Γιος του Αλέξανδρου Αγγλούπα και της Βερονίκης Ρουσόγλου, ο Νικόλας Αγγλούπας, με μικρασιατικές ρίζες, γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια τις 20/8/1943 από εύπορη οικογένεια εμπόρων και εργοστασιαρχών, κάτι που του επέτρεψε να ασχοληθεί με την αγωνιστική οδήγηση.
Στην πόλη του Αλέξανδρου τελείωσε το γαλλικό σχολείο Saint Mark και το αγγλικό Saint George Commercial College, ενώ στη συνέχεια πήγε στο Παρίσι για τρία χρόνια ολοκληρώνοντας τις σπουδές του στη Σορβόννη.
Στην Ελλάδα πια από το 1966, με προτροπή της παλαιότερης τότε γενιάς οδηγών που σύχναζαν στο ¨Βυζάντιο¨ στο Κολωνάκι, ξεκίνησε να αγωνίζεται από το 1967 ως το 1971, κι από το 1983 και ύστερα, κατακτώντας, εκτός των πολλών 2ων και 3ων θέσεων, 5 πρωταθλήματα ταχύτητας και 4 πρωταθλήματα αναβάσεων, έχοντας ως καλύτερη ανάμνηση τη νίκη στο σιρκουΐ της Βέροιας με Ford Cobra.
Παράλληλα ασχολήθηκε επιχειρηματικά με την γυναικεία ένδυση (Lucifer, Mia, κ.ά.), αλλά η μεγάλη του αγάπη έως σήμερα παρέμειναν τα αυτοκίνητα, αφού αγωνιζόμενος κατάφερνε με τα περάσματα του και τα εντυπωσιακά του αυτοκίνητα να ξεσηκώνει τους θεατές. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τα ρεκόρ χρόνου στην ανάβαση Ριτσώνας, όπου το 1983 πέτυχε την καλύτερη επίδοση και μάλιστα υπό βροχή. Το ίδιο έκανε το 1989 με Lancia 037, όπως και το 1990 με Ford Sierra.
Γενικότερα, την εποχή της δόξας του θεωρούνταν από τους καλύτερους οδηγούς αγώνων, με τους συναδέλφους του και τους ειδήμονες να του προσδίδουν τον τίτλο του ¨τελευταίου τζέντλεμαν του χώρου¨.
Κώστας Φέρρης: Παιδικά καλοκαίρια στην Αίγυπτο των ονείρων μου
Ο σκηνοθέτης – σεναριογράφος Κώστας Φέρρης γράφει στο Documento με αφορμή την επανέκδοση του βιβλίου «Η γέφυρα των λεμονιών».
«Γύρισα όλο τον κόσμο, μα σαν και σένα, πατρίδα μου, δεν βρήκα πουθενά. Ούτε στην Ευρώπη ούτε στην Αμέρικα». Το τραγούδι αυτό του μεγάλου Σάγιεντ Νταρουίς έγινε γνωστό παγκοσμίως από την Νταλιντά, στ’ αραβικά τη λένε Νταλίλα, κι ήταν γειτόνισσά μου στη Σούμπρα του Καΐρου. «Σάλμα για σάλαμα, ρόχνα ου γκένα μπι σάλαμα». Γεια σας και πάλι γεια σας, φύγαμε κι ήρθαμε με υγεία. Θα μπορούσα να το έχω γράψει εγώ ή και οποιοσδήποτε άλλος Αιγυπτιώτης Ελληνας, που με τη σκέψη και μόνο της ζωής μας στην Αίγυπτο ταράζεται το στομάχι μας.
Δεν είναι μόνο οι κουραμπιέδες και τα «ατάγεφ» του Ραμαζανιού, δεν είναι μόνο η μυρωδιά της «κουζμπάρα» στη μολοχία, δεν είναι τα μπαχαρικά που δίνουν ζωή στο κεμπάπ, δεν είναι η υγρασία του Νείλου, δεν είναι που σκοτεινιάζει ο κόσμος στο χαμσίνι, δεν είναι η φωνή του χότζα που ψέλνει στη δύση του ηλίου το «Αλλάχ ου Ακμπαρ», δεν είναι οι ηλικιωμένοι που ξεκαρδίζονται με τ’ αράπικα καλαμπούρια που τα λένε νόκτες, δεν είναι η μεγάλη σκηνή των βεδουίνων που στήνεται για τους γάμους, δεν είναι ο χορός της κοιλιάς που προετοιμάζει τον γαμπρό και τη νύφη για τα επακόλουθα, δεν είναι η φωνή του «μουσαχαράτι» (του ξυπνητή), ανακατεμένη με τις φωνές του Αμπντελ Ουαχάμπ, της Ουμ Καλσούμ, της Λάιλα Μουράντ και του Αμπντελ Χαλίμ Χάφεζ. Είναι όλα αυτά μαζί κι εκατοντάδες άλλα, χαρακτηριστικά ενός λαού που γελάει, που δεν ξέρει τι θα πει κατάθλιψη, που χαίρεται τη ζωή του, που αγαπάει τον άνθρωπο, τη γυναίκα, τη μάνα και την αδελφή του, που επιβιώνει μ’ ένα σάντουιτς φούλια ή ταμίες (φαλάφελ) την ημέρα.
Είναι η ομορφιά αυτού του λαού που αγαπήσαμε και μας αγάπησε, που μας φωτίζανε τον δρόμο με κεριά αναμμένα για την περιφορά του Επιταφίου, που μαγειρεύαμε κάτι παραπάνω για να στείλουμε κι ένα πιάτο στη γειτόνισσα, που ρωτούσαμε γιατί δεν φάνηκε σήμερα ο «μπουάμπης» (θυρωρός), μήπως είναι άρρωστος και χρειάζεται βοήθεια, ενώ ο ίδιος ο θυρωρός (ο Αμ Γιούσεφ) όταν η μάνα μας έκανε δυο τρεις μέρες να τον στείλει να ψωνίσει ανέβαινε τη σκάλα στις μύτες των ποδιών του και πέρναγε μια λίρα κάτω από την πόρτα κι αμέσως το ’βαζε στα πόδια να μην τον δούμε και αισθανθούμε άσκημα.
Είναι ακόμη το «μααλές» (δεν πειράζει), το «μπούκρα» (και αύριο μέρα είναι), το «ουάλα ι χέμακ» (ούτε που να σε νοιάζει), το «αλά κέφακ» (κατά το κέφι σου) και σπανίως, σε στιγμές απελπισίας, το «μαφίς φάιντα» (δεν υπάρχει καμία ελπίδα), που και πάλι κρατούσε ένα δευτερόλεπτο κι αμέσως πιάναμε τ’ αυτοσαρκαστικά γέλια. Είναι η ακροβατική «σααμπάτα» για να πηδήξεις στο τραμ εν κινήσει, είναι ο έρανος για να πάρομε μια CocaCola στα τρία ή και στα τέσσερα, που τη λέγανε Κακούλα! Κι όταν ήρθε η Pepsi Cola, πώς να την προφέρεις, σε μια στιγμή γεννήθηκε η μετάφραση, «Πεπς Κακούλα!» Και πάλι γέλια.
Και φυσικά οι εκδρομές στο Barrage κι αν ξεφεύγαμε από τα βλέμματα των μεγάλων, νοικιάζαμε μια ώρα βαρκάδα στον Νείλο. Φυσικά, το σινεμά έπαιζε μεγάλο ρόλο στη ζωή μας. Από τα ναυτικά μιούζικαλ με την Εστερ Γουίλιαμς ίσαμε τις πρώτες ταινίες του συνομήλικού μας Ομαρ ελ Σερίφ, που έκλεψε την καρδιά της μεγαλύτερης σταρ, Φάτεν Χαμάμα, και μας στέρησε τα όνειρά μας από την ομορφιά της. Γιατί πάνω απ’ όλα, φυσικά, ήταν ο ανείπωτος και στερημένος έρωτας. Ερωτας μέσα από τις άσπρες ποδιές των κοριτσιών του Αχιλλοπουλείου, έρωτας για τη μελαγχολία του σούρουπου, έρωτας γι’ αυτήν τη χώρα, αυτό τον λαό, για τη δονούμενη φωνή του Γκαμάλ Αμπντελ Νάσερ που σου προκαλούσε ρίγη συγκίνησης.
Ενα ακόμη τραγούδι του Σάγιεντ Νταρουίς αναβίωσε πρόσφατα με την επανεκτέλεση του Χάμζα Νάμιρα. «Μπάλαντι για μπάλαντι, ουάνα νέφσι α ράουαχ μπάλαντι». Πατρίδα μου, ω πατρίδα μου, κι εγώ νιώθω πως θέλω να επιστρέψω στην πατρίδα μου.
Το εννοώ.
INFO Η «Γέφυρα των λεμονιών» γράφτηκε από τον Κώστα Φέρρη στη μορφή σεναρίου. Πρόσφατα, σε συνεργασία με την Πέρσα Κουμούτση, το μετέγραψαν στη μορφή νουβέλας. Εκδόθηκε από τις εκδόσεις Ποταμός της Αναστασίας Λαμπρία και μέχρι στιγμής κέρδισε τον έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών και το βραβείο Νίκος Θέμελης από το περιοδικό «Αναγνώστης». Σε έξι μήνες εξαντλήθηκε η α΄ έκδοση και ήδη κυκλοφορεί στη δεύτερη. Συγχρόνως, μεταφράζεται στ’ αραβικά και τα γαλλικά.
Η ποιήτρια Ολυμπία Καράγιωργα γεννήθηκε στην Αλεξάνδρεια το 1934 και σπούδασε στα Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Μανσούρας. Το 1956 ολοκληρώνει τις σπουδές της στην Κοινωνιολογία στο Αμερικάνικο Πανεπιστήμιο του Καΐρου (AKC) – B.A. Sociology, Honours, στο οποίο λόγω της φυσικής της καλλονής είχε εκλεγεί ¨Μις Πανεπιστήμιο¨ το 1955. To 1957 με τη Standard International Fellowship φεύγει στην Αμερική όπου σπουδάζει στο Πανεπιστήμιο του Stanford – Μ.Α. Creation Writing και English and American Literature. Το φθινόπωρο του 1969 φτάνει στην Ελλάδα όπου σπουδάζει θέατρο με τον ιδιαίτερο δάσκαλο Χρήστο Βαχλιώτη (μέθοδος Stanislavsky), κι αρχίζει να σμίγει με τους συγγραφείς και ποιητές που θα ξεκινήσουν τη γενιά του `60. Τα τελευταία χρόνια ζούσε μόνιμα στη Λέρο, το νησί της μητέρας της, όπου και πέθανε στις 5/1/2024.
Είχε επτά συλλογές στο ενεργητικό της, ήταν μεταφράστρια των Λόρκα, Καμί, Ουάιλντ, Λόρενς, Ευριπίδη, συγγραφέας τριών προσωπογραφιών (¨Βιρτζίνια Γουλφ¨, ¨Νιζίνσκι¨, ¨Γιώργος Σαραντάρης, ο Μελλούμενος¨) και τριών αυτοβιογραφικών βιβλίων, δύο για την Αίγυπτο κι ένα για Λέρο. Η τελευταία της ποιητική συλλογή ήταν το ¨Χειμώνας στη Λέρο¨ και η επανέκδοση είκοσι ποιημάτων του Ντέιβιντ Χ. Λόρενς σε μετάφραση δική της.
Η αλεξανδρινή αισθητική, το αιγυπτιώτικο στυλ και το μεσογειακό ταμπεραμέντο αποτελούν χαρακτηριστικά της συγγραφέως Ιωάννας Παπασιδέρη. Μια λογοτέχνις, στης οποίας το διανοητικό κύτταρο συστεγάζονται, η φαντασία, η έμπνευση και η μνήμη, απαραίτητη προϋπόθεση για να εκμεταλλευτείς” τα δύο πρώτα. Και αυτό πράττει ευφυώς και επαρκώς η πεζογράφος μας, με αποτέλεσμα η δεινή της γραφή να προσφέρει στη σύγχρονη ελληνική βιβλιοθήκη το βιβλίο της “Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί” που ξεχωρίζει με ιδιαίτερη επιτυχία. Με ρέουσα γλώσσα, ανεπιτήδευτο ύφος και θεματολογία που πηγάζει εκ των έσω σε αγαστή συνεργασία με την παρατηρητικότητα του περιβάλλοντός της, κατορθώνει να μας συναρπάσει με τα διηγήματα που καταθέτει προς πνευματική τέρψη, γνώση και απόλαυσή μας.
Η αλεξανδρινή συγγραφέας στο βιβλίο της “Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί” περιγράφει ανθρώπινες στιγμές, βιωματικές και μη, σε μια προσπάθεια κατανόησης του κόσμου, της ανθρώπινης φύσης, των διαφορετικών πολιτισμών, έτσι όπως αυτοί συνυπάρχουν ολοένα και περισσότερο. Θέματα όπως η ορφάνια, η διασπορά, οι κοινωνικοί συμβιβασμοί, ο έρωτας (πώς θα έλειπε αυτός;), η απώλεια θίγονται με διαφορετική ματιά κάθε φορά: σκωπτικά, εξομολογητικά ή απλώς περιγραφικά.
Η Ιωάννα Παπασιδέρη γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αλεξάνδρεια Αιγύπτου. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στην Αθήνα κι έκανε μεταπτυχιακό στη Λιλ στις Επιστήμες της Αγωγής. Εργάστηκε ως βιβλιοπώλης, εκπαιδευτικός και μεταφράστρια. Εκανε δύο γάμους, με Γάλλο και Ιταλό, με τους οποίους απέκτησε τρία παιδιά. Ζει στο Ηράκλειο της Κρήτης. Γνωρίζει πέντε γλώσσες. Εκπαιδεύεται στη λογοτεχνική μετάφραση από τα αραβικά. Η συλλογή διηγημάτων «Η Αλεξάνδρεια δεν είναι πια εκεί» είναι το πρώτο της βιβλίο, από τις εκδόσεις Βακχικόν.
Η συνέντευξη που ακολουθεί δόθηκε στην Αλεξάνδρα Σκαράκη της Καθημερινής και αποτυπώνει με ανάγλυφο τρόπο την σκέψη της, σε μόλις 500 λέξεις όπως απαιτεί η συγκεκριμένη στήλη της προαναφερθείσας εφημερίδας.
Ποια βιβλία έχετε αυτόν τον καιρό πλάι στο κρεβάτι σας;
«Ανθολογία σύγχρονης ποίησης νέων γυναικών του αραβικού κόσμου», «Τα πολλαπλά κάτοπτρα της μετάφρασης» (Μ. Παπαδήμα), «Η μνήμη του σώματος» (Α. Μοσταγάνμι).
Ποιο ήταν το πιο ενδιαφέρον στοιχείο που μάθατε πρόσφατα χάρη στην ανάγνωση ενός βιβλίου;
Στο βιβλίο «Περί τυφλότητος» του Σαραμάγκου, «αυτό είναι τυφλότητα: να ζει κανείς σ’ έναν κόσμο όπου η ελπίδα έχει τελειώσει».
Ποιο κλασικό βιβλίο διαβάσατε πρόσφατα για πρώτη φορά;
«Εγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι.
Περιγράψτε την ιδανική αναγνωστική συνθήκη.
Ξαπλωμένη σε απόλυτη ησυχία.
Υπάρχουν βιβλία για τα οποία νιώθετε ενοχές που σας άρεσαν;
«Η γυναίκα του Καΐρου» (Νόελ Μπάρμπερ) μου απέδειξε ότι ίσως κάποια «ελαφρά» αναγνώσματα μπορούν να κρατούν αξιοπρεπή συντροφιά σε κάποιες συνθήκες. Επίσης διαβάζω ό,τι αφορά την Αίγυπτο των Ελλήνων, και δεν είναι πάντα αξιόλογα λογοτεχνικά.
Τι είναι αυτό που σας συγκινεί περισσότερο σ’ ένα βιβλίο;
Οταν μου λέει κάτι αυθεντικό και καινούργιο, μια άλλη διάσταση, με απλότητα στην έκφραση.
Ποιο είναι το επόμενο βιβλίο που θα διαβάσετε;
«Το σπίτι μόνο» (Κ. Δαμάτης).
Με ποιο τρόπο μπλέκονται οι διαφορετικοί πολιτισμοί μέσα στις ιστορίες σας και σε τι εξυπηρετεί;
Επειδή πρόκειται κατά βάση για ιστορίες πραγματικές, είτε δικές μου είτε άλλων, μέσα στα χρόνια όπου έζησα στην Αίγυπτο, στη Γαλλία και στην Ελλάδα, κι επειδή ο κύκλος μου υπήρξε πάντοτε πολυπολιτισμικός, έχω να διηγηθώ την κοινή πορεία του ανθρώπου ανεξαρτήτως φυλής και κουλτούρας. Τα πολιτισμικά στοιχεία αναφέρονται σαν καρύκευμα για ν’ αποδείξουν ακριβώς αυτή μου την πεποίθηση. «Είμαστε όλοι στο ίδιο καράβι», όπως λένε οι Ιταλοί.
Με τι ματιά προσεγγίζετε την απώλεια, την ορφάνια, τον έρωτα, τη διασπορά;
Με σεβασμό, διάθεση κατανόησης και προσπάθεια αποδοχής. Ολα τα παραπάνω είναι συνθήκες που ενίοτε διαλύουν τον άνθρωπο, τον τραχύνουν. Το να συμφιλιωθεί, όσο μπορεί, κανείς μαζί τους χωρίς να χάσει την ψυχή του είναι για εμένα ένα δύσκολο στοίχημα αλλά και μονόδρομος, καθώς δεν υπάρχουν εναλλακτικές. Επίσης, ν’ αναδείξει το διαμάντι που απορρέει από τη δυσκολία.
