Παρακολουθήσαμε από το βήμα του Συνδέσμου μας τον κ. Μανώλη Μαραγκούλη, διευθυντή του «Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού» και της « Οικίας-Μουσείου Καβάφη» στην Αλεξάνδρεια, να μας παρουσιάζει τη μελέτη του «Εισαγωγή στη διανοητική κίνηση των Ελλήνων στην Αίγυπτο 19ος– 20ος αι.», αφού πρώτα τον παρουσίασε στο ακροατήριο ο κος Μιχάλης Κωβαίος.
Μέσα σε λίγη ώρα ο ομιλητής κατόρθωσε να μας ταξιδέψει σε ολόκληρη την πλούσια και εκατοντάχρονη ιστορική διαδρομή της πνευματικής ζωής του ελληνισμού στην Αίγυπτο. Ξεκίνησε από τις απαρχές της, που εντοπίζονται στο τελευταίο τέταρτο του 19ου αι. με την κυκλοφορία περιοδικών ποικίλης ύλης και τη σύσταση φιλεκπαιδευτικών και πάσης φύσεως μορφωτικών συλλόγων. Στη συνέχεια αναφέρθηκε στην περίοδο άνθησης των λογοτεχνικών περιοδικών στις αρχές του 20ού αι., περίοδο όπου αναπτύχθηκε και το κίνημα του δημοτικισμού κατ’ ανάλογο τρόπο με εκείνο της Ελλάδας. Με πλούσια τεκμήρια ανέφερε ότι οι πρώτες γενιές των αιγυπτιωτών λογίων είχαν στραμμένο το βλέμμα προς τον γενέθλιο τόπο απ’ όπου αντλούσαν το υλικό της έμπνευσης στα λογοτεχνικά κείμενά τους και προσδοκούσαν να αναγνωριστούν από τους συναδέλφους τους στην Ελλάδα. Αργότερα, όμως, άρχισαν να εμφανίζονται, σποραδικά στην αρχή, ποιήματα, διηγήματα και μυθιστορήματα, το περιεχόμενο των οποίων αναφέρονταν και στην αιγυπτιακή πραγματικότητα και τη ζωή των Αιγυπτίων. Ταυτόχρονα, στα χρόνια του μεσοπολέμου, δημιουργείται η αιγυπτιώτικη ταυτότητα, διαμορφωμένη από στοιχεία των δύο πατρίδων: της Ελλάδας, ως χώρας καταγωγής, και της Αιγύπτου, ως τόπου φιλοξενίας και διαμονής. Όσο προχωράμε, τόνισε ο ομιλητής, αυτή η τάση ενδυναμώνει με αποκορύφωμα τις δεκαετίες του ’50 και ’60, όπου εμφανίζονται ακόμη και λογοτεχνικά έργα με αιγυπτιακούς τίτλους. Κάπου στα μέσα της δεκαετίας του ’60, όμως, οι περισσότεροι λόγιοι είχαν ήδη εγκαταλείψει την Αίγυπτο, τα τυπογραφεία κλείνουν το ένα μετά το άλλο και μειώνονται αισθητά οι εκδόσεις και κάθε είδους εντύπων.
Ωστόσο ο «χλωρός παράδεισος των παιδικών χρόνων» γίνεται ο νοσταλγικός τόπος μιας καινούριας αυτοβιογραφικής αφήγησης που εμφανίζεται στην Ελλάδα από τους Αιγυπτιώτες που επανέκαμψαν. Το πιο σημαντικό, όμως, επισήμανε ο κος Μαραγκούλης, είναι ότι με τις δύο κορυφαίες προσωπικότητες, τον Καβάφη και τον Τσίρκα, τα ελληνικά γράμματα στην Αίγυπτο διαδόθηκαν στην οικουμένη και έδωσαν έναν αέρα κοσμοπολιτισμού στη νεοελληνική γραμματεία, εμπλουτίζοντάς την με πλατιά αισθήματα ανθρωπιάς και κατανόησης του διαφορετικού.
Η εκδήλωση συνεχίστηκε με απαγγελίες ποιημάτων και αποσπασμάτων έργων αιγυπτιωτών λογοτεχνών, που είχαν επιλεγεί από τον κο Μαραγκούλη, από τους εξαίρετους ηθοποιούς μας Βαρβάρα Κυρίτση και Πάνο Κατέρη που συγκίνησαν όλους τους παρισταμένους.
Τα άτομα που παραβρέθηκαν στην εκδήλωση του κ. Μαραγκούλη, ήταν η κα Κρυστάλλω Τρίμη Πρόεδρος Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, ο κος Εδμόνδος Κασιμάτης μετά της συζύγου του, ο κος Ευθύμιος Σουλογιάννης πρώην πρόεδρος Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, ο κος Γιώργος Οικονομίδης μετά της συζύγου του, ο κος Κώστας Μιχαηλίδης Α΄ Αντιπρόεδρος Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, ο κος Παναγιώτης Σαραγάς, επίσης παραβρέθηκαν πολλοί σύμβουλοι και πλήθος κόσμου.
