Συντάκτης: Νίκος Κάτσικας

«Εορτάζουμε, με τον αρμόζοντα σεβασμό και την δέουσα λαμπρότητα, την Εθνεγερσία του 1821, η οποία αποτέλεσε την «Ανάσταση» του Γένους μας, καθώς οδήγησε στην κατάλυση της μακρόχρονης υποδούλωσης των Προγόνων μας στον οθωμανικό ζυγό και στην δημιουργία του νεότερου Ελληνικού Κράτους. Τότε οι Έλληνες αναδείχθηκαν, όπως πάντοτε στην ηρωϊκή και μακραίωνη Ιστορία τους, «καὶ παρὰ δύναμιν τολμηταὶ καὶ παρὰ γνώμην κινδυνευταὶ καὶ ἐν τοῖς δεινοῖς εὐέλπιδες». Έτσι αγνόησαν την αριθμητική υπεροχή των κατακτητών και επαναστάτησαν για ν’ ανακτήσουν την Ελευθερία τους που αποτελεί, άλλωστε, όπως επανειλημμένως έχω τονίσει, υπαρξιακή αρχή και, άρα, τρόπο ζωής για το Έθνος μας και τον Λαό μας».

Με τις επισημάνσεις αυτές ξεκινάει το μήνυμα του Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας Προκόπη Παυλόπουλου προς τους Απόδημους Έλληνες με την ευκαιρία της Εθνικής εορτής της 25^ης Μαρτίου.

Και ο Έλληνας Πρόεδρος συνεχίζει:

«I. Η Ελληνική Επανάσταση εκδηλώθηκε μέσα σ’ ένα αντίξοο διεθνές πολιτικό περιβάλλον, στο οποίο διακυβεύονταν κρίσιμα συμφέροντα των τότε μεγάλων δυνάμεων της Ευρώπης. Και τούτο διότι, αφενός οι ευρωπαϊκές δυνάμεις ήταν σύμφωνες όσον αφορά την αρχή της νομιμότητας της απόλυτης μοναρχίας, η οποία όμως είχε κλονισθεί απ’ το 1820 με τις εξεγέρσεις της Νότιας Αμερικής εναντίον της Ισπανίας, τις φιλελεύθερες και εθνικές επαναστάσεις του Πεδεμοντίου και της Νεάπολης, καθώς και τον φιλελεύθερο ξεσηκωμό της Ισπανίας εναντίον του απολυταρχισμού των Βουρβώνων. Και, αφετέρου, οι δυνάμεις της Ιεράς Συμμαχίας διαφωνούσαν μεταξύ τους για το «Ανατολικό ζήτημα», δοθέντος ότι ο κύριος σκοπός της Αυστρίας και της Αγγλίας ήταν ν’ αναστείλουν την ανησυχητική προώθηση της Ρωσίας προς τα Βαλκάνια και τον Εύξεινο Πόντο. Η Ελληνική Επανάσταση, όπως ήταν αναμενόμενο, αρχικώς καταδικάσθηκε από την Ιερά Συμμαχία. Όμως, η εμβληματική επιτυχία της Εθνεγερσίας μας από το 1821 ως το 1824, η εντυπωσιακή ανθεκτικότητά της στις εμφανισθείσες δυσχέρειες από το 1825 ως το 1827, αλλά και το απαράμιλλο κίνημα του Φιλελληνισμού που εμφανίστηκε στην Ευρώπη, εμπνέοντας ορισμένα από τα πιο εκλεκτά της τέκνα να σταθούν αλληλέγγυα στον Αγώνα των Ελλήνων για την Ελευθερία -προσφέροντας μάλιστα τις περιουσίες τους και ενίοτε την ίδια την ζωή τους για την ευόδωση αυτού του Αγώνα- είχαν ως αποτέλεσμα την συγκρότηση από την Ρωσία, την Αγγλία και την Γαλλία της Τριπλής Συμμαχίας, τον Ιούλιο του 1827. Ακολούθησε η Ναυμαχία του Ναυαρίνου, στις 20 Οκτωβρίου 1827, όπου καταστράφηκε ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, γεγονός που σηματοδότησε την τελειωτική νικηφόρα έκβαση του μοναδικού, ως προς τον επιδειχθέντα ηρωϊσμό, ξεσηκωμού των Προγόνων μας κατά της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

1. Αποφασιστικό ρόλο στην επιτυχία του υπέρ Πατρίδος και Θρησκείας Ιερού Αγώνα του 1821 διεδραμάτισαν, ως γνωστόν, οι απόδημοι Έλληνες, ιδίως δε εκείνοι της Οδησσού, της Βιέννης, της Αγίας Πετρούπολης, των Παρισίων, του Βελιγραδίου, της Τεργέστης και πολλών άλλων εστιών της Ομογένειας, οι οποίοι συστρατεύθηκαν μ’ ενθουσιασμό και αυταπάρνηση με τους επαναστατημένους αδελφούς τους. Ταυτοχρόνως, με το παράδειγμά τους συνέβαλαν αποφασιστικώς ώστε ν’ ανάψει ο «πυρσός» των αξιών του Φιλελληνισμού σε πολλές γωνιές της Ευρωπαϊκής Ηπείρου. Τούτη την μεγάλη προσφορά των αποδήμων Ελλήνων η σύγχρονη Ελλάδα ουδέποτε λησμόνησε. Όλως αντιθέτως, αισθάνεται εσαεί ευγνώμων γι’ αυτήν.

III. Στην σημερινή εποχή η Ελλάδα αποτελεί δύναμη Ειρήνης και Ασφάλειας στα Βαλκάνια και στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, που σέβεται εμπράκτως και απολύτως το Ευρωπαϊκό και το Διεθνές Δίκαιο στο σύνολό του. Έτσι, επιδιώκει την φιλία και την συνεργασία με όλους της τους γείτονες, ενώ παράλληλα φιλοδοξεί, ως αναπόσπαστο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του σκληρού πυρήνα της, της Ευρωζώνης, να συμμετάσχει ενεργά στην οικοδόμηση μιας ομοσπονδιακού τύπου Ευρώπης, υπό όρους Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας και σεβασμού του Κράτους Δικαίου, και κατ’ εξοχήν, του Κοινωνικού Κράτους Δικαίου.

1. Οι βασικές αυτές αρχές, που διέπουν με σταθερότητα και συνέπεια την διεθνή συμπεριφορά της Χώρας μας έναντι πάντων, εξειδικεύονται ως εξής στις επιμέρους σχέσεις μας με τις γειτονικές μας χώρες:

Α. Ως προς την Τουρκία: Επιδιώκουμε σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας. Όμως, οι σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας με την Τουρκία, όπως επίσης και η ευρωπαϊκή της προοπτική -την οποία εμείς, οι Έλληνες, ευνοούμε- εξαρτάται από τον πλήρη σεβασμό του συνόλου του Διεθνούς και του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Ιδιαιτέρως δε από τον πλήρη σεβασμό της Συνθήκης της Λωζάνης, της Συνθήκης των Παρισίων του 1947 και του Δικαίου της Θάλασσας, το οποίο δεσμεύει την Τουρκία με την μορφή γενικώς παραδεδεγμένων κανόνων του Διεθνούς Δικαίου, εφαρμοζόμενων εν συνόλω και όχι επιλεκτικώς. Επιπλέον, η Συνθήκη της Λωζάνης, η οποία κατοχυρώνει τα σύνορα, το έδαφος και την κυριαρχία τόσο της Ελλάδας όσο και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεν αναθεωρείται ούτε επικαιροποιείται και είναι απολύτως σαφής, δίχως ν’ αφήνει ίχνος «γκρίζων ζωνών». Υπό τα δεδομένα αυτά η Τουρκία πρέπει να κατανοήσει και να σεβασθεί ότι η Ελλάδα και η Ευρωπαϊκή Ένωση ευνοούν την ευρωπαϊκή της προοπτική, πλην όμως έχουν και την θέληση αλλά και την δύναμη να υπερασπισθούν, αμέσως και αποτελεσματικώς, τα σύνορα, το έδαφος και την κυριαρχία τους.

Β. Ως προς την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας: Στηρίζουμε την πορεία ένταξης της φίλης ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τούτο όμως, για λόγους σεβασμού της Ιστορίας, του Διεθνούς Δικαίου και του Ευρωπαϊκού Κεκτημένου, προϋποθέτει προηγούμενη λύση ως προς το όνομά της, η οποία θα εμπεριέχει τις απαραίτητες εγγυήσεις εξάλειψης του αλυτρωτισμού. Κατόπιν τούτου ένας τρόπος υπάρχει για να προχωρήσει η ένταξη της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ και στην ΕΕ: Πρώτον, προηγούμενη αναθεώρηση, προς αυτή την κατεύθυνση, του συντάγματός της, κάτι το οποίο σηματοδοτεί και τον σεβασμό που η Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και το ΝΑΤΟ επιδεικνύουν απέναντι στην έννομη τάξη της και στο κράτος δικαίου εν γένει. Και, δεύτερον, συμφωνία που θα εμπεριέχει όλες τις εγγυήσεις εξάλειψης του αλυτρωτισμού που προανέφερα.

1. Επίσης, αποτελεί διαρκές χρέος μας να μην λησμονούμε την Κύπρο. Για την Μεγαλόνησο, η οποία εξακολουθεί ν’ αντιμετωπίζει την τραγωδία της τουρκικής στρατιωτικής κατοχής εδαφών της, πρέπει να διασφαλισθεί λύση δίκαιη και βιώσιμη, πλήρως σύμφωνη με το Διεθνές και το Ευρωπαϊκό Δίκαιο, πρωτογενές και παράγωγο. Λύση η οποία θα διασφαλίσει, οριστικώς και αμετακλήτως, μεταξύ άλλων, ένα Κράτος-Μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωζώνης μ’ ενιαία διεθνή προσωπικότητα και πλήρη κυριαρχία, απαλλαγμένο από στρατεύματα κατοχής και εγγυήσεις τρίτων, που αντιτίθενται άλλωστε πλήρως στην κατά το Ευρωπαϊκό Κεκτημένο έννοια της κυριαρχίας».

Και το μήνυμα του Έλληνα Προέδρου καταλήγει:

«Ολοκληρώνοντας αυτό το μήνυμα για την Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου εκφράζω, για μιαν ακόμη φορά, την ευγνωμοσύνη του Ελληνικού Λαού προς τον Ελληνισμό της Διασποράς, απανταχού της Γης. Και τούτο διότι αυτός ο Ελληνισμός της Διασποράς, αναπόσπαστο και πολύτιμο κομμάτι του Έθνους μας, έχει συμβάλει τα μέγιστα ώστε η Πατρίδα ν’ ακολουθεί την ιστορική της πορεία κατά την κληρονομιά της και τον προορισμό της. Και είμαστε βέβαιοι ότι την ίδια, κι ακόμη μεγαλύτερη, συμβολή θα επιδείξει στο μέλλον, ώστε ο Λαός μας και το Έθνος μας ν’ ανταποκριθούν, όπως μας αναλογεί και μας ταιριάζει, στις μεγάλες προκλήσεις του μέλλοντος».

Με τον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό και μάλιστα – ακόμη περισσότερο – με τον Ποιμενάρχη του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρο Β΄ ξεκίνησε και η δεύτερη νέα εκπομπή για τον Απόδημο Ελληνισμό, της ΕΡΤ-3 «Ελλάς, παντού».

 

 

 

Πρόκειται για μία ακόμη σημαντική καταγραφή της κρατικής τηλεόρασης, με ένα αφιέρωμα στο έργο του Δευτερόθρονου Πατριαρχείου, με εικόνες τόσο από τον Κοινοτικό ιερό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Αλεξανδρείας όσο και από επισκέψεις του Πατριάρχου Θεοδώρου στις Μητροπόλεις της Αφρικής, που δείχνουν το πόσο μεταλαμπαδεύεται η Ορθοδοξία και στην ακροτελεύτια γωνιά της Μαύρης Ηπείρου, όπου η Ορθόδοξη Εκκλησία της Αφρικής αποδεικνύει καθημερινά ότι τα παιδιά αυτά της «Ηπείρου του μέλλοντος», όπως χαρακτηρίζει την Αφρική ο Πατριάρχης, «δεν είναι παιδιά ενός κατώτερου Θεού».

Η επίσημη ιστοσελίδα της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας εξασφάλισε και αυτό το σημαντικό ρεπορτάζ της ΕΤ-3 και το μεταδίδει μέσα από τη δική της συχνότητα, εκφράζοντας την ίδια στιγμή τις ιδιαίτερα θερμές ευχαριστίες της προς την κρατική τηλεόραση της ΕΤ-3 και προς το αρχείο εκπομπών της ΕΡΤ.

Ακολουθεί το βίντεο, που καταγράφει τους αγώνες και τις αγωνίες του Πατριάρχου Αλεξανδρείας για να μπορέσει να περάσει το μήνυμα της Ελλάδας και της Ορθοδοξίας σε όλα τα μήκη και πλάτη της Αφρικής:     

 

 

http://webtv.ert.gr/ert3/patriarchis-alexandrias/

 

 

 

 

Από την “Εφημερίδα των Συντακτών”

 

 

Ο Χάρης Τζάλας γεννήθηκε και έζησε στην Αλεξάνδρεια μέχρι την ηλικία των 20 ετών, όταν σημειώθηκε η μεγάλη φυγή των Ευρωπαίων. Μετανάστευσε σε διαφορετικές χώρες, εγκαταστάθηκε στην Αθήνα όπου ζει με την οικογένειά του, αν και στην πραγματικότητα ποτέ δεν έφυγε από τη γενέτειρά του.

 

Εξαιρετικός αφηγητής, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Προστασίας Ναυτικής Παράδοσης, συγγραφέας, μελετητής της τοπογραφίας της Αλεξάνδρειας και υπεύθυνος των ενάλιων ερευνών της ελληνικής αποστολής που δραστηριοποιείται με μεγάλη επιτυχία τις δύο τελευταίες δεκαετίες, είναι ακούραστος ερευνητής που ενδίδει στις προκλήσεις.

 

 

 

Το 1998 συστάθηκε το Ελληνικό Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας με στόχο την ενάλια έρευνα, πρόταση που τού απηύθυναν οι ίδιες οι αιγυπτιακές αρχές. Έκτοτε, έχουν οργανωθεί και πραγματοποιηθεί 28 πετυχημένες αποστολές στο βυθό της Αλεξάνδρειας. Πλήθος ευρημάτων έχουν έρθει στο φως με σημαντικότερο ίσως την παραστάδα πόρτας βάρους 14 τόνων που εντοπίστηκε στην περιοχή Ακρα Λοχειάδα και ανήκει πιθανόν στο μαυσωλείο που έχτισε η τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου, η Κλεοπάτρα, και εκεί μέσα τελικά αυτοκτόνησε.

Αρωγοί στις πανάκριβες ενάλιες έρευνες είναι αδιάκοπα, όπως μας λέει, από την αρχή μέχρι σήμερα το Ιδρυμα Ιωάννου Φ. Κωστοπούλου, περιστασιακά το Ίδρυμα Νιάρχος και το Ίδρυμα Ψύχα, ενώ το ελληνικό υπουργείο Πολιτισμού μέχρι το 2004 είχε στηρίξει ηθικά την αποστολή. Τα τελευταία χρόνια το ινστιτούτο συνεργάζεται με το Μαριολοπούλειο -Καναγκίνειο Ιδρυμα για τις Επιστήμες του Περιβάλλοντος με στόχο τη γεωφυσική έρευνα.

 

 

Ο πυλώνας από την περιοχή της Ακρας Λοχειάδας ανασύρεται πρώτη φορά από το νερό, παρουσία τού τότε υπουργού Πολιτισμού Φαρούκ Χόσνι και του γενικού γραμματέα Αρχαιοτήτων δρος Ζάχι Χαουάς

 

Με αφορμή τα γενέθλια των είκοσι χρόνων του Ινστιτούτου αλλά και το πρώτο συνέδριο που διοργανώθηκε τον Δεκέμβριο στην Αθήνα με θέμα την ελληνιστική Αλεξάνδρεια, συναντηθήκαμε και μιλήσαμε μαζί του. «Όλα ξεκίνησαν πριν από 21 χρόνια. Η Βιβλιοθήκη δεν είχε εγκαινιαστεί, αλλά υπήρχε το αμφιθέατρο όπου οι Αιγύπτιοι διοργάνωναν ένα συνέδριο για την τοπογραφία της Αλεξάνδρειας.

Ήμουν προσκεκλημένος ομιλητής με θέμα τα αρχαία λιμάνια της Αλεξάνδρειας», μάς λέει. «Την τελευταία ημέρα προήδρευα και στο κλείσιμο σηκώνεται ο τότε Υπουργός Πολιτισμού Φαρούκ Χόσνι και μού λέει: “Κύριε Τζάλα, γιατί δεν υπάρχει ελληνική αποστολή, ενώ έχουμε δύο γαλλικές;”. Τού απαντώ: “Υπουργέ μου, αν θέλετε με αυτό να τονίσετε ότι αγαπάτε τους Έλληνες το ξέρουμε, είμαστε δίπλα σας. Αλλά αν το εννοείτε, καθίστε να το συζητήσουμε”. Την ίδια ημέρα ήπιαμε καφέ και την επομένη πήγα στο Κάιρο και ξεκίνησα τις συνεννοήσεις. Επιστρέφοντας στην Αθήνα, επισκέφτηκα την Γενική Γραμματέα του Υπουργείου Πολιτισμού, την κα Μενδώνη, και τής ανέπτυξα την πρόταση των Αιγυπτίων.

»Η θάλασσα είναι 50 φορές ακριβότερη από τη χερσαία ανασκαφή. Θυμάμαι λοιπόν ότι επί λέξει μού είπε: “Κύριε Τζάλα, κάντε ένα ινστιτούτο και προχωρήστε. Αν το κάνουμε ως κράτος θα θέλουμε 50 φορές περισσότερα από ό,τι μόνοι σας”… Ετσι δημιουργήσαμε το Ελληνικό Ινστιτούτο Μελετών Αρχαίας και Μεσαιωνικής Αλεξάνδρειας. Πλαισιωθήκαμε από επιστήμονες και δύτες και ξεκινήσαμε. Σήμερα μετράμε είκοσι οκτώ πετυχημένες αποστολές στον βυθό της Αλεξάνδρειας».

 

• Στην αρμοδιότητα της ελληνικής αποστολής είναι 14 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Τεράστιος χώρος. Ποια είναι τα σημαντικότερα ευρήματα που ανασύρατε;

Έχουμε χωρίσει την περιοχή σε 8 σημεία. Γνωρίζω την Αλεξάνδρεια από παιδί. Στη θέση δύο, στα απορρήγματα του λατομείου, η μητέρα μου μέ έβαζε μικρό για να μη μέ παρασύρει το κύμα. Κολυμπούσαμε και βλέπαμε τα αρχαία. Ήξερα την περιοχή και είπαμε να ξεκινήσουμε τις έρευνες από την Ακρα Λοχειάδα που βρίσκονταν τα βασίλεια.

 

 

Εργασίες στην πλωτή εξέδρα

Εκεί παίχτηκε το τέλος του αρχαιοελληνικού κόσμου, εκεί επιβλήθηκαν οι Ρωμαίοι, εκεί πέθαναν η Κλεοπάτρα και ο Αντώνιος. Εχουμε πολλά στοιχεία από τις πηγές. Ξέραμε ότι θα βρούμε αρχαία, αλλά δεν περιμέναμε να βρούμε τόσα πολλά. Βρήκαμε 500 μεγάλα αρχιτεκτονικά τμήματα, τεράστια υπολείμματα από ναούς που το καθένα ζυγίζει τόνους. Εννέα τόνοι είναι ο πυλώνας, δεκατέσσερις τόνοι είναι η παραστάδα μιας πόρτας που έφτανε τα έξι μέτρα.

• Θεωρείτε ότι ανήκε στο μαυσωλείο της Κλεοπάτρας, εκεί όπου η τελευταία βασίλισσα της Αιγύπτου αυτοκτόνησε;

Το πιστεύω με βάση στοιχεία και όχι έτσι γενικά. Ο πυλώνας που βρήκαμε, μαρτυρεί τη θέση του ναού της Ίσιδος Λοχειάδος. Είναι σημαντικό γιατί είναι ο μόνος πυλώνας που έχει βρεθεί στην Αλεξάνδρεια και επιβεβαιώνει το «πάντρεμα» του φαραωνικού στιλ με το ελληνικό. Επίσης, είναι ο μικρότερος πυλώνας που βρέθηκε καθώς στην Ακρα Λοχειάδα δεν υπήρχε χώρος για μεγάλο ναό.

 

 

Ο πυλώνας όπως βρέθηκε στον βυθό

Η Ίσις είναι μεικτή θεότητα και προστάτιδα των γυναικών στη γέννα. Η Κλεοπάτρα λοιπόν χτίζει τον ναό για να θέσει στην προστασία της θεάς τα τρία παιδιά της που κινδύνευαν. Τις δύσκολες ώρες πηγαινοερχόταν από το μαυσωλείο στον ναό, προσευχόταν και επέστρεφε. Θεωρούμε λοιπόν ότι στην περιοχή δε θα υπήρχε άλλο τόσο μεγάλο κτίριο από το μαυσωλείο που να δικαιολογεί μια τόσο μεγάλη παραστάδα. Μπορεί να μην έχουμε βρει κινητά ευρήματα, γλυπτά ή έργα τέχνης, αλλά αυτά είναι σημαντικά στοιχεία γιατί φωτίζουν τις γνώσεις μας για την τοπογραφία της Αλεξάνδρειας.

• Σήμερα πού βρίσκεται η παραστάδα;

Στη θάλασσα, καθώς έχουμε μεγάλη δυσκολία να βρεθεί χώρος ώστε να εκτεθούν τόσο μεγάλα ευρήματα. Οπότε πολλά τα μελετάμε, τα φωτογραφίζουμε και τα επανατοποθετούμε στον βυθό. Μάς επέτρεψαν να βγάλουμε τον πυλώνα, τον οποίο συντηρήσαμε και τον εκθέτουμε. Κοντά σε αυτά τα ευρήματα έχουμε ένα μεγάλο βάθρο για έφιππο άγαλμα, που είναι ελληνιστικό, έχουμε 8 μεγάλα μπλοκ από γρανίτη, ενώ λίγο πιο πέρα, έχουμε ένα σημαντικό εύρημα μαρτυρίας της πρώτης εκκλησίας του Αγίου Μάρκου. Υπήρχε ένα θρησκευτικό κέντρο αφιερωμένο στο μαρτύριο του Μάρκου.

 

 

 

Σιδερένια άγκυρα

Ανάμεσα σε άλλα, έχουμε βρει δύο μεγάλα κιονόκρανα και την αρχαιότερη «Τράπεζα Αγαπών» που είναι χαρακτηριστικό των πρώτων χριστιανικών εκκλησιών. Επίσης, έχουμε βρει κεραμική και πολλές άγκυρες, τη μεγαλύτερη ίσως συλλογή λίθινων αγκυρών στη Μεσόγειο. Έχουμε βγάλει περισσότερες από 50 άγκυρες, ισλαμικές φτωχών ψαράδων, τις οποίες έχουμε συντηρήσει και τίς έχουμε μελετήσει.

 

 

• Έχετε ξεκινήσει τις διαδικασίες για την καινούργια αποστολή και πού θα επικεντρωθεί το ενδιαφέρον σας;

Θα γίνει το φθινόπωρο. Στην Αίγυπτο των 90 εκατομμυρίων κατοίκων, δεν συναντάμε τον πολιτισμό της ερήμου, αλλά έναν πολιτισμό με άλλες απαιτήσεις από τους φαραώ έως τους Πτολεμαίους και οφείλουμε όλοι να τον προσέξουμε. Τα τελευταία τρία χρόνια μαζί με την αρχαιολογική μελέτη, προσπαθούμε να καταλάβουμε γιατί υπάρχει ανομοιογένεια στην καταβύθιση της Αλεξάνδρειας.

Εχουμε κάνει μια πολύ σημαντική συνεργασία με το Μαριολοπούλειο – Καναγκίνειο Ιδρυμα για τις Επιστήμες του Περιβάλλοντος, με τον ακαδημαϊκό και καθηγητή Χρήστο Ζερεφό, τον καθηγητή Κώστα Συνολάκη, ειδικό παγκοσμίως στα τσουνάμι, τον δρα Χρήστο Ρεπαπή και τη Νίκη Ευελπίδου, οι οποίοι έδωσαν νέα διάσταση στις έρευνές μας. Οι αρχαιολόγοι κοιτάζουμε την Ιστορία, αλλά το γεωλογικό και το γεωφυσικό κομμάτι δεν το καταλαβαίνουμε.

Έτσι, στις κοινές αποστολές μας προσπαθούμε να καταλάβουμε τα γεωφυσικά φαινόμενα. Για παράδειγμα, ο ύφαλος Ελ Χασάν στον χάρτη της Αλεξάνδρειας του 1472 εμφανίζεται καθαρά ως σκόπελος. Ωστόσο, σήμερα η κορυφή του υφάλου έχει καταβυθιστεί σχεδόν 10 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Από τότε έως σήμερα έπρεπε να έχει κατέβει περίπου ένα μέτρο, ενώ σε άλλο σημείο λίγο πιο πέρα, παρατηρούμε ότι η ξηρά έχει τη σωστή καταβύθιση. Γι’ αυτό θέλουμε να καταλάβουμε τα γεωφυσικά φαινόμενα που άλλαξαν τη γεωμορφία και αχρήστευσαν τα λιμάνια της Αλεξάνδρειας. Είναι και αρχαιολογική αλλά και γεωφυσική έρευνα, εστιάζουμε την προσοχή μας σε αυτή την καταβύθιση.

• Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου θεωρείτε ότι βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια;

Ναι, 100%.

• Το γεγονός ότι έχουν γίνει ανασκαφές τα τελευταία 200 χρόνια από διαφορετικούς επιστήμονες και μη, χωρίς αποτελέσματα, τί σας λέει;

Εχω γράψει τρία άρθρα για το θέμα. Η βασιλική νεκρόπολη δεν έχει βρεθεί, προφανώς ισοπεδώθηκε, δεν γνωρίζουμε καν τη θέση της. Η Αλεξάνδρεια έχει διαλυθεί από τσουνάμι, από φοβερούς σεισμούς, οι χριστιανοί κατέστρεψαν ό,τι μπορούσαν, ενώ τα χρόνια που ακολούθησαν, με την κατάκτηση των Αράβων η πόλη από 500.000 έφτασε να έχει 2.000 κατοίκους. Στο πέρασμα των αιώνων ο Αλέξανδρος έπαψε να λατρεύεται σαν θεός, οπότε σιγά σιγά χάνει τη σημασία του και οι άνθρωποι παύουν να ασχολούνται με τον τάφο.

Εξάλλου, το χρυσάφι είχε αφαιρεθεί από την Κλεοπάτρα και η χρυσή σαρκοφάγος από τον Πτολεμαίο τον 4ο. Ωστόσο, έχουμε μαρτυρίες από 4-5 αυτοκράτορες που είχαν επισκεφτεί τον τάφο στην Αλεξάνδρεια. Τον Ιούλιο Καίσαρα, τον Οκτάβιο, που βγαίνει δακρυσμένος και όταν τον ρωτούν οι στρατηγοί του γιατί κλαίει, εκείνος απαντά ότι «όσα έκανε ο Αλέξανδρος μέχρι τα 33 χρόνια του εγώ δεν θα τα κάνω όλη την υπόλοιπη ζωή μου».

Έχουμε τον Καλιγούλα, που παίρνει τον μεταλλικό θώρακα του Αλέξανδρου καθώς θεωρεί ότι είναι μετεμψύχωσή του, τον Σεπτίμιο Σεβήρο, που σφραγίζει τον τάφο, και τον Καρακάλλα, από τους χειρότερους αυτοκράτορες, που ανοίγει τον τάφο, τον προσκυνά και αφήνει τη χλαμύδα του. Ο τάφος έχει τρελάνει πολλούς Ελληνες. Δεν ξέρω γιατί, αλλά θεωρούν ότι τον τάφο του Αλέξανδρου πρέπει να τον βρει Ελληνας, όχι μελετώντας βιβλία και σχέδια, αλλά γιατί τον βλέπουν στον ύπνο τους. Έχουμε τον Αμβρόσιο Σκυλίτση το 1851, τον Στέλιο Κουμούτσο, σερβιτόρο στην Αλεξάνδρεια, που έκανε έξι ανασκαφές και έφτασε στο σημείο μέχρι να πλαστογραφήσει σχέδια και να πει ότι βρήκε τον τάφο, και τη Λιάνα Σουβαλτζή, που μάς έκανε ρεζίλι διεθνώς με όσα ισχυριζόταν.

• Και για την Αμφίπολη τι λέτε;

Δε θα μάθουμε ποτέ για ποιον έγινε το μνημείο, αφού έχει συληθεί κατ’ εξακολούθηση και δεν βρέθηκαν καθόλου κτερίσματα. Όσα συνέβησαν και ειπώθηκαν δεν ήταν επιστημονικά. Βγήκαν ακόμα και σοβαροί άνθρωποι και είπαν απίθανα πράγματα. Όταν βλέπεις τις σφίγγες με κομμένο κεφάλι είναι το πρώτο που σκέφτεσαι, αφού οι τυμβωρύχοι φοβούνταν το βλέμμα της σφίγγας.

• Τον περασμένο Δεκέμβριο διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην Αθήνα το διεθνές συνέδριο «Ελληνιστική Αλεξάνδρεια: εορτάζοντας 24 αιώνες». Πόσο σημαντικό είναι;

Το εμπνεύστηκε ο Χρήστος Ζερεφός και το υποστήριξε το Ιδρυμα Βαρδινογιάννη καθώς τα τελευταία 10 χρόνια έχει ιδρύσει στην Αλεξανδριανή Βιβλιοθήκη το Τμήμα Ελληνιστικών Σπουδών και δίνει μεταπτυχιακά σε Ελληνες και Αιγυπτίους που ασχολούνται με την ιστορία της ελληνιστικής Αλεξάνδρειας. Ο Χρήστος σκέφτηκε να διοργανώνεται εναλλάξ στην Αλεξάνδρεια και στην Αθήνα και να προβάλλει όχι μόνο τη φιλοσοφία, τον νεοπλατωνισμό αλλά και τις άλλες επιστήμες, την τεχνολογία.

Γιατί η Αλεξάνδρεια δεν προσέφερε πολλά στη φιλοσοφία, στην ουσία συνέχισε ό,τι ξεκίνησε η Αθήνα. Η προσφορά της είναι στην ιατρική, στην αστρονομία, στη μηχανική, στις επιστήμες γενικότερα. Αν δεν σταματούσε η εξέλιξη στην τεχνολογία, όπως πηγαίνουμε σήμερα με αεροπλάνο στη Νέα Υόρκη, έτσι θα πηγαίναμε σε άλλο πλανήτη. Είμαι σίγουρος. Οι άνθρωποι είχαν μεγάλη εξέλιξη.

Ήταν εντυπωσιακό το ρομπότ της θεραπαινίδος που παρουσίασε στο συνέδριο ο Μανόλης Κορρές, αυτός ο σεμνός και σπουδαίος επιστήμονας. Τον γνώρισα πριν από πολλά χρόνια, όταν δούλευε στα έργα συντήρησης στον Παρθενώνα και ένας Γάλλος συνάδελφός του μού είχε πει: «Θα σού γνωρίσω τον Λεονάρντο ντα Βίντσι του 20ού αιώνα». Ο Μανόλης Κορρές λοιπόν κατασκεύασε μια κούκλα που περπατάει χρησιμοποιώντας τις οδηγίες από τα χρόνια των Πτολεμαίων καθώς είχαν δημιουργήσει τη θεραπαινίδα που βάδιζε και σέρβιρε κρασί. Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι είχαν μετρήσει τον κύκλο της Γης, όταν 1.000 χρόνια αργότερα αναρωτιούνταν ακόμα αν η Γη είναι στρογγυλή. Τόσο πίσω πήγαμε.

Και ας μην ξεχνάμε ότι τη στιγμή που η Υπατία υποστήριζε τις θέσεις της απέναντι σε ισχυρούς άντρες, στο Βατικανό επί έναν χρόνο έκαναν συναντήσεις για να αποφασίσουν αν η γυναίκα έχει ψυχή. Η Υπατία είχε δυνατότητα να μιλάει με τον κυβερνήτη, με τον Πατριάρχη και να εκφράζει αντίρρηση. Φανταστείτε πόσο μπροστά είχαν πάει εκείνοι και πόσο πίσω είμαστε εμείς.

 

 

 

 

 

 

 

Με τις ευχές και την προτροπή της ΑΘΜ του Πάπα και Πατριάρχου Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β΄, Κληρικοί του Πατριαρχείου, συνεχίζουν ακατάπαυστα τις προσκυνηματικές περιηγήσεις στην Αίγυπτο, τελώντας το Μυστήριο της Θείας Ευχαριστίας και Ιερές Ακολουθίες, στις πάλαι ποτέ ακμάζουσες Ελληνικές Κοινότητες της Αιγύπτου, στηρίζοντας και εμψυχώνοντας τους Ορθοδόξους πιστούς της Νειλοχώρας.

Έτσι, Το Σάββατο 17 Μαρτίου, η Ιερά Μονή Οσίου Σάββα Αλεξανδρείας, με επικεφαλής τους Σαββαΐτες π.Φώτιο και π.Σίλβεστρο, με την παρουσία του Γενικού Προξένου της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια κ.Εμμανουήλ Κακαβελάκη, την υποστήριξη της Ελληνικής Κοινότητος Αλεξανδρείας και του Λυκείου Ελληνίδων Αλεξανδρείας, υπό την Πρόεδρο κα Αλίκη Αντωνίου, πραγματοποίησαν προσκυνηματική εκδρομή στον ιστορικό Ιερό Αγίων Αθανασίου και Κυρίλλου, Πατριαρχών Αλεξανδρείας, στη Μανσούρα, πόλη στην ανατολική όχθη του βραχίονα της Δαμιέττας του Νείλου, στην περιοχή του Δέλτα.

Η Μανσούρα είχε μια ακμάζουσα Ελληνική Κοινότητα. Πολλά από τα παλαιότερα και καλύτερα καταστήματα και επιχειρήσεις της περιοχής, εξακολουθούν να κρατούν τα αρχικά ελληνικά τους ονόματα.

Εκεί, τους υποδέχθηκε θερμά ο Εφημέριος του Ιερού Ναού π.Θεόδωρος Μπαϊούκ και Ορθόδοξοι Αραβόφωνοι πιστοί, όπου ετέλεσαν τη Θεία Λειτουργία.  Αμέσως μετά, επισκέφθηκαν το κτήριο της Ελληνικής Κοινότητας Μανσούρας, όπου παρετέθη κέρασμα.

Την προηγουμένη, Παρασκευή 16 Μαρτίου, ο Πατριαρχικός Ιερός Ναός Αγίων Αναργύρων Σούμπρας Καΐρου, με επικεφαλής τον Εφημέριο π.Ιωακείμ Σκρέτα, την υποστήριξη του Ορθοδόξου Πνευματικού Πατριαρχικού Κέντρου Καΐρου, υπό τον Πρόεδρο κ.Γεώργιο Ζουμπουλίδη και τη συμμετοχή πολλών πιστών, ταξίδεψαν στην βορειοανατολική Αίγυπτο, στην δυτική όχθη της Διώρυγας του Σουέζ, όπου πραγματοποίησαν προσκυνηματική επίσκεψη στον περικαλλή Ιερό Ναό Αγίου Μηνά Ισμαηλίας, μίας από τις πλέον ιστορικές εκκλησίες του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού στη Χώρα του Νείλου.

Ο μεγαλοπρεπής ναός του Αγίου Μηνά στην Ισμαηλία, ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής μετά τρούλου, θεμελιώθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1921 και περατώθηκε το 1935.

Την ανέγερσή του ανέλαβε ο Κασιώτης εργολάβος Νικόλας Νικολέτος. Σε μια μαρμάρινη πλάκα είναι χαραγμένα τα ονόματα όλων των ευεργετών όπως και της Α.Μ. του Βασιλέως της Αιγύπτου Φουάτ Α΄. Η αγιογράφηση του ναού έγινε κυρίως από τον αγιογράφο Θεμιστοκλή Ι. Μαρούκη, αλλά και από άλλους, με συνδρομή εράνου του αείμνηστου Κασιώτη Γεωργίου Δασκαλάκη, ο οποίος διατέλεσε πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Ισμαηλίας.

Ας σημειωθεί πως στην Ισμαηλία, έδρασε μεγάλη Ελληνική Παροικία, από περίπου 3000 ομογενείς, οι οποίοι δούλεψαν στην εταιρία της διώρυγας ή σαν πλοηγοί στο κανάλι, έκτισαν ελληνικά σχολεία και Ναούς. Αργότερα, λόγω των πολεμικών συγκρούσεων στην περιοχή αλλά και το κλείσιμο της διώρυγας για πολλά χρόνια, σταδιακά οι Έλληνες έφευγαν, με αποτέλεσμα σήμερα να ζει μικρός αριθμός Ελλήνων στην περιοχή, οι οποίοι είναι συσπειρωμένοι γύρω από τις δύο εκκλησίες, του Αγίου Μηνά και του Αγίου Γεωργίου.

Εκεί, στον Ιερό Ναό του Αγίου Μηνά, οι προσκυνητές, σε κλίμα κατάνυξης και ευλάβειας, έψαλλαν την Δ΄ Στάση των Χαιρετισμών προς την Υπεραγία Θεοτόκο.

Aξίζει να τονισθεί, πως η Αίγυπτος, στην εποχή του Προέδρου κ.Σίσι, διανύει μεγάλη περίοδο προόδου και ανάπτυξης, με την ανοικοδόμιση νέων μεγάλων πόλεων, στο Πορτ Σαϊδ, το Σουέζ, την Ισμαηλία και αλλού, γενόμενη πόλος έλξης επενδυτών και εργαζομένων, από το εξωτερικό, κυρίως από Ορθόδοξες χώρες. Αυτό, γεννά μεγάλη αισιοδοξία και ελπίδα για το μέλλον της χώρας.

Παράλληλα, το Πατριαρχείο, ανάμεσα στα άλλα έργα που πραγματοποιεί, ξεκινάει την ανακαίνιση του Ιερού Ναού Αγίας Αικατερίνης Σουέζ, ελπίζοντας ξανά στην ακμή της, με την έλευση Ρώσων εργαζομένων, στη νέα βιομηχανική περιοχή της πόλεως.