Category: ΓΕΝΙΚΑ ΝΕΑ

Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ (τέλη 4ου -3ος αι. π.Χ.) στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο αρχαιότερος σωζόμενος αρχαιολογικός χώρος της πόλης, «ξαναζωντανεύει» μετά από δεκαετίες χάρη στο πολυδιάστατο αρχαιολογικό πρόγραμμα Alexandrian Necropolis Project (2020-2023), που πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας.

Η ελληνιστική Νεκρόπολη του Σάτμπυ, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2023, αποτελώντας εφεξής έναν νέο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της πόλης που υπήρξε κορυφαία μητρόπολη του ελληνιστικού κόσμου, διεθνές κέντρο των γραμμάτων και των επιστημών, ξακουστή για τη μεγαλοπρέπεια των κτηρίων της, όπως ο Φάρος και τα Βασιλικά Τετράγωνα.

«Πρόκειται για τον αρχαιότερο χώρο στην Αλεξάνδρεια, βάσει των δεδομένων των κτερισμάτων, των νομισμάτων και της αρχιτεκτονικής. Χρονικά βρισκόμαστε στις πρώτες γενιές μεταναστών Ελλήνων στην Αλεξάνδρεια, είναι οι άνθρωποι που χτίζουν την πόλη. Δεν φέρουν καν τον όρο ‘πολίτης Αλεξάνδρειας’, είναι πραγματικά μετανάστες και φαίνεται στα τοπωνύμιά τους, μπορεί για λόγους συναισθηματικούς», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Κυριάκος Σαββόπουλος, ερευνητής στο Κέντρο Μελέτης Αρχαίων Εγγράφων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συνδιευθύνει τις ανασκαφές μαζί με τη δρα Μόνα Χαγκάγκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας και πρόεδρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας, και τον καθηγητή Χουσεΐν Αμπντ Ελ Αζίζ.

Και διευκρινίζει: «Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ χρονολογείται στις απαρχές της αρχαίας Αλεξάνδρειας, γι’ αυτό και βρίσκεται τόσο κοντά στα τείχη της πόλης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ταφικών μνημείων Ελλήνων Αλεξανδρινών με καταγωγή από τη Μακεδονία -επίσης από τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Κυρηναϊκή και τη Μικρά Ασία-, που θυμίζει Μακεδονία αλλά έχοντας πάρει μεγάλη απόσταση ως προς τη λειτουργία. Δηλαδή, υπάρχουν στιλιστικές ομοιότητες με μακεδονικούς τάφους, πλέον όμως, μιλάμε για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου. Και αυτό είναι διακριτό από τόσο νωρίς».

Του ζητήσαμε να μας εξηγήσει περαιτέρω. «Βρισκόμαστε στην εποχή που δημιουργούνται τα ελληνιστικά βασίλεια. Παντού κυκλοφορούν Έλληνες, υπάρχει συστηματική ανταλλαγή, ιδεών, πληθυσμού, στυλ, εμπορίου, οπλιτών, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε! Είναι μια πολύ έντονη περίοδος. Όμως, η μεγάλη διαφορά είναι αλλού. Στη Νεκρόπολη έχουμε αυλές ανοιχτές. Δεν είναι οι κλειστοί τάφοι της Μακεδονίας που συνήθως αφορούν ένα άτομο ή μια ομάδα ανθρώπων. Το Σάτμπυ είναι ένας πολυσυλλεκτικός χώρος, που ουσιαστικά μιμείται την αρχιτεκτονική και τη δομή ενός σπιτιού: Έχει “ ανδρώνα”, δηλαδή δωμάτιο με ταφικές κλίνες τύπου συμποσίου που ήταν μόνο για άνδρες, “ θάλαμο κυριών” («γυναικείον») όπως το δωμάτιο με τους σκελετούς τεσσάρων γυναικών -το σκευοφυλάκιο που βρέθηκε από κάτω είχε κι αυτό οστά μόνο από γυναίκες. Θυμίζει κατά κάποιον τρόπο, δηλαδή, την κοινωνική ζωή ενός ελληνιστικού σπιτιού. Επίσης, υπάρχουν τοιχογραφίες με ψευδοπαράθυρα, κάποια μάλιστα μισοανοιγμένα, δίνοντας την εντύπωση του ουρανού στο βάθος! Δηλαδή υπονοείται ότι δεν πρόκειται για ένα “ κλειστό” ταφικό μνημείο, αλλά για έναν προσβάσιμο “ οίκο”, που έχει “ ζωή”. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε χώρους όπου είχαν πρόσβαση οι ζωντανοί. Ο χώρος για τους νεκρούς ήταν ένα μικρό κελί, μια κόγχη, η οποία δεν φέρει καμία διακόσμηση στο εσωτερικό. Δηλαδή, ο τάφος στην Αλεξάνδρεια είναι κτήμα και των ζωντανών. Είναι μια καινούργια πόλη, όπου δημιουργούνται νέες ιεραρχίες, νέες κοινωνίες, νέες συνθήκες. Οι Αλεξανδρινοί επιδεικνύουν με αυτό τον τρόπο το νέο κοινωνικό τους στάτους, χτίζουν πάνω σε αυτό, χρησιμοποιώντας και τους τάφους», επισημαίνει ο αρχαιολόγος.

Το νεκροταφείο εντοπίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα κατά τις συστηματικές ανασκαφές του Εβαρίστο Μπρέτσια, διευθυντή του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας, αλλά η ανασκαφή δεν ολοκληρώθηκε. Έπειτα από εγκατάλειψη πολλών δεκαετιών, η αποστολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας συνέχισε την ανασκαφή του Ιταλού αρχαιολόγου, στο πλαίσιο των εργασιών του Alexandrian Necropolis Project. «Ο Μπρέτσια υπήρξε κορυφαία μορφή της αιγυπτιακής αρχαιολογίας. Όταν όμως, έκανε την ανασκαφή στη Νεκρόπολη του Σάτμπυ, περίπου το 1904, ήταν πάρα πολύ νέος, μόλις 26 ετών. Κατάφερε να κάνει κάτι που να φαίνεται ωραίο, να διατηρήσει τον αρχαιολογικό χώρο που είναι ο αρχαιότερος στην Αλεξάνδρεια -είμαστε μάλλον στην παλαιότερη συστηματική ανασκαφή στην πόλη-, όμως δεν ολοκλήρωσε ποτέ την ανασκαφή, που έμεινε ένα ανοιχτό σκάμμα. Κανείς ως τώρα δεν είχε επαναλάβει την έρευνα στον χώρο, ο οποίος με τα χρόνια ξαναθάφτηκε από τις βροχές και το χώμα. Όταν ήρθαμε με τις αντλίες αφαιρέσαμε 5 μ. στρώμα, το μισό ήταν λάσπη. Και όταν φτάσαμε στο φυσικό πάτωμα, ξαφνικά εμφανίστηκαν κτερίσματα στη θέση τους από την εποχή των τελετών και όλη η πρόσοψη του τάφου με τα ψευδοπαράθυρα και τις “ πόρτες”. Δεν περιμέναμε ότι θα βγάζαμε τέτοια ευρήματα. Ήμασταν πολύ τυχεροί!», τονίζει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ, που το πρόγραμμα έσωσε κυριολεκτικά από την καταστροφή και τη λήθη (τα περισσότερα τουριστικά γραφεία δεν οργάνωναν επισκέψεις στον χώρο), αποτελείται από ένα μνημειακό υπόγειο πολυθάλαμο συγκρότημα γνωστό ως Υπόγειο Α, δύο μικρότερα αντίστοιχα συγκροτήματα (Υπόγεια Β και Γ) και μια έκταση καλυμμένη με υπέργεια μνημεία με τη μορφή βαθμιθωτών πύργων (κάποτε βάσεις επιτύμβιων στηλών ή βωμών πάνω από λακκοειδείς τάφους). «Είναι ένα μνημείο που ανήκει στην πρώτη κοινωνία Ελλήνων όπως διαμορφώνεται σταδιακά στην Αλεξάνδρεια -ένα κοινωνικό στρώμα που εκπροσωπεί πολύ παραπάνω από μια ομάδα συγκεκριμένης καταγωγής. Από τα κτερίσματα δεν φαίνεται να είναι ένα ιδιαίτερα πλούσιο στρώμα, να κατέχει δηλαδή προσωπική περιουσία, του τύπου ‘είμαι γαιοκτήμονας στο Φαγιούμ’ ή κάτι τέτοιο. Το ταφικό κτήριο που έχει 5 θαλάμους με ανάγλυφη διακόσμηση δείχνει ότι αυτό ήταν ένα πρότζεκτ. Δεν έγινε τυχαία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να ανήκαν σε ένα σύστημα, το οποίο πήγαινε πέρα από την καταγωγή των πόλεων. Ακριβώς πίσω από το νεκροταφείο, βρίσκονται τα ελληνιστικά Βασιλικά Τετράγωνα. Εκεί, υπάρχουν πολλές δομές στις οποίες αυτοί οι άνθρωποι, όσο ζούσαν, θα μπορούσαν να προσφέρουν και να διαμένουν. Οπότε ακριβώς δίπλα, εκτός τειχών, τους έφτιαξαν και τους αντίστοιχους τάφους. Είναι πολύ προνομιακό το σημείο -το βλέπεις από το ‘μπαλκόνι’ των Βασιλικών Τετραγώνων, που λέει ο λόγος, τόσο κοντά είμαστε», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Θα μπορούσε -τον ρωτήσαμε – αυτοί οι άνθρωποι να είχαν σχέση με τους Πτολεμαίους; «Στο στρώμα επιφάνειας που έχουμε τις ατομικές ταφές, οι οποίες είναι οι πιο παλιές και κάπως διάσπαρτες, βρήκαμε νομίσματα από την εποχή της σατραπείας του Πτολεμαίου, που ξεκινά το 323 π.Χ., αμέσως μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πιο κάτω, στον υπόγειο χώρο, που είναι πιο οργανωμένος, εντοπίστηκαν νομίσματα με τον Πτολεμαίο Α’ -υπάρχει δηλαδή βασιλιάς και συλλογική δομή. Θα μπορούσαμε να εικάσουμε με τη βοήθεια της φαντασίας ότι μια από τις νεκρές γυναίκες θα μπορούσε να ήταν μια “ κυρία” της βασιλικής αυλής ή ο έφιππος στρατιωτικός -όπως απεικονίζεται ένας από τους νεκρούς σε τοιχογραφία- να ανήκει στη βασιλική φρουρά (με την ευρύτερη έννοια). Ταυτίσεις φυσικά καθαρά θεωρητικές, δεν θα μπορούσαμε να απονείμουμε εμείς τίτλους και αξιώματα, χωρίς να έχουμε επαρκή τεκμήρια. Πάντως, χρονικά είμαστε τόσο νωρίς, που τα πάντα είναι ακόμα εν εξελίξει. Και με τις νέες ανακαλύψεις που έχουμε κάνει είμαστε υποχρεωμένοι να πάμε πίσω 10-15 χρόνια από ό,τι αρχικά χρονολογούνταν το μνημείο. Κινούμαστε, δηλαδή, την εποχή που ο Πτολεμαίος είπε ερχόμαστε εδώ, τέλος! Και θα μείνουμε εδώ, ό,τι είναι να γίνει ας γίνει. Κάπως έτσι εικάζουμε ότι έγιναν τα πράγματα», μας απαντά.

Οι ανασκαφές έδωσαν μια ολοκληρωμένη εικόνα του Υπογείου Α, εντοπίζοντας μεταξύ άλλων την αρχαία νότια πρόσοψή του, σκελετούς και αντικείμενα σε καλή κατάσταση. Επίσης, άφθονα κινητά ευρήματα , όπως γλυπτά, νομίσματα, γυάλινα αντικείμενα και κεραμική, ιδιαίτερα υδρίες τύπου Hadra, χαρακτηριστικές της αλεξανδρινής νεκρόπολης. «Όταν φτάσαμε στο φυσικό πάτωμα του χώρου, ανακαλύψαμε κάτι που δεν είχαμε ξανασυναντήσει στην Αλεξάνδρεια, ότι δηλαδή έφτιαχναν σκευοφυλάκια κάτω από τους νεκρούς. Με αυτά τα ευρήματα πάμε, όπως σας είπα, πίσω περίπου 10-15 χρόνια. Επίσης, έχουμε βρει απεικονίσεις των νεκρών αυτών, όχι όλων. Κάποιοι κάνουν ψευδόπορτα μπροστά από την κόγχη κι άλλοι τη μορφή τους. Έχουμε πολλούς στρατιωτικούς, κάποιοι έφιπποι. Τους αρέσει να απεικονίζονται ‘σε δράση’ πάνω στο άλογο», λέει με έμφαση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.

Το Alexandrian Necropolis Project υλοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, τον ιστορικό αρχαιολογικό σύλλογο της πόλης που ιδρύθηκε το 1893 και ο οποίος, ειδικά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, είχε στενή σχέση με σπουδαίους Έλληνες Αλεξανδρινούς, όπως ο Αμβρόσιος Ράλλης και ο Γεώργιος Γούσιος, πρώτος πρόεδρος και πρώτος Γενικός Γραμματέας της αντίστοιχα, ή τα μέλη της Σερ Τζον Αντωνιάδης, Εμμανουήλ Μπενάκης, Μιχαήλ Σαλβάγος, Ευστάθιος Γλυμενόπουλος και Μικές Συναδινός. «Είναι η πρώτη ανασκαφή που κάνει η Αρχαιολογική Εταιρεία Αλεξάνδρειας μετά από 85 χρόνια», επισημαίνει ο συνομιλητής του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη δραστήρια Εταιρεία, που επιστρέφει δυναμικά στην ανασκαφική έρευνα. Στο πρόγραμμα, που πραγματοποιήθηκε με την αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, συμμετέχουν επίσης το Ινστιτούτο Κύπρου (Andreas Pittas Digital Lab) στον τομέα της ψηφιακής αποτύπωσης του χώρου και το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον τομέα της έρευνας.

Φωτογραφίες: Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας/ Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ

Ιδιαίτερα πιθανό είναι να συνεπενδύσει με το Υπερταμείο σε σειρά τομέων ενδιαφέροντος στην Ελλάδα το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Αιγύπτου, κάτι το οποίο ανέφερε σε κοινό πάνελ με τον CEO του ελληνικού ταμείου, Γρηγόρη Δημητριάδη, στο πλαίσιο της παρουσίας του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο Ayman Soliman, CEO του αιγυπτιακού ταμείου. 

Όπως είπε ο ίδιος στο Capital.gr στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών, “η κατεύθυνση που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ότι τα δύο μεσογειακά funds – της Αιγύπτου και της Ελλάδας – πρόκειται να επενδύσουν από κοινού. Αναζητούμε συγκεκριμένες επενδυτικές ευκαιρίες σε στοχευμένους τομείς. Όλοι οι τομείς που σχετίζονται με το πεδίο της βιωσιμότητας, είναι ιδιαίτερα ελκυστικοί για εμάς είτε πρόκειται για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε για τον αγροδιατροφικό τομέα αλλά και τον τομέα των οικονομικών υπηρεσιών. Επιδίωξη είναι να δημιουργήσουμε δεσμούς προκειμένου να διευκολύνουμε τις κοινές αυτές επενδύσεις, στις οποίες έχουμε στοχεύσει”.

“Επίσης δημιουργούμε δεσμούς και για τον τομέα της βιομηχανίας καθώς και στο πεδίο της εφοδιαστικής αλυσίδας στη σχέση που αυτή διατηρεί με τη βιομηχανία. Τα κοινά επενδυτικά projects που σκοπεύουμε να υλοποιήσουμε θα έχουν εμάς ως μετόχους μειοψηφίας στις συμμετοχές που πρόκειται να υλοποιηθούν”. 

To κρατικό fund της Αιγύπτου έχει επενδύσει ήδη σε τομείς όπως η Βιομηχανία, η Εκπαίδευση, οι οικονομικές υπηρεσίες και το fintech. Πρόσφατα το κρατικό fund της Αιγύπτου (Sovereign Fund of Egypt (“TSFE”) μέσω του υποκεφαλαίου (subfund) υγειονομικής περίθαλψης και φαρμακευτικής βιομηχανίας (“TSFE Healthcare & Pharma Subfund”) και της B Investments Holding S.A.E. (“B Investments”), το επενδυτικό όχημα του ιδιωτικού επενδυτικού fund, BPE Partners με έδρα την Αίγυπτο, ανακοίνωσε την υπογραφή δύο συμφωνιών για επενδύσεις άνω των 2 δισ. αιγυπτιακών λιρών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, διανομής και εμπορίου φαρμακευτικών προϊόντων στην Αίγυπτο.

To One Planet Sovereign Fund και η συμμετοχή Ελλάδας και Αιγύπτου

Nα σημειωθεί ότι τόσο το Υπερταμείο, όσο και το κρατικό ταμείο της Αιγύπτου συμμετέχουν στο διακρατικό One Planet Sovereign Wealth Fund.Το OPSWF είναι ένας συνασπισμός κρατικών επενδυτικών ταμείων που δεσμεύονται να ενσωματώσουν οικονομικές ευκαιρίες που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη και τους κλιματικούς κινδύνους στη διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων. Ξεκίνησε από έξι ιδρυτικά μέλη στη διάρκεια του One Planet Summit που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2017. Ιδρυτικά μέλη του είναι τα κεφάλαια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κουβέιτ, της Νέας Ζηλανδίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ. Ο Συνασπισμός επεκτάθηκε σταδιακά στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων (πρωτοβουλία “One Planet Asset Managers – OPAM”, το 2019) και σε εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων (την πρωτοβουλία “One Planet Private Equity Funds – OPPEF”, το 2020). Σε αυτό συμμετέχουν επί του παρόντος 46 μέλη (18 κρατικά επενδυτικά ταμεία, 18 διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, 10 εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων) που από κοινού διαχειρίζονται ή κατέχουν περισσότερα από 37 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακών στοιχείων.

 Του Γιώργου Λαμπίρη

Διπλή επετειακή υπενθύμιση η 29^η  Απριλίου 2023, για την μεγαλύτερη μορφή των αλεξανδρινών γραμμάτων της σύγχρονης εποχής. Την προαναφερθείσα ημερομηνία του έτους 1863, γεννιέται ο Κωνσταντίνος Καβάφης και την ιδία ημερομηνία του 1933, αναχωρεί απ’ την θνητότητα και εισέρχεται στην αιωνιότητα. Επομένως έχουμε 160 χρόνια από τη γέννησή του και 90 από το θάνατό του.

Ίσως θα ήταν καλό το παρόν κείμενο, να έχει ως αφετηρία  την προέλευση του ονόματός του. Το επίθετο «Καβάφης», έχει τη σημασία τού «πωλητή ή κατασκευαστή υποδημάτων κατώτερης ποιότητας». Προέρχεται από την τουρκική λέξη Kavaf,  σημαίνουσα τον «παπουτσή». Έχει καταγραφεί απ’ τον Γιάννη  Κορδάτο, πως  ο  γενάρχης του  καβαφικού οικογενειακού «δένδρου», έλκει την καταγωγή του,  από τα ασιατοπερσικά σύνορα. Μάλιστα η  ανιψιά του Κωνσταντίνου  Καβάφη,  Ελένη Coletti, κόρη του αδερφού του Αλέξανδρου, μας πληροφορεί ότι στις φλέβες της γενιάς τους, κυκλοφορούσε αίμα περσικό.

Ο τρόπος με τον οποίο μεγάλωσε ο Καβάφης, είναι τοις πάσι γνωστός.  Θα αποτελούσε μια κοινοτοπία, να αναφερθούμε στον τρόπο της επιμόρφωσής του, στον  Γάλλο παιδαγωγό του, την  Αγγλίδα γκουβερνάντα του, τον Ιταλό αμαξά του, τον Αιγύπτιο ιπποκόμο του και στους Έλληνες υπηρέτες του!  Επίσης  γνωστά είναι τα ασημικά, τα  έπιπλα και όλα τα ακριβά γούστα που προσέδιδαν υλική ακτινοβολία στην οικία Καβάφη.

Οι πληροφορίες για την ζωή και το έργο του Αλεξανδρινού ποιητή, κατακλύζουν την διεθνή βιβλιογραφία και το διαδίκτυο. Η παραμονή του στην Κωνσταντινούπολη και την Αγγλία, έχουν  περιγραφεί από Έλληνες, Αιγύπτιους και ξένους μελετητές.

Γι αυτό θα αποφύγουμε και τις διηγήσεις της πολυετούς,  μονότονης υπαλληλικής του σχέσης με την Αιγυπτιακή Εταιρεία Αρδεύσεων.

Βέβαια, ακόμα και σήμερα, εξακολουθούν οι διεγερθείσες εκ των φαντασιώσεων μνήμες, να δημιουργούν ερεθίσματα, καθώς επισκεπτόμαστε το κτήριο του σημερινού ξενοδοχείου Le Metropole, στην παραλιακή λεωφόρο Κορνίς.  Εκεί που η ματιά του απ΄ το παράθυρο του γραφείου του,  κατέγραφε τις εναλλαγές των χρωμάτων του ουρανού και της Μεσογείου Θαλάσσης.

Τότε που ακύρωνε τη σύμβασή του με την πραγματικότητα, για να εισέλθει σε ομηρικές ατραπούς, σε αλεξανδρινές ουτοπίες και σε Πτολεμαίων  ανησυχίες.  Ήταν η χρονική περίοδος της ζωής του, κατά την οποία, η σάρκα του επεδίωκε την λύτρωση μέσα από την ηδονοθηρία της  ελευθεριότητας,  το δε πνεύμα του, την ανύψωση δια του βουτήματος της πένας του στο μελανοδοχείο, της «ιδεοψυχαναγκαστικής» τεχνικής και της «ασύδοτης» ελευθερίας!

Ίσως το δείγμα γραφής του, να είναι ένα από τα πλέον χαρακτηριστικά, που μέσω υψηλών νοημάτων καθιστούν τον ίδιο ως δημιουργό, πότε Υψιπέτη και πότε Υψιπετή.  Ένας τόνος προσδίδει στην αρχαιοπρέπεια των δύο λέξεων, διαφορετικά μηνύματα και  πνευματικές προσλαμβάνουσες.

 
Επ΄ ολίγον θα σταθούμε στο ποιητικό του έργο, το αποτελούμενο  από 270 ποιήματα, χωρισμένα σε τρεις ενότητες: τα «Αναγνωρισμένα», τα «Αποκηρυγμένα» και τα «Κρυμμένα». Υπάρχουν επίσης 30 «Ατελή» ποιήματα. Τα «Αναγνωρισμένα», είναι συνολικά 154 ποιήματα. Τα 153 από αυτά εξέδωσε ο ίδιος όσο ζούσε και ένα, το «Εις τα Περίχωρα της Αντιοχείας», συμπεριλήφθηκε στην πρώτη συγκεντρωτική έκδοση των ποιημάτων του (1935), σε επιμέλεια της Ρίκας Σεγκοπούλου και χαρακτικά του Τάκη Καλμούχου. Το 1963, τα ποιήματα αυτά εκδόθηκαν σε δύο τόμους από τον Γ. Π. Σαββίδη.

Ο ίδιος, επιμελήθηκε την έκδοση των «Ανέκδοτων» ποιημάτων του Καβάφη (νέα έκδοση το 1993 με τίτλο «Κρυμμένα Ποιήματα»). Πρόκειται για ποιήματα που διασώθηκαν στο αρχείο του Καβάφη. 

Το 1983, κυκλοφόρησαν τα «Αποκηρυγμένα» ποιήματα του Καβάφη. Αυτά, ο ίδιος τα αποκήρυξε ή τα ξανάγραψε. Τέλος, τα «Ατελή» ποιήματά του (ανέκδοτα ποιητικά σχεδιάσματα) κυκλοφόρησαν το 1994 με τη φιλολογική επιμέλεια της Renata Lavagnini.

Ως συντάκτης του κειμένου, προσβλέπω στο να τονίσω και να επισημάνω μια  ιδιαιτερότητα του Καβάφη. Όχι στην προσωπική του ζωή, καθώς αυτά αποτελούν εθισμούς των θαυμαστών της «κλειδαρότρυπας». Στόχος μου είναι να υπενθυμίσω σε όλους μας, ότι ο δημιουργός που ασπάστηκαν και σεβάστηκαν οι Μούσες δεν είχε πατρίδα. Ο Κωνσταντίνος  Καβάφης ο πολίτης της Αιγύπτου και της ακμάζουσας Αιγυπτιώτικης Παροικίας, Ναι, είχε πατρίδα!

Ο μυσταγωγός του Λόγου και της εσώτερης κάθαρσης, Όχι, δεν είχε. Ανήκε, ανήκει και θα ανήκει στο παγκόσμιο στερέωμα. Όσοι επιθυμούν να τον προσεταιριστούν για να αποκτήσουν μέσω αυτού αίγλη, απλώς εκτίθενται.  Όταν ανά τον πλανήτη, υπάρχουν πανεπιστημιακές έδρες που αποκτήθηκαν με διατριβές πάνω στην «καβαφολογία»,  θα ήταν
ανεπίτρεπτο οι πατριδολάγνοι  να τον οικειοποιηθούν, με την στενή έννοια του όρου ο «δικός μας».

Ίσως αυτή να είναι η μεγαλύτερη τιμή για την αιγυπτιακή γη και τον ουρανό της:  Ότι γέννησε, μεγάλωσε, μόρφωσε, βιοπόρισε και καλλιέργησε στο δικό της έδαφος έναν παγκόσμιο Ποιητή!  Και την Αλεξάνδρεια που τόσο αγάπησε, κατόρθωσε να της δώσει ο ίδιος μεγεθυντική διάσταση, όσον αφορά στην διεθνή γραμματεία.

Σήμερα όταν αναφέρεις το όνομα «Καβάφης», ο νους σου δεν οδηγείται στην οικία της οδού Σερίφ και στα συμπαρομαρτούντα της προσωπικής  ζωής του. Αναζητείς νοήματα, αξίες, αρχές, νίκες, ήττες, ουτοπίες, προδοσίες, θυσίες και βέλη δηκτικά και αιχμηρά εναντίον της αλαζονείας και της κομπορρημοσύνης. Τίτλοι όπως «Τα Τείχη», «Τα παράθυρα», «Τρώες»,  «Κεριά», «Περιμένοντας τους βαρβάρους», «Ιθάκη», «Θερμοπύλες», «Φωνές», «Απολείπειν ο θεός Αντώνιον» «Η σατραπεία» και άλλοι, ενσωματώθηκαν στο Είναι της Ανθρωπότητας, ωσάν να εγράφησαν από έναν τιμωρό απεσταλμένο εκ Θεού.

Που ήθελε να υποδείξει στους Ανθρώπους αναίμακτα, πως η Ζωή χωρίς περιεχόμενο και αξιακό υπόβαθρο ισοδυναμεί με Θάνατο.  Να υποδαυλίσει τις πρέπουσες ενοχές σε όλους εκείνους που αρνούνταν επί αιώνες το δικαίωμα στο άτομο και τα δικαιώματά του, να αγαπά, να ερωτεύεται, να φθονεί, να υπάρχει και να συνυπάρχει. Φωταγώγησε τους σκοτεινούς δρόμους με τις αβυσσαλέες αβεβαιότητες, ανασήκωσε την πέτρα που πλάκωνε τις ιδιαιτερότητες εκάστου, στους τρόπους, στους χειρισμούς, στα φτιασίδια και στις ερωτικές επιλογές. Κατήργησε τον πολιτικό οπορτουνισμό με δυο στίχους και δέκα λέξεις, όπως παρατίθενται ευθύς αμέσως: «Α βεβαιότατα  “πλην Λακεδαιμονίων”. Είναι κι αυτή μία στάσις. Νιώθεται».

Κατήγγειλε με τη γνωμική του ιδιοφυία την βερμπαλιστική απολυτότητα: «Είμαι εν μέρει Εθνικός, εν μέρει Χριστιανίζων». Καυτηρίασε την ματαιοδοξία του ανθρώπου να κοντραριστεί με τον Χρόνο ως εξής: «Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασεν η ώρα. Δώδεκα και μισή. Πώς πέρασαν τα χρόνια». Κατακερμάτισε τον φόβο των γηρατειών με ξόρκια σαν κι αυτό: «το γήρασμα του σώματος και της μορφής / είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι /  εις σε προστρέχω τέχνη της ποιήσεως /  που κάπως ξέρεις από φάρμακα…» Και βέβαια υπερτονίζει τον ρόλο της Νεμέσεως,  όταν η   τιμωρία επέρχεται από τις Ερινύες: «Γιατί άκουσαν μια απαίσια βοή, θανάσιμη βοή την σκάλα ν’ ανεβαίνει… γιατί κατάλαβαν τι είδος βοή είναι τούτη, τάνοιωσαν πια τα βήματα των Εριννύων».

Αυτόν τον ιδιαίτερο Ποιητή της παγκόσμιας κλάσης, που αναμετρήθηκε σε μονομαχία με τον Χρόνο και τον κατατρόπωσε, αυτόν τον δημιουργό που στη διελκυστίνδα με το Θάνατο του έβγαλε γλώσσα, αυτόν λοιπόν, τον μοναχικό «ωτακουστή» των ηδονών του σαρκίου, η κριτική αλλά και ουκ ολίγοι κριτικοί, στην αρχή δεν του φέρθηκαν διόλου καλά! Μπορεί στη χρονική διαδρομή της καταξίωσής του, κάποιοι εξ αυτών να τον απεδέχθησαν και να συνέγραψαν ύμνους για το έργο του, αλλά στους πρότερους σταθμούς του, τον μυκτήρισαν. 

Σήμερα διαθέτει η βιβλιογραφία, μία από τις πλέον άμεσες και συντομογραφικές κριτικές για τον Κωνσταντίνο Καβάφη και είναι η παρακάτω, του σύγχρονου θεατράνθρωπου, Κώστα Γεωργουσόπουλου: «Η Ελλάδα έχει δύο Νόμπελ, και έναν ποιητή, τον Καβάφη, που πάει να απωθήσει στο περιθώριο τον Πάουντ, τον Έλιοτ, τον Περς, τον Ουγκαρέτι ακόμη και τον Ρίλκε για να αναφερθώ στους μεγάλους ποιητές των μεγάλων γλωσσών».

Θα ήταν όμως χαριστική λήθη, να μην αναφερθούμε  στους πολέμιους του έργου του, καθότι η κριτική τους απέναντι στον ποιητή της Αιγύπτου, δεν υπήρξε εξ αρχής δίκαια και αντικειμενική. Τον πλήγωσε, τον απαξίωσε και συχνάκις τον διέσυρε.

Την εποχή του 1923-1924 άρχισαν να εμφανίζονται οι πρώτοι φθόνοι. Ο Γιάννης Ψυχάρης, ο Φώτος Πολίτης, ο Κωστής Παλαμάς και άλλοι πολλοί, περιέγραψαν με ιδιαίτερα υποτιμητικά και καυστικά σχόλια, την ποίηση του Αλεξανδρινού. Έφτασαν σε σημείο να μιλήσουν τόσο προσβλητικά γι αυτόν, που οι επερχόμενες δεκαετίες τους εξέθεσαν. «Με επιρροές από τη Φαναριώτικη Σχολή, καθαρευουσιάνος και με στοιχεία ξεπεσμένου αριστοκράτη ο Καβάφης». «Κοινωνικός και οικογενειάρχης ο Παλαμάς, εσωστρεφής και ομοφυλόφιλος ο Καβάφης». [Κ. Αρκουδέας]

Οι παλαμιστές περιγελούσαν τα ποιήματά του, με ανείπωτα  υπονοούμενα. Ο Γιάννης Ψυχάρης, τον χαρακτήρισε «καραγκιόζη της δημοτικής». Ο Γεώργιος Θεοτοκάς, έλεγε πως σε δικογραφία διαζυγίου, υπήρχε περισσότερη «ψυχή» απ’ ότι σε ολόκληρο το καβαφικό έργο.

Ακόμα και ο Ι Μ. Παναγιωτόπουλος που στο τέλος τον εκθείασε και τον ύμνησε, αρχικώς τον ειρωνεύτηκε. Το ίδιο και ο Νίκος Καζαντζάκης, ο οποίος τον απεδέχθη ως σπουδαίο Ποιητή, αλλά έγραψε γι αυτόν μεταξύ άλλων τα κάτωθι: «Η φωνή του είναι γεμάτη ακκισμούς και χρώμα – και χαίρουμαι με τέτοια φωνή να διατυπώνεται η πονηρή όλο κοκεταρία, βαμμένη στολισμένη γραία αμαρτωλή ψυχή του». Να θυμηθούμε και τον βιογράφο του Τίμο Μαλάνο; Ιδού τι έλεγε: «Ο Καβάφης σαν ηθοποιός που φοράει μάσκα, ο επιδειξιομανής με τα δαχτυλίδια, ο φιλάρεσκος, ο δειλός τεχνίτης επαναλαμβανόμενων, άψυχων στίχων;»

Όλα αυτά τα αναφέρω, ως απτό δείγμα της κάκιστης συμπεριφοράς πολλών λογοτεχνών της καβαφικής περιόδου. Τον προσέβαλαν, τον έθιξαν, τον απαξίωσαν και στο τέλος υποκλίθηκαν άπαντες. Αν κάτι με συγκινεί στον δημιουργό Καβάφη, είναι το γεγονός, ότι δεν μεταμορφώθηκε εσωτερικά, δεν υποχώρησε εξωτερικά, δεν αλλοτριώθηκε απ’ τις σειρήνες του καθωσπρεπισμού και τους «έσφαξε όλους με το βαμβάκι».

Πως; Απλώς σωπαίνοντας!

Ας γνωρίζουμε όλοι μας, ότι πολλοί εκ των δημιουργών που μας χάραξαν, έχουν βιώσει Γολγοθάδες, για να φθάσουν στο σημείο με τα αριστουργήματά τους να εκπροσωπούν και τις δικές μας ψυχές, ορέξεις κι επιθυμίες.

Το έτος 2014, ο γράφων, με τον σκηνοθέτη Λάμπρο Τσάγκα, τον μουσικοσυνθέτη Φίλιππο Περιστέρη και άλλους πολλούς συνεργάτες, ανεβάσαμε τη ζωή και το έργο του Κωνσταντίνου Καβάφη στο Θέατρο «Κνωσός» και στο «Μέγαρο Μουσικής Αθηνών», με τον τίτλο: «Κ. Π. Καβάφης – ο Υμνωδός της Αλεξάνδρειας». Εισχωρώντας βαθιά στις πτυχές της προσωπικότητας του Καβάφη, αντιλήφθηκα ότι ο δημιουργός αυτός  δεν ήταν μόνο ποιητής αλλά και ένας δεινός ψυχαναλυτής. Στο τέλος της πρεμιέρας θυμάμαι τον κύριο Γεωργουσόπουλο να εξιστορεί τη γνωριμία κάποιου, με τον Καβάφη, (το όνομα του οποίου μου διαφεύγει), ως εξής: «όταν χτύπησε την πόρτα του σπιτιού του ποιητή, ο υπηρέτης του άνοιξε και τον υποδέχθηκε. “Περάστε στο σαλόνι, ο κύριος Καβάφης θα έρθει σε λίγο” του είπε. Ακολούθως συνόδευσε τον επισκέπτη να καθίσει στη πολυθρόνα του σαλονιού, όπου εκεί ένα πολύ απαλό ημίφως, φώτιζε τον χώρο ελάχιστα. Πέρασαν αρκετά λεπτά και ο ξένος ανέμενε τον Καβάφη, Ώσπου κάποια στιγμή ακούγεται από την απέναντι πλευρά του σαλονιού μία φωνή: “καλησπέρα σας”. Ήταν ο Καβάφης που καθόταν και τον περίμενε πολύ πριν μπει ο ίδιος ο επισκέπτης. Τον παρατηρούσε σιωπηλός όλη την ώρα που αυτός περίμενε να εμφανιστεί και έκρινε την συμπεριφορά του, από το πώς κινείται μόνος, δίχως άλλον δίπλα του».

Και μόνο αυτό, δείχνει την  ψυχαναλυτική δεινότητα του Αλεξανδρινού.

Να σημειωθεί ότι ο Χρίστος Τσάγκας, πάντα με [ι] το όνομα, αδελφός του σκηνοθέτη Λάμπρου Τσάγκα, ήταν ο σπουδαιότερος εν Ελλάδι ηθοποιός του ραδιοφωνικού θεάτρου. Διάβασε όλα τα ποιήματα του Καβάφη με μουσική υπόκρουση, από τον επίσης εξαιρετικό μουσικοσυνθέτη Φίλιππο Περιστέρη, ο οποίος έχει μελοποιήσει και σε διαφορετικούς δίσκους, ποιήματα του Καβάφη.

Η κυρία Ελένη Μοδινού

Λίγες ώρες πριν το Σάββατο της 29^ης  Απριλίου 2023, που είναι η επέτειος  των 160 χρόνων από τη γέννηση του ποιητή και 90 χρόνων από το θάνατό του,  μιλήσαμε με την κυρία Ελένη Μοδινού, απόγονο του ευεργέτη Κανισκέρη.  Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, έχει την τιμή, η προαναφερθείσα επίγονος  να βρίσκεται στο Ελληνικό Τετράγωνο, τοποθετημένη ως  εκπαιδευτικός στο Αβερώφειο Γυμνάσιο Λύκειο. Μας ανέφερε για τις επιστολές του Κωνσταντίνου Καβάφη προς τον παππού της  Πόλυ Μοδινό, ο οποίος ήταν  νομικός και διπλωμάτης. Είχε γεννηθεί  το 1899 στην Αλεξάνδρεια, από γονείς κυπριακής καταγωγής. Πατέρας του ήταν ο Πολύβιος Χ. Μοδινός, γιατρός στην Αλεξάνδρεια και συγγραφέας ιατρικών έργων.  Ο Πόλυς Μοδινός σπούδασε νομικά στο Παρίσι και άσκησε το επάγγελμα του δικηγόρου στην Αίγυπτο. Κατά το διάστημα 1937-1949 υπηρέτησε ως δικαστής και πρόεδρος των μεικτών δικαστηρίων της Αιγύπτου. Το 1951 ανέλαβε ως σύμβουλος πολιτικών υποθέσεων στη γενική γραμματεία του Συμβουλίου της Ευρώπης κι εγκατέλειψε την Αίγυπτο. Μεταξύ 1953 και 1962 υπηρέτησε ως διευθυντής του τμήματος ανθρωπίνων δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης. Το 1962 εξελέγη βοηθός γενικός γραμματέας του Συμβουλίου της Ευρώπης, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι το 1968. Υπηρέτησε ως πρέσβυς της Κύπρου στη Γαλλία και στην Ισπανία και, αργότερα, στο Βατικανό. Στα χρόνια που είχε ζήσει στην Αίγυπτο, είχε ενεργό ανάμειξη στους αξιόλογους πνευματικούς κύκλους, της εκεί ελληνικής παροικίας και σχετίστηκε με δημιουργούς όπως ο Κ. Π. Καβάφης.

Η εγγονή του λοιπόν, κυρία Ελένη Μοδινού,  μας προσέφερε ως  δώρο, επιστολές του Καβάφη προς τον παππού της Πόλυ Μοδινό, τιμώντας κατ αυτό τον τρόπο τον παγκόσμιο  Ποιητή, στην επέτειο των 90 χρόνων από το θάνατό του και των 160 χρόνων από τη γέννησή του. Οι προαναφερθείσες επιστολές συμπεριλαμβάνονται στο βιβλίο του ΕΛΙΑ [ Ελληνικό Ιστορικό Αρχείο] που δημιούργησε ο αείμνηστος Αλεξανδρινός Μάνος Χαριτάτος.

Τέλος αξίζει να σημειωθεί, ότι είναι συντριπτικά πλειοψηφικός ο αριθμός, εκείνων των ανθρώπων που αυτοχρίζονται κριτικοί, ανεβάζοντας και κατεβάζοντας δημιουργούς μόνο και μόνο επειδή έχουν την εξουσία που τους παρέχει η πένα τους. Και δυστυχώς, είναι οικτρά μειοψηφία ο αριθμός εκείνων που αντιστέκονται και αρνούνται να πατήσουν επί πτωμάτων, για να διατηρήσουν το κατ επίφασιν πρεστίζ, του ειδήμονος και επαΐοντος.

Όμως ο αυτοεξευτελισμός των στυγνών και κυνικών πολέμιων του Κωνσταντίνου Καβάφη, ήταν αναμενόμενος. Εισερχόμενοι άνευ δικαιώματος εις τις ερωτικές επιλογές του και την ελευθεριότητα της ανυπότακτης έμπνευσής του, απλώς εκτέθηκαν από τον ίδιο το χρόνο. Και μάλιστα χωρίς να κουνήσει το δαχτυλάκι του ο μεγάλος Αλεξανδρινός δημιουργός. Τα κανόνισαν όλα οι Μούσες, που τις υπηρέτησε με την εσώτερη δυναμική ενός ισχυρού Εγώ! Τον σεβάστηκαν, γιατί… απλά, τις σεβάστηκε.

Σε μια εποχή, που η ιδιαιτερότητα κάποιου όταν δεν συμβάδιζε με τα «πλάνα» και τις σταθερές της κοινωνίας και  η προσωπικότητά του έπρεπε να ζεματιστεί στα καζάνια της Κολάσεως, ο Καβάφης εισήλθε μόνος του στην Κόλαση. Κολάστηκε, «αμάρτησε», σταυρώθηκε, εξαγνίστηκε και αποκάθηρε τον εαυτό του, φθάνοντας στον Έμπυρο Ουρανό του Δάντη.  

Η Ελληνική Παροικία,  έχει την τιμή να τον θεωρεί δικό της, όμως με μία διαφορά. Ο Καβάφης σήμερα αν ζούσε, δεν θα μπορούσε να ανεχθεί διακόσιοι άνθρωποι όλοι κι όλοι, να επιδίδονται στο φαρμακερό κους κους, την αβελτηρία, την μιζέρια, τον ωχαδελφισμό και τις ματιές των πολλών πάνω στα βήματα των ολίγων.

Άλλωστε ο άνθρωπος το δήλωσε ξεκάθαρα, για το πώς πίστευε ότι θα γίνει ο κόσμος καλύτερος. Να πως περιγράφει τον τρόπο, στο παρακάτω ποίημά του.

«Όσο μπορείς».
Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.
Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική

Επετειακό Υστερόγραφο Μνήμης

Ο ρόλος και η προσφορά του Διδασκάλου και Ιερέα Πάνου Γαζή είναι γνωστός σε όλη την Παροικία αλλά και εκτός αυτής.  Στο εγγύς μέλλον θα αναφερθούμε εκτενώς στην προσωπικότητα του ανθρώπου, που τιμά το Πατριαρχείο, το Υπουργείο Παιδείας και την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας.  Στο παρόν κείμενο θα σταθούμε αποκλειστικά στην παρουσία του το πρωί της 29^ης Απριλίου, στο Ελληνικά Κοιμητήρια.

Με τις ευλογίες του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄  τέλεσε  έμφορτος συγκινησιακά, το ιερό μνημόσυνο στον τάφο του Κωνσταντίνου Καβάφη. Ήταν μια φιγούρα που καθήλωνε τη ματιά σου, καθώς το μαύρο χρώμα των αμφίων της ιεροσύνης, ερχόταν σε αντίθεση με το λευκό μάρμαρο του μνήματος. Πέραν της εκ πίστεως αποστολής του, ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, δημιούργησε και μια εικόνα, την οποία πολύ θα χάρηκε ο αλεξανδρινός ποιητής.

Φρονώ πώς δεν θα ήθελε τίποτε άλλο, απ΄ αυτό που ενδεχομένως να εισέπραττε αν θα μπορούσε να το αντιληφθεί. Το θρησκευτικό συναίσθημα εμπλουτισμένο με μια κινηματογραφική απεικόνιση «αγγελοπουλικής» έκφρασης.   Το αεράκι φυσούσε θαρρείς και ο ποιητής έστελνε μηνύματα στον ιερουργό, απ’ την Ιθάκη του.

Τα σκυλιά του Κοιμητηρίου είχαν σωπάσει καθώς η επιμνημόσυνη δέηση άπλωνε τις βυζαντινές νότες της, σε κάθε ζωντανή και αποβιώσασα ύπαρξη. Πόσο συμβατά  είναι με την διαμάχη ζωής και θανάτου, τα παρακάτω: «Αιωνία η μνήμη» και  «Χριστός Ανέστη».   

Ο Καβάφης, ο μοναχικός ποιητής που με τον Πήγασο ταξίδεψε στα βάθη της Ασίας, άκουσε τους καημούς και τα πάθη του στρατηλάτη και έκλαψε για το θάνατο του Ηφαιστίωνα, σήμερα πετούσε πάνω απ’ το Κοιμητήριο για να επιβεβαιώσει ότι η Αλεξάνδρεια εξακολουθεί να είναι η Πόλη των μεγάλων αντιθέσεων.

Και να που η διαπίστωση καταφθάνει με το σάρκινο εμβαδόν μιας θηλυκής παρουσίας. Κάπως σαν φίλη καρδιακή απ΄ τα παλιά, η Ιταλίδα και Παραγουανή Γιολάντα, με την ανθοδέσμη στα χέρια έρχεται να εκφέρει το δικό της «ευχαριστώ» για όσα της προσέφερε ο αλεξανδρινός δημιουργός των παθών, των ερώτων και του υψηλού αυτοσαρκασμού.

Οι φύλακες οι νεκροθάφτες και τα πουλιά σιωπούν για να ακούσουν τα τελευταία λόγια του Πατρός Γαζή.

Υπάρχει άραγε καλύτερο μνημόσυνο απ’ αυτόν τον σιωπηλό και μοναχικό διάλογο, μεταξύ Καβάφη και απεραντοσύνης του «Όλου»,  που συμπυκνώνεται σε ένα μνήμα;

Aνακοίνωση με βαρύτατους χαρακτηρισμούς για το ντοκιμαντέρ που θα προβάλει το Netflix, παρουσιάζοντας τη Βασίλισσα Κλεοπάτρα με αφρικανικά χαρακτηριστικά, εξέδωσε το υπουργείο Τουρισμού και Μνημείων της Αιγύπτου, κάνοντας λόγο για «πλαστογράφηση της αιγυπτιακής ιστορίας» και για «κατάφωρη ιστορική παρανόηση».

Σε δήλωσή του, ο γενικός γραμματέας του Ανωτάτου Συμβουλίου Αρχαιολογίας της Αιγύπτου, επιβεβαιώνει ότι με ιστορικά στοιχεία, η Βασίλισσα Κλεοπάτρα ήταν «ανοιχτόχρωμη και με ελληνικά χαρακτηριστικά». Πρόσθεσε, δε, ότι «τα έργα και τα αγάλματα της βασίλισσας Κλεοπάτρας είναι η καλύτερη απόδειξη των πραγματικών χαρακτηριστικών της και της μακεδονικής καταγωγής της».

Αναφερόμενος στη σειρά ντοκιμαντέρ που ανακοίνωσε το Netflix για τη βασίλισσα Κλεοπάτρα, που θα προβληθεί στις 10 Μαΐου και στην οποία η ηρωίδα της, που υποδύεται τη βασίλισσα Κλεοπάτρα VII, έχει αφρικανικά χαρακτηριστικά και σκούρο δέρμα, ο Δρ. Μουσταφά Βαζίρι, Γενικός Γραμματέας του Ανωτάτου Συμβουλίου Αρχαιολογίας, αναφέρει ότι ο η εμφάνιση της ηρωίδας σε αυτό το σώμα είναι πλαστογραφία της αιγυπτιακής ιστορίας και μια κατάφωρη ιστορική παρανόηση.

Πρόσθεσε ότι οι αρχαιολόγοι και οι ανθρωπολόγοι θα έπρεπε να αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα, όταν κάνουν τέτοιου είδους ντοκιμαντέρ και ιστορικές ταινίες που θα παραμείνουν μάρτυρες για τους πολιτισμούς και την ιστορία των εθνών, σημειώνοντας ότι υπάρχουν πολλά τεχνουργήματα της Βασίλισσας Κλεοπάτρας και απεικόνιση σε νομίσματα που επιβεβαιώνουν το πραγματικό της σχήμα και τα χαρακτηριστικά, που όλες δείχνουν τα ελληνικά χαρακτηριστικά της Βασίλισσας Κλεοπάτρας.

Ο Mustafa Waziri, που παρακολούθησε την ταινία πριν την προβολή της, λέει ότι απορρίπτει το περιεχόμενό της. Όπως δηλώνει ο επικεφαλής του Αιγυπτιακού τμήματος Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου του Καΐρου, η εμφάνιση της βασίλισσας Κλεοπάτρας σε αυτή την ταινία και σε αυτό το σώμα, έρχεται σε αντίθεση με τα πιο απλά ιστορικά γεγονότα και τα γραπτά ιστορικών όπως ο Πλούταρχος και ο Διοκάσιος, οι οποίοι κατέγραψαν τα γεγονότα της ρωμαϊκής ιστορίας στην Αίγυπτο και τη βασιλεία της Κλεοπάτρας, η οποία επιβεβαίωσε ότι ήταν ανοιχτόχρωμη και ότι είχε καθαρή Μακεδονική καταγωγή.

Τόνισε ότι η βασίλισσα Κλεοπάτρα Ζ ́ κατάγεται από μια αρχαία μακεδονική δυναστεία που κυβερνούσε την Αίγυπτο για σχεδόν 300 χρόνια, που ιδρύθηκε από τον βασιλιά Πτολεμαίο Α’, Μακεδόνα στρατηγό του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στην κατοχή του οποίο περιήλθε το κράτος της Αιγύπτου μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου

Ο Τομπίας  Χαούτεκιτ  είναι 27 χρονών, μένει στην Αθήνα τέσσερα χρόνια και σπούδασε  κλασική φιλολογία. Είναι Βέλγος από πατέρα και Άγγλος από μητέρα. Τον συνάντησα στο Εντευκτήριο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας. Μαζεύει  στοιχεία για  την παρουσία των Ελλήνων  στη Μεσόγειο κι έχει επισκεφθεί πολλές περιοχές με ελληνικές παροικίες. Η αγάπη του για τον Καβάφη  ήταν η αφορμή για να επισκεφτεί την Αλεξάνδρεια,  των φιλοσόφων,  των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού,  της πάλαι ποτέ, ιστορικής περιόδου του ελληνισμού.

Μου τον σύστησε η αγαπητή κυρία Μαρία Αλεξίου, την ώρα που έγραφα όλως τυχαίως για τον Καβάφη, κι εκείνος έγραφε στο τετράδιό του σημειώσεις για την Αλεξάνδρεια.  Μιλούσε τόσο καλά τα ελληνικά, που τον ρώτησα από ποιο μέρος της Ελλάδας, έλκει την καταγωγή του. Αμέσως σκέφθηκα το εξής: Ένας νεαρός Άγγλος και Βέλγος όσον αφορά στην προέλευση και τις συνήθειες, έχει διδαχτεί την ελληνική γλώσσα πολύ καλύτερα από μαθητές  ελληνικών σχολείων.  Δεν γνωρίζω στο μέλλον τι πρόκειται να ακολουθήσει ο σπουδαγμένος την κλασική φιλολογία Τομπίας, αλλά το σίγουρο είναι ότι η Αλεξάνδρεια, οι Αιγυπτιώτες και ο Ελληνισμός  στο εξής θα έχουν έναν φίλο… μάλλον Φιλέλληνα θα έλεγα.

Και μόνο γι αυτό, αξίζει να αναφερθεί στον νεαρό περιηγητή ο «Ταχυδρόμος» μας. 

Έναν νέο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο θα έχει στο εξής η Αλεξάνδρεια, μετά τα εγκαίνια, στις 8 Μαΐου 2023, της Ελληνιστικής Νεκρόπολης του Σάτμπυ.

Η εκδήλωση σηματοδοτεί την επιτυχή ολοκλήρωση στον χώρο του Σάτμπυ του Alexandrian Necropolis Project (2020-2023), ενός πολυδιάστατου αρχαιολογικού προγράμματος το οποίο πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, υπό τη διεύθυνση της δρος Μόνα Χαγκάγκ (καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας, Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας), του δρος Κυριάκου Σαββόπουλου (Κέντρο Μελέτης Αρχαίων Εγγράφων, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και του Καθηγητή Χουσεΐν Αμπντ Ελ Αζίζ, με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη.

Η νεκρόπολη του Σάτμπυ είναι ο αρχαιότερος σωζόμενος αρχαιολογικός χώρος της πόλης (τέλη 4ου -3ος αι. π.Χ.). Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ταφικών μνημείων Ελλήνων Αλεξανδρινών με καταγωγή από τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία. Αποτελείται από ένα μνημειακό υπόγειο πολυθάλαμο συγκρότημα που είναι γνωστό ως Υπόγειο Α, δύο μικρότερα αντίστοιχα συγκροτήματα (Υπόγεια Β και Γ), και μια έκταση καλυμμένη με υπέργεια μνημεία με τη μορφή βαθμιθωτών πύργων (κάποτε βάσεις επιτύμβιων στηλών, ή βωμών πάνω από λακκοειδείς τάφους).

Το νεκροταφείο εντοπίστηκε την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, κατά τις συστηματικές ανασκαφές του Εβαρίστο Μπρέτσια, διευθυντή του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας, αλλά η ανασκαφή δεν ολοκληρώθηκε. Έπειτα από εγκατάλειψη πολλών δεκαετιών, η αποστολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας συνέχισε την ανασκαφή του Μπρέτσια στο πλαίσιο των εργασιών του Alexandria Necropolis Project. Οι ανασκαφές έδωσαν μια ολοκληρωμένη εικόνα του Υπογείου Α, εντοπίζοντας μεταξύ άλλων την αρχαία νότια πρόσοψή του, ανθρωπολογικό υλικό (σκελετοί) και αντικείμενα σε καλή κατάσταση. Στα άφθονα κινητά ευρήματα της ανασκαφής συγκαταλέγονται γλυπτά, νομίσματα, γυάλινα αντικείμενα και κεραμική, ιδιαίτερα υδρίες τύπου Hadra, χαρακτηριστικές της αλεξανδρινής νεκρόπολης. Έπειτα από τρία χρόνια συστηματικής εργασίας (ανασκαφή, αναστήλωση, ψηφιακή τεκμηρίωση, αναβάθμιση περιβάλλοντα χώρου) η ελληνιστική νεκρόπολη του Σάτμπυ αποτελεί πλέον ένα σύγχρονο αρχαιολογικό πάρκο, μοναδικό στο είδος του στην Αίγυπτο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 7 μέχρι τις 9 Μαΐου 2023 πραγματοποιείται στην Αλεξάνδρεια συνέδριο με θέμα «Η Αλεξάνδρεια και ο Ελληνισμός στη Βόρεια Αίγυπτο», το οποίο συνδιοργανώνουν η Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, το Κέντρο Αλεξανδρινών Μελετών και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη. Η πρώτη ημέρα του συνεδρίου (7 Μαΐου) είναι αφιερωμένη στο πρόγραμμα αποκατάστασης, συντήρησης και αναβάθμισης της Ελληνιστικής Νεκρόπολης του Σάτμπυ.

Ακόμα δεκατρία άτομα, Έλληνες και μέλη των οικογενειών τους, απεγκλωβίστηκαν από το Σουδάν και έφτασαν αργά χθες το βράδυ, με πτήσεις γερμανικών αεροσκαφών, στο Αμμάν της Ιορδανίας, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών.
Στους απεγκλωβισθέντες συμπεριλαμβάνεται ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νουβίας κ.κ. Σάββας.
Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, έχει εκφράσει τις θερμές ευχαριστίες του στην Γερμανίδα ομόλογό του Αναλένα Μπέρμποκ, για τη βοήθεια που παρέχει η χώρα της στις προσπάθειες απεγκλωβισμού Ελλήνων και μελών των οικογενειών τους από το Σουδάν.
«Η διαδικασία και οι ενέργειες για τον απεγκλωβισμό συμπατριωτών μας και μελών των οικογενειών τους από το Σουδάν συνεχίζονται σε στενό συντονισμό με τους εταίρους στην ΕΕ και τους συμμάχους μας», προσθέτει το υπουργείο Εξωτερικών.
Χθες, Τρίτη, και άλλες ομάδες Ελλήνων κατάφεραν – σε συνεργασία με τους εταίρους μας στην ΕΕ – να αποχωρήσουν και να φτάσουν στην Ιορδανία και την Αίγυπτο.
Εν τω μεταξύ, στο Τζιμπουτί έφθασε και το δεύτερο μεταγωγικό της Πολεμικής Αεροπορίας για την παραλαβή Ελλήνων που έχουν μεταφερθεί από την εμπόλεμη χώρα.
Ακόμα τρεις Έλληνες επαναπατρίστηκαν, αυτή τη φορά μέσω του ιταλικού C-130 που προσγειώθηκε χθες το βράδυ στη Ρώμη. Έφθασαν στην Αθήνα με πτήση της Sky Express.
Το πρωί της Τρίτης προσγειώθηκε το μεταγωγικό αεροσκάφος C-27 που μετέφερε 17 Έλληνες που απεγκλωβίστηκαν από το Σουδάν, ενώ ένα στρατιωτικό ασθενοφόρο με φορείο παρέλαβε τον Έλληνα, που τραυματίστηκε την πρώτη μέρα που ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες στο Χαρτούμ. Πρόκειται για έναν 42χρονο που μεταφέρθηκε στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, ο οποίος είχε χειρουργηθεί στα πόδια, ήταν σταθερός αιμοδυναμικά με καλό επίπεδο επικοινωνίας. Ο τραυματίας έφερε κατάγματα κάτω άκρων και τραύματα από θραύσματα. Εισήχθη στην ορθοπαιδική κλινική και η κατάσταση του είναι σταθερή. Προγραμματίζεται χειρουργείο για αντιμετώπιση.
Με ειδική πτήση έφτασε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ο δεύτερος Έλληνας τραυματίας, ο οποίος είναι διασωληνωμένος και η κατάσταση της υγείας του, δεν επέτρεπε να ταξιδέψει με το C-27. Χτυπήθηκε από ρουκέτα έξω από τον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Χαρτούμ και είναι ανάμεσα στους Έλληνες που διέφυγαν με τη βοήθεια γαλλικών ειδικών δυνάμεων. Άγρυπνος φρουρός στο πλευρό του ο γιος του, ο οποίος, όπως είπε, νόμιζε ότι θα πεθάνει και δεν θα γύριζε ποτέ πίσω.
Ο 54χρονος ομογενής παραμένει διασωληνωμένος σε σοβαρή κατάσταση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο των Αθηνών, ενώ το απόγευμα της Τρίτης υποβλήθηκε σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά τραύματα που φέρει στην κοιλιακή χώρα, στα πόδια καθώς και στο πρόσωπο. Όπως δήλωσε ο γιος του σήμερα το πρωί οι γιατροί θα έχουν και μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία της υγείας του, αλλά θα χρειαστεί και νέο χειρουργείο, καθώς όπως δήλωσε ο νεαρός, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς στο πλευρό του ότι αρχικά είχε υποβληθεί σε ένα χειρουργείο από τους Γάλλους γιατρούς καθώς είχε χτυπηθεί από αδέσποτη σφαίρα.
«Κενά» στην κατάπαυση πυρός
Την ίδια ώρα, ο ειδικός επιτετραμμένος και επικεφαλής της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στο Σουδάν καταδίκασε, απευθυνόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το ότι οι αντιμαχόμενες πλευρές στο κράτος της βορειοανατολικής Αφρικής «περιφρονούν το δίκαιο του πολέμου», εξαπολύοντας επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές αδιαφορώντας για την τύχη των αμάχων.
«Τα δυο αντιμαχόμενα μέρη πολεμούν περιφρονώντας το δίκαιο και τους κανόνες του πολέμου, επιτιθέμενα σε πυκνοκατοικημένες ζώνες, επιδεικνύοντας ελάχιστη έγνοια για τους αμάχους, για τα νοσοκομεία, ή ακόμη για τα οχήματα που μεταφέρουν τραυματίες και αρρώστους», τόνισε ο Φόλκερ Πέρτες.
Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για 72 ώρες που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από τις ΗΠΑ ανάμεσα στις δυνάμεις του στρατηγού Αμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, του de facto ηγέτη της χώρας μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021, και του ως πρότινος δεύτερου τη τάξει στη στρατιωτική χούντα, του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, ή «Χαμέτι», επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), τηρείτο μόνον εν μέρει στο Χαρτούμ.

Oμως στην πρωτεύουσα οι μάχες γύρω από «στρατηγικές τοποθεσίες» όχι μόνο «συνεχίστηκαν» αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις «εντάθηκαν», υπογράμμισε ο κ. Πέρτες, ο οποίος εκφράστηκε από το Πορτ Σουδάν (ανατολικά), όπου ο ΟΗΕ μετέφερε εσπευσμένα μέρος του προσωπικού της αποστολής του.
«Δεν υπάρχει προς το παρόν καμιά σαφής ένδειξη πως είτε ο ένας είτε ο άλλος (στρατηγός) είναι έτοιμος να διαπραγματευθεί στ’ αλήθεια, κάτι που αφήνει να εννοηθεί πως και οι δυο τους πιστεύουν ότι η στρατιωτική επικράτηση επί της άλλης πλευράς παραμένει εφικτή», συνέχισε ο Γερμανός διπλωμάτης.
Χαμένο θα είναι το Σουδάν
Πρόκειται για «λαθεμένο υπολογισμό», πρόσθεσε ο ειδικός επιτετραμμένος, που ανέλαβε το 2021. «Ακόμη κι αν νικήσει κάποια πλευρά, το Σουδάν θα χάσει», επέμεινε.
Ο πόλεμος που ξέσπασε στο Σουδάν την 15η Απριλίου «προκαλεί ανθρωπιστική καταστροφή» και «οι πολίτες πληρώνουν το τίμημα», τόνισε ο κ. Πέρτες.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, περιγράφοντας δέκα «σπαρακτικές» ημέρες «βίας και χάους», επανέλαβε την ανησυχία του για τη γενίκευση και την εξάπλωση της ένοπλης σύρραξης.
«Οι επτά χώρες που γειτονεύουν με το Σουδάν ενεπλάκησαν όλες κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας σε συρράξεις ή εκτεταμένες πολιτικές ταραχές», θύμισε.
«Η σύγκρουση για την εξουσία στο Σουδάν δεν απειλεί μόνο το μέλλον της χώρας. Ανάβει μια σπίθα που μπορεί να προκαλέσει έκρηξη πέραν των συνόρων του, προκαλώντας τεράστια δεινά για χρόνια και πηγαίνοντας πίσω την ανάπτυξη για δεκαετίες», προειδοποίησε ο κ. Γκουτέρες.
Η χώρα των 46 εκατομμυρίων κατοίκων με υπέδαφος πλούσιο σε χρυσό και πετρέλαιο παραμένει μια από τις φτωχότερες στην υφήλιο.
Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τουλάχιστον 460 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και άλλοι 4.100 και πλέον έχουν τραυματιστεί αφότου ξέσπασαν οι μάχες. Ο πραγματικός απολογισμός των θυμάτων θεωρείται βέβαιο πως είναι πολύ πιο βαρύς.
Αεροπορικές επιδρομές και ομοβροντίες συστοιχιών του πυροβολικού συνέχισαν να καταγράφονται ιδίως στις πόλεις Μπαχρί και Ομντουρμάν.
Καθώς τα αποθέματα τροφίμων και νερού εξαντλούνται, υπάρχουν πολλές πληροφορίες για εισβολές σε σπίτια, λεηλασίες και κλοπές, ιδίως οχημάτων.
«Εχουμε λάβει επίσης πολύ ανησυχητικές πληροφορίες για σεξουαλικές επιθέσεις», σύμφωνα με τον Φόλκερ Πέρτες.
Την ίδια ώρα, ξένες χώρες συνεχίζουν τις επιχειρήσεις εσπευσμένης απομάκρυνσης υπηκόων και διπλωματών τους.
Οι υπηρεσίες υγείας αντιμετώπιζαν ήδη τεράστια πίεση και, σαν να μην έφτανε αυτό, αποθήκη με ιατροφαρμακευτικό υλικό του Ερυθρού Σταυρού λεηλατήθηκε, ανέφερε ο αντιπρόσωπος της διεθνούς ομοσπονδίας εθνικών συλλόγων του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου στο Σουδάν, ο Φαρίντ Αϊγουάρ. Πράγμα που σημαίνει ότι ο ανεφοδιασμός των δομών υγείας –που ήδη αντιμετώπιζαν φοβερές ελλείψεις– γίνεται ακόμη πιο δύσκολος.

Πηγή: Indicator.gr

Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Χρήστος Σταϊκούρας και ο Αιγύπτιος ομόλογός του, Dr. Mohamed Maait προχώρησαν σήμερα, 24 Απριλίου 2023, στην υπογραφή Μνημονίου Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Οικονομικών της Ελλάδας και του Υπουργείου Οικονομικών της Αιγύπτου.
Το Μνημόνιο Συνεργασίας υπεγράφη στο Υπουργείο Οικονομικών της Ελλάδας στο πλαίσιο των στενών σχέσεων φιλίας και συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών και έρχεται σε συνέχεια παλαιότερης επίσκεψης του Υπουργού Οικονομικών, κ. Χρήστου Σταϊκούρα στην Αίγυπτο.

Στόχος του Μνημονίου είναι η περαιτέρω ανάπτυξη και ενίσχυση των διμερών οικονομικών σχέσεων, με σκοπό τον βέλτιστο συντονισμό για τη διαχείριση ζητημάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος.
Στο Μνημόνιο Συνεργασίας, μεταξύ άλλων, προβλέπεται ότι θα πραγματοποιείται, σε ετήσια βάση, συνάντηση των δύο εμπλεκομένων μερών, προκειμένου να συζητήσουν για θέματα που αφορούν τις εγχώριες και διεθνείς οικονομικές εξελίξεις, καθώς και πολιτικές και δράσεις για τη διαχείρισή τους.
Το εν λόγω Μνημόνιο αποτελεί ακόμα μία απόδειξη ότι η Ελληνική Κυβέρνηση έχει καταφέρει να ενισχύσει το κύρος και την αξιοπιστία της χώρας μας παγκοσμίως, ενώ επιδιώκει και επιτυγχάνει την ολόπλευρη ενίσχυση της συνεργασίας της Ελλάδας με άλλες χώρες.

Πηγή: Liberal

Συγκλονίζει η μαρτυρία του Μητροπολίτη Νουβίας Σάββα ο οποίος κατάφερε να απεγκλωβιστεί μαζί με τους άλλους Έλληνες από την Μητρόπολη στο Χαρτούμ που παρέμεναν έγκλειστοι για 10 ημέρες από το Μεγάλο Σάββατο, 15 Απριλίου, οπότε και ξέσπασαν οι εχθροπραξίες στο Σουδάν.
Όπως λέει ο Μητροπολίτης, ο απεγκλωβισμός του ιδίου και των άλλων Ελλήνων χριστιανών έγινε με τη βοήθεια ενός ανώτατου μουσουλμάνου κληρικού στο Χαρτούμ, τον οποίο σέβονται όλοι στο Σουδάν και οι δύο αντιμαχόμενες πλευρές.
Μιλώντας στο ραδιόφωνο του «Αθήνα 9,84» έκανε λόγο για μια «αποστολή αυτοκτονίας» που «χρειάστηκε να περάσουμε μέσα από την κόλαση».
«Αν δεν ήταν ο ανώτατος μουσουλμάνος κληρικός του Σουδάν να μας βοηθήσει, δεν θα μπορούσαμε να βγούμε από την Μητρόπολη. Μας απεγκλώβισε από τη Μητρόπολη, μια αποστολή αυτοκτονίας… Περάσαμε μέσα από την κόλαση, δεχθήκαμε επίθεση αλλά σταμάτησαν όταν αντιλήφθηκαν τον ανώτατο κληρικό του Σουδάν, όλοι τον σέβονται, σέβονται τα αυτοκίνητά του και έτσι γλυτώσαμε».
Ο Μητροπολίτης μαζί με τους άλλους Έλληνες εγκλωβισμένους στην Μητρόπολη επιχείρησαν να βγουν και χθες από τη Μητρόπολη και να πάνε στην Γαλλική Πρεσβεία στο Χαρτούμ, ωστόσο τα οχήματά τους δέχθηκαν πυρά και επέστρεψαν πίσω.

Μιλώντας στον «Αθήνα 9,84» ο Μητροπολίτης Νουβίας Σάββας είπε μεταξύ άλλων τα εξής:
«Έχουν μείνει αρκετοί Έλληνες πίσω δεν κατάφεραν να φτάσουν εδώ σε εμάς.
Μας απεγκλώβισε από τη Μητρόπολη μια αποστολή αυτοκτονίας, ένας μουσουλμάνος κληρικός ανώτατος του Σουδάν, ο Σεχ Αλαμίν τον οποίο θέλω να ευχαριστήσω δημόσια, διότι αν δεν ήταν αυτός δεν θα μπορούσαμε να βγούμε από τη Μητρόπολη.
Περάσαμε μέσα από την κόλαση, όμως επειδή όλοι τον σέβονται και σέβονται και τα αυτοκίνητά του μας άφησαν να περάσουμε. Απεγκλωβιστήκαμε 12 άτομα. Οι μισοί έφυγαν και οι άλλοι μισοί περιμένουμε τη σειρά μας για τα αεροπλάνα.
Οι Έλληνες που παραμένουν πίσω είναι αρκετοί.
Η παραμονή μου ήταν άσκοπη διότι δεν μπορούμε ούτε επικοινωνία να έχουμε ούτε να βοηθήσουμε κάποιους. Ήταν φύση και θέση αδύνατον.»

Πηγή: In.gr

Παρακαλώ δεχτείτε τόσο από εμένα προσωπικά,  ως και εκ μέρους του Διοικητικού Συμβουλίου και όλων των μελών του Λυκείου των Ελληνίδων Γραφείον Αλεξανδρείας , τα ειλικρινή μας συλλυπητήρια .

Συμμεριζόμαστε την θλίψη σας και ευχόμαστε ολόθερμα ο Θεός να αναπαύσει

την ψυχή του και να δώσει σε εσάς δύναμη και κουράγιο

Δια το Δ/Σ

                                                                 υ