Category: ΓΕΝΙΚΑ ΝΕΑ

Μια σημαντική παράσταση εμπνευσμένη από τον μεγάλο στρατηλάτη, σε διασκευή της Ελληνίδας Ελισάβετ Φιλιππούλη και με πρωταγωνιστές από το «The Crown», πραγματοποιήθηκε στη βρετανική πρωτεύουσα.

Είναι πραγματικά συγκινητικό να διασχίζεις τις πύλες της Βρετανικής Βιβλιοθήκης, μιας από τις κορυφαίες του κόσμου, και να βλέπεις αναρτημένο το τεράστιο πανό της σημαντικής παράστασης «Αλέξανδρος ο Μέγας: Ανάμεσα στα όνειρα και την πραγματικότητα» που δόθηκε στο εσωτερικό της με πρωταγωνιστές διάσημους Βρετανούς ηθοποιούς όπως ο Πίτερ Μάρινκερ στον ρόλο του Αριστοτέλη και του Τζακ Πάρι-Τζόουνς, γνωστού από το «The Crown» και το «Moon Dog», στον ρόλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Τη σκηνοθεσία της παράστασης που είδαμε ζωντανά μαζί με VIP προσκεκλημένους το Σάββατο 3 Φεβρουαρίου υπέγραψε η Ντάι Σέρλοκ, ενώ τη διασκευή, την ιδέα και την παραγωγή έφερε εις πέρας η Ελισάβετ Φιλιππούλη.
Εκεί, ανάμεσα σε σπάνια κειμήλια, σε έναν χώρο απ’ όπου περνούν καθημερινά εκατοντάδες μελετητές απ’ όλο τον κόσμο, ο Αλέξανδρος ο Μέγας ο Μακεδόνας έκανε αισθητή με κάθε τρόπο την παρουσία του: μέσα από τη μορφή, τον λόγο του και τα όνειρά του, όπως ακούγονταν στην παράσταση, αλλά και τα πολύτιμα κειμήλια που εμπνέονταν από τη μορφή του στη μεγάλη έκθεση που έχει ανοίξει ήδη τις πύλες της και φιλοξενείται στους ειδικά διαμορφωμένους χώρους της Bρετανικής Βιβλιοθήκης με τον τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος – Η δημιουργία ενός μύθου».

Από το φουαγέ μέχρι το βιβλιοπωλείο στην είσοδο της βιβλιοθήκης, η μορφή του στρατηλάτη δεσπόζει παντού επιβλητικά περήφανη, όπως την απεικονίζουν οι διαφορετικοί μύθοι και όπως προβάλλεται αυτή τη στιγμή στη Βρετανία και στους χιλιάδες επισκέπτες που αναμένεται να σπεύσουν για να την επισκεφτούν.

O Τζακ Πάρι-Τζόουνς στον ρόλο του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην παράσταση στη Βρετανική Βιβλιοθήκη στο Λονδίνο
Διαφορετικός

«Ο Μέγας Αλέξανδρος που παρουσιάζουμε εδώ ανακαλύπτει πως αυτό που έδωσε τη μεγαλύτερη αξία στη ζωή του είναι ο πλούτος της γνώσης και της διαφορετικότητας των πολιτισμών που συνάντησε. Η διασκευή αυτή μάς προκαλεί να επαναπροσδιορίσουμε την ιδέα του μεγαλείου», δηλώνει η Ελισάβετ Φιλιππούλη που είχε τη σύλληψη της παράστασης, βασισμένης σε ένα μεγάλο ποίημα που είχε γράψει ο συγγραφέας πατέρας της και που έκανε γνωστά τα μηνύματα της επίδρασης του Αλεξάνδρου σε όλο τον πλανήτη.

Μέσα από τα όνειρα του δασκάλου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, του φιλοσόφου Αριστοτέλη, ακούσαμε τις σκέψεις, τους φόβους και τις ανησυχίες του εξανθρωπισμένου μεγάλου στρατηλάτη και ήρθαμε σε επαφή με τις ιδέες του. Αφουγκραζόμενοι τα λόγια του στο σήμερα, σκεφτήκαμε τι σημαίνει ότι «ζει και βασιλεύει», ότι εμπνέει τον κόσμο και ότι μπορεί να διατηρεί αυτούσιους και ζωντανούς τους θρύλους, «αυτός ο καλός για τους καλούς και ο κακός για τους κακούς», όπως ακούγεται κάποια στιγμή στα ελληνικά στην παράσταση. Ηταν, άλλωστε, αυτός που αν και κατακτητής, ενέπνευσε τα όνειρα και δίδαξε την ενότητα ανάμεσα στους λαούς.
Από τη βαθιά Ανατολή μέχρι την Περσία και από τη Μακεδονία, όπου ξεκίνησε μαθαίνοντας τη σκέψη από τον Αριστοτέλη, μέχρι σήμερα, σε ένα παράξενο metaverse, η μορφή του Μεγάλου Αλεξάνδρου διαπερνά τους ζωντανούς προφορικούς θρύλους μπλέκοντας τις μυθικές αφηγήσεις με τα πραγματικά επιτεύγματα.

«Αυτό είναι της μοίρας του γραπτό και αυτό είναι το ριζικό του», ακούμε στην παράσταση για τον άνθρωπο που γύρισε τον κόσμο και είδε διαφορετικούς πολιτισμούς και χώρες, ένα απόσπασμα που φέρνει εύλογα στον νου την αρχή της θρυλικής Οδύσσειας «πολλών δ’ ανθρώπων ίδεν άστεα και νόον έγνων» (γνώρισε πολλές πολιτείες και έμαθε τη σκέψη πολλών ανθρώπων) δείχνοντας πόσο κοντά τελικά είναι τα μεγάλα επικά ποιήματα και τα αριστουργήματα με τις απλές λαϊκές αφηγήσεις.

Αλλά ποιος από όλους ήταν τελικά ο Μέγας Αλέξανδρος και τι αλήθεια σκεφτόταν; Μέσα από τα όνειρα στην παράσταση ακούμε την εσωτερική φωνή του στρατηλάτη, τι μπορεί να σκεφτόταν στη μοναξιά του ένας μεγάλος άνδρας, βιώνουμε την αγωνία του πριν από τις μεγάλες μάχες και νιώθουμε το άγχος ενός ταυτόχρονα σπουδαίου προσώπου και ευαίσθητου θνητού, ειδικά όταν έρχεται αντιμέτωπος με τους χρησμούς και όταν πρέπει να λύσει ο ίδιος τα μεγάλα αινίγματα.
Ολοι οι συντελεστές της παράστασης επί σκηνής
Αλλοτε, πάλι, σε αυτό το ποίημα που στοχάζεται πάνω σε θέματα ταυτότητας, στη συνύπαρξη όλων αυτών των λαών που ενώθηκαν κάτω από τον Μέγα Αλέξανδρο, βλέπουμε τα στενά όρια ανάμεσα στον μύθο και το ιστορικό πρόσωπο αλλά και τις προφορικές ιστορίες που έθρεψαν τον θρύλο του. Πολλές φορές, στο μυαλό των ανθρώπων ο Αλέξανδρος έμοιαζε να βρίσκεται πιο κοντά στον κόσμο των θεών παρά σε αυτόν των ανθρώπων, έχοντας ο ίδιος στο μυαλό ότι η μοίρα του είναι αυτή των τραγικών ηρωικών προσώπων: δεν είναι τυχαίο ότι η μητέρα του Ολυμπιάδα αναφερόταν στον πρόγονό της Αχιλλέα, τον άτρωτο ήρωα του Τρωικού Πολέμου, μιλώντας για τη μοίρα του γιου της.

Στα βήματά του, άλλωστε, φαινόταν να βαδίζει και ο Αλέξανδρος και νιώθοντας ότι ακολουθεί ένα αντίστοιχο ριζικό, πολλές φορές κατέφευγε σε διάφορες μάγισσες για να μάθει και να αποκωδικοποιήσει τους οιωνούς που προδικάζουν μια τέτοια απόφαση. Την ίδια στιγμή, όμως, αρνιόταν να γίνει σκλάβος του πεπρωμένου και βάδιζε πέρα από τον δρόμο που χάραζε η μοίρα – κι αυτή ακριβώς ήταν και η υπερδύναμή του, την οποία τονίζει η παράσταση.
«Αρκεί να σκεφτούμε πως όταν ο Αλέξανδρος πέθανε, μόλις στα 32 του χρόνια, άφησε πίσω μια τεράστια αυτοκρατορία που περιλάμβανε διαφορετικές θρησκείες, πολιτισμούς, συνήθειες και εθνότητες», σημειώνει η Ελισάβετ Φιλιππούλη ως ουσιαστικός εμπνευστής της παράστασης και εξηγώντας το σκεπτικό της που στόχο έχει να μεταφέρει τα δικά της μηνύματα για την ένωση των πολιτισμών μέσω της κυρίαρχης εικόνας του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο οποίος, όπως τονίζει η ίδια, «ήταν ταυτόχρονα στρατηγός, ηγέτης, ήρωας αλλά και άνθρωπος, μια άκρως γοητευτική προσωπικότητα που η παρουσία της στην Ιστορία αναπτύχθηκε μέσα από πραγματικά γεγονότα αλλά και μύθους, τους οποίους διέκριναν αντιθέσεις αλλά και μια δαψίλεια αναφορών και θρύλων που άντεξαν στα χρόνια, τόσο συναρπαστικών ώστε να τον ανυψώσουν στη σφαίρα της αθανασίας».
Η πρώην παρουσιάστρια της ΕΡΤ Ελισάβετ Φιλιππούλη, υπεύθυνη για τη διασκευή του έργου αλλά και την παραγωγή της παράστασης, θέλει να μεταφέρει το μήνυμα της παγκοσμιότητας του Μεγάλου Αλεξάνδρου
Λατρεύτηκε σαν θεός

Ωστόσο, αυτό που έχει κανείς ως απορία, ακόμα και μεταξύ των Ελλήνων, είναι πώς ένας υποτιθέμενος κατακτητής έφτασε να λατρεύεται στις άκρες του κόσμου από ετερόκλητες εθνότητες και τελικά, όπως φάνηκε τόσο στην παράσταση, όσο και στα πολύτιμα κειμήλια που εκτίθενται στην τεράστια έκθεση για τον Μέγα Αλέξανδρο, να θεοποιείται.

Ο μύθος του εξαπλώθηκε σε ξένους πολιτισμούς, σε διαφορετικές παραδόσεις από την Περσία έως τη Ρωσία και από τη μυθική Βαβυλώνα έως τη μεσαιωνική Αγγλετέρα, όπου είδαμε να εκλαμβάνεται ως ένας θρυλικός ιππότης. «Πραγματικά κανείς απορεί πως ένας στρατιωτικός ηγέτης, ουσιαστικά ένας κατακτητής έφτασε να λατρεύεται από τους πολιτισμούς τους οποίους υπέταξε με τη βία», τονίζει η κυρία Φιλιππούλη.
«Μήπως γιατί η μορφή του συνδύαζε ταυτόχρονα την ανδρεία και την τρωτότητα; Ή μήπως γιατί φρόντιζε να παίρνει μαθήματα από τις τοπικές κουλτούρες τις οποίες κατακτούσε ενώ έδειχνε να σέβεται τις διαφορετικές θρησκείες;», είναι το ρητορικό ερώτημα που απευθύνει η ίδια αλλά και που διατρέχει ουσιαστικά όλη την παράσταση και το πρωτότυπο, δυναμικό, επικό αλλά και μοντέρνο κείμενο που έγραψε ο πατέρας της Σταμάτης Φιλιππούλης, το οποίο άλλοτε ακούγεται σαν ποίημα του Ελιοτ και άλλοτε σαν δυναμικό απόσπασμα από την «Ιλιάδα».

«Στην καρδιά αυτού του επικού ποιήματος ουσιαστικά ενυπάρχει η ιδέα της δημοκρατικής υπεροχής και σε αυτό ήθελα καταρχάς να δώσουμε έμφαση», καταλήγει η ίδια. «Γιατί ο Αλέξανδρος μπορεί να ήταν Μεγάλος αλλά το ίδιο ήταν και οι ήρωες και οι ηρωίδες τις οποίες συνάντησε στο διάβα του. Η πραγματική υπεροχή ως αξία έχει άλλωστε να κάνει με τις έννοιες και τις αξίες της κατανόησης και της αλληλεγγύης και αυτά είναι τα μηνύματα που θέλουμε να περάσουμε με την παράσταση».

Με άλλα λόγια, σε αυτό που θέλησε να δώσει έμφαση η παράσταση είναι σε μια μορφή και μια προσωπικότητα που ένωσε παρά δίχασε και που ξεπερνώντας την Ιστορία άφησε βαθύ αποτύπωμα σε πολλές κουλτούρες, θρησκείες και φυλές. Ο Μέγας Αλέξανδρος έφτασε σε μέρη μακρινά μεταφέροντας τις ιδέες του Ελληνισμού και ενέπνευσε ως ήρωας, στρατηλάτης αλλά και ως θρύλος.
Γκραβούρα του Σαρλ Λαπλάντ, του 1886, αναπαριστά τον Αλέξανδρο με τον δάσκαλό του, φιλόσοφο Αριστοτέλη
Στη συγκεκριμένη διασκευή, κεντρική φιγούρα είναι, εκτός από τον ίδιο, αυτή του δασκάλου του, του φιλοσόφου Αριστοτέλη, ο οποίος μέσα από τα όνειρά του δίνει νέες διαστάσεις στις παγκόσμιες εξερευνήσεις του μαθητή του. Ετσι, ανάμεσα στη φαντασία, στη φιλοσοφία και την Ιστορία ο θεατής καλείται να σκεφτεί την ιδέα του μεγαλείου μέσα από ένα διαφορετικό πρίσμα.

Σε αναλογία λοιπόν με τη μοντέρνα εικόνα που αναδεικνύει η έκθεση «Μέγας Αλέξανδρος – Η κατασκευή ενός μύθου», η διασκευή της Ελισάβετ Φιλιππούλη λαμβάνει υπόψη τις διαφορετικές εκδοχές του στρατηλάτη μέσα από τους θρύλους αλλά και μέσα από τις ψυχαναλυτικές θεωρίες για το ασυνείδητο, όπως εκφράστηκαν από τις θεωρίες του Καρλ Γιουγκ.
Σημαντική είναι η συμβολή στην παράσταση, εκτός από τους πρωταγωνιστές που ερμήνευσαν με επάρκεια τις διαφορετικές εκδοχές του Μεγάλου Αλεξάνδρου, τις γυναίκες και τους άνδρες που συνάντησε και τον μεγάλο του δάσκαλο, του Πολ Μπένι, δηλαδή του ανθρώπου που εμπνεύστηκε τα εντυπωσιακά ψηφιακά σκηνικά-πίνακες, ενός καλλιτέχνη του οποίου τα έργα βρίσκονται, μεταξύ άλλων, στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης, στην Εθνική Πινακοθήκη της Αυστραλίας, στην Εθνική Πινακοθήκη της Αγγλίας, καθώς και στη Βασιλική Συλλογή. Oσο για τη μουσική, φέρει την υπογραφή ενός άλλου Eλληνα, του Σταμάτη Σπανουδάκη ο οποίος επανέρχεται, μετά τον δικό του «Αλέξανδρο», που είχε γράψει το 1995 με μια «μουσική εμπνευσμένη από τον γλυκό Μακεδόνα βασιλιά μας, ακόμη υπονοεί ότι “ζει και βασιλεύει”.

Στο πιο ασφαλές και ευγενές μουσείο του κόσμου. Στις καρδιές μας», όπως δηλώνει ο ίδιος. Oσο για τη σκηνοθέτιδα της παράστασης Ντέι Σέρλοκ, υπογραμμίζει με τη σειρά της πως πρόκειται για «μια αληθινή ιστορία που την αφηγούμαστε ως όνειρο αλλά και μια πρόκληση για τους καιρούς μας, και για την ανθρωπότητα. Αυτό είναι θέατρο».
Σπουδαία η συμβολή του ηθοποιού και θεατράνθρωπου Πίτερ Μάρινκερ στον ρόλο του Αριστοτέλη και του Τζακ Πάρι-Τζόουνς στον ρόλο του Μέγα Αλεξάνδρου, ο οποίος φαινόταν πολύ χαρούμενος στο κοκτέιλ που ακολούθησε της παράστασης για το οποίο συμμετείχε σε μια τόσο σημαντική παραγωγή: «Είμαι πολύ ενθουσιασμένος που συνέβαλα σε αυτή την παραγωγή η οποία δίνει έμφαση στο πώς προσλαμβάνεται η υπεροχή στον σύγχρονο κόσμο και τι σημαίνει να εστιάζουμε όχι μόνο στην εξωτερική και επίπλαστη επιτυχία αλλά στην ουσία. Και είναι αλήθεια πως ο νεαρός Αλέξανδρος όχι μόνο μας βοηθάει να καταλάβουμε τι σημαίνει υπεροχή αλλά και σύνδεση και ελπίδα».
Ο Πίτερ Μάρινκερ στον ρόλο του Αριστοτέλη
Οι αμέτρητες μορφές του

Αναζητώντας τον Μέγα Αλέξανδρο, αυτό που θέλει να τονίσει η άκρως μοντέρνα έκθεση που οργάνωσε με περισσή αγάπη και φροντίδα η Βρετανική Βιβλιοθήκη με τον τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος – Η κατασκευή ενός μύθου» είναι ότι η φήμη του Μακεδόνα στρατηλάτη κατάφερε όχι μόνο να υπερβεί όλα τα σύνορα αλλά και να επιβιώσει σε διαφορετικούς μύθους και θρύλους διασχίζοντας τους αιώνες και φτάνοντας ακόμα και σήμερα να παίρνει τη μορφή κόμικ, μυθιστορήματος ακόμα και.. videogame.

Η έκθεση, χωρισμένη σε ενότητες που έχουν να κάνουν τόσο με την αυτοκρατορία που ο ίδιος διαμόρφωσε όσο και με την καταγωγή του, τις σχέσεις του αλλά και τις διαφορετικές μορφές που απέκτησε σε ετερόκλητους πολιτισμούς και θρησκείες που έφτασαν έως τη θεοποίησή του, είναι αποκαλυπτική όχι μόνο γιατί φέρνει για πρώτη φορά στο φως πολύτιμα κειμήλια αλλά και γιατί αποκαλύπτει με τρόπο μοναδικό τη διεθνή και απόλυτη φήμη του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ηταν αυτός που κατέκτησε όλο τον κόσμο, που έγινε άγιος, Φαραώ ακόμα και ιππότης, σύμφωνα με τους μεσαιωνικούς μύθους, μανδαρίνος αλλά και Εβραίος προφήτης.
Αντίγραφο της σαρκοφάγου όπου φημολογούνταν ότι βρισκόταν θαμμένος ο Μέγας Αλέξανδρος κοσμεί τη μεγάλη έκθεση της Βρετανικής Βιβλιοθήκης με τίτλο «Μέγας Αλέξανδρος – Η δημιουργία ενός μύθου»
Για τις ανάγκες της έκθεσης βγήκαν, μάλιστα, για πρώτη φορά πολύτιμα κειμήλια από την Οξφορδιανή βιβλιοθήκη Μπόντλιαν, όπως ένα μεσαιωνικό χειρόγραφο που θεωρείται το πρώτο «εικονογραφημένο» κείμενο για τον Μέγα Αλέξανδρο, όπου απεικονίζονται όλοι οι σημαντικοί σταθμοί του σπουδαίου Μακεδόνα σε μια σειρά από πανέμορφες εικόνες που τον αναπαριστούν ανάμεσα σε εξωτικούς φοίνικες.

Σε ένα άλλο πανέμορφο αριστούργημα από την Περσία του 1604 βλέπουμε τον Μέγα Αλέξανδρο να παρηγορεί τον ετοιμοθάνατο εχθρό του (!) Δαρείο, κάτι που δίνει την εντύπωση πως οι Πέρσες, παρότι έζησαν την απόλυτη ισοπέδωση από τον Μακεδόνα, έφτασαν να παραδέχονται την απόλυτη υπεροχή του.

Αλλού πάλι συνειδητοποιούμε ότι στην Αιθιοπία λάτρευαν τον Αλέξανδρο ως χριστιανό άγιο, καθώς σε έναν πάπυρο του 18ου αιώνα τον βλέπουμε να νικάει τον Σατανά καβάλα στον Βουκεφάλα ως ένας άλλος Γεώργιος που νικάει τον δράκο (!), ενώ σε αντίστοιχη πάλι απεικόνιση ως έφιππου, πάνω σε νόμισμα αυτή τη φορά, τον βλέπουμε να κατατροπώνει εχθρούς που προελαύνουν καβάλα σε ελέφαντες – σε μια προφανή αναφορά στη Μάχη του Υδάσπη στη Μεσοποταμία, όπου ο Μέγας Αλέξανδρος νίκησε τον Ινδό ηγεμόνα Πώρο, τον οποίο κατέληξε να έχει πολύτιμο σύμμαχό του.
Απειρες, επομένως, οι εκδοχές του Μεγάλου Αλεξάνδρου ακόμα και κάτω από τον βυθό, αφού η επίγεια φαντασία δεν έφτανε για να δείξει τα κατορθώματά του που κατά τις αναπαραστάσεις του Μεσαίωνα επεκτείνονταν και στα αλλόκοτα πλάσματα της θάλασσας (πόσοι, αλήθεια, ήξεραν ότι, εκτός από τις γοργόνες, ο Αλέξανδρος είχε σχέση και με τεράστια καλαμάρια τα οποία νικούσε ως ιππότης των Σταυροφοριών;).

Στην έκθεση ξεχωρίζει επίσης ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα mappa mundi (μεσαιωνικός χάρτης του κόσμου) με μυθικές πόλεις και αλλόκοτα τέρατα, όπου ο μόνος που καταφέρνει να φτάσει μέχρι τις πύλες του παραδείσου δεν είναι κάποιος άγιος αλλά ο Μέγας Αλέξανδρος ως άλλη μια απόδειξη της θεοποίησής του. Ο χάρτης είχε βρεθεί στη Μονή του Εμπστορφ, στη βόρεια Γερμανία, αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς από βομβαρδισμό.
Γνήσιο αντίγραφο αυτού του πανέμορφου χάρτη αποκαλύπτεται για πρώτη φορά στο κοινό, στην έκθεση μαζί με άλλα άγνωστα, σπάνια χειρόγραφα, Αλλωστε σε αυτές τις σπάνιες απεικονίσεις ο Μέγα Αλέξανδρος εναλλάσσεται με τον Ρολάνδο και τον Βασιλιά Αρθούρο -ακόμα και με τον ίδιο τον Αμλετ αφού, σύμφωνα με μια από τις άγνωστες εκδοχές του γνωστού έργου του Σαίξπηρ, υπάρχει αναφορά στον Μέγα Αλέξανδρο και μάλιστα στην αρχή της 5ης πράξης, όπου φέρεται να λέγεται πως «ο Αλέξανδρος πέθανε, κείτεται νεκρός και η στάχτη του έχει σκορπιστεί στην άκρη της Γης».

Το απόσπασμα αυτό παρατίθεται στην πρώτη έκδοση του Σαίξπηρ που εκτίθεται στην έκθεση, όπου διαβάζουμε λίγο πριν από το τέλος της 5ης πράξης να μνημονεύεται το όνομα του Αλέξανδρου ως του πιο ισχυρού και ανυπέρβλητου προσώπου στην Ιστορία.

Το τέλος και ο τάφος του

Σε μια άλλη, αναπαράσταση από εικόνα που προέρχεται από τη Μονή Βαρλαάμ στα Μετέωρα, βλέπουμε τον όσιο Σισώη να προσκυνά τον τάφο του Αλεξάνδρου, που αποδεικνύει και τη στενή και άμεση σχέση του ακόμα και με την ορθόδοξη χριστιανική θρησκεία. Παρότι κανείς μέχρι τώρα δεν γνωρίζει που ακριβώς βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, οι Βρετανοί για καιρό πίστευαν ότι το σώμα του κρυβόταν σε μια σαρκοφάγο που βρισκόταν στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης και μια τέτοια αναπαρίσταται με ακρίβεια στην έκθεση.

Πρόκειται για μια ξεπερασμένη πλέον θεωρία αφού αποδείχτηκε ότι δεν επρόκειτο για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά γι’ αυτόν του Αβδαλώνυμου, τοπικού βασιλιά της Φοινίκης, ωστόσο ένα ακριβές αντίγραφό του σε έναν υποτιθέμενο αιγυπτιακής έμπνευσης τάφο ολοκληρώνει, ουσιαστικά, την περιήγηση στην έκθεση. Σχετικά με το τέλος του Μέγα Αλέξανδρου, η Ελισάβετ Φιλιππούλη αναφέρεται στη θρυλική ιστορία που αναφέρεται στις τελευταίες του ώρες, στις 10 ή 11 Ιουνίου του 323 π.Χ.
«Οταν ο Αλέξανδρος κατάλαβε ότι πεθαίνει, μάζεψε τους στρατηγούς του γύρω από το νεκροκρέβατό του και μοιράστηκε μαζί τους τις τελευταίες του τρεις επιθυμίες», μας λέει η υπεύθυνη της παράστασης για την ιστορία που διάβασε η ίδια κατά τη διάρκειά της έρευνας της. «Αυτό που ήθελε είναι να κουβαλήσουν το νεκρό του σώμα οι καλύτεροι γιατροί, οι στρατηγοί του να σκορπίσουν χρυσό κατά τη μεταφορά του στον τάφο και τα χέρια του να κρέμονται ελεύθερα».

Τότε ένας από τους στρατηγούς γονάτισε δίπλα από το νεκροκρέβατό του ασπάστηκε το χέρι του και τον ρώτησε: «- Αυτοκράτορά μου, όλες οι επιθυμίες θα εκπληρωθούν αλλά γιατί εκφράζετε αυτές τις τόσο παράδοξες; – Γιατί με το να έχω τους καλύτερους γιατρούς να με μεταφέρουν, θα δείξω στον κόσμο ότι δεν έχει καμία σημασία να προσπαθείς να θεραπεύσεις την εξουσία όταν επέρχεται ο θάνατος.
Ηθελα τον δρόμο να καλύπτεται από χρυσό και από πολύτιμους λίθους ώστε ο καθένας που θα τους μαζεύει να δει πως ο υλικός πλούτος συγκεντρώνεται στον επίγειο κόσμο και εκεί παραμένει. Και τέλος, θέλω τα χέρια μου να κρέμονται ελεύθερα έξω από το νεκροκρέβατό μου ώστε όλοι να καταλάβουν ότι με άδεια χέρια ερχόμαστε και με άδεια χέρια φεύγουμε αφού θα έχουμε εξαντλήσει το πιο πολύτιμο πράγμα: τον χρόνο».

Η Ελισάβετ Φιλιππούλη παραδέχεται ότι κανείς δεν μπορεί να πει αν αληθεύει ο θρύλος, αλλά ότι το σημαντικό είναι ότι σε αυτές τις γραμμές φαίνεται ταυτόχρονα η ανθρώπινη υπεροχή και η σεμνότητα που χαρακτηρίζει τον παροδικό χαρακτήρα της ανθρώπινης ύπαρξης και φύσης. Στο χέρι του καθενός επομένως είναι τι θα κρατήσει και τι θα αφήσει, ακόμα και από τον ίδιο τον επικό μύθο του Μεγάλου Αλεξάνδρου που κυριαρχεί ακόμα και σήμερα και ξεπερνάει τα σύνορα του χώρου και του χρόνου.
Protothema.gr

Αποχαιρετιστήρια Επιστολή της Αντιπροέδρου Β΄ της ΕΚΑ Μαρίας Παυλίδη  

Άλλη μια απώλεια ενός ωραίου ανθρώπου έλαχε στην αλεξανδρινή παροικία. Ο αλησμόνητος για το ήθος και την προσφορά του Επαμεινώνδας Σωτηρίου, αποχαιρέτησε τα εγκόσμια πλήρης ημερών, έχοντας διάγει μια αρχοντική ζωή, επαγγελματικής και κοινωνικής αξιοσύνης. Ορκωτός Λογιστής στο επάγγελμα είχε την τάση της προσφοράς όπου και όποτε αυτή του ζητήθηκε. Με κυπριακή και χιώτικη καταγωγή ήταν μέλος της Αδελφότητας Κυπρίων Αλεξανδρείας και συνεισέφερε πάντα με τις γνώσεις και την πνευματική του καλλιέργεια.

Υπήρξε επί σειρά ετών οικονομικός σύμβουλος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και παρείχε πάντοτε τις υπηρεσίες του αφιλοκερδώς. Είχε την ευλογία να αποκτήσει δύο παιδιά τον Αλέξανδρο και την Μελίνα και να απολαύσει μαζί τους όμορφα χρόνια μέσα από τις αξίες που πρέσβευε. Στο Ελληνικό Κοιμητήριο τίμησαν το φευγιό του πλήθος συμπαροίκων μας και κατ΄ αυτό τον τρόπο έδειξαν την εκτίμηση που έτρεφαν για τον αείμνηστο Επαμεινώνδα Σωτηρίου.

Η Πρόεδρος της Αδελφότητας Κυπρίων Αλεξανδρείας κα. Μάρω Φορμόζη, ο Α΄ Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η κα Μαρία Παυλίδου Β΄ Αντιπρόεδρος της ΕΚΑ και Γ. Γραμματέας της Κυπριακής Αδελφότητας, οι Κοινοτικοί Εκπρόσωποι κ. Πάρις Μακρής και κ. Νικόλας Κόπελος, η κα. Λιλίκα Θλιβίτου, Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του “Πτολεμαίου”, ο κ. Βύρων Βαφειάδης Πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου, ο κ. Μιχάλης Αρσλανίδης πρώην Γενικός Γραμματέας και Α΄ Αντιπρόεδρος της ΕΚΑ, οι υπηρετούντες στην ΕΚΑ κες Λένα Βοστάνη, Μαίρη Μαυρίκου και Σερίν Σακελλάρη και πλήθος φίλων Αιγυπτιωτών και Αιγυπτίων παραυρέθηκαν στο Ελληνικό Κοιμητήριο και τίμησαν τη μνήμη του μεταστάντος.

Μετά την επικήδειο τελετή η οικογένεια προσέφερε καφέ στην Ένωση και οι πάντες αναφέρθηκαν με σεβασμό κι τιμή στον αείμνηστο Επαμεινώνδα Σωτηρίου.
Συγκίνηση προκάλεσαν τα λόγια που εγράφησαν από τα παιδιά του: «Σήμερα, στο Ορθόδοξο Κοιμητήριο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, αποχαιρετήσαμε τον πατέρα μας Επαμεινώνδα Σωτηρίου {εκ Κύπρου και Χίου}, που έφυγε χθες πλήρης ημερών για το μεγάλο ταξίδι, σε ηλικία 94 ετών. Η παρουσία στην κηδεία των λιγοστών πλέον μελών της κοινότητας, όπως και άλλων εθνοτήτων ήταν συγκινητική. Αλλά ακόμα πιο συγκινητική ήταν η παρουσία των πολυάριθμων Αιγυπτίων, με τους οποίους είχε συνεργαστεί κατά καιρούς, από όλες τις κοινωνικές διαβαθμίσεις …
Αυτοδημιούργητος, κοσμοπολίτης, bon viveur, άνθρωπος με πολύ χιούμορ που έπαιρνε ρίσκα, έζησε όλη την ακμή της ελληνικής παρουσίας στην Αλεξάνδρεια {και την παρακμή της μετά} και δημιούργησε το γραφείο του στην πόλη, που δεν εγκατέλειψε ποτέ.
Σιγά σιγά οι παλιοί Αλεξανδρινοί μας εγκαταλείπουν, κι αυτό δεν μπορεί να αλλάξει…
Ήταν καλός πατέρας και θα μας λείψει πολύ. Ευχαριστούμε για τα λόγια συμπαράστασης.
Μελίνα – Αλέξης.
Αλεξάνδρεια – Σάββατο 18 Φεβρουαρίου 2023».
Η Ελληνική Κοινότητα σύσσωμη εκφράζει τα θερμά της συλλυπητήρια στα παιδιά του μεταστάντος Επαμεινώνδα Σωτηρίου και τους εύχεται δύναμη και υγεία στη ζωή τους! Αιωνία του η Μνήμη.

Τηλεφωνική επικοινωνία είχαν ο εκλελεγμένος Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Νίκος Χριστοδουλίδης, και ο Πρόεδρος της Αιγύπτου, Αμπντέλ Φατάχ Ελ-Σίσι, ο οποίος συνεχάρη τον κ. Χριστοδουλίδη για την εκλογή του.

Σύμφωνα με εκπρόσωπο της αιγυπτιακής προεδρίας, οι δυο ηγέτες εξέφρασαν την προσδοκία τους να συνεχίσουν να αναπτύσσουν και να ενδυναμώνουν τη στρατηγική εταιρική σχέση Κύπρου – Αιγύπτου.

Ο εκπρόσωπος της αιγυπτιακής προεδρίας δήλωσε πως ο Πρόεδρος της Αιγύπτου ευχήθηκε στον νέο Πρόεδρο της Κύπρου επιτυχία στην ηγεσία της Κύπρου προκειμένου, η χώρα να επιτύχει περαιτέρω πρόοδο και ευημερία σε όλα τα επίπεδα.

Σε αυτό το πλαίσιο, οι δυο Πρόεδροι επιβεβαίωσαν την ισχυρή σχέση μεταξύ των δυο χωρών που βασίζεται σε κοινές αξίες και αμοιβαία συμφέροντα, ανέφερε ο εκπρόσωπος.

Σημείωσε πως οι δυο ηγέτες εξέφρασαν την προσδοκία τους να συνεχίσουν να αναπτύσσουν και να ενδυναμώνουν τη στρατηγική εταιρική σχέση μεταξύ των δυο φίλων χωρών κατά τη διάρκεια της προσεχούς περιόδου υπό τη νέα κυπριακή ηγεσία, κατά τρόπο που να εξυπηρετεί τις προσδοκίες και τις ελπίδες των λαών των δυο χωρών και να συμβάλλει στην επίτευξη σταθερότητας, ασφάλειας, ανάπτυξης και ευημερίας περιφερειακά και διεθνώς.

Ο εκπρόσωπος της αιγυπτιακής προεδρίας πρόσθεσε πως ο Πρόεδρος Σίσι εξέφρασε τη βαθιά του εκτίμηση προς τον απερχόμενο Πρόεδρο της Κύπρου, Νίκο Αναστασιάδη, για τον ουσιαστικό του ρόλο στην ενδυνάμωση της φιλίας Αιγύπτου και Κύπρου κατά τη διάρκεια της θητείας του, ευχόμενος σε αυτόν κάθε επιτυχία.

Πηγή: alphanews.live

Τις δυνατότητες μια μακροχρόνιας συνεργασίας στο φυσικό αέριο με την Αίγυπτο, συζήτησε η επικεφαλής και CEO του ΔΕΣΦΑ Maria Rita Galli, στη συνάντηση που είχε χθες με τον Υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Tarek El Molla
Σημαντικές προοπτικές για μια μακροχρόνια ενεργειακή σχέση Ελλάδας – Αιγύπτου και στο φυσικό αέριο ανοίγονται, καθώς υπάρχει Αιγυπτιακό ενδιαφέρον εξαγωγής φυσικού αερίου στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.
Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της συμμετοχής του ΔΕΣΦΑ στο EGYPS – Egypt Petroleum Show 2023, που είναι κορυφαία διοργάνωση για το φυσικό αέριο, το πετρέλαιο και την ενέργεια στη Μεσόγειο και τη Βόρεια Αφρική.

Η Αίγυπτος αλλάζει τις ισορροπίες στο φυσικό αέριο – ο ρόλος της Ελλάδας

Είναι ιδιαίτερα σημαντικές οι αναφορές των αναλυτών, περί του οράματος της Αιγύπτου είναι να βρει νέες αγορές και ανάμεσα σε αυτές είναι και η Ελλάδα, ως μια transit χώρα.
Αλλαγές στον ενεργειακό χάρτη παρατηρούνται το τελευταίο διάστημα, αποτέλεσμα των διεργασιών στην Ευρώπη και του πολέμου στην Ουκρανία. Με την Ελλάδα να έχει αναβαθμισμένο ρόλο στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου. Το σύνολο των διεργασιών είχε φυσικά αντίκτυπο στις τιμές του φυσικού αερίου.
Όπως αναφέρουν πηγές του ΔΕΣΦΑ, δεδομένων των υψηλών τιμών στο φυσικό αέριο το τελευταίο διάστημα καταγράφηκε πτώση της βιομηχανικής ζήτησης. Αυτή η εικόνα σύμφωνα με εκτιμήσεις μετά και την πτώση των τιμών θα αλλάξει και θα επανέλθει η ζήτηση στα προηγούμενα επίπεδα. Ειδικά σε ότι αφορά την ηλεκτροπαραγωγή το επόμενο διάστημα θα μπουν στο σύστημα νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, με άλλο συντελεστή απόδοσης. Η εκτίμηση παραγόντων της αγοράς είναι πως το φυσικό αέριο θα συνεχίσει να διαδραματίζει και στη χώρα μας ουσιαστικό ρόλο.
Ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως η Ελλάδα, εξαιτίας και της Ρεβυθούσας έχει μετατραπεί σε χώρα που εξάγει γεγονός που έχει στρέψει τα βλέμματα της Αιγύπτου, η οποία έχει αρκετές υποδομές στο τομέα των υδρογονανθράκων. Μεταξύ αυτών είναι και οι δύο μονάδες υγροποίησης φυσικού αερίου. Πλέον, όπως αναφέρουν αναλυτές το όραμα της Αιγύπτου είναι να βρει νέες αγορές και ανάμεσα σε αυτές είναι και η Ελλάδα, ως μια transit χώρα. Άρα μια συμμαχία σε αυτό τον τομέα θα έχει θετικά αποτελέσματα και για τους καταναλωτές, καθώς θα συνεισφέρει στην πτώση των τιμών.
«Βλέπουμε οι ροές να αντιστρέφονται από τον βορρά προς νότο στην αντίθετη κατεύθυνση» σημείωσαν χαρακτηριστικά αναλυτές μιλώντας στο iEnergeia.gr, εξηγώντας πως η Ευρώπη αποτελούσε πύλη εισόδου για το ρωσικό φυσικό αέριο κάτι που θέλει να αλλάξει η Ε.Ε. και σε αυτό το σχέδιο έχει βρει σύμμαχο την Αίγυπτο η οποία έχει σχέδια για υδρογόνο και για επενδύσεις στις ΑΠΕ, με την ενέργεια που θα παράγεται να έρχεται στην Ευρώπη. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσονται και τα σχέδια ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Αιγύπτου.

Ειδικότερα, στις συζητήσεις με τον Υπουργό Πετρελαίου και Ορυκτών Πόρων της Αιγύπτου Tarek El Molla, τέθηκαν θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος μεταξύ των δύο χωρών, με έμφαση στην περαιτέρω ενίσχυση των ενεργειακών διασυνδέσεων μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Μια μακροχρόνια συμφωνία συνεργασίας με το ΔΕΣΦΑ, για να μπορεί να εξάγει η Αίγυπτος, φυσικό αέριο μέσω της Ελλάδας στην Ευρώπη, αυξάνει την ασφάλεια εφοδιασμού για την ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και καθιερώνει την Ελλάδα ως ενεργειακό Hub φυσικού αερίου στην ευρύτερη περιοχή.
Ταυτόχρονα θα αναβαθμιστεί η ασφάλεια εφοδιασμού της Ελλάδας και της Ευρώπης και η γεωπολιτική θέση της χώρας.
Οι ενεργειακές σχέσεις της Ελλάδας με την Αίγυπτο είναι στενές και ξεκίνησαν με τα σχέδια για το καλώδιο που θα εκτείνεται από την παράκτια πόλη Ελ Σαλούμ στο βορειοδυτικό τμήμα της Αιγύπτου σε απόσταση 950 χιλιομέτρων μέσω της Μεσογείου έως την Αττική.
Με τα σημερινά δεδομένα, θα είναι το μακρύτερο και, με δυναμικότητα 3.000 μεγαβάτ, ένα από τα ισχυρότερα υποβρύχια καλώδια στον κόσμο.
Μέχρι το τέλος της δεκαετίας, η πράσινη ηλεκτρική ενέργεια θα μπορούσε να ρέει από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και από εκεί στην Αυστρία και τη Γερμανία.
Στόχος καθίσταται ο εφοδιασμός της Ευρώπης, μέσω της Ελλάδας, με καθαρή και φθηνή ενέργεια, συνδράμοντας έτσι και στην απομάκρυνση από τις εισαγωγές ρωσικών ορυκτών καυσίμων. Το χρονοδιάγραμμα προβλέπει την ολοκλήρωση του έργου εντός οκταετίας.
Πηγές: Άλκης Καλογήρου – Ημερησία
Δημήτρης Αβαρλής

Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι ο νικητής του β΄ γύρου των προεδρικών εκλογών στην Κύπρο, απέναντι στον Ανδρέα Μαυρογιάννη, σύμφωνα με τα επίσημα αποτελέσματα.
Κατά τη διάρκεια της τελετής ανακήρυξης, ο Νίκος Χριστοδουλίδης ανέφερε: «Σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου για την τιμή που μου κάνατε. Σας είμαι ευγνώμων για την εμπιστοσύνη, για την αγάπη, για την στήριξή σας. Σφίγγω απόψε νοερά τα χέρια όλων σας. Σας κοιτάζω στα μάτια και με κάθε ειλικρίνεια σας δίνω μια υπόσχεση. Θα κάνω τα πάντα για να φανώ αντάξιος της εμπιστοσύνης σας.
Οι εκλογές έχουν τελειώσει. Ο Κυπριακός λαός έχει μιλήσει. Η προεκλογική εκστρατεία ανήκει στο χθες. Αφήνουμε πίσω μας όσα μας πλήγωσαν, αύριο ξημερώνει μια νέα μέρα η οποία θα μας βρει μονιασμένους και αφοσιωμένους να κάνουμε πράξεις τα όσα έχουμε υποσχεθεί στον κυπριακό λαό.
Ευχαριστώ το ΔΗΚΟ, την ΕΔΕΚ, τη ΔΗΠΑ, την αλληλεγγύη, το κίνημα κυνηγών, το κόμμα των ζώων, όλα τα οργανωμένα σύνολα που στήριξαν εμάς και τους εθελοντές μας. Επιτρέψτε μου να σταθώ ιδιαίτερα στην οικογένειά μου που ήταν δίπλα μου καθ’ όλη τη διάρκεια αυτής της δύσκολης διαδρομής. Ολους αυτούς τους μήνες ήταν το στήριγμά μου. Θέλω να ευχαριστήσω όλους τους πολίτες που έκαναν άλλες επιλογές. Αυτή είναι η ουσία της Δημοκρατίας. Τους τιμώ και τους σέβομαι.

Στη δημοκρατία που οραματίζομαι δεν υπάρχουν οι δικοί μας και οι άλλοι. Θα είμαι ο Πρόεδρος όλων των Κυπρίων. Σέβομαι και τιμώ το ΑΚΕΛ. Σέβομαι και τιμώ την ηγεσία του αλλά και τον κόσμο του. Στέλνω και τον σεβασμό μου στον Ανδρέα Μαυρογιάννη για τον ωραίο αγώνα που δώσαμε. Θέλω να αναφερθώ ιδιαίτερα και στον ΔΗΣΥ, τον Πρόεδρό του, την ηγεσία και τον κόσμο του. Ξέρω πολύ καλά ότι ζήσαμε δύσκολες στιγμές τόσο σε προσωπικό όσο και πολιτικό επίπεδο. Θέλω να διαβεβαιώσω όλους ότι δεν θα τους απογοητεύσω.
Έχω μιλήσει με τον Αβέρωφ Νεοφύτου, έχω δεχθεί τα συγχαρητήριά του και θα επιδιώξω συνάντηση. Θέλω να ευχαριστήσω και τον Νίκο Αναστασιάδη για την πολύχρονη συνεργασία και την εμπιστοσύνη που έδειξε στο πρόσωπό μου με τα διάφορα αξιώματα που μου ανέθεσε. Είμαι ευγνώμων.
Η προσπάθεια που ξεκίνησε προεκλογικά θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια της θητείας μας. Θέλω απόψε ενώπιον σας να ιεραρχήσω τις προτεραιότητές μου. Ο τερματισμός της τουρκικής κατοχής. Θέλω να απευθυνθώ ειδικά στους τ/κ συμπατριώτες μας οι οποίοι τις τελευταίες μέρες περνούν δύσκολες στιγμές. Συμμετέχουμε στο πένθος τους και είμαστε δίπλα τους.
Επιθυμώ να επαναλάβω ότι η παρούσα κατάσταση πραγμάτων δεν μπορεί να αποτελεί τη λύση του Κυπριακού. Δεν μπορεί η Κύπρος να είναι το τελευταίο ακρωτηριασμένο κράτος της Ε.Ε. Έχω μιλήσει πριν λίγο με τον Κυριάκο Μητσοτάκη και την Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
Η Ελλάδα είναι το στήριγμά μας και οι σχέσεις μας θα ενισχυθούν ακόμη περισσότερο. Ο Ευρωπαϊκός δυτικός μας προσανατολισμός είναι η σταθερή μας πυξίδα και θα ενισχυθεί ακόμη περισσότερο. Θα συνεχίσουμε τη διεύρυνση των σχέσεων μας μα όλες τις χώρες της περιοχής.
Με πλήρη συναίσθηση αναλαμβάνω την τεράστια ευθύνη και θα καταβάλω κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να ανταποκριθώ στις ελπίδες μας. Είμαι πανέτοιμος να αναλάβω τη διακυβέρνηση της χώρας. Είμαι πανέτοιμος για την αντιμετώπιση των μεγάλων προκλήσεων. Είμαι αποφασισμένος να σχηματίσω μια κυβέρνηση ευρείας αποδοχής με ικανούς ανθρώπους από όλους τους πολιτικούς χώρους και από τη νέα γενιά του τόπου μας. Η εθνική ενότητα δεν είναι σύνθημα αλλά μια ιστορική αναγκαιότητα».
Νωρίτερα, ο Νίκος Χριστοδουλίδης σημείωσε: «Πήρα αρκετά μηνύματα από τ/κ συμπατριώτες μας. Είχα την ευκαιρία να μεταφέρω την πεποίθησή μου ότι η παρούσα κατάσταση στο Κυπριακό δεν μπορεί να αποτελεί λύση. Η επανένωση της πατρίδας μας αποτελεί για μένα ύψιστη προτεραιότητα. Η πρώτη μου επίσκεψη θα είναι στην Αθήνα».
Αναφερόμενος στα μέλη του επιτελείου του τόνισε πως ήταν «από την αρχή οι πρωταγωνιστές».
«Από αύριο ξεκινώ τις συναντήσεις σε σχέση με τον καθορισμό του υπουργικού συμβουλίου. Θα ζητήσω να δω τους αρχηγούς των κομμάτων για να τους ενημερώσω για τις σκέψεις και τους προβληματισμούς μου και να ανταλλάξω απόψεις», πρόσθεσε.
Σχετικά με το αν επικοινώνησε με τον τ/κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ, δήλωσε: «Μέχρι στιγμής έχουν υπάρξει επικοινωνίες με τ/κ συμπατριώτες μας. Το ξεκάθαρο μήνυμα είναι να εργαστούμε μαζί τους για να σπάσει το αδιέξοδο. Η παρούσα κατάσταση δεν μπορεί να αποτελεί λύση του Κυπριακού».
AP / Petros Karadjias / Καθημερινή

Η διψασμένη για πράσινη ενέργεια Ευρώπη ποντάρει πολλά στον ήλιο και τον άνεμο της Αιγύπτου. Η Ελλάδα ανταγωνίζεται με την Ιταλία ποιος θα κόψει πρώτος το νήμα. Η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Αιγύπτου με στόχο να μεταφέρει «πράσινη» φθηνή ενέργεια στις ευρωπαϊκές αγορές είναι ανάμεσα στα έργα που και ρεαλιστικό δείχνει, και διεθνή στήριξη φαίνεται να εξασφαλίζει από ΕΕ και ΗΠΑ, και γεωστρατηγικά μπορεί να ενισχύσει την Ελλάδα, χωρίς αυτά να σημαίνουν ότι δεν θα δοκιμαστεί η αντοχή της Τουρκίας.
Η συνομιλία Μητσοτάκη – Αλ Σίσι την Παρασκευή που αφορούσε μεταξύ άλλων και το καλώδιο και η συνάντηση με τον Αιγύπτιο πρόεδρο το Σάββατο του Δημήτρη Κοπελούζου, επικεφαλής του ελληνικού ομίλου που προωθεί το project (GREGY) δείχνουν τόσο την ισχυρή πολιτική στήριξη στο έργο, όσο και την κινητικότητα γύρω από αυτό.
Τόσο οι Βρυξέλλες, όπως δήλωσε πρόσφατα ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της ΕΕ Φράντς Τίμερμανς, όσο και η Ουάσινγκτον, όπου ο όμιλος Κοπελούζου, παρουσίασε την περασμένη εβδομάδα το έργο, παρουσία αμερικανών αξιωματούχων, όπως του υφυπουργού Ενέργειας και πρώην πρέσβη στην Αθήνα, Τζέφρι Πάιατ, φαίνεται να παρέχουν στήριξη στο έργο. Σε μια συγκυρία όπου ούτως ή άλλως οι ΗΠΑ ενθαρρύνουν τη σύσφιξη της γεωστρατηγικής σχέσης Αθήνας-Καίρου, το γεγονός ότι επενδύσεις όπως η συγκεκριμένη φέρνουν πιο κοντά τον ευρωπαϊκό στόχο για οριστική απεξάρτηση από το ρωσικό αέριο, εντάσσονται στο αμερικανικό ενδιαφέρον. Στην νέα εποχή, έργα με περιβαλλοντικό αποτύπωμα έχουν βαρύνοντα ρόλο στις αμερικανικές επιλογές. Ο Τζον Κέρι, ειδικός προεδρικός απεσταλμένος των ΗΠΑ για το Κλίμα, έχει επισκεφτεί τέσσερις -πέντε φορές την Αίγυπτο για το θέμα αυτό. Και η «πράσινη» ενέργεια των 3,5 γιγαβάτ που θα έρχονται στην Ευρώπη μέσω του καλωδίου, ισούται με 4,5 bcm φυσικού αερίου, μειώνοντας τις εκπομπές CO2 κατά 10 εκατ τόνους το χρόνο.
Στη «κούρσα» πάντως των στρατηγικών ηλεκτρικών διασυνδέσεων μπήκε πρόσφατα και η Ιταλία υποβάλλοντας στην Αίγυπτο πρόταση για θαλάσσιο καλώδιο που θα μεταφέρει στις ιταλικές ακτές «πράσινη» ενέργεια, ανάλογη του ελληνικού, 2,5 – 3 γιγαβάτ. Οι Ιταλοί, που κατέθεσαν την πρόταση τον Ιανουάριο και μιλούν για χρηματοδότηση από ιταλικές τράπεζες και ευρωπαϊκά κονδύλια, έχουν το μειονέκτημα της μακρύτερης όδευσης, αφού καλείται να καλύψει απόσταση 1.600 χλμ.
Στα πλεονεκτήματα της ελληνικής πρότασης, το χαμηλότερο κόστος, αφού η όδευση είναι 950 χλμ, ακολουθώντας τη διαδρομή Ελ Σαλούμ (στα σύνορα της Αιγύπτου με τη Λιβύη) – Νέα Μάκρη (Αττική), αλλά και το γεγονός ότι πρόκειται για πιο ώριμο έργο, καθώς από το Δεκέμβριο έχει υποβληθεί αίτημα χρηματοδότησης στην ΕΕ για ένταξη στο καθεστώς των Έργων Κοινού και Αμοιβαίου Ενδιαφέροντος με τρίτες χώρες (PCI/PMI). Η ανακοίνωση της short list με τα PCI/PMI αναμένεται τον Ιούνιο του 2023 και οι τελικές ανακοινώσεις των Βρυξελλών τον Νοέμβριο.
Το κατά πόσο θα το δούμε να γίνεται πράξη, θα εξαρτηθεί από το πόσο γρήγορα θα «τρέξουν» οι τεχνικές μελέτες σκοπιμότητας που θα κρίνουν το χρονοδιάγραμμα και το τελικό κόστος υλοποίησης ενός δύσκολου έργου με μέγιστα βάθη που φτάνουν τα 2,6 -2,7 χιλιόμετρα. Σε σημερινές τιμές, το καλώδιο εκτιμάται σε πάνω από 4 δισ ευρώ, με στόχο να μεταφέρει 3,5 γιγαβάτ από ενέργεια που θα παράγεται από φωτοβολταϊκά και αιολικά πάρκα, ισχύος 9,5 γιγαβατ (8 δισ κατ’ εκτίμηση), που θα κατασκευάσει ο όμιλος Κοπελούζου στην Αίγυπτο από κοινού με επενδυτές.
Τα κόστη του έργου, που αθροιστικά φτάνουν τα 12 δισ. ευρώ, αλλά και η γεωπολιτική του σημασία, καθιστούν μονόδρομο την συνεργασία με ξένους επιχειρηματικούς ομίλους, με τον όμιλο Κοπελούζου να βρίσκεται, όπως λένε οι πληροφορίες, σε επαφές, με μεγάλες δυτικές, αμερικανικές και ευρωπαϊκές εταιρείες. Αντίστοιχες επαφές φαίνεται ότι γίνονται με ονόματα από ΕΕ, ΗΠΑ, Μ. Ανατολή, ακόμη και από Ιαπωνία για την από κοινού ανάπτυξη των επενδύσεων ΑΠΕ στην Αίγυπτο.
Γιατί η Αίγυπτος;
Η αιτία που η Αίγυπτος φέρεται να έχει πάρει κεφάλι για τη μεταφορά «πράσινης» ενέργειας στην Ευρώπη, έναντι άλλων βορειοαφρικανικών χωρών με ανάλογο ηλιακό και αιολικό δυναμικό, συνδέεται καταρχήν με το ευρύτερα φιλοδυτικό προφίλ της κυβέρνησης Σίσι. Δεν είναι τυχαίο ότι εκτός των Ιταλών, το Κάιρο δέχεται και από αλλού προτάσεις για αντίστοιχα σχέδια, μεταξύ των οποίων και από την επίσης ελληνική εταιρεία Eunice.
Τα τεχνικά πλεονεκτήματα (capacity factors) της ανάπτυξης ανανεώσιμων στην αιγυπτιακή γη είναι ασύγκριτα, λένε οι γνωρίζοντες. Σε επίπεδο αιολικού δυναμικού, υπάρχουν περιοχές όπου η ταχύτητα του ανέμου ξεπερνά τα 10 μέτρα το δευτερόλεπτο, όταν στην Ελλάδα, τα έργα με τις μεγαλύτερες αποδόσεις βρίσκονται σε σημεία με ταχύτητες 6,5 – 7 μέτρα.
Όσο για το ηλιακό δυναμικό, οι τιμές των 15-17 δολαρίων ανά μεγαβατώρα που έδωσαν παλαιότερες δημοπρασίες για φωτοβολταϊκά στην Αίγυπτο, ακόμη και αν συνυπολογιστούν τα κόστη μεταφοράς προς Ευρώπη, είναι και πάλι άκρως ανταγωνιστικές σε σχέση με τις ελληνικές και τις ιταλικές.

Και η εξαγωγή προς Ευρώπη;
Το άλλο μεγάλο κεφάλαιο αφορά το πως όλη αυτή ενέργεια θα μπει μέσω διασυνδέσεων στην Ελλάδα και θα φτάσει στην Ευρώπη. Εξετάζονται πολλά σενάρια. Ένα περιγράφεται ήδη στο νέο επενδυτικό πρόγραμμα του ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με το οποίο, το υφιστάμενο υποθαλάσσιο καλώδιο Ελλάδας-Ιταλίας, ισχύος μόλις 500 MW, πρόκειται να διπλασιαστεί φτάνοντας το 1 GW. Εφόσον επιλεγεί μια τέτοια πρόταση, μέρος της «πράσινης» αιγυπτιακής ενέργειας θα μπορούσε μέσω του ελληνικού συστήματος να διοχετευθεί υποθαλάσσια στην Ιταλία.
Ένα άλλο πιο δύσκολο σενάριο, για το οποίο είχε μιλήσει για πρώτη φορά τον Οκτώβριο ο υπ. Ενέργειας Κ. Σκρέκας, αφορά ένα νέο κάθετο ηλεκτρικό διάδρομο, αρχικής ισχύος 3 GW με προοπτική να φτάσει στα 9, που θα συνδέει την Ελλάδα με την Αυστρία και τελική κατάληξη τη νότια Γερμανία. Ειδικά στο Νότο, η Γερμανία, λέγεται ότι δυσκολεύεται να αναπτύξει μεγάλης κλίμακας έργα ΑΠΕ, λόγω των περιβαλλοντικών όρων προστασίας του Μέλανα Δρυμού.
Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, η διασύνδεση θα ακολουθεί τη διαδρομή Ελλάδα-Αλβανία και από εκεί θα μπορούσαν να επιλεγούν δύο διαφορετικές οδεύσεις. Η μία να διασχίσει το Μαυροβούνιο, την Κροατία και την Σλοβενία, καταλήγοντας στην Αυστρία. Και η δεύτερη, υποθαλάσσια από τα παράλια της Αλβανίας μέχρι τη Σλοβενία και από εκεί με χερσαία όδευση προς Αυστρία και Νότια Γερμανία.
Η μάχη των επόμενων 50 ετών
Ένα είναι βέβαιο όποια διαδρομή και να επιλεγεί και όποιο σενάριο να επιλεγεί. Η Αίγυπτος και συνολικά η Β. Αφρική είναι το γήπεδο για την ενεργειακή μάχη των επόμενων 50 ετών.
Ισπανία και Μαρόκο συνδέονται ήδη μέσω ηλεκτρικών γραμμών, ενώ οι δύο χώρες έχουν συμφωνήσει και στην κατασκευή μιας τρίτης. Τυνησία και Αλγερία σχεδιάζουν διασυνδέσεις που θα περνούν κάτω από το στενό της Σικελίας και θα φτάνουν στην Ιταλία και στην Ισπανία.
«Η Αφρική θα είναι πιθανότατα ο σημαντικότερος εταίρος μας στις ΑΠΕ», δήλωσε πρόσφατα ο αντιπρόεδρος της Ε.Ε. Φράντς Τίμερμανς, μιλώντας για την Αίγυπτο και όχι μόνο.
Και οι ΗΠΑ, που ειδικά μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία έχουν αποφασίσει να επιστρέψουν στρατηγικά στην Μ. Ανατολή και την Αν. Μεσόγειο, αναγνωρίζοντας στην Ελλάδα συγκεκριμένο γεωπολιτικό ρόλο, παρακολουθούν από κοντά τις ενεργειακές εξελίξεις, όπως αυτές στον άξονα Αθήνας – Καΐρου.
liberal.gr