Μπορεί η Ελληνική Παροικία στην Αλεξάνδρεια να έχει μειωθεί δραματικά, όσον αφορά στα πληθυσμιακά της νούμερα, όμως οι Ναοί της ποτέ δεν μένουν χωρίς πιστούς. Είτε λίγοι, είτε πολλοί, οι πόρτες τους θα είναι ανοιχτές και η βυζαντινή υμνογραφία θα ακούγεται απ΄ τα χείλη των Ιερέων και των ψαλτών. Πόσο μάλλον, όταν στην Πόλη αυτή εδρεύει επί αιώνες το Πατριαρχείο των Ελλήνων και της Ορθοδοξίας. Η Μεγάλη Παρασκευή, είναι η ημέρα της θλίψης, του πόνου και της βαθιάς ευγνωμοσύνης προς τον Κύριο, ο οποίος με την υπέρτατη Θυσία Του Σταυρώθηκε για να σώσει τον κόσμο. Πήρε επάνω Του τις αμαρτίες του καθενός μας κι οδηγήθηκε στον Τάφο, απ΄ όπου Αναστήθηκε ως Υιός του Θεού.
Ο Επιτάφιος του Ευαγγελισμού
Τη Μεγάλη Παρασκευή, η Ακολουθία χωρίζεται σε «Εγκώμια», σε τρεις στάσεις δηλαδή από μικρά τροπάρια τα οποία είναι γνωστά ακόμα και σε όσους είναι χριστιανοί «κατά παράδοση». Ο λόγος, φυσικά για τα: «Ἡ ζωὴ ἐν τάφῳ», «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι» και «Ὢ γλυκύ μου ἔαρ». Μόλις τα Εγκώμια ολοκληρώθηκαν ακολούθησε η περιφορά του Επιταφίου.
Ο Μακαριώτατος με την κρητική, καθάρια, ρωμαλέα φωνή του, δέσποζε εντός του Ναού καθώς υμνούσε τον Ιησού με τον σπουδαιότερο ίσως ύμνο της Χριστιανοσύνης ολάκερης: «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου. Καθελὼν τοῦ ξύλου, ὁ Ἀριμαθαίας, ἐν ταφῶ σε κηδεύει. Μυροφόροι ἦλθον, μύρα σοι Χριστέ μου, κομίζουσαι προφρόνως» έψελναν οι πιστοί ακολουθώντας τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέα της Ιεράς Συνόδου, τον Πανοσιολογιότατο Αρχιμανδρίτη και Σχολάρχη της Πατριαρχικής Σχολής κ. Ισαάκ, τον καλλικέλαδο ιεροψάλτη Κωνσταντίνο Παπαγγελή και όλους τους εκκλησιαζόμενους ορθοδόξους χριστιανούς.
Τι όμορφη εκείνη η στιγμή, που ο Πατριάρχης έραινε με ευλογημένα αρώματα τους πιστούς και σκόρπιζε επάνω τους τα κατακόκκινα λουλούδια του θρήνου και της Αγάπης. Κι όταν οι επίσημοι και θεσμικοί παράγοντες ανέλαβαν την περιφορά του Επιταφίου με τον Σταυρό του Μαρτυρίου να προηγείται, η μπάντα της Ελληνικής Κοινότητας έπαιζε τον θλιμμένο σκοπό της, ενώ οι πρόσκοποι με τα λυκόπουλα σε βήμα πομπικό, έδιναν τον ξεχωριστό τόνο στο όλο τελετουργικό της χριστιανοσύνης.
Το πλήθος ακολουθούσε την περιφορά του Επιταφίου με τον Μακαριώτατο επικεφαλής να συγκεντρώνει τα βλέμματα όλων επάνω του, καθώς ως Ιεράρχης της ορθοδοξίας με παγκόσμια εμβέλεια προσέδιδε ιδιαίτερη αίγλη, στην απεικόνιση της εκκλησιαστικής Ακολουθίας, μέσω της οποίας αναπαρίσταται η Ταφή του Κυρίου! Διασχίζοντας το προαύλιο του Πατριαρχείου ο Προκαθήμενος του Αλεξανδρινού Θρόνου, σταμάτησε κάποια στιγμή για να απευθυνθεί προς τους πιστούς που τον ακολουθούσαν.
Ανεφέρθη στην Υπέρτατη Θυσία του Χριστού, στα συναισθήματα που κατακλύζουν τους ανθρώπους όταν συλλογίζονται τα όσα υπέφερε ο Υιός του Θεού και υπερτόνισε με δάκρυα στα μάτια εξαιτίας της συγκίνησης, πώς όσο θα υπάρχει το πετραχήλι οι ναοί στην Αλεξάνδρεια θα έχουν πάντα θύρες ανοιχτές. Παράλληλα ευχαρίστησε τον Πρόεδρο της χώρας κ. Αμπντέλ Φατάχ Αλ Σίσι για την στήριξή του στην ελεύθερη άσκηση της χριστιανικής πίστης των εν Αιγύπτω Ορθοδόξων Χριστιανών και μετέφερε μέσω του Γενικού Προξένου – Πρέσβυ κ. Αθανασίου Κοτσιώνη τις ευχαριστίες του προς τη Μητέρα Πατρίδα, όπως επίσης ευχαρίστησε και τον Πρόεδρο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέα Βαφειάδη για την εξαίρετη συνεργασία τους.
Ιερά Μονή Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου.
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός, αναλαμβάνοντας πολλάκις να παίξει διπλούς ρόλους ένεκα ευαισθησίας και αφοσίωσης στο ιερό του καθήκον, όπως και του ιεροψάλτη όταν τούτο αποτελεί αναγκαιότητα, για μια ακόμη φορά υπήρξε συγκινητικός. Προσηλωμένος στον ιερατικό του στόχο και σκοπό, όρθιος, αγέρωχος υπηρέτησε την Θεία Ακολουθία μεταφέροντας στους πιστούς εντός του Ναού, συναισθήματα συγκίνησης, ταπεινότητας, σεβασμού και ερεθίσματα υψηλής πνευματικότητας.
Οι εκκλησιαζόμενοι με βαθύ αίσθημα ευθύνης και ευγνωμοσύνης προς τον Κύριο, να υπηρετήσουν το Θείο Λόγο και τας Γραφάς, έψαλλαν όλοι μαζί το « Ω Γλυκύ μου Έαρ. Στο ψαλτήρι εκτός των μαθητών της Πατριαρχικής Σχολής, η κα. Δέσποινα Σολομωνίδου και ο κ. Δημήτρης Στογιάννης, ενίσχυσαν εξαιρετικά το όλο τελετουργικό της Ορθοδοξίας.
Η Περιφορά του Επιταφίου στο Προαύλιο του Αγίου Σάββα θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη όλων μας, για την κατανυκτική αύρα που απλώθηκε στις ψυχές μας και τα υποδαυλιζόμενα συναισθήματα που δημιούργησαν οι Άγιες σκηνές στο μυαλό και την καρδιά μας.
Παρεκκλήσιο Αγίας Αικατερίνης
Ο ακούραστος ιερέας και εκπαιδευτικός Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, ανήκει σε μια ξεχωριστή κατηγορία κληρικών. Κατ αρχάς αποτελεί μία εκ των καλυτέρων «επενδύσεων» του Πατριαρχείου. Κατά δεύτερον προσφέρει έργο σε όλους τους τομείς. Στο Σχολείο διαπλάθοντας μαθητές, στο Γηροκομείο σε σταθερή βάση ευλογώντας και λειτουργώντας για τους ανήμπορους τροφίμους και βέβαια στο Ιερό Ναό των Ταξιαρχών και όπου αλλού χρήζει ανάγκης το ποίμνιο.
Στην Περιφορά του Επιταφίου στο Παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης η συγκίνηση περίσσευε καθώς εξωτερικευόταν στα βουρκωμένα μάτια των πιστών. Εκεί ήταν όλοι. Θεσμικοί παράγοντες, πρόσκοποι, λυκόπουλα, φιλαρμονική, Αλεξανδρινοί, μια μεγάλη πομπή να ακολουθεί τον Σταυρό και τον Επιτάφιο υπό την ευσεβή παρουσία του Πατέρα Πάνου Γαζή.
Απ όλες τις Περιφορές των Επιταφίων η συγκεκριμένη εμπεριείχε και μια ιδιαίτερη σκηνή. Ήταν εκείνη κατά την οποία οι τρόφιμοι του ΜΑΝΝΑ είχαν βγει στην μεγάλη βεράντα και από κάτω η βυζαντινή υμνολογία θώπευε τις καρδιές των συνανθρώπων μας της Τρίτης Ηλικίας.
Περιφορά στον Ναό Παμμέγιστων Ταξιαρχών
Οι πιστοί που διαβιούν στην Πόλη της Αλεξάνδρειας, έχουν την «πολυτέλεια» αν και λίγοι αριθμητικά να επιλέγουν Ναό για να εκκλησιαστούν. Και τούτο γιατί ο Πατριάρχης έχει αποφασίσει όλοι οι ναοί να είναι ανοικτοί. Επιλογή που προσδίδει στον Χριστιανισμό και Ελληνισμό αίγλη, κύρος, προβολή και υπευθυνότητα. Γιατί πολλοί εκ των συμπαροίκων μας δεν δύνανται να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις.
Έτσι λοιπόν Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, επανέλαβε την Ακολουθία της Μεγάλης Παρασκευής, στον Ιερό Ναό των Παμμέγιστων Ταξιαρχών, ύμνησε και πάλι τον Ιησού με το «Αἱ γενεαὶ πᾶσαι, ὕμνον τῇ Ταφῇ σου, προσφέρουσι Χριστέ μου» και ταρακούνησε όπως και στην προηγούμενη τελετουργία στην Αγία Αικατερίνη, την θύρα, ενώ με στεντόρεια φωνή φώναξε «Άρατε πύλας» και με το δικό του κέλευσμα οι πάντες πέρασαν κάτω από τον Άγιο Επιτάφιο.
Οι δύο γυναίκες Κωνσταντίνα Τερζή και Παρασκευή Διαμαντίδου σε ρόλο ιεροψαλτικό στήριξαν με τον καλύτερο τρόπο την Θεία Ακολουθία, ενώ οφείλουμε να απονείμουμε τα εύσημα και στην εκπαιδευτικό και σύζυγο του Πατέρα Πάνου Γαζή, κα. Ελένη Πανάρετου Γαζή, που με τα πέντε παιδιά της χρωματίζει με νιάτα τον Ιερό Ναό των Παμμέγιστων Ταξιαρχών και μάλιστα όταν οι μεγαλύτεροι υιοί της, βοηθούν τον πατέρα τους ιερέα στο να διακονεί το έργο του κληρικού, σε έναν τόσο ιστορικό Ναό των Ελλήνων της Αλεξανδρείας.
Σημαντική ήταν η ομιλία στο τέλος του Αιδεσιμολογιώτατου Πρωτοπρεσβύτερου π. Πάνου Γαζή, τονίζοντας την υποχρέωση όλων των συμπαροίκων μας, για να στηριχθεί ο Ελληνισμός και η Ορθοδοξία στην Πόλη της Αλεξάνδρειας.
Παρευρέθησαν στους Ιερούς Ναούς κατά την Μεγάλη Εβδομάδα
Παρά την καθοδική πληθυσμιακή πορεία της Αιγυπτιώτικης Παροικίας, οι Αλεξανδρινοί πιστοί τίμησαν την Ορθοδοξία και τους Ναούς τους. Αν αναλογισθεί κανείς, ότι ουδείς Ναός έκλεισε κατά την Μεγάλη Εβδομάδα, οι διασπαρθέντες συμπάροικοι χριστιανοί, προσέδωσαν ξεχωριστό χρώμα την Πασχαλινή περίοδο. Από τους πολιτειακούς και θεσμικούς παράγοντες της Παροικίας ήταν σημαντικό ότι, σε πλείστες περιπτώσεις, επισκέφθηκαν και εκκλησιάστηκαν στο σύνολο των Ναών. Προεξάρχοντος του Γενικού Προξένου – Πρέσβυ κ. Αθανασίου Κοτσιώνη μετά της συζύγου του Ιωάννας και του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, κ. Ανδρέα Βαφειάδη καθώς και του Πλοιάρχου και Συνδέσμου του Πολεμικού Ναυτικού κ. Κωνσταντίνου Βαρουξή μετά της συζύγου του Πλοιάρχου Αγγελικής, παρευρέθησαν ο Α΄ Αντιπρόεδρος της ΕΚΑ κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος, ο Γενικός Γραμματέας κ. Νικόλαος Κατσιμπρής, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, οι Κοινοτικοί Επίτροποι κ. Εμμανουήλ Τατάκης Οικονομικός Επόπτης, κ. Ευάγγελος Νεαμονίτης Αναπληρωτής Οικονομικού Επόπτη, κ. Βασίλειος Ζουές Κοινοτικός Επίτροπος μετά της συζύγου του Βίλλυς Πολίτου Γενικής Γραμματέως της Κοινότητας Καιρου, ο διευθυντής της ΕΚΑ κ. Γεώργιος Μπούλος μετά της συζύγου του Αλίν, ο Πρόεδρος υου Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Βύρων Βαφειάδης μετά της συζύγου του Αγγελικής, η κα. Αλίκη Αντωνίου Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων Αλεξανδρείας, η αρχαιολόγος κα Καλλιόπη Παπακώστα, τα προξενικά στελέχη κα. Μαρία Παυλίδου η οποία είναι και Γ. Γραμματέας της Κυπριακής Αδελφότητας μαζί με τον κ. Θρασύβουλο Μακρή, η Γενική Έφορος των Οδηγών κα. Μαίρη Κάβουρα, η διευθύντρια του Νηπιαγωγείου κα. Λένα Βοστάνη, η διευθύντρια του Γηροκομείου ΜΑΝΝΑ κα Αγγελική Νιάρου, ο διευθυντής του Δημοτικού Πρατσίκειου Τοσιτσαίου κ. Κωνσταντίνος Ρήγας, η Γραμματέας των Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητας κα. Μαίρη Μαυρίκου, οι επικεφαλής των Προσκόπων κ. Άρης Μαρκοζάνης και κ. Τζόνι Μύρος, οι εκπαιδευτικοί Γερασιμούλα Σταμούλη, το ζεύγος Δημήτρη Στογιάννη, ο πρώην Γ. Γραμματέας και Α΄ Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κ. Μιχάλης Αρσλανίδης, ο ιστοριοδίφης της Παροικίας κ. Κωνσταντίνος Βρουλιωτάκης, η υπεύθυνη Συσσιτίου κα. Σερίν Σακελλάρη, η υπεύθυνη των Κοινοτικών Ξενώνων κα. Ελένη Άστωρ, ο υπεύθυνος του Κοινοτικού γκαράζ κ. Γιώργος Άστωρ, κοινοτικοί υπάλληλοι και εργαζόμενοι, επιχειρηματίες της κοινωνικής ζωής του τόπου, εκδρομείς εξ Ελλάδος και πολλοί άλλοι.
Όσοι πιστεύουν ότι ο Χριστός Σταυρώθηκε μία φορά, πριν από χίλια εννιακόσια ενενήντα εννέα χρόνια, πλανώνται πλάνην οικτρά. Ο Ιησούς Σταυρώνεται καθημερινά απ’ άκρη σ άκρη αυτού του κόσμου. Σταυρώνεται από γονείς, από παιδιά, από φίλους, από ιερείς, από πολιτικούς, από δικαστές, από ιδιώτες, από δημοσίους λειτουργούς, από χορηγούς, από ευεργέτες, από κάθε ανθρώπινη φυλή, λαό, έθνος, πολιτεία.
Σταυρώνεται όσο ο κομπασμός, ο ξερολισμός, η αδιαφορία, ο πόλεμος, η υστεροβουλία και η αναισθησία επικρατούν στον πλανήτη μας.
Σταυρώνεται όταν οι άνθρωποι συγχέουν την Εξουσία με τη Δύναμη. Όταν αγνοούν ότι η πρώτη απ’ την δεύτερη πόρρω απέχει. Άλλωστε εξουσία τι είναι; Τα χρήματα, οι βαθμοί, τα αξιώματα, οι επωμίδες, ακόμα κι ένα όπλο που σε σημαδεύει ο σκοπευτής, εκείνη τη στιγμή του παρέχει εξουσία. Αν όμως, ο εφοπλιστής χάσει τα καράβια του, ο βαθμοφόρος τους βαθμούς του, ο τραπεζίτης την τράπεζά του και ο αξιωματούχος τα αξιώματά του, τότε η εξουσία δεν υφίσταται. Συνεπώς η εξουσία είναι κάτι τρίτο, έξω απ΄ την ανθρώπινη φύση.
Η Δύναμη όμως είναι κάτι εσώτερο. Η καλλιέργεια της ψυχής, η διαμόρφωση ηθικής συνείδησης, η αλληλεγγύη, η μόρφωση [όχι τα πτυχία], η γνώση, η ενσυναίσθηση, το θάρρος, ο αυτοσεβασμός και η αυτοβεβαίωση καθώς και πολλά άλλα, που ενισχύουν την προσωπικότητα και δεν την στοιχειώνουν.
Η Δύναμη πηγάζει από μέσα μας και φωτίζει τα πρόσωπά μας. Γι αυτό εκείνος που είναι βαθιά ενδυναμωμένος μπορεί να σηκωθεί όσες φορές και να γονατίσει.
Τι αξία έχει ένας ιερέας, όταν κομπορρημονεί, αντί να διδάσκεται από τη σιωπή του Κυρίου επάνω στο Σταυρό; Τι αξία έχει ένας δικαστής όταν τιμωρεί τον φτωχό και απαλλάσσει τον πλούσιο; Τι αξία έχει ένας δάσκαλος όταν κοιτά το χρονόμετρό του πότε θα σχολάσει; Τι αξία έχει ένας ζάμπλουτος όταν εκπαραθυρώνει έναν καταχρεωμένο γονιό από το σπίτι του; Τι αξία έχει ένας πολιτικός όταν όλα όσα υπόσχεται προεκλογικά τα ανατρέπει μετεκλογικά; Τι αξία έχει ένα βαθμοφόρος όταν αδιαφορεί στον πόνο του κατωτέρου του, αλλά κλίνει το γόνυ στον ανώτερό του. Και τι αξία έχει άραγε ένας πάροικος, όταν δικαιολογεί το φθονερό κουτσομπολιό, με τη ρήση «μικρό χωριό κακό χωριό;»
Ο Χριστός δεν δίδαξε κομπορρημοσύνη, αλλά σεμνότητα. Η Σταύρωσή Του δεν είναι θεατρική παράσταση αλλά βύθισμα στα κατάβαθα της ύπαρξης. Τον ακολουθούσαν φτωχοί, ζητιάνοι, λεπροί, πόρνες, περιθώρια της ζωής, άνθρωποι διαλυμένοι. Δίδαξε Αγάπη. Όχι επιτηδευμένη ευεργεσία. Πως μπορείς να θεωρείς ότι πράττεις χριστιανική πράξη όταν διαφημίζεις την προσφορά σου προς έναν οίκο ευγηρίας; Όταν αδέλφια δεν καλημερίζονται από πού προκύπτει ότι η μετάνοια ενώπιον μιας εικόνας είναι αποδεκτή από τον Μεγαλοδύναμο; Από πού εκπορεύεται το δικαίωμα ενός κατ επίφασιν χριστιανού, να θέτει το μάτι του στην κλειδαρότρυπα της ψυχής του άλλου και να γίνεται κατήγορος, όταν ο ίδιος πράττει ακριβώς όσα κατηγορεί, στην δική του προσωπική ζωή;
Ουδείς είναι Χριστιανός αν δεν εμπεριέχει στα σωθικά του την έννοια της Αγάπης. Όταν ο έχων δύο χιτώνας δεν δίνει τον έναν. Όταν αποθησαυρίζει πλούτο ενώ ο διπλανός του οδηγείται στο θάνατο απ’ την πείνα. Χριστός σημαίνει Αγάπη και τίποτε άλλο. Γιατί η Αγάπη τα εμπεριέχει όλα. Την δημιουργία, τη φιλία, την προσφορά, την αλληλεγγύη, τον έρωτα, τη γνώση, το έλεος, τη συγχώρεση. Αλήθεια ποιος έχει το θράσος να αυτοαποκαλείται χριστιανός, όταν δεν συγχωρεί τα εξ αίματος ή εκ συγκυρίας αδέλφια του;
Για συγχώρεση και Αγάπη μίλησε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας το πρωί της Παρασκευής στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. Με έναν λόγο καταπέλτη, μας θύμισε ότι η Αφρική πεινά, διψά, υποφέρει, στενάζει. Μέσα από το σπουαίο ιεραποστολικό του έργο, μας υπενθύμισε τον πόλεμο και τα χιλιάδες θύματα. Αναφέρθηκε στον πόνο των δυστυχισμένων ανθρώπων και μας τόνισε ότι ο Χριστός δεν είχε πουθενά να ακουμπήσει, παρά μόνο στον Πατέρα Του και στην Αποστολή Του να σώσει τον κόσμο.
Η στιγμή που ο Μακαριώτατος, κράτησε βουρκωμένος το σώμα του Χριστού κατά την ώρα της Αποκαθήλωσης και το τοποθέτησε στον Επιτάφιο, ρίγη συγκίνησης απλώθηκαν εντός του Ιερού Ναού. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός, ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Ιερατικής Σχολής κ. Ισαάκ, μαθητές της ανωτέρω σχολής και εθελοντές ψάλτες όπως η κα. Δέσποινα Σολομωνίδου και ο κ. Ιωάννης Ράπτης, απέδωσαν με τον ευσεβέστερο και ταπεινότερο τρόπο τη βυζαντινή ιερουργία.
Παρέστησαν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Κοινοτικός Επίτροπος της ΕΚΑ κ. Βασίλειος Ζουές και άλλοι.
Ο Πατριάρχης ευχαρίστησε θερμά τον Πρώην Πρόεδρο της ΕΚΑ και επιχειρηματία κ. Ιωάννη Σιόκα, που κάθε χρόνο στολίζεται ο Επιτάφιος με δική του σιωπηλή προσφορά και μνημόνευσε τους αείμνηστους γονείς του ανωτέρω, καθώς και πολλούς φίλους και μέλη της αλεξανδρινής παροικίας που δεν βρίσκονται πλέον ανάμεσά μας.
Μια Θεία μυσταγωγία, προήλθε από τη μουσική που δημιούργησαν οι παλμοί τη καρδιάς, η εσωτερικότητα της κατάνυξης και η προσμονή της Ανάστασης στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής στην Αλεξάνδρεια!
Στην Ορθόδοξη Εκκλησία η Μεγάλη Πέμπτη είναι αφιερωμένη στην ανάμνηση τεσσάρων γεγονότων. Συνέβησαν λίγο πριν την Σταύρωση και περιγράφονται στα Ευαγγέλια. Το πρώτο είναι ο Μυστικός Δείπνος, το δεύτερο ο Ιερός Νιπτήρας, το τρίτο η Υπερφυής Προσευχή και το τέταρτο η προδοσία του Ιούδα.
Σύμφωνα με τη διευθέτηση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας, το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης τελείται ο εσπερινός της Μεγάλης Παρασκευής μαζί με τη Θεία Λειτουργία του Μεγάλου Βασιλείου. Το βράδυ τελείται ο Όρθρος της Μεγάλης Παρασκευής, στον οποίο αναπαριστάται το Θείο Δράμα της Σταύρωσης και διαβάζονται δώδεκα αποσπάσματα από τα ευαγγέλια που περιγράφουν τα γεγονότα από τη σύλληψη έως και την ταφή του Χριστού.
Την ώρα που το οπτικό κάδρο των πιστών, υπό το φως των κεριών, «αιχμαλώτιζε» την μορφή του Πατριάρχη Αλεξανδρείας να κουβαλά τον Σταυρό του Μαρτυρίου, απεικονίζοντας το δρόμο του Γολγοθά, η συγκίνηση θώπευε τις καρδιές όλων εκείνων που παρακολουθούσαν συγκλονισμένοι την κορύφωση του Θείου Δράματος, στον Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού.
Η εκκλησιαστική υμνογραφία με την συγγραφική αποτύπωση επί χάρτου αυτού του ιερού γεγονότος, ξεπερνά τις ανθρώπινες δυνατότητες. Οι λέξεις απλώς εκφέρονται, αλλά τα νοήματα αγγίζουν το Θείον και μεταλλάσσονται αυτομάτως τα γράμματα και οι συλλαβές σε καρφιά, ακάνθινο στέφανο και χολή.
«Σήμερον κρεμάται επί ξύλου, ο εν ύδασι την γην κρεμάσας. Στέφανον εξ ακανθών περιτίθεται, ο των αγγέλων βασιλεύς. Ψευδή πορφύραν περιβάλλεται, ο περιβάλλων τον ουρανόν εν νεφέλαις. Ράπισμα κατεδέξατο, ο εν Ιορδάνη ελευθερώσας τον Αδάμ. Ήλοις προσηλώθη, ο νυμφίος της Εκκλησίας. Λόγχη εκεντήθη, ο υιός της Παρθένου. Προσκυνούμεν σου τα Πάθη, Χριστέ. Δείξον ημίν και την ένδοξόν σου Ανάστασιν».
Είναι η πλέον ανατριχιαστική στιγμή της Μεγάλης Πέμπτης! Ο Ιησούς Σταυρώνεται εκουσίως για να σώσει τον κόσμο. Τα Δώδεκα Ευαγγέλια, διαβάζονται κατά σειρά γεγονότων και οι χριστιανοί με τη δική τους Καινή Διαθήκη συνοδεύουν τους ιερείς σιγοψιθυρίζοντας τα ίδια λόγια, με τον ίδιο παλμό τον ίδιο πόνο.
Ο Μακαριώτατος με τη θλίψη στα μάτια, μετά την ανάγνωση του Πρώτου Ευαγγελίου, βιώνει την απεικόνιση του Θείου Δράματος, με εσώτερη προσευχή «παραδομένος» στην θεία αφήγηση των ιερών γεγονότων. Δίπλα του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, συμπροσεύχεται με την απόλυτη σιωπή της εκ βαθέων αναζήτησης. Ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Πατριαρχικής Ιερατικής Σχολής κ. Ισαάκ, τελεί τα καθήκοντα της Θείας Ακολουθίας ενώ οι μαθητές του, ζουν κι αυτοί την Μεγάλη Πέμπτη μέσα από τα αναγνώσματα των Ευαγγελίων, τα οποία άπαντες πλην του Μακαριωτάτου, εναλλάσσονται στην εξιστόρηση. Όσο για τον άρτι αφιχθέντα ιεροψάλτη Κωνσταντίνο Παπαγγέλη, η χαρισματική φωνή του ανεβάζει τον πήχη της βυζαντινής μουσικότητας και υπερασπίζεται το ψαλτήριο του Καθεδρικού Ναού του Ευαγγελισμού με την πολύχρονη παράδοση και ιστορία.
Είμαστε τυχεροί όσοι ζήσαμε την τελετουργία της Ακολουθίας της Μεγάλης Πέμπτης. Άλλωστε το μεγαλείο της χριστιανοσύνης συνίσταται κατά κύριο λόγο στο Θείο Δράμα. Ο Ιησούς κατ εντολή του Πατρός του αίρει τις αμαρτίες όλου του κόσμου! Ποια άλλη Θυσία μπορεί να ξεπεράσει την εθελούσια Σταύρωση του Θεανθρώπου;
Το παρών έδωσαν ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Κοινοτικός Επίτροπος κ. Βασίλειος Ζουές, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του κα. Βίλλυ Πολίτη, Γενικής Γραμματέως της Κοινότητας Καίρου, ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Βύρων Βαφειάδης μετά της συζύγου του, ο Εκπρόσωπος του Γενικού Προξενείου κ. Θρασύβουλος Μακρής, η Γραμματέας των Σχολείων της Eλληνικής Κοινότητας κα. Μαίρη Μαυρίκου και άλλοι πολλοί.
Άγιος Σάββας.
Στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός, με την στήριξη των μαθητών της Πατριαρχικής Σχολής και του ψάλτη και εκπαιδευτικού Δημήτρη Στογιάννη, προσέδωσε ιδιαίτερο τόνο στο τελετουργικό της απεικόνισης του Θείου Δράματος. Με την μεγαλοπρέπεια που χαρακτηρίζει τη φωνή του, ο Σεβασμιότατος κ. Γερμανός δημιούργησε ξεχωριστή συγκίνηση και δέος στους πιστούς καθώς τον είδαν στο αχνό τρεμάμενο φως των κεριών, να μεταφέρει τον Σταυρό του Μαρτυρίου του Ιησού.
Στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα η κατάνυξη απλωνόταν στα πρόσωπα όλων των παρευρισκόμενων. Τα Δώδεκα Ευαγγέλια ακούστηκαν εντός του Ναού, με τους εκκλησιαζομένους Αλεξανδρινούς να διαβάζουν ταυτόχρονα από τη δική τους Καινή Διαθήκη τα λόγια των Ευαγγελιστών! Η Μεγάλη Πέμπτη στην ανωτέρω ιστορική Ιερά Μονή, πάντα θα δημιουργεί το δέος και τον εσώτερο συλλογισμό στην καρδιά, την ψυχή και το μυαλό εκάστου Χριστιανού!
Η Μεγάλη Τετάρτη, όπως όλες οι ημέρες της Εβδομάδας των Παθών, έχει το δικό της ιστορικό γεγονός καταγεγραμμένο στο θρησκευτικό «ημερολόγιο» της Ορθοδοξίας. Η Εκκλησία, μάς το θυμίζει δύο ημέρες πριν οδηγηθεί ο Χριστός στον Σταυρό. Την εξιστόρηση έχει αναλάβει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, με τον Ιησού να βρίσκεται στο σπίτι του Σίμωνα του λεπρού.
Εκεί εμφανίζεται μια γυναίκα κρατώντας ένα μπουκαλάκι με πανάκριβο για την εποχή μύρο. Ζητά συγχώρεση από τον Υιό του Θεού, γιατί ως πόρνη έχει μετανοήσει και ρίχνει το μύρο στα μαλλιά Του. Οι μαθητές του Ιησού θεωρούν την πράξη της σπατάλη, καθώς επιθυμούν να πουλήσουν το μύρο και με τα χρήματα που θα πάρουν να βοηθήσουν τους άπορους και δυστυχείς. Ο Ιησούς όμως υπερασπίζεται τη γυναίκα αυτή και επιπλήττει τους μαθητές του, αναφέροντας προς αυτούς ότι, η συγκεκριμένη γυναίκα του έκανε καλό, καθώς τον ετοίμασε με το μύρο της για την ταφή.
Επιπλέον τους υπενθύμισε ότι μπορούν τους φτωχούς να τους βοηθούν καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής τους, ενώ Εκείνον, σε λίγο δεν θα τον έχουν κοντά τους. Κι αφού στη συνέχεια τη συγχώρησε για τις αμαρτίες της, ανέφερε προφητικά, ότι η πράξη της αυτή θα εξιστορείται στο Ευαγγέλιο και θα κηρυχθεί σε όλο τον κόσμο, ως ένα είδος μνημόσυνου γι’ αυτήν. Από εκεί ο Ιούδας έφυγε για να συναντήσει τους Αρχιερείς, όπου και τους ρώτησε τι σκοπεύουν να του προσφέρουν αν τους παραδώσει τον Ιησού κι εκείνοι του υποσχέθηκαν τριάντα αργύρια.
Κατά τη διάρκεια του Μεγάλου Ευχελαίου, διαβάζονται επτά Ευαγγέλια και επτά Ευχές. Ευλογείται έτσι το λάδι με το οποίο ο ιερέας «σταυρώνει» τους πιστούς στο μέτωπο, στο πηγούνι, στα μάγουλα και στις παλάμες.
Αυτό το σπουδαίο Μυστήριο της Ορθοδοξίας βιώσαμε στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου την Μεγάλη Τετάρτη στον κατάμεστο από πιστούς Ναό, όπου εκεί προεξάρχοντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄, τελέσθηκε η Ακολουθία του Ευχελαίου. Όλες οι ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας υποδαυλίζουν στο χριστεπώνυμο πλήθος ερεθίσματα συγκίνησης, περισυλλογής και ταπεινότητας.
Αυτά ήταν τα συναισθήματα που επέφεραν στις καρδιές μας οι αναγνώσεις των επτά ευαγγελίων, όπου δίπλα στον Μακαριώτατο ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός και ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης κ. Ισαάκ, Σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής μαζί με τους μαθητές του, προσέδωσαν την κατανυκτική ατμόσφαιρα, που ούτως ή άλλως ενυπάρχει στην θλιμμένη Μεγάλη Εβδομάδα.
Το παρών έδωσαν ο Γενικός Πρόξενος – Πρέσβυς, κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης με τη σύζυγό του Ιωάννα, ο Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Νικόλαος Κατσιμπρής, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, η Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων Αλεξανδρείας κα. Αλίκη Αντωνίου, το στέλεχος του Γενικού Προξενείου κ. Θρασύβουλος Μακρής, η Γραμματέας των Σχολείων της ΕΚΑ κα. Μαίρη Μαυρίκου και άλλοι πολλοί.
Στο τέλος αποχώρησαν όλοι μυρωμένοι, λυτρωμένοι και με την πίστη τους ενδυναμωμένη ακόμα περισσότερο που είχαν βιώσει άλλη μια Μεγάλη Τετάρτη, με τον Λόγο των Ευαγγελίων και το Μυστήριο του Ευχελαίου να αποκαθάρει τις ψυχές από μικρότητες, συμπλέγματα.
Κάθε ημέρα της Μεγάλης Εβδομάδας, έχει το δικό της «ειδικό» βάρος στην καταγραφή των Παθών του Ιησού, προς τον Γολγοθά και τη Σταύρωση. Το βράδυ της Μεγάλης Τρίτης, ψάλλεται ένας από τους πιο δημοφιλείς όρθρους της θρησκευτικής υμνολογίας, το Τροπάριο της Κασσιανής. Με αυτή την υμνητική συγγραφή, σφραγίζεται η Ιερή Ακολουθία του Νυμφίου, καθότι αποτελεί το τελευταίο τροπάριο, μέσα από το οποίο διδασκόμεθα για την ευσεβή και λογία ποιήτρια του Βυζαντίου. Σύμφωνα με τους βυζαντινούς χρονικογράφους Συμεών Μάγιστρο, Ιωάννη Ζωναρά και Λέοντα Γραμματικό, η Ευφροσύνη, μητέρα του νεαρού αυτοκράτορα Θεόφιλου, ακολουθώντας την οικογενειακή παράδοση για την εκλογή νύφης, προσκάλεσε το 830 μ.Χ. στην Αυλή τις ωραιότερες και επιφανέστερες κόρες της αυτοκρατορίας.
Δώδεκα «κάλλιστοι παρθέναι» ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση και πήγαν στο Παλάτι. Η Ευφροσύνη, αφού τις δεξιώθηκε, διαμήνυσε στο Θεόφιλο να προσέλθει και να δώσει το χρυσό μήλο σ’ εκείνη που θα επέλεγε για σύζυγό του. Πέθανε γύρω στο 865. Η Κασσιανή, μετά την απόρριψή της από τον αυτοκράτορα, έγινε μοναχή και αφιερώθηκε στη λατρεία του Θεού και την ποίηση. Πέθανε γύρω στο 865.
Στην Αλεξάνδρεια, μια πόλη εξόχως ιστορική με ανεξίτηλη τη χριστιανική της σφραγίδα πάνω στο χρόνο, το απόγευμα της Μεγάλης Τρίτης, τέλεσε στους τρεις ναούς της την Θεία Ακολουθία, προεξάρχοντος του Μακαριωτάτου, στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Η ατμόσφαιρα απολύτως κατανυκτική, συνέδεσε το μεγαλείο της Μεγάλης Εβδομάδας με την ιστορική βαρύτητα που προσδίδει η προσωπικότητα της Κασσιανής και δημιούργησε στους παρευρισκόμενους πιστούς θεία συναισθήματα και ευεργετική λύτρωση.
Η θωριά του Πατριάρχη Θεοδώρου Β΄ και το οικείο βλέμμα της Αγάπης, ενέπνεε στον καθένα την ανάγκη να προβληματιστεί και να συνταυτίσει την προσωπική του διαδρομή με την πανανθρώπινη, κατά πως δίδαξε ο Ιησούς. Δίπλα του ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, προσέδιδε κι αυτός τον δικό του τόνο συμπροσευχόμενος, ενώ ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης κ. Ισαάκ, Σχολάρχης της Ιερατικής Σχολής του Πατριαρχείου, τελούσε τη Θεία Ακολουθία. Εξαιρετικός ο καλλικέλαδος, άρτι αφιχθείς ιεροψάλτης κ. Κωνσταντίνος Παπαγγέλης, διέχεε εντός του Ιερού Ναού το υμνολόγιο της Κασσιανής, με τη συμμετοχή τού σταθερού στο ψαλτήρι κ. Ιωάννη Ράπτη.
Παρευρέθησαν ο Γενικός Πρόξενος και πλέον Πρέσβης κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης μετά της συζύγου του Ιωάννας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου κ. Βύρων Βαφειάδης μετά της συζύγου του και άλλοι.
Αποτελεί καλοτυχία για τον αλεξανδρινό πάροικο, να μπορεί να εκκλησιάζεται και να ευλογείται συνάμα, από τον Μακαριώτατο, κατά την Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου.
Ιερά Μονή Αγίου Σάββα
Κι εκεί το κλίμα κατανυκτικό, με τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Γερμανό να προσδίδει με την ταπεινότητά του, το ξεχωριστό χρώμα της εσώτερης αναζήτησης και του συλλογισμού. Παρών όπως πάντα στις επάλξεις του χριστιανικού καθήκοντος και της προσφοράς, ο Δεσπότης της Ι εράς Μονής του Αγίου Σάββα με τη συνοδεία και στήριξη των μαθητών της Ιερατικής Σχολής, προσέφερε τα μέγιστα στην απόδοση της Θείας Ακολουθίας του Νυμφίου.
Εκ μέρους της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας παρευρέθη ο κ. Ευάγγελος Νεαμονίτης Αναπληρωτής Οικονομικού Επόπτη. Οι πιστοί με σεβασμό και συμπροσευχητική σιωπή, προσέθεσαν στην Θεία Ακολουθία το δικό τους λιθαράκι, με ενσυναίσθηση στα όσα πρεσβεύει η Μεγάλη Τρίτη και το τροπάριο της Κασσιανής, το οποίο είχαμε την ευχαρίστηση να ακούσουμε από την κα. Δέσποινα Σολομωνίδου.
Ναός Παμμέγιστων Ταξιαρχών Ιμβραημίας
Ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, με τη στάση του τιμά τον Πατριάρχη και το Πατριαρχείο που τον εμπιστεύθηκε στο ιερατικό λειτούργημα, αλλά και την έννοια της εκπαίδευσης αφού ως εκπαιδευτικός διαπλάθει τους χαρακτήρες των μαθητών στην πλέον ευαίσθητη ηλικία τους. Ιερέας και διδάσκαλος προσφέρει τα μέγιστα στην χριστιανική αιγυπτιώτικη παροικία.
Την Μεγάλη Τρίτη στην Ακολουθία του Νυμφίου προσέδωσε με την ρωμαλέα φωνή του και τον σεβάσμιο λόγο του, ιδιαίτερη χροιά, προσφέροντας στους πιστούς την γαλήνη, τον λυτρωτικό προβληματισμό και την συγκίνηση μέσω της απόδοσης, της υμνολογίας που εμπεριέχει το τροπάριο της Κασσιανής. Μαζί του έψαλλαν οι δύο κυρίες, Δαμιανίδου Παρασκευή και Κωνσταντίνα Τερζή. Το ανωτέρω τροπάριο το είπε ο ίδιος και το εξήγησε στους παρευρισκόμενους, σύμφωνα με τις μεταφράσεις του Φώτη Κόντογλου και του Κωστή Παλαμά. Τι καλύτερο να περιμένει κανείς από έναν ιερέα της χριστιανοσύνης, τη Μεγάλη Εβδομάδα των Παθών του Κυρίου!
Ειπώθηκε ότι η Αλεξάνδρεια μοιάζει με μία ηλικιωμένη και εντυπωσιακή αρχόντισσα, κάποτε πανίσχυρη, κοσμοπολίτισσα, δυναμική και πλούσια, που όμως έχασε τα μεγαλεία της στο διάβα του πανδαμάτορα χρόνου… Ωστόσο, παραμένει η επιφανής αρχόντισσα, με το εκλεπτισμένα ευγενικό, μα βαθειά ταλαιπωρημένο από τα χρόνια πρόσωπο, στολισμένη ακόμα με τις φθαρμένες πλέον τουαλέττες της και τα θαμπά, τσακισμένα, μα περίτεχνα κοσμήματά της.
Πάντα όμως περιλάλητη, πάντα αξιοθαύμαστη, γι αυτό αξιοσέβαστη!
Αυτά γυρνούσαν στο μυαλό μου τούτο απόγευμα, που βγήκα να περπατήσω χωρίς συγκεκριμένο προορισμό. Περπατούσα και προσπαθούσα να αφουγκραστώ την ιστορία αυτής της πόλης, να νιώσω τους παλμούς της με την παρατήρηση, με την φαντασία, με τις λίγες σχετικές γνώσεις, με το νου, κυρίως με τη ψυχή.
Χωρίς να το καταλάβω, διέγραψα σχεδόν ένα κύκλο στο ιστορικό κέντρο της πολύβουης Μεγάλης Πόλης (όπως ιστορικά καθιερώθηκε, κατ’ αντιστοιχία προς την Πόλη δλδ την Κωνσταντινούπολη) ξεκινώντας από το Πατριαρχείο, κατεβαίνοντας στην παραλιακή λεωφόρο, κινούμενος ανατολικά προς την Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας – όπου εισήλθα πεζός και στην πνευματική δικαιοδοσία της Μητροπόλεως Ναυκράτιδος – και επέστρεψα διασχίζοντας ακριβώς το κέντρο.
Είχε βραδυάσει πιά. Οι φωνές των σίχ (κατά λέξη σεΐχης), αναμεμιγμένες με μουσικές, κορναρίσματα, γέλια και φωνές, αντιλαλούσαν συντονισμένα – μέσα από τα μεγάφωνα που κατέλαβαν τις κορυφές των μιναρέδων, καθηλώνοντας οριστικά τον σιχ μέσα στο τζαμί, γονατιστό μπροστά στο μικρόφωνο – πάνω από την πόλη των 10+ εκατομμυρίων κατοίκων, για να δοξάσουν “επί την ηλίου δύσιν” τον Μεγάλο Θεό. “Αλλάχ ου άκμπαρ”… ο Θεός είναι ο μέγιστος!
Τότε συνειδητοποίησα ότι αυτός ο απογευματινός περίπατος ήταν ουσιαστικά ένας περίπατος στον χρόνο, μία περιδιάβαση σε αιώνες περασμένους, που διήρκησε σχεδόν δυο ώρες, μέσα από ζωντανές εικόνες περίτεχνων κτιρίων διαφορετικών αρχιτεκτονικών ρυθμών, μα πάντοτε ιδιαιτέρως προσεγμένων, κάποτε ανταγωνιζομένων σε αίγλη και σε de facto επίδειξη οικονομικής, επαγγελματικής, κοινωνικής, πνευματικής ισχύος, ακόμη και εθνικού φρονήματος νομίζω…
Ένας μαγευτικός περίπατος στην Μεγάλη Πόλη, στην πόλη που περπατώ συνολικώς 8 χρόνια, στους ίδιους δρόμους που πάτησε ο Μ. Αλέξανδρος, η Κλεοπάτρα, ο Ιούλιος Καίσαρας, η Υπατία…
Οι Διδάσκαλοι της Οικουμενικής Εκκλησίας, Άγιοι Αρχιεπίσκοποι Αλεξανδρείας Αθανάσιος και Κύριλλος…στη γωνιά του δρόμου που με αγάπη και ταπείνωση έσκηψε ο Άγιος Πατριάρχης Ιωάννης ο Ελεήμων για να δώσει βοήθεια στον φτωχό ζητιάνο, τον “ελάχιστο αδελφό” του Χριστού…
Εκεί που πέρασε η απαστράπτουσα Πατριαρχική άμαξα με τα έξι άλογα, μεταφέροντας επισήμως τον Τήνιο στην καταγωγή Πατριάρχη Αλεξανδρείας Φώτιο Περόγλου και τον φιλοβενιζελικό, χαρισματικό και διορατικό Πατριάρχη Μελέτιο Μεταξάκη…
Εκεί που έκανε περίπατο ο Τοσίτσας, ο Αβέρωφ, ο Μπενάκης, ο Ράλλης, η Πηνελόπη Δέλτα, ο Καβάφης… δίπλα στα κράσπεδα των δρόμων που έρρευσε αίμα ατρόμητων πιστών από σπαθί αραβικό…
Εκεί που οι Ιταλοί, Άγγλοι, Έλληνες αρχιτέκτονες συναγωνίστηκαν σιωπηρά να κατακτήσουν τον χρόνο με τα αρχιτεκτονικά δημιουργήματά τους…
Λένε ότι αν πιείς έστω και μια φορά νερό από το Νείλο, μαγεύεται η καρδιά και από τούτη τη γη δύσκολα απομακρύνεσαι, αφού θα θες και πάλι να επιστρέψεις!
Η μελοποιημένη ποιητική μεγαλουργία του Ακάθιστου Ύμνου, οδηγεί σε μια υπερβατική πνευματικότητα δίχως εξαρτήσεις από πεζότητες και μικρόνοες αντιλήψεις. Το Θείον και το Ανθρώπινο συναντούνται και συνταυτίζονται, μέσω του Λόγου, της μουσικής πανδαισίας και του στοχασμού. Είναι η στιγμή που Δημιουργός και δημιούργημα αλληλοκοιτιούνται εντός της συμπαντικής ενότητας του απείρου. Η αντιδραστική προκατάληψη δια των ερωτημάτων, υποχωρεί έναντι της κυριαρχίας των ισχυρών απαντήσεων που δίνει ο φόβος της ερμηνείας. Το θνητό ον, παύει να ερωτά, καθώς αδυνατεί να εξηγήσει τα τετελεσμένα και τα μελλούμενα και σιωπηλό απλώς προσεύχεται. Οι Χαιρετισμοί είναι μια ισχυρή προσευχή δια του στίχου, της μελωδίας και της οντολογικής υπέρβασης.
Αυτό ακριβώς, βίωσαν οι πιστοί αλεξανδρινοί της παροικίας, την Παρασκευή κατά τους Τρίτους Χαιρετισμούς. Τρεις Ιεροί, Ναοί Τρεις Χαιρετισμοί. Παρατηρήσαμε με προσοχή την προσήλωση των χριστιανών στο βιβλιαράκι που κρατούσαν και τους ακούσαμε να ψιθυρίζουν τα ίδια λόγια με ιερείς και ψάλτες. Μια θεϊκή μπάντα που έπαιζε στο ρυθμό του Μελωδού, εκείνου του Θεόπνευστου μουσουργού που συνέθεσε τον ανώτερο Ύμνο του πλάσματος προς τον Πλάστη του.
Ιερός Ναός του Ευαγγελισμού
Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος και Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου κ. Παντελεήμων, τέλεσε τη Θεία Λειτουργία ενώ έψαλλε ο κ. Ιωάννης Ράπτης.
Μια κατανυκτική ατμόσφαιρα περιέβαλε τους πιστούς καθώς οι βυζαντινές νότες θώπευαν τα ώτα τους και μια ανάταση ψυχής, κυριαρχούσε στο είναι τους. Ακόμα και ο μικρός μπόμπιρας που έτρεχε μέσα στον Ιερό Ναό ευτυχισμένος που ουδείς τον εμπόδιζε να πηγαινοέρχεται, μόλις τον προσκάλεσε ο Σεβασμιότατος να πάει κοντά του, εκείνος ένιωσε πως αποτελεί τον μικρό «πρωταγωνιστή» και έτρεξε να ακουμπήσει την ποιμαντορική του ράβδο!
Κι όταν έφτασε η ώρα του κηρύγματος, οι πάντες ακίνητοι, αμίλητοι, απολύτως προσηλωμένοι στο λόγο του Αρχιερέα του Ευαγγελισμού, αισθάνθηκαν πως εντάσσονται στους ιδιαίτερα τυχερούς που απόλαυσαν μια ομιλία, εσωτερικής εμβάθυνσης και ανώτερου θεολογικού επιπέδου.
Αυτό ομολογήθηκε απ’ όλους όσοι παρευρέθησαν μετά το πέρας των Χαιρετισμών, στο Αρχονταρίκι του Ναού για να κεραστούν καφέ και καλούδια, όπου εκεί όλοι τους, εξέφρασαν τη βαθειά τους ευγνωμοσύνη προς τον Σεβασμιότατο κ. Παντελεήμονα, για την πνευματική ανάταση που τους προσέφερε.
Ιερά Μονή Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου
Στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, εκεί που η ιστορία έχει καταγεγραμμένες δυο λέξεις «ελληνισμός» και «ορθοδοξία», ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός, στο ψαλτήρι μαζί με μαθητές της Ιερατικής Σχολής του Πατριαρχείου, ανύψωσε με την καλλικέλαδη φωνή του, το αίσθημα της πίστης αλλά και της ταύτισης του θείου και του πανανθρώπινου.
Ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής κ. Ισαάκ τέλεσε τη θεία λειτουργία και προσέδωσε στην τελετή των Χαιρετισμών, δια της κατανύξεως των πιστών, την ευσέβεια και το μεγαλείο που απορρέει απ’ το άκουσμα του Ακάθιστου ύμνου. Η ισορροπημένη έκφραση στα πρόσωπα των χριστιανών, που ψιθύριζαν με σεβασμό στον χώρο και στην ιερή τελετή των Χαιρετισμών, τα λόγια που διάβαζαν απ’ το μικρό βιβλιαράκι τους, ήταν μια απλή απόδειξη τι μπορεί να προσφέρει στον άνθρωπο η γαλήνη μέσω πίστης του.
Μια Παρασκευή ακόμη προστέθηκε στον κατάλογο των Χαιρετισμών, η οποία λόγω του ευεργετικού ψυχισμού που δημιούργησε στους πιστούς, λειτούργησε και ως προτροπή προς τους συμπάροικους που δεν κατόρθωσαν να παρευρεθούν, στην επόμενη τέλεση του Ακάθιστου Ύμνου να γεμίσουν την Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου.
Ιερός Ναός Παμμέγιστων Ταξιαρχών Ιμβραημίας
Ο Αιδεσιμολογιότατος Πρωτοπρεσβύτερος Π. Πάνος Γαζής, είναι πλέον γνωστός στο χριστεπώνυμο ποίμνιο της Αλεξάνδρειας. Η προσφορά του τεραστία, καθώς ο ίδιος εκτός από κληρικός, είναι και εκπαιδευτικός του Τοσιτσαίου Πρατσίκειου Δημοτικού της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.
Δύο λειτουργήματα, όπου στο ένα προσφέρει γνώση στα παιδιά και στο άλλο καλλιέργεια και γαλήνη στις ψυχές των εκκλησιαζόμενων πιστών. Την Παρασκευή αυτή, στους Τρίτους Χαιρετισμούς στον Ιερό Ναό Παμμέγιστων Ταξιαρχών, η ομορφιά απλώθηκε στον εκκλησιαστικό χώρο καθώς οι βυζαντινοί στίχοι του Ακάθιστου Ύμνου, μελοποιημένοι εκ της εμπνεύσεως του μελωδικού δημιουργού τους, ενστάλαξαν το νόημα και την ουσία τους, πάνω στις καρδιές και τις ψυχές των χριστιανών.
Μαζί του και οι πέντε γιοι του, εκ των οποίων οι μεγαλύτεροι βοηθούν στα της τελετής. Είναι ιδιαίτερο και ξεχωριστό αυτό που εισπράττουν οι ευσεβείς πιστοί, που εκκλησιάζονται στον Ιερό Ναό της Ιμβραημίας, με την πολυετή ιστορία στον ελληνισμό και την ορθοδοξία της ελληνικής παροικίας των Αιγυπτιωτών. Και αυτό το βίωσαν άπαντες την Παρασκευή των Τρίτων Χαιρετισμών.
Οι πόλεις με παρελθόν, εμπεριέχουν στο ιστορικό τους «άλμπουμ» την πολυχρωμία και τη διαφορετικότητα. Επόμενο είναι και οι ναοί τους, ενίοτε να γεμίζουν από αλλοεθνείς, καθότι το σύνηθες είναι οι ομόδοξοι ομοεθνείς να συμπροσεύχονται, ως επί το πλείστον.
Γι αυτό και στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, εκεί που ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός λειτουργεί και κηρύττει τον Λόγο των Ευαγγελίων, την Κυριακή συνέρευσε πλήθος πιστών σερβικής καταγωγής. Ήταν γκρουπ ομόθρησκων χριστιανών, που είχε όμως την τύχη να παρακολουθήσει τη θεία λειτουργία, χοροστατούντος του Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β΄.
Ο ναός πλήρης πιστών, αλλά διέκρινες την διαφορετικότητα, την προαναφερόμενη πολυχρωμία, η οποία απεικονιζόταν στο οπτικό πεδίο των ομοεθνών ντόπιων αλεξανδρινών. Αυτές οι στιγμές ενώνουν τους ανθρώπους και αποδεικνύουν, εν τοις πράγμασι, ότι η Χριστιανοσύνη αγκαλιάζει δεν διαιρεί. Συνδέει δεν διχοτομεί. Αναβαθμίζει δεν υποβαθμίζει τις αξίες που διδάσκει!
Αυτή την Κυριακή της 12ης Μαρτίου 2023, η Κυπριακή Αδελφότητα Αλεξανδρείας τέλεσε και το τρισάγιο του αείμνηστου Χαράλαμπου Χαραλαμπίδη ο οποίος είχε διατελέσει επί μακρόν Πρόεδρος της Αδελφότητας Κυπρίων Αλεξανδρείας, την οποία τίμησε με το ήθος και την ανιδιοτελή προσφορά του. Το ίδιο είχε πράξει και με την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, την οποία υπηρέτησε από τη θέση του Γενικού Γραμματέα.
Στην Ιερή Μονή του Αγίου Σάββα Ο Μακαριώτατος απευθύνθηκε προς τους πιστούς Σέρβους που εκκλησιάζονταν μαζί με Έλληνες και Αιγυπτιώτες και τους ευχήθηκε να έχουν Καλό Πάσχα και Καλή Ανάσταση. Επίσης απέστειλε τους θερμούς του χαιρετισμούς προς τον Μακαριώτατο Πορφύριο. Άπαντες οι Σέρβοι μαζί με τους Αιγυπτιώτες μετάλαβαν και πέρασαν από τον Πατριάρχη για να τον ασπαστούν και να του εκφράσουν την αγάπη τους και το σεβασμό τους.
Αυτή η πολυχρωμία, εθνών, γλωσσών, λαών και παραδόσεων, ανέκαθεν προσέδιδε στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας μια ιδιαίτερη αίγλη κι ένα κύρος αδιαμφισβήτητο. Στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, όλες ανεξαιρέτως οι θρησκείες, κατορθώνουν να συνυπάρχουν με μια αξιοθαύμαστη σχέση αλληλοσεβασμού. Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με τις διαφορετικές εθνότητες και λαούς.
Σ αυτή την πόλη, η Ορθόδοξη Κοινότητα των Αιγυπτιωτών, τακτικά βιώνει ημέρες σαν κι αυτή που έζησαν όσοι παρευρέθησαν στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου. Ο Προκαθήμενος του αλεξανδρινού Θρόνου, χοροστάτησε, ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ταμιάθεως κ. Γερμανός λειτούργησε και ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής κ. Ισαάκ, έψαλλε.
Το παρών έδωσαν, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η Γενική Γραμματέας της Κυπριακής Αδελφότητας κα. Μαρία Παυλίδη, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου,, κα. Λιλίκα Θλιβίτου, η διευθύντρια του Αβερώφειου Λυκείου κα. Πασχαλίνα Αγαπιάδου και άλλοι πολλοί.
Στο τέλος ο Πατριάρχης προσκάλεσε όλους τους εκκλησιαζόμενους στο Αρχονταρίκι του ανωτέρω ιερού ναού, όπου εκεί τους προσεφέρθη καφές, χυμοί και καλούδια. Οι φίλοι Σέρβοι χαρούμενοι και πλήρως ικανοποιημένοι απ’ την εμπειρία τους να συμπροσευχηθούν με τον Μακαριώτατο, σφράγισαν με τα χαμόγελά τους, μια ωραία Κυριακή στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου.
Την Παρασκευή στους ιερούς ναούς της Αλεξάνδρειας, οι βυζαντινές νότες της Ορθοδοξίας εισχώρησαν μέσα απ’ τα ώτα των πιστών, στις ψυχές τους, προσφέροντας γαλήνη, αρμονία και υψηλά συναισθήματα. Τα ψαλσίματα των κατανυκτικών λειτουργιών, ανέκαθεν θώπευαν τον εσώτερο κόσμο των χριστιανών κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής, με τους αφιερωμένους ύμνους στην Παναγία.
Οι Χαιρετισμοί ή αλλιώς ο Ακάθιστος Ύμνος, γράφτηκαν με την μορφή ποιήματος τον 6ο αιώνα μ.Χ. Εμπερικλείουν τις ουσιαστικότερες διδασκαλίες της Ορθοδοξίας για τον Χριστό καθώς και την ενανθρώπισή του, αλλά και τον ρόλο της Παναγίας για τη σωτηρία του ανθρώπου και βέβαια, πολλούς άλλους ισχυρούς «κρίκους» που συνδέουν τον έμψυχο κόσμο με την ανάγκη του για ένωση με το Θεό. Κατά πάσα πιθανότητα ποιητής των Χαιρετισμών είναι ο άγιος Ρωμανός ο Μελωδός, ένας από τους μεγαλύτερους ελληνόγλωσσους ποιητές όλων των εποχών.
Ολόκληρη η ποιητική μελοποιημένη σύνθεση ανήκει στο είδος κλασικής μουσικής του Βυζαντίου με την ονομασία «κοντάκιο». Αποτελείται από 24 στροφές οι οποίες αρχίζουν, με τη σειρά, από τα 24 γράμματα της αλφαβήτου. Ήταν τον 7ο αιώνα, όταν ο λαός της Πόλης σώθηκε από την επίθεση των Αβάρων. Η σωτηρία προήλθε από παρέμβαση της Θεοτόκου και όλοι έψαλλαν στην Αγία Σοφία τον Ακάθιστο Ύμνο όρθιοι, εξ’ ου και το όνομά του. Εκείνη την εποχή προφανώς, γράφτηκε το πασίγνωστο αρχικό τροπάριο «Τη Υπερμάχω Στρατηγώ». Οι Χαιρετισμοί ψάλλονται κάθε Παρασκευή βράδυ, τις πρώτες 5 εβδομάδες της Μεγάλης Σαρακοστής. Διαχωρίζονται σε τέσσερα τμήματα ονομαζόμενα «στάσεις» και υμνείται κάθε Παρασκευή από ένα. Το πέμπτο τμήμα αποτελείται από το σύνολο του έργου.
Ο μεγάλος μας ποιητής Θανάσης Μιαούλης Άνθιμος δισέγγονος του Μιαούλη του Πυρπολητή, σε μια συνέντευξη που έδωσε στον συντάκτη του κειμένου, όταν ερωτήθη, ποιο είναι το σπουδαιότερο έργο των παγκόσμιων μουσουργών έδωσε την εξής απάντηση: «Υπέρτερο όλων το μοναδικό και ανυπέρβλητο μουσικό αριστούργημα “Ακάθιστος ύμνος” του Ρωμανού του Μελωδού». Οι πιστοί στην Αλεξάνδρεια, έχουν ένα «προνόμιο» έναντι των άλλων. Δύνανται να παρακολουθούν και να συμμετέχουν στο όλο τελετουργικό με το δικό τους βιβλιαράκι, διαβάζοντας όμως τους Χαιρετισμούς, σε απόσταση αναπνοής από τον Πατριάρχη Θεόδωρο Β΄ και το Πατριαρχείο.
Από εκεί όπου εκπορεύεται ο αγώνας του, με την ενσυνείδητη απόφασή του εδώ και χρόνια, να σταθεί δίπλα στους λαούς της αιματοβαμμένης και χειμαζόμενης Αφρικής. Γι αυτό και κάθε Παρασκευή οι χριστιανοί αισθάνονται όμορφα να τον βλέπουν να χοροστατεί και να ευλογεί το ποίμνιο της ιστορικής πόλης του ελληνισμού, των αγίων της ορθοδοξίας, αλλά και της φιλοσοφίας και της επιστήμης.
Μετά την Ιερή Λειτουργία των Δεύτερων Χαιρετισμών ο Μακαριώτατος εδέχθη τους πιστούς στο Αρχονταρίκι του Ναού, όπου εκεί συζήτησε μαζί τους, τούς προσεφέρθη καφές και νηστίσιμα καλούδια, ενώ ο ίδιος πήρε επιπλέον δυνάμεις απ’ την αγάπη του κόσμου, για να συνεχίσει το ποιμαντορικό του έργο στο Κονγκό, όπου πρόκειται να επισκεφθεί σύντομα.
Μαζί του ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος και Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου κ. Παντελεήμων και ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής κ. Ισαάκ, ο οποίος έψαλλε μαζί με τον κ. Ιωάννη Ράπτη, του κοινοτικού γηροκομείου.
Παρευρέθησαν εκ μέρους θεσμικών εκπροσώπων, η κα. Δήμητρα Κόλλια του Γενικού Προξενείου Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια, η κα. Λιλίκα Θλιβίτου Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του «Πτολεμαίου», ο κ. Νικόλαος Κατσιμπρής Γενικός Γραμματέας της ΕΚΑ και άλλοι.
Επίσης τελέσθηκαν οι Χαιρετισμοί – και θα τελούνται βάσει του προαναγγελθέντος Προγράμματος – στον Ιερό Ναό Παμμέγιστων Ταξιαρχών στην Ιμβραημία και βέβαια στην Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα, από τον εκεί Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ταμιάθεως κ. Γερμανό.
Σημειώνεται και τονίζεται ιδιαιτέρως, ότι κάθε Σάββατο ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Π. Πάνος Γαζής και συνάμα εξαίρετος εκπαιδευτικός του Τοσιτσαίου, τελεί τους Χαιρετισμούς στο Γηροκομείο ΜΑΝΝΑ κατά την ενδεκάτη πρωινή, ένα γεγονός σημαντικό καθότι κάποιοι εκ των ηλικιωμένων συμπαροίκων μας, αδυνατούν να προσέλθουν στους ιερούς ναούς.
Στον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Αλεξάνδρεια του ελληνισμού και των διαφορετικοτήτων, ο ήλιος είχε φροντίσει απ’ το πρωί να ρίξει τις ακτίνες της λαμπρότητας, στο προαύλιο με τη διαχρονική ιστορία και αρχιτεκτονική αισθητική. Το ένιωθες αν δεν το γνώριζες, πώς η Κυριακή της 5ης Μαρτίου 2023, είναι μια ξεχωριστή μέρα. Οι φύλακες, οι εργαζόμενοι αλλά και οι πιστοί που ανέβαιναν τα σκαλιά, είχαν στα μάτια τους την αδημονία να βιώσουν την εορτή της Ορθοδοξίας. Μια ξεχωριστή ημέρα, διότι παρά το κατανυκτικό κλίμα της Μεγάλης Τεσσαρακοστής, τιμάται με λαμπρότητα η Ορθοδοξία και υπενθυμίζεται στο πλήρωμα της χριστιανοσύνης το κορυφαίο γεγονός της αναστηλώσεως των ιερών εικόνων.
Η εκκλησιαστική παρακαταθήκη που άφησε το 843 στο Βυζάντιο η αποφασιστική συμβολή της Θεοδώρας, συζύγου του αυτοκράτορα Θεόφιλου. Έριδα η οποία συντάραξε κυριολεκτικά την Εκκλησία της Ορθοδοξίας περισσότερο από εκατό χρόνια. Η συμμαχία του ήλιου με την γιορτινή ημέρα, ευεργετούσε και άλλο ένα τιμητικό γεγονός που επρόκειτο να λάβει χώρα στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού. Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β’ θα υποδεχόταν τον Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ. Επιφάνιο, ο οποίος πραγματοποιεί επίσκεψη στην Δευτερόθρονη Εκκλησία, για να συλλειτουργήσουν.
Ο Μακαριώτατος, εισήλθε νωρίς εις τον Ναό με τη συνοδεία των Αρχιερέων και Ιερέων του Πατριαρχείου και ανέμενε τον υψηλότατο ομόδοξο φιλοξενούμενό του. Κι όταν ο Ουκρανός Μητροπολίτης κατέφθασε συνοδευόμενος με επισημότητα από τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Πηλουσίου και Πατριαρχικό Επίτροπο κ.κ. Νάρκισσο, η ιστορία κατέγραψε το ξεχωριστό γεγονός. Την πρώτη ειρηνική επίσκεψη του Προκαθήμενου Ιεράρχη της Ουκρανίας. Ο Σεβασμιότατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος και Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου τον «παρέλαβε» σύμφωνα με το πρωτόκολλο από τις σκάλες του Ευαγγελισμού και τον «παρέδωσε» στον Πατριάρχη Αλεξανδρείας. Θερμότατη υποδοχή απ’ τον Αλεξανδρινό Προκαθήμενο, του Μητροπολίτη Κιέβου, οι οποίοι εισήλθαν πλέον στον κυρίως Ιερό Ναό για να ακολουθήσει το συλλείτουργο.
Ο Ευαγγελισμός είχε κατακλυσθεί από πιστούς οι οποίοι ανέμεναν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την εκκλησιαστική σύμπραξη των δύο ιεραρχών, διαφορετικών μεν χωρών, ομόδοξων δε λαών. Με τους σεπτούς Προκαθήμενους συλλειτούργησαν οι Σεβασμιότατοι Μητροπολίτες Γέρων Λεοντοπόλεως κ. Γαβριήλ, Γενικός Πατριαρχικός Επίτροπος, Βιννύτσης κ. Συμεών, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου της Ουκρανικής Εκκλησίας, Μπίλα Τσέρκβα κ. Ευστράτιος, Υπογραμματεύς, Γουινέας κ. Γεώργιος, Εκπρόσωπος της ΑΘΜ στη Αθήνα, Μέμφιδος κ. Νικόδημος, Πατριαρχικός Επίτροπος Καΐρου, Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας και Πανιεριότατος Ταμιάθεως κ. Γερμανός, Προϊστάμενος της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής Οσίου Σάββα Ηγιασμένου Αλεξανδρείας.
Κατά την Ευχαριστιακή Σύναξη ο Μακαριώτατος κ.κ. Θεόδωρος Β’ χειροτόνησε εις Πρεσβύτερον τον Ιερολογιότατο Αρχιδιάκονο της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αλεξανδρείας κ. Θεόδωρο Mutombo Kasonga, απόφοιτο της Πατριαρχικής Σχολκής Αλεξανδρείας «Μέγας Αθανάσιος», καταγόμενο από την Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, τον οποίο ο Μακαριώτατος Κιέβου, κατά προτροπή της ΑΘΜ, χειροθέτησε εις Αρχιμανδρίτη.
Προ του πέρατος της Θείας Λειτουργίας ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης προσεφώνησε τον Μακαριώτατο Μητροπολίτη κ. Επιφάνιο, στον οποίο προσέφερε Αρχιερατικό εγκόλπιο και βαρύτιμη ράβδο βαδίσματος.
Παρατίθεται κάτωθι η ομιλία του Πατριάρχη Αλεξανδρείας: «Μακαριώτατε Mητροπολίτα Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, ηγαπημένε εν Χριστώ Αδελφέ και Συλλειτουργέ, Κύριε Επιφάνιε, Με την Χάρη του Ενανθρωπισθέντος Χριστού κοινωνούμε σήμερα με Εσάς στον πάγκαλλο τούτο Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, στην Πόλη του Μεγάλου Αλεξάνδρου και του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Μάρκου και δίδουμε, ως μέλη του Κυριακού Σώματος, ως μέλη της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας, την ενωτική μαρτυρία του απολυτρωτικού έργου του Κυρίου μας στον σύγχρονο ταραχώδη κόσμο. Το σημερινό Πατριαρχικό και Πρωθιεραρχικό Συλλείτουργο συμπίπτει με την μεγάλη εορτή του θριάμβου της Ορθοδοξίας κατά την Κυριακή Α’ Νηστειών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής. Στο Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας τελεσιουργείται το αόρατο και ορατό ταυτοχρόνως οντολογικό γεγονός της ενότητος απάντων των Ορθοδόξων, της μεταξύ αυτών κοινωνίας και ενότητος. Την ιδία στιγμή η Μυστηριακή αυτή πράξη απηχεί τις μεταξύ ημών αδελφικές σχέσεις, σχέσεις εγκαρδίου εν Χριστώ αγάπης και ομοθυμαδὸν συνεργασίας προς δόξαν Θεού και εύκλειαν της Αγιωτάτης Εκκλησίας Του.
Οίκοθεν νοείται ότι η ενότητα των ορθοδόξων λαών ουδόλως πρέπει να αποτελεί μόνον φραστικό σχήμα. Επιβάλλεται όπως αύτη έχει ουσιαστικό νόημα. Η ενότητά μας εδράζεται επί του θεμελίου της πίστεως, το οποίο είναι ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός, του Οποίου το Άγιο Σώμα μελίζεται κατά την Θεία Ευχαριστία, αλλ᾿ ού διαιρείται. Η ενότητα της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας ερείδεται επί των Θείων και Ιερών Κανόνων, όπως απεφήναντο οι Αγίες Οικουμενικές Σύνοδοι και η ανά τους αιώνας διαμορφωθείσα Ιερά Παράδοση και τάξη της Ορθοδοξίας. Η ενότητα των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών τελεσιουργείται μυστηριακώς διὰ της μνημονεύσεως εν τοις Διπτύχοις των Προκαθημένων αυτών, κατά τον καθαγιασμό του άρτου και του οίνου σε Σώμα Άγιον και Αίμα Τίμιον του Χριστού εν τω κοινώ Ποτηρίω. Τούτο το κορυφαίο Μυστήριο αποτελεί το Α και το Ω στην διδασκαλία της Ορθοδοξίας, ως ο Δομήτωρ της Εκκλησίας Κύριος διακελεύει: « Εγώ εἰμι τὸ Α καὶ τὸ Ω, λέγει Κύριος ὁ Θεός, ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ» (Αποκ. Α,8).
Μακαριώτατε άγιε Αδελφέ, Η ιστορία και η παρακαταθήκη της καθ’ ημάς παλαιφάτου Εκκλησίας της Αλεξανδρείας άρχεται από των Αποστολικών χρόνων, από του κηρύγματος και της ιδρύσεως Αυτής υπό του Ευαγγελιστού Μάρκου. Η κατ᾿ Αίγυπτον Πόλις του Μεγάλου Αλεξάνδρου, καταστάσα κρηπίς του Χριστιανισμού, ευφημήθη για τον μοναχισμό και την διαμόρφωση της οικουμενικής θεολογικής διδασκαλίας του Χριστιανισμού διά των Πατέρων και Διδασκάλων της υπ’ ουρανόν Εκκλησίας, των Αγίων Αρχιεπισκόπων Αλεξανδρείας. Ο μοναχισμὸς εξεπήγασε εκ της Εκκλησίας της Αλεξανδρείας με προεξάρχοντα τον Μέγα Αντώνιο. Εκ της κοιτίδος του ο μοναχισμός διεδόθη κατόπιν στην Παλαιστίνη, στη Συρία, στη Μικρά Ασία, στον Βορρά και την Δύση.
Η πρώτη θεολογικὴ παράδοση της αρχαίας Εκκλησίας ωρμήθη εκ της Αλεξανδρείας και δη εκ της περιωνύμου Κατηχητικής Σχολής αυτής, η οποία ανέδειξε κολοσσιαία πνευματικά αναστήματα, ως ο Κλήμης, ο Ωριγένης, ο Πάνταινος. Ακολουθούν ο Μέγας Αθανάσιος, ο Ισίδωρος ο Πηλουσιώτης, ο Συνέσιος, ο πολὺς Κύριλλος και τόσοι άλλοι. Είμεθα πεπεισμένοι ότι αύτη διατρανοί την καθολικὴ αναγνώριση και την θεμελιώδη συμβολή του Αποστολικού Θρόνου της Αλεξανδρείας στην διαμόρφωση της δογματικής διδασκαλίας, ως και της κατά τα νεώτερα έτη ιεραποστολικὴς δράσεως αυτού προς ευαγγελισμὸν της ευλογημένης ηπείρου της Αφρικής, της πολυπαθούς γης επί της οποίας άπτονται επί δεκαετίες τα μαρτυρικά και ιεραποστολικά επιτραχήλια δυσαριθμήτων κληρικών του Πατριαρχείου μας προς φωτισμόν και κουφισμόν «τῶν καθημένων εν χώρα και σκιά θανάτου» (Ματ.4,16) Αφρικανών αδελφών μας.
Παρά ταύτα, Μακαριώτατε, κατά τούτην την πανεπίσημον και ενωτική στιγμή της μεταξύ μας κοινωνίας, στο πλαίσιο της προς ημάς Ειρηνικής Επισκέψεώς Σας, κατά την οποία Σας υποδεχόμεθα ως ισότιμο και Κανονικό Προκαθήμενο Εκκλησίας μαρτυρικής και πολυπληθεστάτης, μετά την απολύτως ορθή Κανονικώς και δικαιωματικώς εκχώρηση της Αυτοκεφαλίας υπό του Πανίερου Οικουμενικού Θρόνου και του Σεπτού Προκαθημένου Αυτού, Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ.Βαρθολομαίου προς την καθ’ Υμάς Αγιωτάτη Μητρόπολη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, δεν κρύβουμε τον πόνο, τον οποίο φέρουμε στην καρδία μας μεθ’ όλης της Ιεραρχίας, του ιερού κλήρου και του λαού της Πατριαρχικής δικαιοδοσίας μας, για την παράλογη, ανάδελφη, εκδικητική και ως εκ τούτου αντιχριστιανική αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας προς ημάς, εξαιτίας τούτου του μεγάλου εκκλησιαστικού γεγονότος, δηλονότι της Αυτοκεφάλου καταστάσεως της καθ’ Υμάς Αγιωτάτης Εκκλησίας και της εκ μέρους μας αναγνωρίσεως αυτής,
Το Πατριαρχείο Μόσχας και ο νυν Προκαθήμενος αυτού, αυθαιρέτως και απολυταρχικώς αντέδρασαν σε εκκλησιαστική Πράξη ιεροκανονικώς καθιερωθείσα απ’αιώνων, γι’ αυτό ληστρικώς και αντικανονικώς εισεπήδησαν στην ενόριο γεωγραφικώς ποιμαντική και πνευματική δικαιοδοσία μας στην Αφρική, ως «λύκοι βαρείς μη φειδόμενοι του ποιμνίου» (Πραξ.20,29), επιχειρούντες να δηλητηριάσουν πνευματικώς τις ευάλωτες ψυχές των νεοφωτίστων γηγενών τέκνων μας, προκειμένου να επιφέρουν την επικατάρατη διάσπαση της Χριστεπωνύμου ποίμνης μας. Σε καιρούς κρισίμους για την ανθρωπότητα και τον χριστιανικό κόσμο κατακερματίζουν ενσυνειδήτως τον άρραφο χιτώνα του Αρχιποίμενος Χριστού, αντιπελαργούντες όξος και χολή προς την Πρεσβυγενή Εκκλησία των Αλεξανδρέων, η Οποία «ον τρόπον όρνις επισυνάγει τα νοσσία αυτής υπὸ τας πτέρυγας» (Ματθ.23,37), ευεργέτησε την Εκκλησία της Ρωσίας διά της κατοχυρώσεως του δικού της αυτοκεφάλου καθεστώτος.
Οι εκ Βορρά αδελφοί λησμονούν σκοπίμως την μεγάλη ευεργεσία των Πρεσβυγενών Πατριαρχικών Θρόνων της Ανατολής, πρωτίστως των Αποστολικών Θρόνων Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας, προς εκχώρηση της αυτοκεφαλίας και της Πατριαρχικής τιμής και αξίας στην Εκκλησία των Ρως, κατόπιν των ασφυκτικών πιέσεων του μονάρχου του Ρωσικού βασιλείου, Τσάρου Φιοντόρ Α’ Ιωάννοβιτς (1557-1598). Λησμονούν επιλεκτικώς ότι διά των υπογραφών των μαρτυρικών Προκατόχων μας, αοιδίμων Ιερεμίου Β’ του Τρανού Κωνσταντινουπόλεως (1536-1595) και Αγίου Μελετίου του Πηγά Αλεξανδρείας (1550-1601), επέχοντος τότε και τον τόπον του Πατριάρχη Αντιοχείας Ιωακείμ, με τη συμμετοχή και του Ιεροσολύμων Σωφρονίου, έλαβαν την πολυπόθητη αυτοκεφαλία τους κατά την Μείζονα Σύνοδο, η οποία συνήλθε στις 12 Φεβρουαρίου 1593 στο Ναό της Θεοτόκου Παραμυθίας Κωνσταντινουπόλεως, υπό την προεδρία του Αγίου Μελετίου Πηγά.
Λησμονούν ανευλαβώς ότι ο Άγιος Προκατοχός μας εισηγήθη τελικώς, κατά την Υπερτελή εκείνη Σύνοδο, την αναβίβαση της Ρωσικής Εκκλησίας σε Πατριαρχείο και την κατάταξη αυτής ως ομοταγούς και συνθρόνου μεταξύ των Ορθοδόξων Εκκλησιών, την άσκηση απ’ αυτήν Κανονικής ενορίου δικαιοδοσίας επί της Ρωσίας και των υπερβόρειων χωρών, την κατάταξη στη πέμπτη σε πρεσβεία θέση της μετά το παλαίφατο Πατριαρχείο Ιεροσολύμων και την προσφώνηση του Προκαθημένου αυτής ως «Πατριάρχου Μοσκόβου και πάσης Ρωσίας και των υπερβορείων μερών». Παραβλέπουν ασεβώς ότι ήταν θεμελιώδους σημασίας και αξίας η παρέμβαση του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Αγίου Μελετίου του Πηγά στην οριστική επίλυση, κανονικώ τω τρόπῳ, της παραχωρήσεως του αυτοκεφάλου στην Ρωσική Εκκλησία και στην κατοχύρωση άπαξ διά παντός της Κανονικότητος του Πατριαρχείου Μόσχας.
Δυστυχώς, όμως, τα πρόσφατα σε βάρος μας «τιμωρητικά αντίποινα» εκ μέρους των Ρώσων αδελφών μας, επειδή απλώς εστάθημεν ιεροκανονικώς στο πλευρό της αρτισυστάτου Αυτοκεφάλου Ουκρανικής Εκκλησίας, αποδεικνύουν με τον πλέον αδυσώπητα ρεαλιστικό και αδιαμφισβήτητο τρόπο, ότι ουδείς ασφαλέστερος εχθρός του ευεργετηθέντος αγνώμονος. Χείριστον όλων, όμως, τυγχάνει το απολύτως έωλο αφετηριακό επιχείρημα της εν Ρωσία παροικούσης Εκκλησίας, προς αιτιολόγηση της παραπάνω βλασφήμου εισβολής στην Πατριαρχική δικαιοδοσία μας: «δεν άντεχε να κωφεύῃ στις εκκλήσεις του Αφρικανικού ποιμνίου μας, το οποίο, κατά τα ψευδώς ή τεχνηέντως λεγόμενα, είχε ευαίσθητη ορθόδοξη συνείδηση ως προς την συμπεριφορά μας επί του Ουκρανικού εκκλησιαστικού ζητήματος, επειδή και εμείς εκ των Προκαθημένων των κατά τόπους Ορθοδόξων Εκκλησιών κανονικώς και δικαιωματικώς ενηρμονίσθημεν προς τις αποφάσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου περί της Αγιωτάτης Εκκλησίας της Ουκρανίας, συνεπώς κατέστημεν δήθεν σχισματικοί»!!
Σήμερα, λοιπόν, Κυριακή της Ορθοδοξίας του σωτηρίου έτους 2023, δίνουμε με τον πλέον επίσημο τρόπο την δική μας απάντηση προς πάσα κατεύθυνση: ▪ Ουδεμία Συνοδική Απόφαση Πρεσβυγενούς Εκκλησίας δίδει το δικαίωμα σε άλλη Εκκλησία -και δη νεώτερη χρονικώς- να καταπατεί τους αμετακινήτους Ιερούς Κανόνες και να διαπράττει εισπήδηση στην ενόριο δικαιοδοσία της πρώτης. ▪ Ουδεμία Συνοδική Απόφαση Πρεσβυγενούς Εκκλησίας δίδει το δικαίωμα σε άλλη Εκκλησία -και δη νεώτερη χρονικώς- να αναπτύσσει νεοφανείς εκκλησιολογικοπολιτικές «θεωρίες» περί διαποιμάνσεως του Ρωσικού κόσμου ανά την υφήλιο επί τη βάσει της εθνικότητος, παντελώς άγνωστες στην Ορθόδοξη εκκλησιολογία, γι’ αυτό καταδικασθείσες ήδη Συνοδικώς από το Πατριαρχείο μας.
Επ’ αυτών των ευαισθήτων εκκλησιολογικώς ζητημάτων θέτουμε όλες τις κατά τόπους Ορθόδοξες Εκκλησίες προ των ευθυνών τους, αναμένοντες την εκ μέρους τους άμεση καταδίκη προς αυτές τις αντικανονικές και όθνείες ενέργειες και τις ανήκουστες εκκλησιολογικοπολιτικές «θεωρίες» του Πατριαρχείου Μόσχας, οι οποίες την επαύριον πιθανότατα να κρούσουν και τις δικές τους θύρες με ευφάνταστες αιτιάσεις, αλλά δραματικές πανορθοδόξως συνέπειες. Καταδικάζουμε λοιπόν με τον πλέον κατηγορηματικό τρόπο σύνολες τις ανωτέρω περιγραφείσες αντικανονικές ενέργειες της Ρωσικής Εκκλησίας εναντίον του Πατριαρχείου μας. «Φίλος μεν Πλάτων, φιλτάτη δε η αλήθεια!» (Αριστοτέλης)
Μακαριώτατε άγιε Κιέβου και πάσης Ουκρανίας, Κύριε Επιφάνιε, Σήμερα βιώνουμε μία ακραία μεταβατική εποχή, βιώνουμε κρισίμους καιρούς αναθεωρήσεως των πάντων. Ο κόσμος βρίσκεται σε καθεστώς αβεβαιότητος και αναζητά με αγωνία μία νέα κατάσταση πραγμάτων. Η βία και ο πόλεμος, η φτώχεια και η εξαθλίωση, η κρίση αρχών και αξιών οδηγούν τόν άνθρωπο σε απελπισία. Κατ΄αυτήν ακριβώς την οριακή στιγμή, η Εκκλησία του Χριστού προσφέρει στον κόσμο την μαρτυρία της υπάρξεως του ζώντος Θεού και την ελπίδα της ελεύσεως της Βασιλείας του Θεού στην ιστορία. Η πίστη στον Χριστό διέρχεται απαραιτήτως από την πίστη στην προσωπική συνείδηση. Ο άνθρωπος, ως εικόνα Θεού, έχει ουράνιες ρίζες, είναι ασυγκρίτως μεγαλύτερος από τον κόσμο και την ιστορία. Όταν τον θανατώνουν, ευλογεί τους δήμιους του απευθυνόμενος στην συνείδησή τους. Αρνείται την βία, για να επικαλεσθή την μόνη επανάσταση, η οποία δεν οδηγεί στην δουλεία: την επανάσταση της αυτοσυνειδησίας και της ακεραιότητος.
Κατακλείοντες ευχαριστούμε τον Τριαδικό Θεό, που μας αξίωσε σήμερα να ευρισκόμεθα μαζί και να μετέχουμε του συμποσίου της πίστεως. Σεβόμεθα το τίμιο πρόσωπό Σας, διότι υπομονετικώς συσταυρώνεσθε με το πλήρωμα της καθ’ Υμάς Εκκλησίας, γι’ αυτό και έχετε κερδίσει εντός και εκτός της πατρίδος Σας την αναγνώριση κάθε ανθρώπου καλής θελήσεως, δίδοντας μαρτυρίας αγαθού και πράου ποιμένος. Ασπαζόμεθα εν Κυρίω τους συλλειτουργούντες αγίους Αρχιερείς, σύμπασα την εν Ουκρανία σεπτή Ιεραρχία και τον ιερό κλήρο καί επευλογούμε πατρικώς τον ευγενή και πιστό Ουκρανικό λαό, προσεπευχόμενοι όπως ο Ιησούς Χριστός, ο Σωτήρας και Λυτρωτής μας, ο Κύριος της ειρήνης, επιβλέψη επί την άμπελον ταύτην της αδελφής Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ουκρανίας, λυτρώση από παντός δεινού και στερεώση αυτήν εις αιώνας αιώνων. Γένοιτο!
Αντιφώνηση Μακαριωτάτου Επιφανίου
Κατά την αντιφώνησή του ο Μακαριώτατος Κιέβου, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Σήμερα, τιμούμε τις ιερές εικόνες με ιδιαίτερη επισημότητα και επιβεβαιώνουμε την προσήλωσή μας στην αληθινή πίστη, όπως διατυπώνεται στη Θεία Αποκάλυψη και όπως εξηγείται στα δόγματα των Αγίων Πατέρων των επτά Οικουμενικών Συνόδων. Αυτή είναι η αποστολική πίστη, αυτή είναι η ορθόδοξη πίστη, αυτή είναι η σωτήρια πίστη! Σήμερα, δεν τιμούμε μόνο τις εικόνες ως ιερές απεικονίσεις του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, της Παναγίας Μητέρας Του και των Αγίων. Εμείς έχουμε επίσης γίνει μια ζωντανή εικόνα, μια ζωντανή απεικόνιση, επειδή πιστεύουμε ότι, σύμφωνα με τον λόγο του Ευαγγελίου, ο ίδιος ο Χριστός βρίσκεται τώρα ανάμεσά μας και το Άγιο Πνεύμα κατοικεί μέσα μας κατά χάρη.
Σήμερα, σε αυτή τη Θεία Λειτουργία, στην Θεία Ευχαριστία, στην κοινή προσευχή και ενότητα μέσω της κοινωνίας του Σώματος και του Αίματος του Χριστού, έχουμε γίνει μια ζωντανή ενσάρκωση της ενότητας της Εκκλησίας. Της ενότητας εναντίον της οποίας εγείρονται κατά καιρούς οι δυνάμεις του κακού, οι αιρέσεις και οι διαιρέσεις – αλλά την οποία δεν μπορούν να καταστρέψουν, διότι την έχει εγκαθιδρύσει ο ίδιος ο Θεός. Ευχαριστούμε από καρδιάς τη Μακαριότητά σας και τους αδελφούς Ιεράρχες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής για τη σταθερή προσήλωσή σας στην Ορθόδοξη πίστη και την κανονική τάξη, για τη θυσιαστική αγάπη και φροντίδα σας προς την Εκκλησία της Ουκρανίας – προς τους νεότερους αδελφούς και αδελφές σας εν Κυρίω. Μας στηρίξατε και συνεχίζετε να μας στηρίζετε, παρόλο που αυτό σας προκάλεσε προβλήματα.
Ωστόσο, η σημερινή γιορτή δείχνει ότι όσο ισχυρό κι αν φαίνεται το ψέμα, θα νικηθεί. Το κακό θα νικηθεί σίγουρα και το καλό και η αλήθεια θα εδραιωθούν. Στο πλευρό της αίρεσης των εικονομάχων που ξεσηκώθηκαν εναντίον της Εκκλησίας ήταν οι εξουσίες, η δύναμη των βασιλιάδων και η δύναμη των όπλων – αλλά τίποτα δεν βοήθησε το ψέμα. Έτσι τώρα μια νέα διδασκαλία, αντίθετη προς το Ευαγγέλιο, γεμάτη με την υπερηφάνεια αυτού του κόσμου και την αίρεση του εθνοφυλετισμού, έχει καταλάβει ένα μέρος της Εκκλησίας του Χριστού στις βόρειες χώρες, και οι άρχοντες αυτών των χωρών τη διαδίδουν με τη δύναμη του σπαθιού. Ωστόσο, και αυτή θα καταδικαστεί, όπως ακριβώς καταδικάστηκαν και απορρίφθηκαν οι αρχαίες αιρέσεις.
Σήμερα, Μακαριώτατε, είστε μια ζωντανή εικόνα των αγίων προκατόχων σας στον Πατριαρχικό Θρόνο, των μεγάλων Ιεραρχών Κλήμεντος, Αθανασίου και Κυρίλλου Αλεξανδρείας και πολλών άλλων. Σήμερα, όπως ακριβώς και εκείνοι στην εποχή τους, είστε λειτουργός της αλήθειας, κήρυκας της αλήθειας, διδάσκαλος της κανονικής τάξης, κληρονόμος της πίστης των αποστόλων, συνεχίζοντας το έργο των θείων πατέρων και διδασκάλων της Εκκλησίας του Χριστού. Στέκεστε ως καλός πηδαλιούχος στο πηδάλιο του πλοίου της σωτηρίας και καθοδηγείτε το ποίμνιο που σας έχει ανατεθεί στην πορεία προς τη σωτηρία. Είθε οι προσευχές και η βοήθεια των αγίων προκατόχων σας να είναι πάντοτε μαζί σας και με την αγιωτάτη Εκκλησία της Μεγάλης Αλεξανδρείας και ολόκληρης της Αφρικής…
…Καμία λέξη δεν θα είναι αρκετή για να εκφράσει όλα τα συναισθήματά μας, όλη την ευγνωμοσύνη και την αδελφική μας αγάπη για εσάς και για την Εκκλησία της οποίας ηγείστε. Προσευχόμαστε στον Παντοδύναμο Θεό να σας ανταμείψει εκατονταπλάσια για όλα όσα κάνατε και συνεχίζετε να κάνετε για την Ουκρανία και για το πλήρωμα της Ορθοδοξίας. Πιστεύουμε ότι θα έχουμε την ευκαιρία στο εγγύς μέλλον να σας ευχαριστήσουμε για τη φιλοξενία με την οποία μας υποδεχθήκατε στο σπίτι σας, αυτό το ιερό Πατριαρχείο, και να υποδεχθούμε τη Μακαριότητά σας στο σπίτι μας, το Κίεβο. Σας ευχόμαστε, Μακαριώτατε, πολλά και ευλογημένα έτη, καλή υγεία και καρποφόρα διακονία στον αμπελώνα του Χριστού. Είθε η Εκκλησία του Χριστού στην αφρικανική ήπειρο, το ευσεβές ποίμνιό σας, να πολλαπλασιάζεται και να αυξάνεται. Είθε η Ορθοδοξία να θριαμβεύσει και να εδραιωθεί. Εις πολλά έτη, Μακαριώτατε!».
Προς την ΑΘΜ ο Μητροπολίτης Κιέβου προσέφερε αρχιερατικά εγκόλπια μετ’ επιστηθίου σταυρού, καθώς και παραδοσιακό εργόχειρο της Ουκρανίας. Ακολούθησε το καθιερωμένο ετήσιο μνημόσυνο των κεκοιμημένων Πρόεδρων, μελών και ευεργετών της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας, δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των θυμάτων του πρόσφατου τραγικού σιδηροδρομικού δυστυχήματος στην Ελλάδα, καθώς και η λιτάνευση των ιερών εικόνων εντός του περικαλλούς Καθεδρικού Ναού.
Εν συνεχεία στην Αίθουσα του Θρόνου, εντός του παρακειμένου Πατριαρχικού Μεγάρου, έλαβε χώρα η περικόσμηση του Προκαθημένου της Ουκρανικής Εκκλησίας με την ανώτατη διάκριση του Πρεσβυγενούς Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, τον Μεγαλόσταυρο του Αγίου Αποστόλου Μάρκου μετ’ Αστέρος, καθώς και των συνοδών του αρχιερέων, Σεβασμιωτάτων Βιννύτσης και Μπίλα Τσέρκβα, με τον Χρυσό Σταυρό του Αγίου Μάρκου, προς τους οποίους ο Μακαριώτατος Πάπας και Πατριάρχης προσέφερε αρχιερατικά εγκόλπια, καθώς και αναμνηστικά δώρα στους λοιπούς συνοδούς κληρικούς. Απευθυνόμενος στους παρισταμένους Εξοχότατους Πρέσβεις της Ελλάδος και της Ουκρανίας ο Μακαριώτατος κ. Θεόδωρος Β’ εξεδήλωσε την ευγνωμοσύνη του προς τις «δύο πατρίδες του, την Ελλάδα και την Αίγυπτο, οι οποίες πάντοτε συνδράμουν παντοιοτρόπως το ιεραποστολικό, κοινωνικό και ανθρωπιστικό έργο της Αλεξανδρινής Εκκλησίας», όπως χαρακτηριστικώς ανέφερε, ευχήθηκε υπέρ της επικρατήσεως της ειρήνης και της ευημερίας του Ουκρανικού λαού, υπογραμμίζοντας την σπουδαιότητα του ειρηνικού διαλόγου μεταξύ των λαών, ως της μόνης οδού επιλύσεως διαφορών, υπερβάσεως διαφορών και προόδου του κόσμου.
Τέλος, η ΑΘΜ παρέθεσε επίσημο γεύμα προς τιμήν του φιλοξενουμένου Μακαριωτάτου Μητροπολίτου Κιέβου και πάσης Ουκρανίας κ.κ. Επιφανίου στις εγκαταστάσεις του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας, ενώ το δείπνο προς τιμήν των επίσημων φιλοξενουμένων δόθηκε στο Εντευκτήριο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας τη γνωστή «Ένωση».
Στον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού παρευρέθησαν ο Πρέσβυς της Ελλάδας στο Κάϊρο κ. Νικόλαος Παπαγεωργίου, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδας στην Αλεξάνδρεια – και συνάμα Πρέσβυς στο αξίωμα κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης – μετά της συζύγου του Ιωάννας, ο Πρέσβυς της Ουκρανίας στο Κάϊρο, ο νεοεκλεγείς Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητος Καϊρου κ. Χρήστος Καβαλής, ο Οικονομικός Επόπτης της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ Εμμανουήλ Τατάκης, ο πρώην Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ιωάννης Σιόκας, η κα. Μαρία Παυλίδου του Προξενείου Αλεξανδρείας και πρώην Αντιπρόεδρος Β΄ της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, ο Διευθυντής της ΕΚΑ κ. Γεώργιος Μπούλος, ο Πλοίαρχος και Σύνδεσμος του Πολεμικού Ναυτικού κ. Κωνσταντίνος Βαρουξής, η Πρόεδρος του Ελληνικού Ναυτικού Ομίλου Αλεξανδρείας και του Συλλόγου Πτολεμαίος κα. Λιλίκα Θλιβίτου, η Πρόεδρος του Λυκείου Ελληνίδων κα. Αλίκη Αντωνίου, η κα. Δήμητρα Κόλλια στέλεχος του Προξενείου Αλεξανδρείας, οι διευθυντές των Ελληνικών Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητας, ο Πρόεδρος της Αραβορθοδόξου Κοινότητας Αλεξανδρείας, Πρόεδροι ιστορικών Ελληνικών Οργανισμών, Συλλόγων και Σωματείων στην Νειλοχώρα, ο Πανοσιολογιότατος Αρχιμανδρίτης και Σχολάρχης της Πατριαρχικής Σχολής κ. Ισαάκ, Κληρικοί της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Αλεξανδρείας και πλήθος Χριστιανών εξ Αιγύπτου, Ελλάδος και Ουκρανίας. Έψαλλε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος Π. Πάνος Γαζής μαζί με ιεροψάλτες της Εκκλησίας του Καΐρου και μαθητές της Ιερατικής Σχολής.
Σημείωση συντάκτη Η επίσκεψη του Μητροπολίτη Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιου, πραγματοποιήθηκε σε μια δύσκολη εποχή διεθνούς αναστάτωσης. Σε παγκόσμια κλίμακα «εδράζεται» η αγωνία για το μέλλον της ανθρωπότητας. Δυο λαοί ο ουκρανικός και ο ρωσικός, πέρα του ότι είναι ομόδοξοι και συγγενείς «πρώτου βαθμού», υποχρεώθηκαν εις πόλεμο μεταξύ τους. Την πολεμική ανάλυση ας την κάνουν οι πολεμικοί αναλυτές. Η Χριστιανοσύνη δεν μπορεί να διαχωρίζει ανθρώπους, λαούς, έθνη και κράτη. Κύριος παράγων της χριστιανικής πίστης είναι ο Άνθρωπος και η Ανθρωπιά στην ευρύτερη ερμηνεία της. Μίση και έριδες δεν μπορούν να εμφιλοχωρούν μεταξύ θρησκειών, των οποίων η βάση δημιουργίας τους προέρχεται απ΄ την πίστη του ποιμνίου τους, στον Πανάγαθο Θεό. Αν ο Υιός του Δημιουργού διδάσκει την Αγάπη, είναι αδιανόητο να υπάρχουν πιστοί του οι οποίοι διδάσκουν την εχθρότητα. Και αυτό πρέπει κάποτε να τελειώσει.
Ο ιεραποστολικός αγώνας του Πατριάρχη Αλεξανδρείας για ειρήνευση και αλληλεγγύη απαιτεί να βρει αρωγούς όλους τους θρησκευτικούς ταγούς και όχι αντιπάλους οιουδήποτε «στρατοπέδου» που αντιπαλεύουν την προσπάθειά του. Η Αγάπη, η Ειρήνη, η Ενσυναίσθηση και ο σεβασμός στην Πίστη του άλλου, αποτελούν τα βασικά συστατικά της Χριστιανοσύνης. Το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας έχει τον πλέον δύσκολο ρόλο έναντι όλων των άλλων. Να στηρίξει τους χειμαζόμενους λαούς της Αφρικής. Ο Θεόδωρος Β΄ το πράττει με τον καλύτερο τρόπο και η καρδιά του πασχίζει για τις πεινασμένες ψυχές της σπουδαιότερης ηπείρου, της πιο πλούσιας όσον αφορά στο υπέδαφος και της πιο φτωχής από πλευράς αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης. Είναι ο Πατριάρχης με το τεράστιο ιεραποστολικό έργο και το μόνο που χρειάζεται είναι η στήριξη όλων μας στο όραμά του για έναν καλύτερο κόσμο.
