Category: ΑΙΓΥΠΤΙΩΤΕΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Ο Κώστας Φέρρης, Αιγυπτιώτης με λαμπρή καριέρα στον κινηματογραφικό και τηλεοπτικό χώρο, αποτελεί έναν από τους σπουδαιότερους σύγχρονους σκηνοθέτες. Η παρουσία του στην τέχνη έχει σφραγίσει το καλλιτεχνικό του «διαβατήριο» με περγαμηνές, διακρίσεις και εξαιρετικές κριτικές.

Γι αυτό και το Υπουργείο Πολιτισμού της Αιγύπτου, το Φεστιβάλ Μεσογειακού Κινηματογράφου Αλεξανδρείας και η Ένωση Συγγραφέων και Κινηματογραφικών Κριτικών της Αιγύπτου, αποφάσισαν να τον τιμήσουν φέτος με το Βραβείο για το Σύνολο του Έργου του, Life-Time Achievement Award, κατά τη διάρκεια τελετής στη Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας την 3η Οκτωβρίου 2023.

Ο Κώστας Φέρρης γεννήθηκε στις 18 Απριλίου 1935 στο Κάιρο της Αιγύπτου. Είναι Έλληνας και η οικογένεια του έχει κυπριακές και λιβανέζικες (από την οικογένεια Λαχούντ) καταβολές. Η παιδεία του ήταν προσανατολισμένη στο διεθνή ορίζοντα, αλλά βασισμένη στις ελληνικές ρίζες του. Σπούδασε στην Αμπέτειο Σχολή και στη Δραματική Σχολή του Τάκη Τσάκωνα, στο Κάιρο, στην Ανωτέρα Σχολή Κινηματογράφου, στην Αθήνα, και συνέχισε τις σπουδές του με stages στη Nanterre και στη Σορβόννη, στο Παρίσι. Απ’ το 1957 εγκαθίσταται στην Ελλάδα. Δουλεύει ως βοηθός σκηνοθέτη σε περισσότερες από 60 ταινίες μυθοπλασίας. Συνεργάζεται, ανάμεσα σε άλλους, με τους Μιχάλη Κακογιάννη, Νίκο Κούνδουρο, Τάκη Κανελλόπουλο, Γρηγόρη Γρηγορίου, Andrew Marton, James Neilson, Robert Aldrich, Edouard Molinaro, Richard Sarafian, Laszlo Benedeck, Richard Wilson, Pierre Kast, Jean-Daniel Pollet, κ.ά. Εντάσσεται στην ομάδα έρευνας για το ρεμπέτικο τραγούδι, και συγχρόνως δημιουργείται, με δική του κυρίως πρωτοβουλία, η Ομάδα για την ανανέωση του Ελληνικού Κινηματογράφου. Ίσαμε το 1967, σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, “Τα ματόκλαδά σου λάμπουν” (1961), ανώνυμα την ταινία “Ένας Ντελικανής” (1963), που υπογράφει ο συγγραφέας Μανώλης Σκουλούδης, και την πρώτη (με την υπογραφή του) ταινία μεγάλου μήκους, “Μερικές το προτιμούν χακί” (1965). Από πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια της εξορίας του στο Παρίσι (1967-1973), συνεργάζεται στενά με το Γάλλο σκηνοθέτη (και φίλο του από το 1962) Jean-Daniel Pollet. Μαζί του συμμετέχει ενεργά στο κίνημα του Μάη του 1968. Σ’ αυτό το χρονικό διάστημα γνωρίζεται επίσης με τους Volker Schloendorf, Werner Hertzog, Barbet Schroeder, Nicholas Ray, Samuel Fuller, Ruy Guerra, Anatole και Pascale Dauman και άλλους. Το σενάριο μιας ταινίας, μία όπερα και ένα ροκ-ορατόριο σφραγίζουν την Παρισινή του περίοδο. Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1973, σκηνοθετεί τις ταινίες: “Η Φόνισσα”, 1974, “Προμηθέας σε δεύτερο πρόσωπο”, 1975, “Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο”, 1978, “Ρεμπέτικο”, 1983 (Αργυρή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου, 1984 και Μεγάλο Βραβείο Φεστιβάλ Αλεξάνδρειας, 1985), και “Oh Babylon”, 1988, καθώς και εννέα τηλεοπτικές σειρές, συνολικής διάρκειας περίπου 120 ωρών, για την Ελληνική τηλεόραση, αλλά και περισσότερες από 80 ώρες μουσικών προγραμμάτων, ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικών και ερευνητικών ταινιών. Χαρακτηριστικές είναι οι σκληρές πολεμικές σκηνοθετών -κριτικών, στις οποίες ο Φέρρης πρωτοστατεί από το 1974 ως το 1990. Σκηνοθέτης και σεναριογράφος, κινηματογράφου, θεάτρου, πολυμέσων και άλλων θεαμάτων, λιμπρετίστας, στιχουργός, θεωρητικός του οπτικοακουστικού, παραγωγός ταινιών και μουσικών έργων, μοντέρ και ενίοτε ηθοποιός ή… τραγουδιστής, κατά καιρούς δημοσιογράφος, εκδότης, τηλεοπτικός παρουσιαστής και δάσκαλος σκηνοθεσίας, με τρία διεθνή βραβεία και περισσότερα από 30 εθνικά, μέλος της Ακαδημίας Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, ο Κώστας Φέρρης υπήρξε ένας από τους πλέον πολυπράγμονες κινηματογραφικούς δημιουργούς στη χώρα μας.

Τηλεοπτικές σειρές

“Οι Έμποροι των Εθνών”, 52 επεισόδια, ΕΡΤ, 1973-1974

“Μενεξεδένια Πολιτεία”, 30 επεισόδια, ΕΡΤ, 1975

“Η Ωραία Ελένη των γαϊδάρων”, 26 επεισόδια, ΕΡΤ, 1976

“Έρωτας και επανάσταση”, 6 επεισόδια, ΕΡΤ, 1978

“Έγκλημα στο Ψυχικό”, 20 επεισόδια, ΕΡΤ, 1979

“Οικογένεια Ζαρντή”, 14 επεισόδια, ΕΡΤ, 1982

“Απόδραση”, 13 επεισόδια, ΕΡΤ, 1985

“Ρεμπέτικο” η μίνι σειρά, 4 επεισόδια, ΕΡΤ, 1985

“Καίτη Γκρέϋ: Η ζωή μου” (Σαν παραμύθι), 280 λεπτά, ανέκδοτο

Μουσικές και θεατρικές τηλεοπτικές σειρές

“Η Συνέλευση των ζώων”, μουσικό παραμύθι σε video art, 30 λεπτά, ΕΡΤ 1982

“Κοινής αποδοχής”, μουσική-θεατρική σειρά 13 επεισόδια, ΕΡΤ 1989

“Έλα στο φως”, σε συνεργασία με τον Μίνω Βολανάκη, μουσική-θεατρική σειρά, 13 επεισόδια, ΕΡΤ 1990

“Απόψε στου Θωμά”, μουσική σειρά, 13 επεισόδια, ΕΡΤ 1990

Διακρίσεις και Συμμετοχές

*Μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου

*Πρόεδρος Κριτικής Επιτροπής, φεστιβάλ Βαλκανικού Κινηματογράφου, 1981

*Μέλος του Συμβουλίου του European Script Fund, 1996-1997 (Λονδίνο)

*Μέλος της Γαλλικής Εταιρίας θεατρικών Συγγραφέων (S.A.C.D.)

*Εκπρόσωπος της Ελλάδας στη FERA (Ομοσπονδία Ευρωπαίων Σκηνοθετών)

*Εισηγητής στο Ευρωκοινοβούλιο, 1996, για την Παιδεία του Οπτικοακουστικού Λόγου

Πηγές: Βιβλιονέτ.

Φωτογραφίες: Patris News / documento

Του Νικόλαου Νικηταρίδη

Με το θάνατο του Γιάννη έκλεισε ο κύκλος της λογοτεχνικής συντροφιάς του Νίκου Αρμαδώρου, η οποία πλέον θα συγκεντρώνεται, θα πίνει, τα κουβεντιάζει και θα γελά στα ουράνια αιγυπτιώτικα υψίπεδα…

Ο Γιάννης Παλαιορούτας γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1931, αλλά έζησε όλα τα μαθητικά του χρόνια στο Κάιρο. Αφού αποφοίτησε από την Αμπέτειο, πήγε στην Ελλάδα και σπούδασε στην ΑΣΟΕΕ, ενώ επιστρέφοντας στην αιγυπτιακή πρωτεύουσα απασχολήθηκε στην οικογενειακή επιχείρηση τυριών και βουτύρων.

Με τα Γράμματα ασχολήθηκε από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια, δημοσιεύοντας συνεργασίες του σε σχολικά περιοδικά και στο ¨Ελληνόπουλο¨. Το 1960 πρωτοδημοσιεύει διηγήματα στις ¨Λογοτεχνικές Σελίδες¨ της εφημερίδας του Καΐρου ¨Φως¨ και αργότερα στο αθηναϊκό περιοδικό ¨Παναιγύπτια¨ του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων. Το 2001 εξέδωσε το σύντομο κείμενο από μια διάλεξη ¨Περί οικολογίας θέματα και προβληματισμοί¨,το 2012 τη συλλογή διηγημάτων ¨Μπουλεβάρ Χάουσμαν¨ και το 2021 το ¨Η Φαρντούς¨. Έφυγε πλήρης ημερών στις 28/7/2023.

***

Μια πολυπράγμων προσωπικότητα με μια ενδιαφέρουσα ζωή!

***

Όσο παρατηρείται πληθυσμιακή πτώση του Αιγυπτιωτισμού, τόσο αυξάνεται η ανάγκη της προσπάθειας να συνδεθούν οι απανταχού Αιγυπτιώτες ανά τον κόσμο. Πολύ δε περισσότερο όταν έχουμε να κάνουμε με Αλεξανδρινούς που γεννήθηκαν, έζησαν θήτευσαν στα σχολεία της Αλεξάνδρειας, μορφώθηκαν, πέτυχαν και ανέβασαν τον πήχη της καταξίωσής τους, ψηλά. Τον θυμούνται όλοι όσοι παρακολούθησαν το έργο “Κωνσταντίνος Καβάφης – ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας” στο θέατρο Κνωσός να είναι με τα μάτια βουρκωμένα, και στο τέλος να μιλά με υπερηφάνεια και τα στήθια φουσκωμένα όλο καμάρι: “Είμαι Αλεξανδρινός, Αιγυπτιώτης του Τοσιτσαίου και του Αβερώφειου!”. Ας τον γνωρίσουν λοιπόν και οι νεώτερες γενιές των Αιγυπτιωτών, καθότι υπήρξε και Α΄ Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων

Ο Θεοχάρης Παπαμάργαρης γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, με καταγωγή από τη Λήμνο και την Κύπρο σπούδασε οικονομικά στο Λονδίνο, διετέλεσε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών, ενώ δίδαξε στο City of London College, στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στο Κολλέγιο Αθηνών. Κατά τη διάρκεια της επταετίας 1967-1974 ανέπτυξε έντονη αντιδικτατορική δράση με την αντιστασιακή οργάνωση “Δημοκρατική Άμυνα”, για την οποία και φυλακίστηκε, ενώ κατά τη Μεταπολίτευση υπήρξε Πρόεδρος της ΟΤΟΕ, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Συνασπισμού της Αριστεράς και της Προόδου ως ανένταχτος και Υπουργός Εργασίας, ενώ δραστηριοποιήθηκε και στον χώρο των ΜΚΟ.

Ακαδημαϊκή – Επαγγελματική Πορεία

Φοίτησε στην Τοσιτσαία Σχολή Αλεξάνδρειας (1944-1950) και στο Αβερώφειο Γυμνάσιο Αλεξάνδρειας (1950-1956). Πραγματοποίησε προπτυχιακές (BSc Economics) και μεταπτυχιακές (MSc Economics) σπουδές στα οικονομικά με ειδίκευση στη νομισματική και τραπεζική θεωρία στο London School of Economics and Political Science του Πανεπιστημίου του Λονδίνου. Παράλληλα, την περίοδο 1962-1963 εργάστηκε ως Λέκτορας στο City of London College. Με την επιστροφή του στην Ελλάδα το 1963, έγινε Τακτικός Βοηθός της Β’ Έδρας Πολιτικής Οικονομίας (1964-1968) στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όταν την έδρα κατείχε ο καθηγητής Ξενοφών Ζολώτας. Κατά την περίοδο 1968-1969 δίδασκε, επίσης, και στο Κολλέγιο Αθηνών. Προσελήφθη στην Τράπεζα της Ελλάδος το 1963 και εργάστηκε ως Οικονομολόγος στη Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών μέχρι και τη συνταξιοδότησή του το 2001 με τον βαθμό του Διευθυντή-Συμβούλου, με εξαίρεση την περίοδο 1969-1974 όταν είχε φυλακιστεί από τη Δικτατορία (1969-1972). Μετά την αποφυλάκισή του, εργάστηκε στην ελληνική τσιμεντοβιομηχανία “Τιτάν” (1973-1974). Κατά τη διάρκεια της φυλάκισής του από τη Δικτατορία, μετέφρασε αρκετά βιβλία στα ελληνικά, κυριότερα εκ των οποίων ήταν η “Οικονομική” του Paul Samuelson μαζί με τον καθηγητή Σάκη Καράγιωργα και η “Αλαζονεία της Δύναμης” του Αμερικανού Γερουσιαστή J. William Fulbright. Την περίοδο 1994-1997 ήταν Μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Διεπιχειρησιακού Συνδέσμου Βιομηχανικής και Επαγγελματικής Επιμόρφωσης (ΙΒΕΠΕ). Υπήρξε, επίσης, Ειδικός Σύμβουλος της Κυπριακής Τράπεζας Αναπτύξεως (Cyprus Development Bank – 1995-1996) για θέματα συνεργασίας Κύπρου-Παλαιστίνης.

Συνδικαλιστική – Πολιτική Δράση

Με την επιβολή της Δικτατορίας το 1967, εντάχθηκε στην αντιστασιακή οργάνωση “Δημοκρατική Άμυνα” και, μετά τη σύλληψη του Σάκη Καράγιωργα τον Ιούλιο του 1969, συλλαμβάνεται και ο ίδιος και κρατείται στα κρατητήρια της Αστυνομικής Διεύθυνσης Νέας Ιωνίας. Ακολουθεί η δίκη της αντιστασιακής οργάνωσης (“Δίκη των 35”) και η καταδίκη του από το Έκτακτο Στρατοδικείο σε πενταετή φυλάκιση, ποινή που θα εκτίσει έως την αποφυλάκισή του τον Νοέμβριο του 1972. Φυλακίστηκε διαδοχικά στις Φυλακές Αβέρωφ, Κορυδαλλού, Επταπυργίου και Κέρκυρας. Με την πτώση της Δικτατορίας και την ανάληψη της Πρωθυπουργίας από τον Κ. Καραμανλή, ανέλαβε Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομικών στην Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας του 1974, με Υπουργό τον Γιάγκο Πεσμαζόγλου. Με τη διενέργεια των εκλογών του Νοεμβρίου 1974 και τη λήξη της θητείας του στο Υπουργείο Οικονομικών, επανήλθε στην Τράπεζα της Ελλάδος και δραστηριοποιήθηκε στον χώρο του συνδικαλισμού. Εκλεγόταν επί σειρά ετών Πρόεδρος του Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης της Ελλάδος (1976-1985) και διετέλεσε δύο φορές Πρόεδρος της ΟΤΟΕ (1976-1979 & 1987-1989). Παράλληλα, υπήρξε Μέλος της Διοίκησης της ΓΣΕΕ (1983-1985 & 1989) και Μέλος του Γενικού Συμβουλίου της Τράπεζας της Ελλάδος (1982-1987) εκπροσωπώντας τους εργαζόμενους. Η περίοδος δραστηριοποίησής του συνδέθηκε με θετικές για τους εργαζόμενους εξελίξεις, όπως η θέσπιση της πενθήμερης εργάσιμης εβδομάδας. Ο ίδιος τοποθετούνταν πάντοτε υπέρ του ανεξάρτητου συνδικαλισμού, αντιπαρατιθέμενος στον κομματικό. Το 1989 ανέλαβε Υπουργός Εργασίας στην Κυβέρνηση Τζαννετάκη. Ήταν υποψήφιος βουλευτής και υποψήφιος βουλευτής Επικρατείας με τον Συνασπισμό στις εκλογές του Νοεμβρίου 1989 και Απριλίου 1990 αντιστοίχως, ενώ υπήρξε μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ως ανένταχτος (1989-1992). Την περίοδο 1998-2002 διετέλεσε Νομαρχιακός Σύμβουλος Αθηνών, εκλεγμένος με την παράταξη της Νομαρχιακής Αγωνιστικής Συνεργασίας (ΝΑΣ).

Άλλες Δραστηριότητες

Έντονη δράση ανέπτυξε και στον τομέα των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων, κυρίως στα ανθρώπινα δικαιώματα. Υπήρξε Πρόεδρος της Ελληνικής Επιτροπής Διεθνούς Δημοκρατικής Αλληλεγγύης (1990-2007), μέλος της Ελληνικής Επιτροπής Διεθνούς Ύφεσης και Ειρήνης καθώς και Μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής του Ευρωμεσογειακού Δικτύου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα (EΜHRΝ – 2003-2006). Ήταν, επίσης, ενεργό μέλος της κοινότητας των Αιγυπτιωτών Ελλήνων. Διετέλεσε Α’ Αντιπρόεδρος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων (1976-1990), ενώ το 1992-1993 υπήρξε ιδρυτικό μέλος και πρώτος Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Αιγυπτιώτικων Σωματείων Ελλάδας-Αιγύπτου (ΣΕΑΣΕΑ) και του Συνδέσμου Ελληνο-Αιγυπτιακής Φιλίας (ΣΕΑΦ). Το 1991 τιμήθηκε με το Παράσημο Α’ Τάξεως του Τιμίου Σταυρού του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Μάρκου από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Παρθένιο Γ’.

Στην ενημέρωση για τις πυρκαγιές από τον υπουργό Πολιτικής Προστασίας και Κλιματικής Κρίσης Βασίλη Κικίλια και τον αρχηγό του Πυροσβεστικού Σώματος Γιώργο Πουρνάρα συμμετείχε και ο καθηγητής Φυσικής της Ατμόσφαιρας και Κλιματολογίας Χρήστος Ζερεφός.

Ο καθηγητής στις δηλώσεις του τόνισε πως «κάθε χρόνο οι μέρες με υψηλές θερμοκρασίες θα είναι πιο πολλές», κάτι που σημαίνει πως θα πρέπει να είμαστε προετοιμασμένοι για καύσωνες διαρκείας. Γι’ αυτό και επεσήμανε πως «η κλιματική κρίση μάς οδηγεί σε εξ ανάγκης αναθεώρηση όλων των στρατηγικών.

Ξεκινώντας την ομιλία του ο κ. Ζερεφός είπε πως «η κλιματική κρίση ήρθε. Το 2023 θα πρέπει να το θυμόμαστε, όπως θυμόμαστε το ’21, το ’19 και το 2012» είπε ο κ. Ζερεφός. Ο διακεκριμένος επιστήμονας, αναφερόμενος εν συνεχεία στην αλλαγή που έχει σημειωθεί στο περιβάλλον τα τελευταία χρόνια, τόνισε ότι ο χάρτης επικινδυνότητας με βαθμό 5, πλέον είναι πιο συχνός απ’ ό,τι ήταν παλιά.

Οι συνέπειες του ήπιου χειμώνα

«Ο ήπιος χειμώνας είχε ως αποτέλεσμα να χάσουμε το μισό νερό φέτος και να μειωθεί η υγρασία του εδάφους, και αυτό διαμορφώνει μια κατάσταση που ευνοεί την εξάπλωση των δασικών πυρκαγιών. Τα δασικά οικοσυστήματα της Ελλάδας είναι από τα πιο ευαίσθητα στον κόσμο. Το δασικό οικοσύστημα είναι απαραίτητο. Εάν το προστατεύσουμε, υπάρχει ελπίδα να αναγεννηθεί» δήλωσε ο καθηγητής.

 «Εκτός από την πρόληψη, χρειάζεται και προσαρμογή για να προστατεύσουμε τα δάση»

«Δυστυχώς, το θέμα της προστασίας των δασών είναι πολύ δύσκολο. Εκτός από την πρόληψη, είναι και η προσαρμογή. Το κόστος της κλιματικής αλλαγής θα ξεπεράσει τα 700 δισ. ευρώ. Εάν προσαρμοστούμε μειώνεται στα 400 δισ. ευρώ» πρόσθεσε, λέγοντας ότι η γνώση, η ενημέρωση και η έγκαιρη παρέμβαση αποτελούν απαραίτητα στοιχεία για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών.

«Πλέον οι φλόγες φτάνουν το 1 χλμ. υψόμετρο»

«Η κλιματική κρίση δημιουργεί μια πλήρη αποσταθεροποίηση του κλίματος παγκοσμίως. Οι δασικές πυρκαγιές φτάνουν πια σε 1 χλμ. υψόμετρο, όπως σημειώθηκε στην Πελοπόννησο το 2007. Παλιότερα ήταν στα 500 μέτρα. Γι’ αυτό και η κλιματική κρίση μάς οδηγεί σε εξ ανάγκης αναθεώρηση όλων των στρατηγικών», τόνισε.

Κλείνοντας, υποστήριξε: «Οι αλλαγές είναι πολύ μεγάλες, όσο η ενέργεια που στέλνει ο ήλιος κάθε δευτερόλεπτο και πλέον καλούμαστε να τις αντιμετωπίσουμε».

***

Δρ Χρήστος Ηλ. Κολοβός, Διευθυντής Ορχήστρας

***

«Έφυγε» την προηγούμενη Δευτέρα 17^η Ιουλίου 2023, ο μουσικός, ερευνητής, τραγουδιστής και συνταξιούχος καθηγητής Βιολογίας Γιώργος Κωνστάντζος (73 χρόνων), από σπάνια ασθένεια στο αίμα.

Γεννήθηκε στα 1950 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Δημιούργησε πλουσιότατο αρχείο ελληνικής μουσικής, προσβάσιμο από όλους, συμπεριλαμβανομένων χιλιάδων τραγουδιών της νεοελληνικής έντεχνης μουσικής. Οι μονογραφίες και ανακαλύψεις του για την σπουδαία Ελληνίδα συνθέτρια Μαριώ Φωσκαρίνα – Δαμασκηνού (1850 – 1921), γνωστή στο Παρίσι με ανδρικό όνομα, ως Mario Foscarina – Damascino, τον διάσημο πιανίστα και παιδαγωγό του 19ου αι. Κάμιλλο – Μάριο Σταμάτη (1811 – 1870), δάσκαλο και του Σεν-Σανς, τον Λαυρέντιο Καμηλιέρη, οι πλήρεις κατάλογοι έργων των Λεβίδη, Λαμπελέτ, Αττίκ κ.ά., η μελέτη του «Φιλελληνική Μούσα», αλλά και η στενότατη συνεργασία με τους Θωμά Ταμβάκο και Θανάση Τρικούπη, «γέννησαν» τη συγγραφή πλήθους μελετών, έκδοση διαφόρων μοναδικών πραγματειών, όπως «Οι Μουσουργοί της Θράκης» (Αλεξανδρούπολη, 2013) και την ιστορική ενοποίηση των τριών αρχείων τους, που περιλαμβάνουν χιλιάδες άγνωστα επί το πλείστον τεκμήρια. Ο Κωνστάντζος υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Χορωδιακού Εργαστηρίου Αθηνών, του Εργαστηρίου Παληάς Μουσικής – στο οποίο οφείλουμε, προεξάρχοντος του Κωνστάντζου, την πρώτη ολοκληρωμένη ηχογράφηση του «Υμνου εις την Ελευθερίαν» με τον πιανίστα Αρη Γαρουφαλή, υπό την μπαγκέτα του Φιδετζή – κ.ά. Ηταν διδάκτωρ του ΤΜΣ του Ιονίου Πανεπιστημίου, μέλος της Χορωδίας της ΕΡΤ επί δεκαετίες και άλλων σχημάτων και συμμετείχε σε εκατοντάδες συναυλίες, διαλέξεις, συνέδρια και εκπομπές. Επιμελήθηκε επίσης πολλά βιβλία και δίσκους.

Γεννήθηκε στις 26 Αυγούστου 1943 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και απεβίωσε από καρκίνο στις 29 Μαΐου 2022.

Στην Αλεξάνδρεια, όπου είχε γεννηθεί, τον νεαρό Δάκη ανακάλυψε το ζευγάρι του ελαφρού τραγουδιού Τάκης Μωράκης και Νάντια Κωνσταντοπούλου. Το 1963, ο Δάκης ήρθε στην Ελλάδα και σχεδόν ένα χρόνο μετά άρχισε να τραγουδά σε χώρους διασκέδασης και θεαμάτων. Το 1964 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο στα αγγλικά με τίτλο «Deep in the heart of Athens» και ακολούθησαν δίσκοι που γνώρισαν αμέσως μεγάλη επιτυχία στα γαλλικά, ιταλικά και Αγγλικά. Ενδεικτικά οι επιτυχίες του εκείνης της περιόδου ήταν: Monsieur Cannibal, Tu Veux ou tu veux pas, Mourir ou vivre, Gaston. Μιλούσε έξι γλώσσες (ελληνικά, γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά και αραβικά), γεγονός που επέτρεπε να ερμηνεύει διεθνές ρεπερτόριο.

Το 1968 ηχογράφησε τον πρώτο του δίσκο στα Ελληνικά με τίτλο «Γεια σου σ′ ευχαριστώ» με τον συνθέτη Κώστα Ξενάκη και αμέσως μετά ακολουθεί η πρώτη του συνεργασία με τον Μίμη Πλέσσα και τις διαχρονικές επιτυχίες Τόσα καλοκαίρια και Εκείνο το πρωί στην Κηφισιά όπου η ανταπόκριση του κοινού τον τοποθέτησε γρήγορα στους πλέον περιζήτητους ερμηνευτές εκείνης της εποχής.

Συνεργάστηκε με Έλληνες συνθέτες όπως: Μίμης Πλέσσας, Γιάννης Σπανός, Γιώργος Κατσαρός, Γιώργος Χατζηνάσιος, Κώστας Χατζής, Αλέξης Παπαδημητρίου, Γιώργος Μανίκας, Χάρης Χαλκίτης, Βαγγέλης Πιτσιλαδής, , Γιώργος Θεοδοσιάδης κ.ά.

Είχε τραγουδήσει στίχους στιχουργών όπως Πυθαγόρα, Λευτέρη Παπαδόπουλου, Μάνου Ελευθερίου, Δημήτρη Ιατρόπουλου, Σώτια Τσώτου κ.ά.

Είχε πραγματοποιήσει πολλές ζωντανές εμφανίσεις σε χώρους διασκέδασης όπως: «Rex», «Diogenis Palace», «Νεράιδα», «Φαντασία», «Αστέρια», «Αθηναία», «Ribas» και συνεργάστηκε με τους Κώστα Χατζή, Μαρινέλλα, Γιάννη Πάριο, Χάρις Αλεξίου, και άλλους πολλούς. Σε διεθνές επίπεδο είχε συνεργαστεί με τους Rolling Stones, Σαρλ Αζναβούρ, Δαλιδα, Μίλβα, Τζο Ντασέν, Σασά Ντιστέλ και Ντέμη Ρούσσο, με τον οποίο ήταν ξαδέρφια.

Είχε συμμετάσχει σε πολλές θεατρικές παραστάσεις, στα Θέατρα Βέμπο, Παρκ, Κοτοπούλη – Ρεξ και αλλού. Επίσης, είχε εμφανιστεί σε τηλεοπτικές παραστάσεις και σε ελληνικές ταινίες όπως “Γοργόνες και μάγκες”, “Η θεία μου η Χίπισσα” κ.ά.

Εκπροσώπησε την Ελλάδα σε Διεθνή Φεστιβάλ Τραγουδιού, αποσπώντας διακρίσεις και βραβεία.

Βρισκόταν από το 1967 στην πρώτη γραμμή του ελληνικού τραγουδιού. Η δισκογραφία του αποτελείται από 39 LP & CD και 19 singles & 45άρια. Η τελευταία δισκογραφική του δουλειά ήταν το CD με τίτλο «Moments» (ΜΙΝΟΣ 2008) του Μίμη Πλέσσα όπου ο Δάκης τραγουδά σε 7 γλώσσες.

Και βέβαια ένα από τα πιο όμορφα τραγούδια, με τα οποία ο Δάκης έθεσε τον επίλογο της ζωής του, ήταν ¨Η Στιγμή” του Monsier Minimal. Μια ευλογημένη στιγμή για την μουσική βιβλιοθήκη, η συνεργασία των δύο καλλιτεχνών!

Σε σύντομο χρόνο θα παρουσιάσουμε τον Monsier Minimal, ο οποίος πρόσφατα ήταν στην Αλεξάνδρεια όπου τραγούδησε στα εγκαίνια της Νεκρόπολης του Σάτμπυ, προσκεκλημένος του καθηγητή αρχαιολόγου Κυριάκου Σαββόπουλου.

Του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου

Η Σοφία Γιαλουράκη αποτελεί παρελθόν, ως ένσαρκη οντότητα, εξακολουθεί όμως να είναι ισχυρώς παρούσα, ως έμψυχη, πνευματική προσωπικότητα. Διήγαγε βίο αξιοθαύμαστο με πλείστα ενδιαφέροντα και ιδιαίτερη προσήλωση στο εκπαιδευτικό της λειτούργημα. Ως συγγραφέας βούτηξε την πένα της στο μελανοδοχείο της ιστορίας και έπλασε μύθους και διηγήσεις για παιδιά, νέους και μεγάλους. Αναγνωρίστηκε, βραβεύτηκε, αγαπήθηκε κι έσκαψε βαθιά στις ψυχές των μαθητών της για να τους εφοδιάσει με αρετές, αρχές, αξίες και γνώση.

Την γνώρισα πριν από πολλά χρόνια και με τίμησε με τη φιλία της και την εμπιστοσύνη της. Στο σπίτι της στην οδό Ριζάρη 15, πίσω απ’ το Ίδρυμα Ερευνών, με προσκαλούσε τακτικά όπου εκεί  κάθε μήνα συναντιόταν με τους πρώην μαθητές της, που πλέον είχαν γίνει ενήλικες και της φερόντουσαν με ξεχωριστό σεβασμό και αγάπη, σαν να ήταν ακόμη στην τάξη.

Ήταν αυτή η σχέση αμοιβαία, καθώς κι αυτή απ’ την πλευρά της τούς έβλεπε σαν τους μικρούς μπόμπιρες που διαπαιδαγώγησε. Η «Γιαλουράκειος» μέθοδος όταν δίδασκε, δημιούργησε Ανθρώπους με ενσυναίσθηση και ελευθερία πνεύματος.

Στον ζεστό χώρο της, μου περιέγραφε τις συζητήσεις του αείμνηστου συζύγου της Μανώλη Γιαλουράκη με τον Νίκο Καζαντζάκη. Διηγήσεις για τον Νίκο Καββαδία και την ιδιότυπη «παραμυθία» του.  Εκεί είχε χειρόγραφα ποιήματα του Καβάφη και άκουσα πρωτόγνωρες ιστορίες για την Αλεξάνδρεια.

Το 2012 επιμελήθηκε το βιβλίο μου «Να Φοβάσαι τον Άνδρα…» και οι συζητήσεις μας ατελείωτες, για το αν θα βάλω τη λέξη «Άνδρα» που ήθελα ή «Άντρα» που ήθελε εκείνη στον τίτλο.  

Τι σύμπτωση τώρα να βρίσκομαι στην Πόλη που αγάπησε και μεγάλωσε, παρότι γεννήθηκε στο Κάιρο! Ακόμα πιο περίεργη η «ζαριά» της συγκυρίας, να βρίσκομαι στον «Ταχυδρόμο» που ο δικός της Μανώλης δημοσιογραφούσε, τότε που εκείνη  δημοσίευε σε συνέχειες στο «Φως» του Καΐρου τις ενδιαφέρουσες μυθοπλασίες της!

Υπήρξε μια σπουδαία γυναίκα, που έζησε με αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση.

Μια συνέντευξη που έδωσε στο «Αλεξανδρινό Ταχυδρόμο» και συγκεκριμένα στον Θανάση Κουτουπά, ας είναι το «Αντίο» της Σοφίας Γιαλουράκη, στην Αλεξάνδρειά της.

Στην πόλη των Αλεξανδρινών που αγάπησε και την αγάπησαν!

Αιώνια σου η Μνήμη, αξιαγάπητη φίλη Σοφία!

Συνέντευξη στον Θανάση Κουτουπά

«Γεννήθηκα στο Κάιρο όπου και τελείωσα το σχολείο. Σπούδασα αρχαιολογία στην Αίγυπτο, παιδαγωγικά στην Αθήνα και θεατρικό παιχνίδι στη Γενεύη. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκα στην Αλεξάνδρεια όπου διορίστηκα από το ελληνικό κράτος ως δασκάλα στα σχολεία της Ιμπραιμίας. Το Μανώλη το γνώρισα σε ένα πλοίο. Γύριζα από την Ιταλία με μια φίλη μου (τότε βλέπεις δεν πηγαίναμε με αεροπλάνα), η οποία μου έδειξε κάποιον από μακριά και μου είπε: «ξέρεις ποιος είναι αυτός; Ένας που διαβάζεις τα άρθρα του στην εφημερίδα. Είναι ο Μανώλης ο Γιαλουράκης, που είναι δημοσιογράφος στον Ταχυδρόμο». Τότε είχε βγάλει και τα πρώτα του βιβλία, τα ταξιδιωτικά. Εγώ εκείνη την εποχή έγραφα σε μια άλλη εφημερίδα, «το Φως», ένα μυθιστόρημα σε συνέχειες, που λεγόταν «η ξανθή Κυρά». Κατεβαίνω, λοιπόν, στην τραπεζαρία με τη φίλη μου να τον γνωρίσω, του συστήνομαι, και μου κάνει την εξής πρόταση: «θέλετε να γνωρίσετε τον Καββαδία;». «Γιατί είναι εδώ;». «Αμέ», μου απαντάει. Ανεβαίνουμε, λοιπόν, μια σκάλα και βλέπω εκεί τον Κόλια με έναν μπερέ. Με τον Μανώλη γνωρίζονταν πολύ καλά, αλλά εμένα, φυσικά, δε με ήξερε. Κάποια στιγμή ο Καββαδίας άρχισε να κουνάει μπροστά στα μάτια μου τα κλειδιά του, με κοίταξε και μου είπε, «πάρτε, κυρία μου, τα κλειδιά μου να πάτε στην καμπίνα μου με τον Μανώλη». Εγώ ξαφνιάστηκα και του λέω, «συγγνώμη, αλλά τον κύριο τώρα μόλις τον γνώρισα και μόνο ένα βιβλίο του έχω διαβάσει». «Γιατί πόσα βιβλία του πρέπει να διαβάσετε, για να πάτε στην καμπίνα μου; Ε, αφού λοιπόν δε θέλετε, καθίστε εδώ μαζί μου». Και άρχισε να μας διηγείται εκείνες τις φοβερές ιστορίες του. Ότι πήγαινε με μαύρες, με άσπρες, με ζώα, με ό,τι μπορείτε να φανταστείτε…Κατάπληκτη εγώ…Η άμοιρη, δεν ήξερα τότε….

Αργότερα, φυσικά, έμαθα ότι τα περισσότερα που έλεγε ήταν προϊόντα της φαντασίας του. Μετά έγινε φίλος του σπιτιού.
Ο Μανώλης, λοιπόν, ήταν εναντίον του γάμου και είχε βάλει στην εφημερίδα μια ανακοίνωση στην οποίο έλεγε ότι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να παντρεύονται, με το οποίο συμφωνούσα κι εγώ, γιατί πάντα πίστευα ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι αλλιώτικοι, δεν συμβιβάζονται εύκολα. Τελικά, ζήτησε να με παντρευτεί με έναν όρο: στο γάμο να μην έρθει κανείς και να μην το ανακοινώσουμε. Έγινε, λοιπόν, ένας υπέροχος γάμος στον Άγιο Σάββα, με κλειστές τις πόρτες, μας πάντρεψε δεσπότης και φυσικά δεν είχαμε κόσμο να κρίνει το νυφικό φουστάνι μου, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις. Όπως καταλαβαίνεις, όταν βγήκαμε από την εκκλησία και λέγαμε ότι παντρευτήκαμε, κανείς δε μας πίστευε. Έτσι, από την επόμενη μέρα ξεκίνησε ουσιαστικά η αληθινή μου ζωή. Με τον Μανώλη κάναμε πάρα πολλά πράγματα. Eκείνος μου άνοιξε τα φτερά. Δίπλα του, επίσης, σταμάτησα να γράφω, γιατί πίστευα ότι δύο συγγραφείς δε χωράνε στο ίδιο σπίτι. Πήρα, λοιπόν, την απόφαση και την ανακοίνωσα στην εφημερίδα. Οι συνάδελφοι ξαφνιάστηκαν. «Και τί θα τους κάνουμε τώρα τους ήρωες της ξανθής Κυράς;». Τους έβαλα, λοιπόν, όλους σε ένα πλοίο, το βύθισα και πάει, τελείωσε το μυθιστόρημα.

Τον Μανώλη το θαύμαζα πάρα πολύ. Ήταν πολύ του ταξιδιού και έτσι γνωρίσαμε σχεδόν όλον τον κόσμο. Περάσαμε υπέροχα. Και φυσικά γνώρισα την Αλεξάνδρεια των γραμμάτων. Εκείνος ήταν μέσα στα γράμματα, αφού έγραφε και ο ίδιος. Ο μόνιμος τσακωμός του ήταν με το Τσίρκα, εάν ο Καβάφης ήταν ομοφυλόφιλος ή πολιτικός. Μια φορά πήγε ο Τσίρκας στην εφημερίδα, τον άρπαξε από το πέτο και του είπε φωνάζοντας: «δεν θα μου καταστρέψεις εμένα τη θεωρία μου ότι ο Καβάφης ήταν πολιτικός». Αυτοί ήταν οι καβγάδες. Ωραίοι καβγάδες…

Ο Μανώλης, τότε, ήταν υπεύθυνος για τη φιλολογική σελίδα της εφημερίδας και πολλοί Αθηναίοι έρχονταν στην Αλεξάνδρεια να συνεργαστούν μαζί του. Έτσι γνώρισα πολλούς λογοτέχνες και ανθρώπους του πνεύματος, όπως τον Γιάννη το Μαγκλή, τον Γιώργο Σεφέρη με τη γυναίκα του και πολλούς άλλους. Όλοι αυτοί μαζεύονταν σε καφενεία, σε ζαχαροπλαστεία, και, κυρίως, στου Αθηναίου. Ήταν, βλέπεις, τόσο εύκολο να συναντήσεις κάποιον γνωστό στο κέντρο της πόλης.

Στην Αλεξάνδρεια ζήσαμε μέχρι το ’64, οπότε η εφημερίδα πλέον άρχισε να χάνει πελάτες και το σχολείο όπου δούλευα ως δασκάλα άρχισε να χάνει παιδιά. Έπρεπε, λοιπόν, να παρθεί μια απόφαση. Ο Μανώλης ήταν να πεθάνει. Ήρθαμε λοιπόν στην Ελλάδα, αλλά βρήκαμε δυσκολίες. Αυτό που με σόκαρε τα πρώτα χρόνια ήταν η αγένεια των ανθρώπων. Όταν μπήκα για πρώτη φορά σε ένα ταξί και μου είπε ο οδηγός «πού πάει η μαντάμ;» δεν μπορούσα να το πιστέψω. Δεν την αντέχω την αγένεια. Ο Μανώλης ταλαιπωρήθηκε πάρα πολύ στις εφημερίδες. Έβρισκε μεν δουλειά, αλλά στην Αλεξάνδρεια είχε μάθει διαφορετικά. Εδώ όπου πήγαινε του έλεγαν «θα γράφεις για τη Βουγιουκλάκη» και τους απαντούσε ότι ήξερε να γράφει μόνο πολιτικά και λογοτεχνικά άρθρα και ότι δεν ήταν δυνατόν ν’ αρχίσει να γράφει για τη Βουγιουκλάκη. Τελικά ανέλαβε διευθυντής στην εγκυκλοπαίδεια «Δομή» και ησυχάσαμε από τις εφημερίδες. Εγώ, διορισμένη στο δημόσιο, έκανα μια βόλτα στα σχολεία, τα βρήκα βρώμικα κι έδωσα παραίτηση. Στη συνέχεια, μεταξύ πολλών άλλων, δούλεψα στου Παναγιωτόπουλου, άνοιξα δικό μου νηπιαγωγείο, και οργάνωσα τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Όταν αργότερα έχασα τον Μανώλη, άρχισα να γράφω παιδικά βιβλία και άρθρα για το περιοδικό των Αιγυπτιωτών.»

Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 91 ετών, η γνωστή ηθοποιός και τραγουδίστρια Σούλη Σαμπάχ.

Η Αναστασία Χριστοδούλου (όπως ήταν το πραγματικό της όνομα) είχε γεννηθεί το 1932 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και μετά την επιλογή της να ασχοληθεί με τον χώρο του θεάματος, υιοθέτησε το καλλιτεχνικό ψευδώνυμο Σούλη Σαμπάχ (σ.σ. σημαίνει «φως της ανατολής, φως της αυγής» στα αραβικά). Ο πατέρας της καταγόταν από το Πολέμι της Πάφου και η μητέρα της από τη Χίο. Μετακόμισε στην Αθήνα τη δεκαετία του 1950 και άρχισε να τραγουδάει στο γνωστό κοσμικό κέντρο «Τζάκι».

Η πρώτη της εμφάνιση στον κινηματογράφο ήταν στην ταινία «Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο» μαζί με τους Τζένη Καρέζη, Βασίλη Αυλωνίτη και Μίμη Φωτόπουλο. Είχε εμφανιστεί επίσης σε δημοφιλείς τηλεοπτικές παραγωγές αλλά και σε σημαντικές παραστάσεις και επιθεωρήσεις. Ήταν σύζυγος του, επίσης ηθοποιού, Δημήτρη Νικολαΐδη.

Τη θλιβερή είδηση επιβεβαίωσε από την πλευρά του και ο πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών, Σπύρος Μπιμπίλας, με ανάρτησή του στο Facebook: «Ακόμα μία θλιβερή αποχώρηση.. Ακόμα μια σπουδαία κυρία του θεάτρου μας ταξίδεψε χτες βράδυ για το φως….Η Σούλη Σαμπάχ (κατά κόσμον Αναστασία Χριστοδούλου γεννημένη το 1932) η σπουδαία αρτίστα, που θριάμβευσε στην επιθεώρηση και στο τραγούδι (ποιος δεν θυμάται την τσιγγάνα να τραγουδά το θρυλικό «Γαρύφαλλο στ’αυτί» στην σπουδαία ταινία «Λατέρνα, Φτώχεια και Φιλότιμο»), που έζησε μια ζωή πλάι στον σύζυγο της, λαμπερό κωμικό Δημήτρη Νικολαΐδη, δεν είναι πια εδώ… Όσοι την γνωρίσαμε θα την θυμόμαστε για το μπρίο, το ταλέντο και την ευγένειά της. Την είχαμε τιμήσει στο ημερολόγιό του 2019 από το ΤΑΣΕΗ. Καλό ταξίδι αγαπημένη μας…»

Πηγή: Καθημερινή