Γιος του Αλέξανδρου Αγγλούπα και της Βερονίκης Ρουσόγλου, ο Νικόλας Αγγλούπας, με μικρασιατικές ρίζες, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια τις 20/8/1943 από εύπορη οικογένεια εμπόρων και εργοστασιαρχών, κάτι που του επέτρεψε να ασχοληθεί με την αγωνιστική οδήγηση.
Στην πόλη του Αλέξανδρου τελείωσε το γαλλικό σχολείο Saint Mark και το αγγλικό Saint George Commercial College, ενώ στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι για τρία χρόνια ολοκληρώνοντας τις σπουδές του στη Σορβόννη.
Στην Ελλάδα πια από το 1966, με προτροπή της παλαιότερης τότε γενιάς οδηγών που σύχναζαν στο ¨Βυζάντιο¨ στο Κολωνάκι, ξεκίνησε να αγωνίζεται από το 1967 ως το 1971, κι από το 1983 και ύστερα, κατακτώντας, εκτός των πολλών 2ων και 3ων θέσεων, 5 πρωταθλήματα ταχύτητας και 4 πρωταθλήματα αναβάσεων, έχοντας ως καλύτερη ανάμνηση τη νίκη στο σιρκουΐ της Βέροιας με Ford Cobra.
Παράλληλα ασχολήθηκε επιχειρηματικά με την γυναικεία ένδυση (Lucifer, Mia, κ.ά.), αλλά η μεγάλη του αγάπη έως σήμερα παρέμειναν τα αυτοκίνητα, αφού αγωνιζόμενος κατάφερνε με τα περάσματα του και τα εντυπωσιακά του αυτοκίνητα να ξεσηκώνει τους θεατές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ρεκόρ χρόνου στην ανάβαση Ριτσώνας, όπου το 1983 πέτυχε την καλύτερη επίδοση και μάλιστα υπό βροχή. Το ίδιο έκανε το 1989 με Lancia 037, όπως και το 1990 με Ford Sierra.
Γενικότερα, την εποχή της δόξας του θεωρούνταν από τους καλύτερους οδηγούς αγώνων, με τους συναδέλφους του και τους ειδήμονες να του προσδίδουν τον τίτλο του ¨τελευταίου τζέντλεμαν του χώρου¨.
Κώστας Φέρρης: Παιδικά καλοκαίρια στην Αίγυπτο των ονείρων μου
Ο σκηνοθέτης – σεναριογράφος Κώστας Φέρρης γράφει στο Documento με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου «Η γέφυρα των λεμονιών».
«Γύρισα όλο τον κόσμο, μα σαν και σένα, πατρίδα μου, δεν βρήκα πουθενά. Ούτε στην Ευρώπη ούτε στην Αμέρικα». Το τραγούδι αυτό του μεγάλου Σάγιεντ Νταρουίς έγινε γνωστό παγκοσμίως από την Νταλιντά, στ’ αραβικά τη λένε Νταλίλα, κι ήταν γειτόνισσά μου στη Σούμπρα του Καΐρου. «Σάλμα για σάλαμα, ρόχνα ου γκένα μπι σάλαμα». Γεια σας και πάλι γεια σας, φύγαμε κι ήρθαμε με υγεία. Θα μπορούσα να το έχω γράψει εγώ ή και οποιοσδήποτε άλλος Αιγυπτιώτης Ελληνας, που με τη σκέψη και μόνο της ζωής μας στην Αίγυπτο ταράζεται το στομάχι μας.
Δεν είναι μόνο οι κουραμπιέδες και τα «ατάγεφ» του Ραμαζανιού, δεν είναι μόνο η μυρωδιά της «κουζμπάρα» στη μολοχία, δεν είναι τα μπαχαρικά που δίνουν ζωή στο κεμπάπ, δεν είναι η υγρασία του Νείλου, δεν είναι που σκοτεινιάζει ο κόσμος στο χαμσίνι, δεν είναι η φωνή του χότζα που ψέλνει στη δύση του ηλίου το «Αλλάχ ου Ακμπαρ», δεν είναι οι ηλικιωμένοι που ξεκαρδίζονται με τ’ αράπικα καλαμπούρια που τα λένε νόκτες, δεν είναι η μεγάλη σκηνή των βεδουίνων που στήνεται για τους γάμους, δεν είναι ο χορός της κοιλιάς που προετοιμάζει τον γαμπρό και τη νύφη για τα επακόλουθα, δεν είναι η φωνή του «μουσαχαράτι» (του ξυπνητή), ανακατεμένη με τις φωνές του Αμπντελ Ουαχάμπ, της Ουμ Καλσούμ, της Λάιλα Μουράντ και του Αμπντελ Χαλίμ Χάφεζ. Είναι όλα αυτά μαζί κι εκατοντάδες άλλα, χαρακτηριστικά ενός λαού που γελάει, που δεν ξέρει τι θα πει κατάθλιψη, που χαίρεται τη ζωή του, που αγαπάει τον άνθρωπο, τη γυναίκα, τη μάνα και την αδελφή του, που επιβιώνει μ’ ένα σάντουιτς φούλια ή ταμίες (φαλάφελ) την ημέρα.
Είναι η ομορφιά αυτού του λαού που αγαπήσαμε και μας αγάπησε, που μας φωτίζανε τον δρόμο με κεριά αναμμένα για την περιφορά του Επιταφίου, που μαγειρεύαμε κάτι παραπάνω για να στείλουμε κι ένα πιάτο στη γειτόνισσα, που ρωτούσαμε γιατί δεν φάνηκε σήμερα ο «μπουάμπης» (θυρωρός), μήπως είναι άρρωστος και χρειάζεται βοήθεια, ενώ ο ίδιος ο θυρωρός (ο Αμ Γιούσεφ) όταν η μάνα μας έκανε δυο τρεις μέρες να τον στείλει να ψωνίσει ανέβαινε τη σκάλα στις μύτες των ποδιών του και πέρναγε μια λίρα κάτω από την πόρτα κι αμέσως το ’βαζε στα πόδια να μην τον δούμε και αισθανθούμε άσκημα.
Είναι ακόμη το «μααλές» (δεν πειράζει), το «μπούκρα» (και αύριο μέρα είναι), το «ουάλα ι χέμακ» (ούτε που να σε νοιάζει), το «αλά κέφακ» (κατά το κέφι σου) και σπανίως, σε στιγμές απελπισίας, το «μαφίς φάιντα» (δεν υπάρχει καμία ελπίδα), που και πάλι κρατούσε ένα δευτερόλεπτο κι αμέσως πιάναμε τ’ αυτοσαρκαστικά γέλια. Είναι η ακροβατική «σααμπάτα» για να πηδήξεις στο τραμ εν κινήσει, είναι ο έρανος για να πάρομε μια CocaCola στα τρία ή και στα τέσσερα, που τη λέγανε Κακούλα! Κι όταν ήρθε η Pepsi Cola, πώς να την προφέρεις, σε μια στιγμή γεννήθηκε η μετάφραση, «Πεπς Κακούλα!» Και πάλι γέλια.
Και φυσικά οι εκδρομές στο Barrage κι αν ξεφεύγαμε από τα βλέμματα των μεγάλων, νοικιάζαμε μια ώρα βαρκάδα στον Νείλο. Φυσικά, το σινεμά έπαιζε μεγάλο ρόλο στη ζωή μας. Από τα ναυτικά μιούζικαλ με την Εστερ Γουίλιαμς ίσαμε τις πρώτες ταινίες του συνομήλικού μας Ομαρ ελ Σερίφ, που έκλεψε την καρδιά της μεγαλύτερης σταρ, Φάτεν Χαμάμα, και μας στέρησε τα όνειρά μας από την ομορφιά της. Γιατί πάνω απ’ όλα, φυσικά, ήταν ο ανείπωτος και στερημένος έρωτας. Ερωτας μέσα από τις άσπρες ποδιές των κοριτσιών του Αχιλλοπουλείου, έρωτας για τη μελαγχολία του σούρουπου, έρωτας γι’ αυτήν τη χώρα, αυτό τον λαό, για τη δονούμενη φωνή του Γκαμάλ Αμπντελ Νάσερ που σου προκαλούσε ρίγη συγκίνησης.
Ενα ακόμη τραγούδι του Σάγιεντ Νταρουίς αναβίωσε πρόσφατα με την επανεκτέλεση του Χάμζα Νάμιρα. «Μπάλαντι για μπάλαντι, ουάνα νέφσι α ράουαχ μπάλαντι». Πατρίδα μου, ω πατρίδα μου, κι εγώ νιώθω πως θέλω να επιστρέψω στην πατρίδα μου.
Το εννοώ.
INFO Η «Γέφυρα των λεμονιών» γράφτηκε από τον Κώστα Φέρρη στη μορφή σεναρίου. Πρόσφατα, σε συνεργασία με την Πέρσα Κουμούτση, το μετέγραψαν στη μορφή νουβέλας. Εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ποταμός της Αναστασίας Λαμπρία και μέχρι στιγμής κέρδισε τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών και το βραβείο Νίκος Θέμελης από το περιοδικό «Αναγνώστης». Σε έξι μήνες εξαντλήθηκε η α΄ έκδοση και ήδη κυκλοφορεί στη δεύτερη. Συγχρόνως, μεταφράζεται στ’ αραβικά και τα γαλλικά.
Η ποιήτρια Ολυμπία Καράγιωργα γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1934 και σπούδασε στα Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Μανσούρας. Το 1956 ολοκληρώνει τις σπουδές της στην Κοινωνιολογία στο Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο του Καΐρου (AKC) – B.A. Sociology, Honours, στο οποίο λόγω της φυσικής της καλλονής είχε εκλεγεί ¨Μις Πανεπιστήμιο¨ το 1955. To 1957 με τη Standard International Fellowship φεύγει στην Αμερική όπου σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο του Stanford – Μ.Α. Creation Writing και English and American Literature. Το φθινόπωρο του 1969 φτάνει στην Ελλάδα όπου σπουδάζει θέατρο με τον ιδιαίτερο δάσκαλο Χρήστο Βαχλιώτη (μέθοδος Stanislavsky), κι αρχίζει να σμίγει με τους συγγραφείς και ποιητές που θα ξεκινήσουν τη γενιά του `60. Τα τελευταία χρόνια ζούσε μόνιμα στη Λέρο, το νησί της μητέρας της, όπου και πέθανε στις 5/1/2024.
Είχε επτά συλλογές στο ενεργητικό της, ήταν μεταφράστρια των Λόρκα, Καμί, Ουάιλντ, Λόρενς, Ευριπίδη, συγγραφέας τριών προσωπογραφιών (¨Βιρτζίνια Γουλφ¨, ¨Νιζίνσκι¨, ¨Γιώργος Σαραντάρης, ο Μελλούμενος¨) και τριών αυτοβιογραφικών βιβλίων, δύο για την Αίγυπτο κι ένα για Λέρο. Η τελευταία της ποιητική συλλογή ήταν το ¨Χειμώνας στη Λέρο¨ και η επανέκδοση είκοσι ποιημάτων του Ντέιβιντ Χ. Λόρενς σε μετάφραση δική της.
Η αλεξανδρινή αισθητική, το αιγυπτιώτικο στυλ και το μεσογειακό ταμπεραμέντο αποτελούν χαρακτηριστικά της συγγραφέως Ιωάννας Παπασιδέρη. Μια λογοτέχνις, στης οποίας το διανοητικό κύτταρο συστεγάζονται, η φαντασία, η έμπνευση και η μνήμη, απαραίτητη προϋπόθεση για να εκμεταλλευτείς” τα δύο πρώτα. Και αυτό πράττει ευφυώς και επαρκώς η πεζογράφος μας, με αποτέλεσμα η δεινή της γραφή να προσφέρει στη σύγχρονη ελληνική βιβλιοθήκη το βιβλίο της “Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί” που ξεχωρίζει με ιδιαίτερη επιτυχία. Με ρέουσα γλώσσα, ανεπιτήδευτο ύφος και θεματολογία που πηγάζει εκ των έσω σε αγαστή συνεργασία με την παρατηρητικότητα του περιβάλλοντός της, κατορθώνει να μας συναρπάσει με τα διηγήματα που καταθέτει προς πνευματική τέρψη, γνώση και απόλαυσή μας.
Η αλεξανδρινή συγγραφέας στο βιβλίο της “Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί” περιγράφει ανθρώπινες στιγμές, βιωματικές και μη, σε μια προσπάθεια κατανόησης του κόσμου, της ανθρώπινης φύσης, των διαφορετικών πολιτισμών, έτσι όπως αυτοί συνυπάρχουν ολοένα και περισσότερο. Θέματα όπως η ορφάνια, η διασπορά, οι κοινωνικοί συμβιβασμοί, ο έρωτας (πώς θα έλειπε αυτός;), η απώλεια θίγονται με διαφορετική ματιά κάθε φορά: σκωπτικά, εξομολογητικά ή απλώς περιγραφικά.
Η Ιωάννα Παπασιδέρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα κι έκανε μεταπτυχιακό στη Λιλ στις Επιστήμες της Αγωγής. Εργάστηκε ως βιβλιοπώλης, εκπαιδευτικός και μεταφράστρια. Εκανε δύο γάμους, με Γάλλο και Ιταλό, με τους οποίους απέκτησε τρία παιδιά. Ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Γνωρίζει πέντε γλώσσες. Εκπαιδεύεται στη λογοτεχνική μετάφραση από τα αραβικά. Η συλλογή διηγημάτων «Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί» είναι το πρώτο της βιβλίο, από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε στην Αλεξάνδρα Σκαράκη της Καθημερινής και αποτυπώνει με ανάγλυφο τρόπο την σκέψη της, σε μόλις 500 λέξεις όπως απαιτεί η συγκεκριμένη στήλη της προαναφερθείσας εφημερίδας.
Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό πλάι στο κρεβάτι σας;
«Ανθολογία σύγχρονης ποίησης νέων γυναικών του αραβικού κόσμου», «Τα πολλαπλά κάτοπτρα της μετάφρασης» (Μ. Παπαδήμα), «Η μνήμη του σώματος» (Α. Μοσταγάνμι).
Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που μάθατε πρόσφατα χάρη στην ανάγνωση ενός βιβλίου;
Στο βιβλίο «Περί τυφλότητος» του Σαραμάγκου, «αυτό είναι τυφλότητα: να ζει κανείς σ’ έναν κόσμο όπου η ελπίδα έχει τελειώσει».
Ποιο κλασικό βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα για πρώτη φορά;
«Εγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι.
Περιγράψτε την ιδανική αναγνωστική συνθήκη.
Ξαπλωμένη σε απόλυτη ησυχία.
Υπάρχουν βιβλία για τα οποία νιώθετε ενοχές που σας άρεσαν;
«Η γυναίκα του Καΐρου» (Νόελ Μπάρμπερ) μου απέδειξε ότι ίσως κάποια «ελαφρά» αναγνώσματα μπορούν να κρατούν αξιοπρεπή συντροφιά σε κάποιες συνθήκες. Επίσης διαβάζω ό,τι αφορά την Αίγυπτο των Ελλήνων, και δεν είναι πάντα αξιόλογα λογοτεχνικά.
Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σ’ ένα βιβλίο;
Οταν μου λέει κάτι αυθεντικό και καινούργιο, μια άλλη διάσταση, με απλότητα στην έκφραση.
Ποιο είναι το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσετε;
«Το σπίτι μόνο» (Κ. Δαμάτης).
Με ποιο τρόπο μπλέκονται οι διαφορετικοί πολιτισμοί μέσα στις ιστορίες σας και σε τι εξυπηρετεί;
Επειδή πρόκειται κατά βάση για ιστορίες πραγματικές, είτε δικές μου είτε άλλων, μέσα στα χρόνια όπου έζησα στην Αίγυπτο, στη Γαλλία και στην Ελλάδα, κι επειδή ο κύκλος μου υπήρξε πάντοτε πολυπολιτισμικός, έχω να διηγηθώ την κοινή πορεία του ανθρώπου ανεξαρτήτως φυλής και κουλτούρας. Τα πολιτισμικά στοιχεία αναφέρονται σαν καρύκευμα για ν’ αποδείξουν ακριβώς αυτή μου την πεποίθηση. «Είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι», όπως λένε οι Ιταλοί.
Με τι ματιά προσεγγίζετε την απώλεια, την ορφάνια, τον έρωτα, τη διασπορά;
Με σεβασμό, διάθεση κατανόησης και προσπάθεια αποδοχής. Ολα τα παραπάνω είναι συνθήκες που ενίοτε διαλύουν τον άνθρωπο, τον τραχύνουν. Το να συμφιλιωθεί, όσο μπορεί, κανείς μαζί τους χωρίς να χάσει την ψυχή του είναι για εμένα ένα δύσκολο στοίχημα αλλά και μονόδρομος, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Επίσης, ν’ αναδείξει το διαμάντι που απορρέει από τη δυσκολία.
Την Δευτέρα 11ης Δεκεμβρίου, στα Γραφεία της ΕΚΑ δεχθήκαμε μία ωραία επίσκεψη. Εισήλθε με το χαμόγελο και τη θετική της αύρα η Αλεξανδρινή πρώην Πρόεδρος Αποφοίτων Αβερωφείου κα. Αναστασία Μηλοπούλου. Μια γυναίκα της οποίας η επαγγελματική, κοινωνική και πολιτισμική δράση εκτείνεται σε υψηλό επίπεδο ποιότητας και αποτελεσματικής δημιουργίας. Η έκπληξη και η χαρά ξεχωριστή για μας, τόσο για την ωραία συζήτηση που πραγματοποιήθηκε στο γραφείο του Διευθυντή της Ελληνικής Κοινότητας κ. Γεωργίου Μπούλου, όσο και για το εορταστικό δώρο της. Μια πραγματεία για την «Ελληνική Εν Αιγύπτω Δημοσιογραφία 1830 – 1930» του Απόστολου Κωνσταντινίδη, εκδοθείσα το 1930. Το ανωτέρω πόνημα, παρέχει σπουδαίες πληροφορίες για την δραστηριότητα της ελληνικής δημοσιογραφίας στη Νειλοχώρα και βρίθει πληροφοριών για μια εποχή που πέρασε ανεπιστρεπτί, αλλά όμως άφησε στις γενιές που την ακολούθησαν τη σφραγίδα της σε όλους τους τομείς της κοινωνικής ζωής. Η κα. Αναστασία Μηλοπούλου συζήτησε επί μακρόν μαζί μας, προσφέροντάς μας τις γνώσεις της για ιστορικά γεγονότα και συμβάντα που έλαβαν χώρα στην πάλαι ποτέ Αλεξάνδρεια του κοσμοπολιτισμού! Όπως μας ανέφερε το δώρο της βγήκε από τη δική της βιβλιοθήκη για να μπει στα ράφια της δικής μας Κοινοτικής. Αν και οι περισσότεροι πάροικοι γνωρίζουν το παρελθόν και το παρόν της κας. Μηλοπούλου, αξίζει να παραθέσουμε το βιογραφικό της προς χάριν των νεότερων γενεών.
Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Είναι απόφοιτος του English Girl΄s College/ E.G.C Alexandria. Απολυτήριο: Αβερωφείου Σχολής Αλεξανδρείας με παράλληλες σπουδές. London University G.C.E / Λονδίνο. Β.Α. Πτυχίο Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ινστιτούτου – Σχολή Δοξιάδη.
Διετέλεσε Διευθύνουσα Σύμβουλος, Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος, Σύμβουλος & PR σε μεγάλες επιχειρήσεις στην Ελλάδα και την Αίγυπτο.
Διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου στην Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης – 0ρους Σινά«The Mount Sinai Foundation» (Αθήνα).
Υπηρέτησε ως Μέλος σε πολλούς Συλλόγους & Επιχειρηματικά Συμβούλια.
Διετέλεσε Μέλος της Οργανωτικής Επιτροπής των Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004» για τους Έλληνες του εξωτερικού.
Διετέλεσε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Συλλόγου Ελληνo-Αιγυπτιακής Φιλίας, Αθήνα.
Διετέλεσε στο Δ.Σ. & Ιδρυτικό Μέλος «Φίλοι του Συλλόγου Αστέγων Δήμου Αθηναίων».
Μέλος της “AL NOUR WAL AMAL ASSOCIATION” CAIRO – EGYPT Ίδρυμα Φώς και Ελπίδα για τυφλά κορίτσια – Κάιρο – Αίγυπτος
Μέλος του Δ.Σ. των Φίλων της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, Αθήνα.
Διοργάνωσε, ξεκίνησε, εράνους & φιλανθρωπικές εκδηλώσεις, διεύθυνε , συμμετείχε σε πολλές, εκθέσεις, συνέδρια, διαλέξεις, συναυλίες & πολιτιστικές εκδηλώσεις σε συνεργασία με κυβερνητικές αρχές, Ιδρύματα, Πρεσβείες, Unesco, Μουσεία κ.λπ. Συγκέντρωση δωρεών και συντονιστής για την Ελληνική «Δωρεά σε είδος – προθήκες» τυ αρχαιολογικού Μουσείου της Βιβλιοθήκης Αλεξανδρείας.
Δωρεές στη Bibliotheca Alexandrina – Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας Χίλιοι επτακόσιοι πενήντα (1.750) τόμοι από την οιοογενειακή βιβλιοθήκη. Πίνακας της Αλεξάνδρειας του γνωστού Έλληνα ζωγράφου Νίκου Αλεξίου.
Μπορεί κάποια γεγονότα από την Ελλάδα, να αναρτούνται στη σελίδα μας κάπως «ετεροχρονισμένα» λόγω συγκυριών, όμως η ουσία τους, η ισχύς τους και η συμβολική τους παρακαταθήκη, τα καθιστά διαχρονικά. Όπως την Επιμνημόσυνη Δέηση για τους Πεσόντες Αιγυπτιώτες κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο στην Αθήνα.
Μέσα σε μία συγκινητική ατμόσφαιρα, κάτω από την άψογη συνεργασία του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, του Πανελληνίου Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων Πολεμιστών και του Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αιγυπτιωτών Ελλήνων “Η Αποκατάστασις” πραγματοποιήθηκε στις 22 Οκτωβρίου 2023 στις 11:00 το πρωί η ετήσια εκδήλωση τιμής στο Ηρώο των Πεσόντων Αιγυπτιωτών Ελλήνων κατά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Ογδόντα ένα χρόνια συμπληρώθηκαν από την νίκη των συμμάχων στο Αιγυπτιακό έδαφος.
Ο κ. Μάρκος Μάστρακας καλωσόρισε τους προσκεκλημένους και ξεκίνησε η εκδήλωση. Ακολούθησε η επιμνημόσυνη δέηση από τον Πρωτοπρεσβύτερο π. Χαράλαμπο. Ο κ. Κώστας Μιχαηλίδης, Πρόεδρος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, παρουσίασε τον ομιλητή κ. Γιώργο Οικονομίδη Επίτιμο Πρόεδρο του Οικοδομικού Συνεταιρισμού Αιγυπτιωτών Ελλήνων “Η Αποκατάστασις”.
Ακολούθησε η απαγγελία ποιημάτων από την Αιγυπτιώτισσα ηθοποιό κ. Βαρβάρα Κυρίτση. Το Προσκλητήριο Πεσόντων εκφώνησε ο κ. Δημήτρης Δημητρίου μέλος του Δ.Σ του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων και τηρήθηκε ενός λεπτού σιγή εις μνήμην των Πεσόντων.
Απεύθυναν χαιρετισμό ο Δήμαρχος Κηφισιάς κ. Γιώργος Θωμάκος και ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Καΐρου κ. Χρήστος Καβαλής. Ακολούθησε τιμητική παρουσία και κατάθεση λουλουδιών στο Μνημείο από τις Αρχές και τους Προέδρους – Εκπροσώπους των Σωματείων.
Η τελετή έκλεισε με τον Εθνικό Ύμνο από την Φιλαρμονική του Δήμου υπό τη διεύθυνση του αρχιμουσικού κ. Γεωργίου Χίου, που σκόρπισε ρίγη συγκίνησης και υπερηφάνειας. Η άψογα οργανωμένη εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μία μικρή δεξίωση.
Στο ηρώο κατέθεσαν:
– Για την Ιερά Μητρόπολη Κηφισιάς-Αμαρουσίου & Ωρωπού ο Πρωτοπρεσβύτερους π. Χαράλαμπος.
– Ο εκπρόσωπος του Α/ΓΕΕΘΑ Ταξίαρχος ΠΑ (Ι) κ. Γ. Χριστοδούλου.
– Ο Πρόξενος Αιγύπτου Mr George Kallini.
– Για τις ΕΔ Αιγύπτου ο Colonel Magdy Radwan.
– Για τους Παλαιούς Αιγυπτιώτες Πολεμιστές ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων κ. Κώστας Μιχαηλίδης.
– Για τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Ιερολοχιτών – Ριμινιτών η Πρόεδρος κα Μαρία Βασσάλου.
– Για τους Βετεράνους του ΠΝ ο Αιγυπτιώτης Υποναύαρχος (εα) κ. Γεώργιος Σιδερής.
– Για τον Πανελλήνιο Σύνδεσμο Βετεράνων Αεροπορίας ο κ. Γιάγκος Βουτσινάς.
– Για τον Δήμο Κηφισιάς ο Δήμαρχος κ. Γιώργος Θωμάκος.
– Για τον Σύνδεσμο Αιγυπτιωτών Ελλήνων ο Επίτιμος Πρόεδρος κ. Φίλιππος Κοσσένας.
– Για την Ομοσπονδία Σωματείων Ελλήνων Αφρικής ο Πρόεδρος κ. Άρης Λυχναράς.
– Για τον Σύλλογο Ισμαηλίας η Σύμβουλος κα Μυρσίνη Σουλτανάκη.
– Για την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας ο κ. Κ. Καραβίας.
– Για την Ελληνική Κοινότητα Καϊρου ο Πρόεδρος κ. Χρήστος Καβάλης και η μεγάλη ευεργέτιδα κ. Αικατερίνη Σοφιανού.
– Για τον Ναυτικό Όμιλο Αιγυπτιωτών ο ôà κ. Γιάννης Διακομιχάλης.
– Για τον Σύλλογο Ελλήνων Καϊρου ο Πρόεδρος κ. Μιχάλης Μπίσκος.
– Για την Ένωση Π. Προσκόπων Αλεξανδρείας & Καϊρου ο Αρχηγός κ. Χρήστος Ευαγγέλου.
– Για τον Σύλλογο Αποφοίτων Σαλβαγείου Εμπορικής & Επαγγελματικής Σχολής Αλεξανδρείας ο κ. Γιάννης Γιάννακας.
– Για τον Σύνδεσμο Αποφοίτων Αβερωφείου Σχολής ο Πρόεδρος κ. Γιώργος Κατσίμπας.
– Για τον Σύλλογο Αμπετείου Σχολής ο κ. Γιώργος Καρκασίνας.
– Για τον Σύλλογο αποφοίτων Γυμνασίου Μανσούρας η Πρόεδρος κα Χαρίτου Πεκλάρη.
– Για τον Οικοδομικό Συνεταιρισμό Άστεως Αγυπτιωτών ο Πρόεδρος κ. Μάρκος Μάστρακας.
Η Αλεξάνδρεια εκτός από πόλη φιλοσόφων, συγγραφέων, ευεργετών και επιχειρηματιών, έχει γεννήσει και σπουδαίους καλλιτέχνες. Αν όμως ρωτήσεις του περισσότερους Αιγυπτιώτες, ποιος ήταν ο Αλεξανδρινός Γιάννης Ντεσσές, ελάχιστοι θα γνωρίζουν ότι υπήρξε ένας από τους σπουδαιότερους σχεδιαστές του κόσμου.
Ας δούμε λοιπόν μερικά στοιχεία της διάσημης προσωπικότητας, που έλαμψε στα μεγαλύτερα σαλόνια της οικουμένης.
Στις 6 Αυγούστου του 1904 θα ερχόταν στη ζωή, στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο Γιάννης Ντεσσές (Jean Dimitre Verginie Dessès) από Έλληνες γονείς.
Παιδί δημιουργικό, δραστήριο, καταπιανόταν με δεκάδες πράγματα. Μεταξύ άλλων, του άρεσε και να σχεδιάζει.
Μια μέρα ένα φόρεμα που πρόβαρε η μητέρα του, Βιργινία Ντεσσέ, παρουσίαζε πολλές ατέλειες στο ράψιμο. Η Μαρία δεν μπορούσε να πετύχει αυτό που ήθελε η κυρία της. Ο Γιάννης παρακολουθούσε με μεγάλη προσοχή. Το βλέμμα του δεν σταματούσε στις πτυχές του φορέματος που έβλεπε μπροστά του, αλλά προχωρούσε πολύ μακρύτερα, δημιουργώντας με την φαντασία του τις ιδανικές πτυχές και το ιδανικό σύνολο.
Έξαφνα είπε στην κυρία Ντεσσέ: «Μαμά εγώ θα σου δείξω πώς θα γίνει το φόρεμα». «Άφησέ μας να τελειώσουμε Γιαννάκη» του απάντησε η μητέρα του. «Μαμά έτσι που το φτιάχνετε το φόρεμα δεν θα τελειώσετε ποτέ. Αυτή η πιέτα δεν είναι στην θέση της και τα χαλάει όλα. Έπρεπε να είναι πιο ψηλά».
Τότε ο Γιάννης, μόλις 11 ετών, έσυρε την καρέκλα του κοντά στην μητέρα του και ανέβηκε πάνω όρθιος για να μπορέσει να επεξεργαστεί με άνεση το φόρεμα. Τα μικροσκοπικά δάχτυλά του άρχισαν να παίζουν με τις καρφίτσες και τις κλωστές με τόση δεξιοτεχνία που οι δύο γυναίκες ξαφνιάστηκαν. Μετά από λίγο κατάπληκτες κοίταζαν το φόρεμα που άρχιζε να παίρνει καινούργια όψη και να «πέφτει» υπέροχα στο σώμα της μητέρας του.
– Έτοιμο μαμά! αναφώνησε χαρούμενος ο μικρός.
– Δεν μου λες εσύ μικρέ μου κύριε πού έμαθες να φτιάχνεις φορέματα;
– Ξέρεις μαμά καμιά φορά … τα ζωγραφίζω στα τετράδια μου.
Εξαιρετικός μαθητής, ξεκίνησε να σπουδάζει νομικά, προκειμένου να ακολουθήσει καριέρα στο διπλωματικό σώμα, αλλά δεν ολοκλήρωσε τις σπουδές του, μιας και το πάθος του για τη μόδα τον κέρδισε ολοκληρωτικά. Εγκαταστάθηκε στο Παρίσι το 1924 και από το 1925 άρχισε να σχεδιάζει για τον οίκο ραπτικής Maison Jane. Το 1937 δημιούργησε το δικό του οίκο ραπτικής. Jean Dessès. Αγαπούσε την Ελλάδα και την Αίγυπτο. Μετά το τέλος του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου ταξίδεψε και στις δύο χώρες με αποτέλεσμα οι δημιουργίες να έχουν επιρροές από αυτά τα ταξίδια του. Δημιουργούσε κατά κύριο λόγο πτυχωτές βραδινές τουαλέτες από μουσελίνα και σιφόν (έχοντας έμπνευση από τα αρχαία ελληνικά και αιγυπτιακά ενδύματα), ολοκέντητα φορέματα, σύνολα από φορέματα με εφαρμοστά σακάκια και αέρινες φούστες.
Ευρωπαίες γαλαζοαίματες, ηθοποιοί του κινηματογράφου, σοσιαλιτέ της εποχήςεπέλεγαν τις δημιουργίες του Γιάννη Ντεσσέ. Ανάμεσα στις πελάτισσές του ήταν η ελληνική βασιλική οικογένεια (βασίλισσα Φρειδερίκη, πριγκίπισσες Ειρήνη και Σοφία), η Δούκισσα του Γουίντσορ, η γνωστή δημοσιογράφος Έλσα Μάξγουελ, η Τίνα Ωνάση, η Ρίτα Χέιγουορθ, η Μάρλεν Ντίτριχ, η Μαρία Κάλλας κ.ά.
Το 1962 σχεδίασε το νυφικό φόρεμα της πριγκίπισσας Σοφίας των Ελλήνωνγια τον γάμο της με τον πρίγκιπα των Βουρβώνων Χουάν Κάρλος, μετέπειτα βασιλιά της Ισπανίας.
Ο ταλαντούχος και δημοφιλής σχεδιαστής βλέποντας την τεράστια απήχηση που είχαν οι δημιουργίες του, αποφάσισε να επεκτείνει τον οίκο του, δημιουργώντας και μία εταιρία αρωμάτων που έφερε το όνομά του. Το 1946 δημιούργησε τα αρώματα Celui de Jean Dessès, Gymkana και Kalispera. Τρία χρόνια μετά, παρακολουθώντας τις ανάγκες της αγοράς, αποφάσισε την παραγωγή έτοιμων ενδυμάτων (prêt-à-porter) για την αγορά της Αμερικής.Το 1949 μάλιστα, προσέλαβε στην εταιρεία του ένα πολλά υποσχόμενο σχεδιαστή, τον Guy Laroche. Αλλά και ο Valentino, ξεκίνησε την καριέρα του δουλεύοντας με τον Ντεσσέ τη δεκαετία του 1950 και όπως αναφέρει ο ίδιος, αυτή η συνεργασία ήταν σταθμός για την εξέλιξή του.
Το 1956 στην Αθήνα άνοιξε σε συνεργασία με τον οίκο γουναρικών Σιστοβάρη τον Οίκο Σιστοβάρη-Dessès και τον επόμενο χρόνο σχεδίασε τις πρώτες στολές της νεοσύστατης Ολυμπιακής Αεροπορίας. Μέχρι το 1958, τα ρούχα του είχαν ονομαστεί κλασικά.
Υπήρξε εποχή – στην ακμή των εταιρειών του – που ο Γιάννης Ντεσσές απασχολούσε 200 εργαζόμενους και οι επιχειρήσεις τους έκαναν τζίρο 275 εκατομμυρίων γαλλικών φράγκων. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’60 άρχισε σταδιακά να απομακρύνεται από την υψηλή ραπτική και να επικεντρώνεται στο prêt-à-porter, επειδή πίστευε ότι «η υψηλή ραπτική είναι ξεπερασμένη και το πρετ-α-πορτέ είναι το μέλλον».
Το 1963, στα 60 του, λόγω της κακής κατάστασης της υγείας του μετακόμισε οριστικά στην Αθήνα και ασχολήθηκε με τον οίκο ραπτικής που είχε ανοίξει πριν από επτά χρόνια. Πέθανε στην Αθήνα στις 2 Αυγούστου 1970, σε ηλικία 66 ετών.
Ο Γιάννης Ντεσσές ανήκει στη μικρή ομάδα των couturier, όπως η Vionnet, ο Balenciaga και η Grés, τα ρούχα των οποίων συνδυάζουν τεχνικές δεξιότητες με την αισθητική γλυπτών. Τα χαρακτηριστικά της μεταπολεμικής φήμης του είναι εμφανή στο προπολεμικό έργο του. Ντραπαρίσματα, κορσέδες, μανίκια του κιμονό, αίσθηση ασυμμετρίας.
Το 2006, η Τζένιφερ Λόπεζ φόρεσε τουαλέτα του στην απονομή των Βραβείων Όσκαρ.
Αυτός ήταν συντομογραφικά ο Αλεξανδρινός Γιάννης Ντεσσές, ένας Αιγυπτιώτης που κατέκτησε την κορυφή της παγκόσμιας σχεδιαστικής τέχνης.
Ένα από τα σπουδαιότερα Φεστιβάλ Κινηματογράφου με ιστορία πολύχρονη, είναι αυτό της Αλεξάνδρειας Αιγύπτου. Την Κυριακή το βράδυ το κόκκινο χαλί είχε στηθεί στον προαύλειο χώρο της Βιβλιοθήκης , όπου κατέφθαναν εν μέσω χειροκροτημάτων τα αστέρια της 7ης Τέχνης.
Πολιτικοί, επιχειρηματίες, σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συγγραφείς, εικαστικοί και καλλιτέχνες πάσης φύσεως, στηνόντουσαν έμπροσθεν της πολυπληθούς ομάδας των δημοσιογράφων για να απαθανατιστούν στο 39ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, στην πόλη της ιστορίας που αποκαλείται Νύφη της Μεσογείου.
Όλος ο κόσμος, μια λαμπερή απεικόνιση της επικείμενης γιορτής, που επρόκειτο να πραγματοποιηθεί στην μεγάλη αίθουσα της ξακουστής Βιβλιοθήκης.
Για τους Αιγυπτιώτες η ανάγκη να παρευρεθούν στο Φεστιβάλ ήταν συναισθηματικά ισχυρή. Ένα δικό τους παιδί, ένα δικό μας παιδί, ένας έφηβος που παρά το φορτίο της πολύχρονης ζωής του, χαμογελούσε φαρδιά πλατιά σε όλους που έτρεχαν να φωτογραφηθούν μαζί του.
Κυρίες και κύριοι αναγνώστες, Κώστας Φέρρης το όνομά του και η πορεία του λαμπρή, με ένα έργο καλλιτεχνικό, που παραμένει αξιοζήλευτο και τον κατατάσσει στους σπουδαιότερους σκηνοθέτες εν ζωή.
Κι όταν το προανάκρουσμα σηματοδότησε την έναρξη, οι πάντες στάθηκαν σε στάση προσοχής για να ακουστεί ο Εθνικός Ύμνος της Αιγύπτου. Μετέπειτα, οι παρουσιαστές πήραν τα μικρόφωνα και το Φεστιβάλ πήρε την τροπή που άρμοζε σε μια κοσμοπολίτικη βραδιά. Ακολούθησαν δεκάδες νέες και νέοι με υπέροχα χορευτικά και χορογραφίες δεινών χορογράφων που καταχειροκροτήθηκαν απ΄ το κοινό.
Η κάθε βράβευση τελείτο με την ίδια διαδικασία. Οι παρουσιαστές ανέφεραν το ιστορικό και το λόγο για τον οποίο τον τιμούσαν και στη συνέχεια οι βραβευόμενοι ανέβαιναν επάνω στη σκηνή και λάβαιναν το λόγο.
Όταν ήρθε η ώρα να ακουστεί το όνομα Κώστας Φέρρης, η αίθουσα σείστηκε απ τα χειροκροτήματα του φιλοθεάμονος κοινού. Εκείνος συγκινημένος άφησε τη θέση του, όπου δίπλα του καθόταν η Θέσια Παναγιώτου, η αγαπημένη σύντροφος της ζωής του και σπουδαία συνθέτρια εξαιρετικών έργων και ανέβηκε κατασυγκινημένος τα σκαλιά της σκηνής.
Η διάσημη Λάϊλα Έλουι, η μεγάλη σταρ της Αιγύπτου τον χαιρέτησε ελληνικά για να τον τιμήσει κι εκείνος της απάντησε αιγυπτιακά ξεσηκώνοντας το πλήθος.
Πρωτίστως ο Κώστας Φέρρης ευχαρίστησε τον Πρέσβη της Ελλάδος στην Αίγυπτο κ. Νικόλαο Παπαγεωργίου που μετέβη απ΄ το Κάιρο στην Αλεξάνδρεια για να τον τιμήσει και επίσης είπε το αναμενόμενο «ευχαριστώ», που πάντα τονίζει προς την αγαπημένη του σύντροφο Θέσια.
Αναφέρθηκε στη Σούμπρα την περιοχή που μεγάλωσε στο Κάιρο, εκεί που χαράχτηκε και διαπαιδαγωγήθηκε η εφηβική του ζωή. Μίλησε από στήθους κι έβγαλε το συναίσθημά του με τον τρόπο που μόνο οι ακομπλεξάριστοι άνθρωποι μπορούν να εκφράσουν. Ένας καλλιτέχνης με μεγαλείο ψυχής και συνεισφορά τεραστία στην Τέχνη που υπηρέτησε πιστά δεκαετίες ολόκληρες και πάντα με επιτυχίες.
Στο τέλος, νέοι κυρίως – ιδιαίτερα τιμητικό αυτό – τον πολιόρκησαν για μια φωτογραφία, κι αυτός με το χαμόγελο δεν αρνήθηκε σε κανέναν.
Εκτός του Πρέσβυ της Ελλάδος στην Αίγυπτο κ. Νικόλαου Παπαγεωργίου, παρευρέθησαν η Διευθύντρια του Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας κα. Σταυρούλα Σπανούδη, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του «Πτολεμαίου» κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο πρώην διευθυντής του Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας κ. Βασίλειος Φιλιππάτος , ο συγγραφέας κ. Γεώργιος Κυπραίος και άλλοι.
Το Βραβείο Life-Time Achievement Award, το απονέμει το υπουργείο Πολιτισμού της Αιγύπτου στο Φεστιβάλ Μεσογειακού Κινηματογράφου Αλεξανδρείας και η Ένωση Συγγραφέων και Κινηματογραφικών Κριτικών της Αιγύπτου.
Ο Κώστας Φέρρης γεννημένος στον Κάιρο την 18η Απριλίου 1935, προέρχεται από οικογένεια με κυπριακές και λιβανέζικες καταβολές. Η παιδεία του ήταν προσανατολισμένη στο διεθνή ορίζοντα, αλλά βασισμένη στις ελληνικές ρίζες του.
Σπούδασε στην Αμπέτειο Σχολή και στη Δραματική Σχολή του Τάκη Τσάκωνα στο Κάιρο, στην Ανωτέρα Σχολή Κινηματογράφου στην Αθήνα, και συνέχισε τις σπουδές του με stages στη Ναντέρ και στη Σορβόννη, στο Παρίσι. Από το 1957 εγκαθίσταται στην Ελλάδα, με την παρένθεση 1967-1972 όπου εγκαταστάθηκε και δούλεψε στο Παρίσι. Εργάστηκε ως βοηθός σκηνοθέτη σε περισσότερες από 60 ταινίες μυθοπλασίας.
Συνεργάστηκε, ανάμεσα σε άλλους, με τους Μιχάλη Κακογιάννη, Νίκο Κούνδουρο, Τάκη Κανελλόπουλο, Γρηγόρη Γρηγορίου, Άντριου Μάρτον, Τζέιμς Νίλσον, Ρόμπερτ Άλντριχ, Έντουαρντ Μολινάρο, Ρίτσαρντ Σαραφιάν, Λάζλο Μπένεντεκ, Ρίτσαρντ Γουίλσον, Πιέρ Καστ, Ζαν-Ντανιέλ Πολέ κ.ά.
Εντάχτηκε στην ομάδα έρευνας για το ρεμπέτικο τραγούδι, και συγχρόνως δημιουργήθηκε, με δική του κυρίως πρωτοβουλία, η ομάδα για την ανανέωση του Ελληνικού Κινηματογράφου.
Το 1961 σκηνοθετεί την πρώτη του ταινία μικρού μήκους, «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν», που θ’ απαγορευτεί από την κρατική λογοκρισία της εποχής. Το 1965 σκηνοθετεί την πρώτη (με την υπογραφή του) ταινία μεγάλου μήκους, “Μερικές το προτιμούν χακί”. Την ταινία «Ένας ντελικανής» θα αναφέρει αργότερα (2004) στο βιβλίο του Γιάννη Φραγκούλη με τίτλο “Κώστας Φέρρης”, ως “την πρώτη απόπειρα εφαρμογής των ιδεών” της Ομάδας για τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο. Από πριν, αλλά και κατά τη διάρκεια της εξορίας του στο Παρίσι (1967-1973), συνεργάζεται στενά με τον Γάλλο σκηνοθέτη (και φίλο του από το 1962) Ζαν Ντανιέλ Πολέ. Μαζί του συμμετέχει ενεργά στο κίνημα του Μάη του 1968.
Μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα, το 1973, σκηνοθετεί πέντε ταινίες μεταξύ των οποίων το πολυβραβευμένο
«Ρεμπέτικο», 1983 (Αργυρή Άρκτος Φεστιβάλ Βερολίνου 1984, Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής Φεστιβάλ Βαλέντσια 1984, και Μεγάλο Βραβείο Φεστιβάλ Αλεξάνδρειας, 1985). Επίσης σκηνοθέτησε εννέα τηλεοπτικές σειρές, αλλά και περισσότερες από 80 ώρες μουσικών προγραμμάτων, ντοκιμαντέρ, εκπαιδευτικών και ερευνητικών ταινιών.
O Κώστας Φέρρης κυκλοφόρησε πρόσφατα το αυτοβιογραφικό του βιβλίο με τίτλο “Η γέφυρα των Λεμονιών” (εκδ. Ποταμός), το οποίο συνυπογράφει με την επίσης Αιγυπτιώτισσα και Καϊρινή, μεταφράστρια και συγγραφέα, Πέρσα Κουμούτση.
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας συγχαίρει τον πολυβραβευμένο Αιγυπτιώτη σκηνοθέτη κ. Κώστα Φέρρη και του εύχεται καλή συνέχεια στην τέχνη που υπηρετεί επί τόσα χρόνια με ξεχωριστή επιτυχία!
Η Γιούλη Τσακάλου δεν αποτελεί απλή περίπτωση λογοτέχνιδος που ασχολείται με τα Γράμματα και τις Τέχνες. Μέσα από την πένα της έχουν προβληθεί εκατοντάδες συγγραφείς, έχει πραγματοποιήσει αναρίθμητες κριτικές για νέους συγγραφείς και ποιητές, παρέχοντάς τους βήμα να εκφραστούν. Η κριτική της ματιά πάντα τεκμηριωμένη την καθιστά μία εκ των εγκυρότερων κριτικών στον χώρο της συγγραφής.
Γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και όπως η ίδια αναφέρει με υπερηφάνεια περισσή, «στην πατρίδα του Καβάφη, του ποιητή της καρδιάς της». Φοίτησε στο Αβερώφειο Λύκειο Αλεξανδρείας και στη Νομική Σχολή Αθηνών. Επί σειρά ετών εργαζόταν ως στέλεχος της ναυτιλιακής εταιρείας «LIBERTY MANAGEMENT S.A.». Διατηρεί από το 2011 μία από τις παλαιότερες βιβλιοφιλικές ομάδες στο Facebook, με το όνομα «ΒΙΒΛΙΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΕΙΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ», με αρκετά μεγάλο έργο στον χώρο του βιβλίου. Της έχουν παραχωρήσει συνέντευξη πάρα πολλοί συγγραφείς που έχουν αφήσει το στίγμα τους στην ελληνική και ξένη λογοτεχνία. Αρθρογραφεί στις εφημερίδες «Ελεύθερος Τύπος», «Athens Voice», καθώς και στα διαδικτυακά περιοδικά για το βιβλίο και τον πολιτισμό, «Διάστιχο» και «Fractal».
Η Γιούλη Τσακάλου, επί χρόνια κριτικός βιβλίων, αποφάσισε να περάσει στην άλλη όχθη, συγγράφοντας το δικό της έργο. Είναι σημαντικό το γεγονός ότι κατάφερε μέσα στα τελευταία χρόνια να προσεγγίσει προσωπικότητες των Γραμμάτων και των Τεχνών, και με καίριες ερωτήσεις να ξεκλειδώσει τις σκέψεις τους, τις περισσότερες φορές έχοντας την αποκλειστικότητα.
Στο πρόσφατης κυκλοφορίας βιβλίο της «Σκέψεις που έγιναν λέξεις», Εκδόσεων Πνοή, έγινε μια ανθολόγηση ορισμένων από τις συνεντεύξεις της, που αντιπροσωπεύουν ένα μεγάλο φάσμα ανθρώπων που αγαπούν το βιβλίο. Ανάμεσά τους, βραβευμένοι λογοτέχνες παγκόσμιου φήμης, Έλληνες συγγραφείς και πολιτικοί που με την παρουσία τους αφήνουν το αποτύπωμά τους στον τόπο μας.
Περιλαμβάνονται εξήντα πέντε συνεντεύξεις, σε μια ενιαία έκδοση, από κείμενα της Γιούλης Τσακάλου που δημοσιεύθηκαν στον Ελεύθερο Τύπο, στην Athens Voice, στο Diastixo.gr και στο Fractal.
Μεταξύ των προσωπικοτήτων που της παραχώρησαν συνέντευξη, είναι η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, κυρία Κατερίνα Σακελλαροπούλου, ο Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, ο Γραμματέας του ΚΚΕ κ. Δημήτρης Κουτσούμπας, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, κ. Γιάννης Στουρνάρας, και ακολουθεί ένας μακρύς κατάλογος από ανθρώπους του πνεύματος, όπως οι παγκοσμίου φήμης συγγραφείς Ντονάτο Καρίζι, Χοσέ Κάρλος Σομόθα, Λεονάρδο Παδούρα, Φερνάντο Αραμπούρου και τόσοι άλλοι.
Με κοινό παρανομαστή την αγάπη των συνεντευξιαζόμενων για το βιβλίο, η δημοσιογράφος-συγγραφέας Γιούλη Τσακάλου επεδίωξε με τον δικό της ξεχωριστό τρόπο να μας αποκαλύψει την ιδιαίτερη προσωπικότητα του καθενός από τους επίσημους καλεσμένους της. Το βιβλίο διαβάζεται με ενδιαφέρον, όχι μόνο ως σταχυολόγηση συνεντεύξεων σημαντικών ανθρώπων της εποχής μας, αλλά και ως φόρος τιμής σε κάποιους που έφυγαν όπως η κυρία Αλκη Ζέη και η κυρία Μαριάννα Βαρδινογιάννη.
Μέρος των εσόδων από τις πωλήσεις του βιβλίου διατέθηκε για τους σκοπούς του σωματείου «ΕΛΠΙΔΑ – Σύλλογος Φίλων Παιδιών με Καρκίνο.
Η συγγραφέας του βιβλίου θεωρεί ευλογία και τιμή για την εμπιστοσύνη που της έδειξαν άνθρωποι που εκτιμά, αγαπά και σέβεται, τους οποίους και ευχαριστεί στο τέλος του βιβλίου. Κάποιες από τις προσωπικότητες που της παραχώρησαν συνέντευξη και αναφέρονται στο βιβλίο είναι οι εξής:
Επίσης την τίμησαν με τις συνεντεύξεις τους οι κάτωθι: Κατερίνα Ν. Σακελλαροπούλου – Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης – Πρωθυπουργός, Δημήτρης Κουτσoύμπας – Γενικός Γραμματέας της ΚΕ του ΚΚΕ, Γιάννης Στουρνάρας – Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Μαριάννα Βαρδινογιάννη – Πρέσβειρα Καλής Θελήσεως της UNESCO και πρόεδρος του Σωματείου «ΕΛΠΙΔΑ – ΣΥΛΛΟΓΟΣ φίλων παιδιών με καρκίνο».
Η πρώτη επίσημη παρουσίαση του βιβλίου της έγινε την Τρίτη, 26 Σεπτεμβρίου 2023 στις 20:30, στον πολυχώρο IANOS (Σταδίου 26-Αθήνα). Για το βιβλίο και τη συγγραφέα μίλησαν οι: Πάνος Αμυράς, συγγραφέας, δημοσιογράφος-διευθυντής εφημερίδας «Ελεύθερος Τύπος», Ελεωνόρα Ορφανίδου, δημοσιογράφος του δημοτικού ραδιοφωνικού σταθμού Αθήνα 9,84, και ο Νίκος Θρασυβούλου, δημοσιογράφος. Ήταν μια επιτυχημένη εκδήλωση όπως άξιξε και αξίζει στην Αλεξανδρινή Αβερωφίτισσα Γιούλη Τσακάλου, για όσα έχει προσφέρει στα Γράμματα και τις Τέχνες.
Επειδή τα αθηναϊκά έντυπα αναφέρουν πλην της ΕΡΤ ως ημέρα βραβεύσης την 3η Οκτωβρίου, αναρτούμε την ίδια την ανάρτηση του Κώστα Φέρρη στον προσωπικό του λογαριασμό, που είναι η κάτωθι:
ΚΥΡΙΑΚΗ 1 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2023 Στην έδρα της Όπερας Αλεξανδρείας (Θέατρο Σάγιεντ Νταρουϊς) η πολυβραβευμένη σταρ του Αιγυπτιακού Κινηματογράφου Λάϊλα Έλουϊ (το γένος Καβουριάρη από την Ικαρία) θα απομείμει στον Έλληνα σκηνοθέτη Κώστα Φέρρη το βραβείο για το σύνολο του έργου του LIFE-TIME ACHIEVEMENT AWARD στα πλαίσια του Φεστιβάλ Μεσογειακού Κινηματογράφου Αλεξανδρείας στη διάρκεια του οποίου θα προβληθεί τιμής ένεκεν η ταινία ΡΕΜΠΕΤΙΚΟ σε ψηφιακή μορφή και στη μορφή του Director’s Cut.7
Αυτονόητον είναι ότι μάλλον του ιδίου του Φέρρη είναι η ορθή!
Στις 3 Οκτωβρίου, θα βρίσκεται στην Αίγυπτο, όπου θα τιμηθεί στο Μεσογειακό Κινηματογραφικό Φεστιβάλ Αλεξάνδρειας για το σύνολο του έργου του. Ο Κώστας Φέρρης δεν κρύβει τη συγκίνηση που «γίνεται αναστάτωση» για του λόγου του στην πατρίδα. Γιατί η Ελλάδα ήταν το όνειρο, αλλά «η Αίγυπτος παραμένει η ψυχή μου».
Κάθε επιστροφή στη γειτονιά όπου γεννήθηκες και μεγάλωσες κρύβει κάτι βαθύ. «Αυτή τη φορά θα είμαι στην Αλεξάνδρεια», λέει στην «Κ», όμως οι αναμνήσεις από την τελευταία επίσκεψη στη Σούμπρα του Καΐρου είναι νωπές κι ας πέρασαν χρόνια. Οταν έφτασαν με τη Θέσια Παναγιώτου, συνθέτιδα και σύντροφο στη ζωή, στην οδό Ελ Αζίζ 81, ο γείτονας που τον πλησίασε του είπε «κάπου σε ξέρω». «”Είμαι ο γιος της ράφτρας, που έμενα εδώ” απάντησα. Εβαλε μια δυνατή φωνή και κατέβηκε όλη η αυλή. Εφεραν γλυκά, άρχισαν τα σερμπέτια, οι γυναίκες τη ζαγρούτα, ξέρεις τη φωνή της χαράς και του γάμου».
Η Ούμα Σαλάχ, η μεγαλόσωμη γειτόνισσα που πρόσεχε τα παιδιά όλων που συνυπήρχαν αρμονικά: χριστιανοί, μουσουλμάνοι, Εβραίοι, δεν ήταν εκεί, ούτε ο γιος της, Σαλάχ, ο κολλητός του Φέρρη. Αναπολεί τα πρώτα χρόνια που τον φώναζαν «Κόφτα» – Κώστας στα αραβικά, αλλά επειδή ήταν κακόηχο καθιερώθηκε το χαϊδευτικό Τάκης.
Ο καταξιωμένος σκηνοθέτης, σεναριογράφος, θεατρικός συγγραφέας και στιχουργός μάς δέχτηκε στο σπίτι όπου ζουν με τη Θέσια στο Χαλάνδρι, την ημέρα που οι πλημμύρες ξέσπαγαν με άχτι σε όλη τη χώρα. Προτίμησε τη βεράντα του σπιτιού και τον ήχο της βροχής. Αφορμή για τη συνάντηση ήταν «Η γέφυρα των Λεμονιών» που συνυπογράφουν με την Πέρσα Κουμούτση (εκδόσεις Ποταμός). Ένα αφήγημα 303 σελίδων γεμάτο εικόνες, νοσταλγία, χιούμορ και αίσθημα. «Από σενάριο ξεκίνησε, σκόπευα να το κάνω ταινία, αλλά επειδή δεν έβρισκα εύκολα παραγωγό αποφάσισα να το κάνω μυθιστόρημα». Ζήτησε από την Πέρσα –συγγραφέα και μεταφράστρια αραβικής λογοτεχνίας, η οποία επίσης γεννήθηκε στο Κάιρο και φοίτησε στην Αμπέτειο Σχολή– τη μεταγραφή του αυτοβιογραφικού σεναρίου σε αφήγημα, γιατί όπως λέει στην «Κ», «ήμουν κολλημένος στη σεναριακή μορφή».
Αφορά τα 22 πρώτα χρόνια της ζωής του, με μυθοπλαστικά στοιχεία. Η εκδότριά του Αναστασία Λαμπρία επιμένει για τη συνέχεια και φαίνεται να τον έπεισε για τα επόμενα. Σήμερα, όμως, ταξιδεύουμε στη Σούμπρα. «Μια φτωχογειτονιά που δεν πάει το μυαλό σου ότι θα μπορούσες να ξεφύγεις. Σε ένα αδιέξοδο ήταν το σπίτι, στο οποίο μόνο ορόφους αλλάζαμε, από το ισόγειο στον πρώτο και μετά στον δεύτερο όροφο. Οι αλλαγές στους πάνω ορόφους ήταν κοινωνική άνοδος για τη μητέρα μου. Ζούσαμε ευτυχισμένα με Εβραίους, Μαλτέζους, Ιταλούς, Ελληνες. Από το αστικό Κάιρο μας χώριζε η γέφυρα των Λεμονιών».
Οι γονείς είχαν ρίζες από την Κύπρο και τον Λίβανο. «Η μάνα, γεννημένη στην Κύπρο, έλεγε πάντα ότι ήμασταν από πριγκιπική οικογένεια και με τους αδελφούς μου γελούσαμε». Αργότερα, από ξαδέλφη στην Αθήνα έμαθε ότι η ρίζα είναι η οικογένεια Λαχούντ, από τις παλαιότερες του Λιβάνου, όπως επιβεβαίωσε πριν από έξι χρόνια.
Ο πατέρας, μηχανικός πλοίων και μοτοσικλετών, πέθανε όταν ο Φέρρης ήταν 11 χρόνων. «Η μητέρα έραβε παιδικά κοστουμάκια για μεγάλα καταστήματα. Δεν μας πείραζε η φτώχια τότε, γιατί φτωχοί ήταν όλοι στην αυλή. Τους Ελληνες μας αγαπούσαν πολύ. Να σκεφτείς ότι τη Μεγάλη Παρασκευή στον Επιτάφιο, στους Αγίους Αναργύρους στη Σούμπρα, κάναμε περιφορά στο τετράγωνο και οι μουσουλμάνοι φίλοι έβγαιναν στα μπαλκόνια με κεριά να φωτίσουν τον δρόμο μας».
Οι δικοί του τον πείραζαν μικρό, «ότι γεννήθηκα πίθηκος επειδή ήμουν πολύ τριχωτός. Μετά από 40 μέρες έπεσαν, αλλά το αστείο κράτησε χρόνια. Στον πατέρα είχα αδυναμία. Ηταν αγαπησιάρης, Ρωμιός και λαϊκός. Αλλά και καλλιεργημένος. Με την παρέα του έπαιζαν Μότσαρτ, εκείνος με το μαντολίνο οι άλλοι με το βιολί». Το βαρύ ζεϊμπέκικο του πατέρα είναι η τελευταία ανάμνηση που κλείδωσε μέσα του, όσο οι αδελφοί Μανιταρά έπαιζαν μάγκικα, όπως έλεγαν τότε τα ρεμπέτικα. «Πρόσεξε, δεν είναι χορός για σαλτιμπάγκους», τον συμβούλεψε, «αλλά χορός αργός, όπως τον αισθάνεσαι, φτάνει να παρακολουθείς τον στίχο, όχι τη μουσική». Οταν αργότερα ασχολήθηκε με το ρεμπέτικο, κατάλαβε ότι είχε δίκιο. «Πέθανε στο Πορτ Σάιντ, είχε πάει να βρει δουλειά, στην ουσία είχε χωρίσει από τη μητέρα, δεν άντεχε την γκρίνια της. Ονειρευόταν να έρθει στην Ελλάδα. “Η Ελλάδα είναι μια μεγάλη θάλασσα” έλεγε».
Τριπλός έρωτας
Το δικό του όνειρο για την Ελλάδα ξεκίνησε από μια φωτογραφία. Μια συγγενής έστειλε φωτογραφία της κόρης της Γκλόρια, που ήταν μικρή τσαχπίνα, ξανθιά με μπούκλες, στη σχολική φωτογραφία, πίσω της μια εικόνα της Ακρόπολης. «Ετσι, 10 ετών αποφάσισα ότι αυτή θα παντρευτώ».
Σε ένα αδιέξοδο ήταν το σπίτι, στο οποίο μόνο ορόφους αλλάζαμε, από το ισόγειο στον πρώτο και μετά στον δεύτερο όροφο. Οι αλλαγές στους πάνω ορόφους ήταν κοινωνική άνοδος.
Ο έρωτας ήταν τριπλός γελάει ο σκηνοθέτης, στα 88 πια. «Ηταν ο έρωτας για την Ελλάδα, ο κυριολεκτικός έρωτας, που έφτασα στα 22 μου για να τον γνωρίσω, και ο έρωτας για το σινεμά». Μεγάλο κεφάλαιο στη ζωή του ήταν η Αμπέτειος Σχολή, που πήγαινε με τα πόδια διασχίζοντας τη γέφυρα των Λεμονιών κάθε μέρα. Ηταν τότε που αγόραζε με πάθος βιβλία, αγγλικά, γαλλικά και ελληνικά, για δυο γρόσια. Μια μέρα έπεσε στα χέρια του ένα βιβλίο με τίτλο «Ποιήματα» και το όνομα Αιμιλία Κούρτελη. Θυμάται την ιδιόχειρη αφιέρωση του ποιητή Σωτήρη Σκίπη «στην αγαπητή φίλη της μνηστής μου και φίλης της Δέσποινας Μαζαράκη» και το όνομά του. «Ποια είναι ρώτησα τον καθηγητή μου και εκείνος με προέτρεψε να αναζητήσω την “Ιστορία της Ελληνικής Λογοτεχνίας” του Δημαρά “ψάξε, κάτι θα βρεις”. Βρήκα το όνομα Αιμιλία Στεφάνου Δάφνη το γένος Κούρτελη».
Ο νεαρός Φέρρης λάτρευε τον Λορέντζο Μαβίλη, τον Καβάφη, ακόμη περισσότερο τον Καρυωτάκη και τα σονέτα. Γρήγορα άρχισε να γράφει ποιήματα, κάποια ερωτικά που έστελνε στον Γλαύκο Αλιθέρση στην εφημερίδα «Ημέρα της Αλεξάνδρειας». «Μου δημοσίευσε το πρώτο μου ποίημα γράφοντάς μου “συγχαρητήρια, Τάκη Ψαρρέ”, το ψευδώνυμό μου, “προχώρα ακάθεκτος”».
Στη Δ΄ Γυμνασίου άρχισε η ενασχόληση με τον κινηματογράφο. Ο Γιώργος Ιορδανίδης που είχε τον ερασιτεχνικό θίασο των αποφοίτων της Αμπετείου και έπαιζε στον αιγυπτιακό κινηματογράφο «με έφερε σε επαφή με το κομπαρσάδικο. Πήγαινα για να βλέπω πώς γυρίζονται οι ταινίες. Συνήθως οι Ελληνες υποδυόμασταν τους πελάτες των καμπαρέ ή χορεύαμε όταν έπαιζε η ορχήστρα. Επαιξα κομπάρσος σε πολλές αιγυπτιακές ταινίες αλλά και ελληνικές, όπως στο “Κυριακάτικο ξύπνημα” του Κακογιάννη». Ομως τρελαινόταν και για την όπερα, όπου επίσης έπαιξε κομπάρσος.
Θυμάται τη γνωριμία του με τη Λαμπέτη και τον Χορν, οι οποίοι τότε ήταν τρελά ερωτευμένοι και «μετά το γύρισμα στο στούντιο έτρεχαν στο ξενοδοχείο τους. Τότε γνώρισα τον Γ. Τσαρούχη, που ήταν σκηνογράφος της ταινίας. Με το θράσος της νιότης ζήτησα να βοηθήσει στον “Κόκκινο βράχο”, παράσταση που ανεβάσαμε για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Σε ακουαρέλες ζωγράφισε τον κόκκινο βράχο, μάλιστα το υπέγραψε και μου είπε “φύλαξέ το, γιατί με τα χρόνια θα αξίζει περισσότερο”».
Με τον Κούνδουρο
Το 1958, στην Ελλάδα πια, ο Κ. Φέρρης έγινε βοηθός του Κούνδουρου, ο οποίος τον γνώρισε στους Χατζιδάκι, Γιώργο Μακρή, Ρένο Αποστολίδη, Μίκη Θεοδωράκη κ.ά. Θυμάται ημερομηνίες και λεπτομέρειες από την Αθήνα, τον Μάη του ’68 στο Παρίσι, τις συνεργασίες με τους Ρόμπερτ Ολντριτς, Εντουάρ Μολιναρό, Ρίτσαρντ Σαρέιφιαν, Λάζλο Μπένεντεκ, Ρίτσαρντ Γουίλσον. Το χάπενινγκ που ετοίμαζαν με τον Σαλβαντόρ Νταλί. «Δεν έγινε ποτέ, όμως έζησα τη χαρά της δημιουργίας».
«Η ζωή μου είναι σαν ταινία» παραδέχεται και θυμάται τις πρώτες του. «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» το 1961, που απαγορεύτηκε από τη λογοκρισία της εποχής, το «Μερικές το προτιμούν χακί» και από το 1974 τις: «Φόνισσα», «Προμηθέας Δεσμώτης», «Δυο φεγγάρια τον Αύγουστο», «Ρεμπέτικο» και «Oh Babylon».
Το ευρύ κοινό τον αγάπησε με το «Ρεμπέτικο». «Ήταν η καταστροφή μου, γιατί ξύπνησε τη ζηλοφθονία. Η πρεμιέρα του “Ρεμπέτικου” προκάλεσε το μεγαλύτερο γιούχα όλων των εποχών στο φεστιβάλ της Θεσσαλονίκης. Ομως, στο φεστιβάλ του Βερολίνου απέσπασε την Αργυράν Άρκτο. Τότε την ανακάλυψαν σε Γερμανία, Ελβετία, Γαλλία, ακόμη και στην Αμερική. Εδώ πολεμήθηκε. Λέγανε ότι πήρα μια ερασιτέχνιδα για πρωταγωνίστρια. Μετά την προβολή, ο Ραφαηλίδης και ο Αγγελόπουλος, φίλοι και οι δυο, μου είπαν “καλά, ρε Φέρρη, εσύ ένας διανοούμενος κάνεις λαϊκίστικο κινηματογράφο;”. Εγώ στις ταινίες μου αφομοίωνα τα στοιχεία του λαϊκού κινηματογράφου και τα έβγαζα σε έντεχνο. Χρόνια αργότερα, ο Αγγελόπουλος είδε το “Ρεμπέτικο” στην τηλεόραση και παρότι ήταν αυτή η κόπια που παίχτηκε στη Θεσσαλονίκη μου είπε: “Αυτή είναι ταινία, αυτή έπρεπε να παίξεις στη Θεσσαλονίκη!”».
Τώρα έχει έτοιμα δύο σενάρια, τη «Γέφυρα των Λεμονιών» για την οποία ενδιαφέρθηκαν παραγωγοί από την Αίγυπτο και «Το τίμημα της ελευθερίας», για την ιστορία της Κύπρου από το 1955 έως το 1965. Ενα άλλο σχέδιο έστειλε στον φίλο του Φόλκερ Σλέντορφ (ο σκηνοθέτης της ταινίας «Ταμπούρλο»).
Στα 88, ο χρόνος δεν τον βαραίνει, «επειδή είμαι χορτάτος», γελάει αρχοντικά και προσθέτει: «Χτύπα ξύλο!». Τι είναι για εσάς η Αίγυπτος, ρωτάω. «Είναι η πατρίδα. Η Ελλάδα είναι αγάπη, θαυμασμός, έμπνευση. Η Αίγυπτος είναι χαμόγελο και αισθήσεις. Η όραση χορταίνει με τα παλάτια και τα αρχαία της, η όσφρηση με το κάρδαμο, τα μπαχαρικά, την υγρασία του Νείλου, οι γεύσεις με υπέροχα φαγητά της».
