά ο διευθυντής του γραφείου του υπουργού Γρηγόρης Παπαδόπουλος και ο εικονολήπτης της ΕΡΤ Παναγιώτης Πούλος, ο οποίος αφήνει την τελευταία του πνοή λίγο καιρό αργότερα.

    Το τροχαίο στο Πέταλο του Μαλιακού, μια τραγωδία με επτά μαθητές να ανασύρονται νεκροί από τα συντρίμμια, τρεις να τραυματίζονται σοβαρά και 30 ελαφρά. Ίδιο μήνα και η τραγωδία στην «Πετρόλα» με 15 νεκροί και 24 τραυματίες.
    Ο μαύρος κατάλογος αναρίθμητος. Όχι, δεν θα αναφερθούμε στα διεθνή γεγονότα των τραγικών απωλειών, γιατί θα πρέπει να συγγράψουμε μαύρα βιβλία πόνου και οιμωγών.


    Θα κλείσουμε με λίγα στοιχεία πληροφόρησης περί της «ιστορίας» του μήνα Σεπτέμβρη. Η λέξη Σεπτέμβριος, September στα λατινικά, προέρχεται από το αριθμητικό septem (σέπτεμ = επτά), καθώς ήταν ο έβδομος μήνας του αρχαίου δεκάμηνου ρωμαϊκού ημερολογίου. Αργότερα, με την προσθήκη του Ιανουαρίου και του Φεβρουαρίου, ο Σεπτέμβριος μετακινήθηκε στην ένατη θέση, χωρίς όμως να αλλάξει η ονομασία του. Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος, θέλοντας να κολακέψει τον αυτοκράτορα Τιβέριο (14-37), αποφάσισε να δώσει το όνομά του στον μήνα Σεπτέμβριο. Αυτός σοφά ποιών αρνήθηκε, επειδή υποστήριξε ότι οι συχνές αλλαγές στις ονομασίες των μηνών μόνο σύγχυση προκαλούν.


    Ο Σεπτέμβριος έχει διάφορες ονομασίες στο λαϊκό καλεντάρι: Χινόπωρος, επειδή θεωρείται ο πρώτος μήνας του Φθινοπώρου. Ορτυκολόγος, λόγω του περάσματος των ορτυκιών που αποδημούν νότια. Τρυγητής ή Τρυγομηνάς, λόγω του τρύγου, που είναι η κύρια αγροτική απασχόληση το μήνα αυτό. Σποριάρης, επειδή προετοιμάζεται η σπορά των χωραφιών. Σταυρίτης, από τη μεγάλη εορτή της Ύψωσης του Τιμίου Σταυρού την 14η Σεπτεμβρίου.


    Όπως και να έχει, ο μήνας που διανύουμε είναι από τους ωραιότερους καθώς αποχαιρετάμε το καλοκαίρι και προετοιμαζόμαστε για το Φθινόπωρο, με τη φύση να μας συντροφεύει με τον πλέον γλυκό τρόπο.
    Ας τον απολαύσουμε λοιπόν, μνημονεύοντας το παρελθόν, ζώντας το παρόν και ελπίζοντας σε ένα καλύτερο μέλλον!

    Φωτογραφίες: Διαδίκτυο

    Πίνακας: Γιάννης Τσαρούχης

  • Όταν ο Καζαντζίδης παντρεύτηκε Αιγυπτιώτισσα!

    Όταν ο Καζαντζίδης παντρεύτηκε Αιγυπτιώτισσα!

    Του Νικόλαου Νικηταρίδη

    Είναι γνωστοί οι γάμοι του Στέλιου Καζαντζίδη με τη Μαρινέλλα και τη Βάσω Κατσαβού, καθώς και ο αρραβώνας του με τη Καίτη Γκρέϋ. Αυτό που είναι σχεδόν άγνωστο είναι ο τρίτος του γάμος το 1976 με την πανέμορφη Αιγυπτιώτισσα Αντωνία Κωνσταντουλάκη.

              Διαβάζουμε σχετικά στον αλεξανδρινό ¨Ταχυδρόμο¨: ¨Έγινε γνωστό ότι τέλεσε τους γάμους του στην Αμερική ο Στέλιος Καζαντζίδης. Ο Έλληνας τραγουδιστής που είχε εγκαταλείψει την πατρίδα μας, φαίνεται πως γεύτηκε τα φαρμάκια της ξενιτιάς και γυρίζει στην Ελλάδα. Ο Καζαντζίδης νυμφεύτηκε πριν ένα μήνα μια Ελληνίδα από την Αλεξάνδρεια. Ο Στέλιος Καζαντζίδης ταξιδεύει σε λίγες μέρες με βαπόρι μέχρι το Λονδίνο και από εκεί με το αυτοκίνητο ενός Έλληνα φίλου του από τη Γερμανία γυρίζει στην Αθήνα¨.

              Ο φίλος του κλαρινιτζής Τάκης Τζάρας σημειώνει πως γνώρισε την Αντωνία σ΄ ένα μαγαζί δίπλα στο κέντρο ¨Ολύμπικ¨ όπου εργαζόταν ως σερβιτόρα και τονίζει πως την παντρεύτηκε από έρωτα και όχι για να πάρει την πράσινη κάρτα όπως λαθεμένα λεγόταν.

              Στο γάμο στο Δημαρχείο του Clearwater της Φλόριντα παρόντες, εκτός τους γονείς της Τόνιας, ήταν καμιά 10αριά άτομα. Ακολούθησε ελληνικό γλέντι με σουβλιστά αρνιά, ενώ το ζευγάρι διέμεινε αρχικά στο σπίτι του Τζάρα και κατόπιν στο Tarpon Spring. Μετά από λίγο καιρό γύρισαν στην Ελλάδα και ύστερα χώρισαν.

              Περιέργως, παρότι για τον Στελάρα οι πληροφορίες βρίθουν παντού, για την όμορφη Αιγυπτιώτισσα δεν βρέθηκε κανένα άλλο στοιχείο, παρά την ενδελεχή μας έρευνα.

              Ούτως ή άλλως, το γεγονός παραμένει πως ο μέγας Καζαντζίδης, έστω και για λίγο, γεύτηκε από τα χείλη της Τόνιας τη δροσιά του Νείλου και την αύρα της Κορνίς… Και για εκείνη, που πιθανώς μετά τα γνωστά γεγονότα στην Αίγυπτο μετανάστευσε εκ νέου στην Αμερική, ο Στέλιος θα έμεινε μια γλυκιά μελωδική ανάμνηση που θα σιγοψιθυρίζει το ¨Τραγούδα Καμηλιέρη¨…

  • Δάκης – Μίνι ρετροσπεκτίβα που σαν σήμερα γεννήθηκε

    Δάκης – Μίνι ρετροσπεκτίβα που σαν σήμερα γεννήθηκε

    Ο Δάκης, το χαμογελαστό παιδί της Αλεξάνδρειας, που γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1943 και έφυγε από τη ζωή στις 29 Μαίου 2022 “ έγραψε” με τη ζωή και τα τραγούδια που ερμήνευσε μια από τις πιο σημαντικές ιστορίες στην ποπ μουσική της χώρας.
    Από τις πρώτες του εμφανίσεις φορώντας έγχρωμα πουκάμισα με ατέλειωτους γιακάδες, ως τις τελευταίες του σε σκηνές που εμφανιζόταν με τον Monsieur Minimal, έζησε μια ζωή γεμάτη πίστη στο ύφος της μουσικής που ερμήνευσε.
    Αστέρι του μοντέρνου ήχου από τα γεννοφάσκια του ο τραγουδιστής, που έφτασε στην Ελλάδα από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου (1963), κατάφερε να γνωρίσει επιτυχία σε ένα ηχητικό ύφος που ποτέ δεν θεωρήθηκε γνήσια ελληνικό. Έστω και έτσι η πορεία του στη μουσική κρατήθηκε ενεργή για περισσότερες από πέντε δεκαετίες.


    Ο Δάκης ήταν ο αιώνιος έφηβος του ελληνικού τραγουδιού. Τραγούδησε τον έρωτα σε όλες του τις μορφές, σε όλες του τις εκδοχές.
    Από τις ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 1960 όπου μεγαλούργησε ως ανέμελο ομορφόπαιδο τραγουδώντας στις μεγάλες πίστες, σε ελληνικές ταινίες, κυρίως Μίμη Πλέσσα, μέχρι σήμερα που εμφανίζονταν για το κέφι του σε μικρά ψαγμένα μπαρ της Αθήνας, αυτός ο καλλιτέχνης εξέπεμπε διαχρονικά ένα είδος κοσμοπολιτισμού που ήταν συχνά δυσνόητο στην ελληνική πραγματικότητα.

    Ο blogger και digger Βαλάντης Τερζόπουλος (aka Electric Looser) επιστρέφει στη χρυσή εποχή του Δάκη. Η ρετροσπεκτίβα του είναι γεμάτη δημοσιεύματα και εικόνες μιας εποχής που η ελληνική νεολαία έψαχνε το ρυθμό στα πάρτι της και ήθελε να συνδεθεί με τις μητροπόλεις της Ευρώπης τραγουδώντας τη χαρά της αγάπης όπως δεν της συνέβη στο παρελθόν.
    Πηγή: Fragile

  • Η Παναγία στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη συνείδηση του ελληνισμού

    Η Παναγία στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη συνείδηση του ελληνισμού

    Δεκαπενταύγουστος: Αναρίθμητες είναι οι αναφορές της Παρθένου Μαρίας στις τέχνες, από την ζωγραφική μέχρι την λογοτεχνία η Παναγία έχει υψηλή θέση.
    Με τη φράση «φορείς τον ήλιο φόρεμα, σκαμνί σου το φεγγάρι, για να ακουμπάς τα πόδια σου και γύρω στα μαλλιά σου στεφάνι δωδεκάστερο», ένας από τους σημαντικότερους Έλληνες ποιητές, ο Κωστής Παλαμάς, απευθύνεται στην Παναγία, στο έργο του «η φλογέρα του βασιλιά».
    Ο ζωγράφος Νικόλαος Λύτρας φαντάζεται και απεικονίζει τη Θεοτόκο ένθρονη ενώ ο Νικόλαος Γύζης, ένας από τους πιο σημαντικούς Έλληνες ζωγράφους του 19ου αιώνα, δηλώνει ότι θαυμάζει την «Πλατυτέρα». Το έργο αυτό ζωγραφίζει το 1890 ο Πολυχρόνης Λεμπέσης και σήμερα βρίσκεται στον Άγιο Γεώργιο Καρύτση, στην Αθήνα. Ως «Πάσχα του καλοκαιριού» περιγράφει, άλλωστε, τη γιορτή της Κοίμησης της Θεοτόκου, ο λογοτέχνης και ζωγράφος Φώτης Κόντογλου.
    «Δίπλα στην ορθόδοξη υμνολογία και αγιογραφία αναπτύσσεται μια συναρπαστική ποίηση, μια γοητευτική πεζογραφία και μια μεγαλειώδης ζωγραφική που με άπειρες παραλλαγές υμνολογεί και δοξάζει την Παναγία» επισημαίνει στο ΑΠΕ – ΜΠΕ ο καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Μιχαήλ Τρίτος.


    Οι αναφορές στην πεζογραφία
    Παρουσιάζοντας σχετικές αναφορές από την πεζογραφία, συμπληρώνει το απόσπασμα του Κωστή Παλαμά με τους στίχους: «και δέρνουν τα πλευρά σου φτερούγια σαν του σταυραετού, με εκείνα για να τρέχεις από του παράδεισου το φως στης κόλασης τη νύχτα». Από την πλευρά του ο Φώτης Κόντογλου σε ένα εμπνευσμένο κείμενό του για την Κοίμηση της Θεοτόκου γράφει:
    «σήμερα το αγέρι φυσά γλυκύτερα στα κουρασμένα πρόσωπά μας, τα δέντρα σαν να γενήκανε πιο χλωρά, το αυγουστιάτικο κύμα σαν να αρμενίζει δροσερό μέσα στο πέλαγο, και αφρίζει φουσκωμένο από χαρά μεγάλη, το κάθε τι πανηγυρίζει και αγάλλεται. Ω! Τι θάνατος λοιπόν είναι αυτός, του γέμισε την οικουμένη και τις καρδιές μας με τη χαρά της Αθανασίας».
    Ένας από τους σύγχρονους λογοτέχνες, ο Νίκος Πεντζίκης λέει με νόημα: «γονατίζω στα πόδια, στα πόδια της παντοτεινής του μητέρας, κόρης, Παρθένου. Δέξου τις παρακλήσεις αναξίων σου ικετών, κορυφή δυσανάβατη στους λογισμούς, βάθος δυσθεώρητο στα άτια, καθέδρα βασιλική που βαστάζεις τον βαστάζοντα πάντα. Άστρο που φανερώνει τον ήλιο.
    Αγρέ που βλασταίνει την ευφορία της συμπόνιας. Τραπέζι στρωμένο με χορταστική αφθονία. Λιβάδι που ξανανθίζει τη δύναμη, αυτή του πασχαλιάτικου αμνού. Λιμάνι όσων κινδυνεύουν, πρεσβεία, μεσιτεία, εξίλασμα του κόσμου, λύτρωση ουρανός όλων των ημερών».
    Ο πεζογράφος Σπύρος Μελάς σε ένα πανέμορφο κείμενό του το 1949 γράφει, μεταξύ άλλων, «η λατρεία μας σε σένα είναι υφασμένη με αυτή την εθνική μας ύπαρξη. Μας παραστέκεις, μας σκέπεις, μας κραταιώνεις, γιατί πιστεύουμε σωστά. Πιστεύουμε πως δέχτηκες στα αγνά σου σπλάχνα τον Θείο Λόγο για να δώσεις το γήινο σχήμα στο λυτρωτή του κόσμου.
    Μαρτύρησες και πόνεσες μαζί του για τη σωτηρία μας. Και έζησες στερημένη τη γλυκιά μορφή του κάτω από τη στοργική φροντίδα του Ιωάννη, ως την ημέρα που έγειρες και εκοιμήθηκες τον μακάριο ύπνο της συντελεσμένης αποστολής, για να ανέβεις με τα φτερά των αγγέλων στην αιώνια δόξα του μονογενή σου».
    Έναν από τους πιο εκφραστικούς ύμνους στη Θεοτόκο έγραψε, τέλος ο Άγιος της λογοτεχνίας μας, όπως αποκαλεί ο Μιχαήλ Τρίτος, τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη. «Πηγή μου ζωηφόρος που δροσίζει με το βαθύ ποτάμι με τον νόμο σου τόσες ψυχές, δρόσισε και εμένα, την ψυχή μου. Είσαι εσύ η πόλις του Θεού και ακόμη το αγιασμένο σκήνωμα που ευφραίνονται τα ρεύματα κυλώντος ποταμού. Είθε στην καρδιά μου που έχει στραγγιστεί να δώσει ζωή και δύναμη η χάρη σου».


    Οι εικόνες της Παναγίας στην νεοελληνική ζωγραφική
    Μιλώντας για την παρουσία της Παναγίας στην νεοελληνική ζωγραφική ο καθηγητής του Τμήματος Ποιμαντικής και Κοινωνικής Θεολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης χαρακτηρίζει εντυπωσιακή την Παναγία Μυρτιδιώτισσα του Κωνσταντίνου Παρθένη στο Ναό του Αγίου Αλεξάνδρου Παλαιού Φαλήρου, ένα έργο του 1919.
    Σημειώνει ότι ανάμεσα στις τοιχογραφίες του μητροπολιτικού ναού Άμφισσας που αγιογράφησε ο Σπύρος Παπαλουκάς το 1927 δεσπόζουν οι αγιογραφίες της Πλατυτέρας και της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
    Εξάλλου, όπως λέει, ο Φώτης Κόντογλου που ταυτίζεται με την παράδοση ζωγράφισε περίπου 10 Πλατυτέρες Παναγίες, εκείνες δηλαδή που η μορφή τους απεικονίζεται στις κόγχες των ιερών ναών, αρχίζοντας το 1935 στο παρεκκλήσι Ζαίμη στο Ρίο Πατρών. Επίσης ζωγράφισε σκηνές από την ζωή της Παναγίας και την Κοίμηση.
    Πλήθος είναι και οι φορητές εικόνες που ζωγράφισε ο Αστεριάδης Αγήνωρ, ο Σπύρος Βασιλείου, ο Γεώργιος Γουναρόπουλος, ο Νίκος Εγγονόπουλος και άλλοι φημισμένοι ζωγράφοι. Την Πλατυτέρα, άλλωστε, ανέλαβε να ζωγραφίσει ο Γιάννης Καρούσος στον Άγιο Ανδρέα Πατρών και τον Άγιο Παντελεήμονα Αχαρνών.
    Η Παναγία στη συνείδηση του ελληνισμού
    «Ο ελληνικός λαός είδε πάντοτε με σεβασμό τη γαλήνια και πονεμένη μορφή της Παναγίας και το υπερύμνητο πρόσωπό της βρίσκεται βαθύτατα ριζωμένο στην εθνική και πνευματική του παράδοση. Η τιμή των Ελλήνων προς τη Θεοτόκο είναι πάντα συνυφασμένη με την εθνική τους ύπαρξη.

    Η Υπεραγία Θεοτόκος είναι η Παναγία του Γένους που έγινε ύμνος, δύναμη και ελπίδα, ιστορία και αγώνας στις κρίσιμες ώρες του Ελληνισμού» υπογραμμίζει, ο κ. Τρίτος και δεν παραλείπει να αναφέρει ότι στις 100 εκκλησιές που υπάρχουν στην Ελλάδα οι 80 φέρουν το όνομά της.
    Ο ίδιος τονίζει ότι στη συνείδηση του ελληνισμού η Παναγία είναι η μάνα της ρωμιοσύνης, η κυρά των αγγέλων, η Παναγία του έθνους και προσθέτει ότι η πιο τρανή απόδειξη του γεγονότος αυτού είναι η αυθόρμητη επίκλησή της στην ώρα του κινδύνου.
    Στα προσωνύμια που της αποδίδονται συμπεριλαμβάνει τη Μεγαλόχαρη, την Παντάνασσα, την Παρηγορήτρια, τη Λαοδηγήτρια, τη Σώτειρα, τη Θεία Σκέπη, το Αμάραντο Άνθος, τη Γλυκοφιλλούσα, την Ελεούσα, τη Γογργοεπήκοο, τη Δακρυροούσα, τη Ζωοδότρα, την Κοσμοσώτειρα, τη Χρυσοπηγή, τη Γιάτρισσα, την Ψυχοσώτρα, την Κεχαριτωμένη. Τονίζει, τέλος, με νόημα ότι η λίστα αυτή δεν τελειώνει ποτέ.

    Πηγή: Press Room