Συντάκτης: Νίκος Κάτσικας

Αλλαγή ώρας 2019 στην Ευρωπαϊκή Ένωση τα ξημερώματα της Κυριακής (τελευταία Κυριακή του Μαρτίου), αλλά όχι για… πολύ. Η αλλαγή ώρας από χειμερινή σε θερινή καταργείται οριστικά από το έτος 2021, σύμφωνα με ψηφοφορία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης έχουν περιθώριο μέχρι τον Απρίλιο του 2020 να αποφασίσουν ποια ώρα θα κρατήσουν. Η Ελλάδα δεν έχει ακόμη αποφασίσει ποιά ώρα θα κρατήσει από το 2021. Προς το παρόν όμως, ακριβώς στις 03:00 αύριο τα ξημερώματα (Κυριακή 31 Μαρτίου), θα πρέπει να γυρίσουν όλοι στην Ευρωπαϊκή Ένωση, τα ρολόγια μία ώρα μπροστά και να δείχνουν 04:00.

Η ιδέα για αλλαγής ώρας είχε επιβληθεί από την Γερμανία το έτος 1916 και αργότερα ακολούθησαν και άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Σήμερα, συνολικά 64 χώρες σε όλο τον κόσμο εφαρμόζουν την αλλαγή ώρας, ενώ σύμφωνα με κοινοτική οδηγία που υπάρχει ήδη και εφαρμόζεται, οι 28 χώρες μέλη της ΕΕ αλλάζουν από χειμερινή σε θερινή ώρα την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου.

Να σημειωθεί ότι η πρώτη αναφορά που υπάρχει για χρησιμοποίηση της θερινής ώρας ήταν από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο (Benjamin Franklin) σε ένα γράμμα του που δημοσιεύθηκε σε μία γαλλική εφημερίδα. Σε αυτό το γράμμα δεν υπάρχει αναφορά για αλλαγή της ώρας αλλά πρόταση να ξυπνούν οι άνθρωποι μία ώρα νωρίτερα! Η πρώτη φορά που προτάθηκε το ζήτημα σοβαρά ήταν από τον Γουίλιαμ Γουίλετ (William Willett) στο άρθρο του «Waste of Daylight» που δημοσιοποιήθηκε το 1907 αλλά τελικά δεν κατάφερε να πείσει την Βρετανική κυβέρνηση. Αν και πραγματοποιήθηκε τελικά η ιδέα του, τελικά δεν κατάφερε να την δει να πραγματοποιείται, γιατί πέθανε το 1915.

Η πρώτη φορά που εφαρμόστηκε η ιδέα ήταν από την γερμανική κυβέρνηση κατά την διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου από 30 Απριλίου ως 1η Οκτωβρίου του 1916. Λίγο μετά το Ηνωμένο Βασίλειο ακολούθησε εφαρμόζοντας τη θερινή ώρα από 21 Μαΐου ως 1η Οκτωβρίου 1916. Αργότερα, στις 19 Μαρτίου του 1918, το Αμερικανικό Κογκρέσο καθιέρωσε την τυπική χρήση των χρονικών ζωνών και επισημοποίησε την αλλαγή της θερινής ώρας για όλον τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Το μέτρο αυτό όμως καταργήθηκε αμέσως, λόγω της δυσαρέσκειας του κόσμου.

Στην Ελλάδα η θερινή ώρα εφαρμόστηκε για πρώτη φορά, δοκιμαστικά, το 1932 και συγκεκριμένα από τις 6 Ιουλίου μέχρι την 1η Σεπτεμβρίου όπου τα ρολόγια είχαν τεθεί μία ώρα μπροστά.

Επομένως, σημειώστε ότι αύριο τα ευρωπαϊκά ρολόγια αλλάζουν ως εξής:

 

 

 

 

 

 

Πολύ μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον της παροικίας που προκάλεσε η ομιλία του τέως Πρύτανη του Πανεπιστημίου Κύπρου, καθηγητή Κωνσταντίνου Χριστοφίδη, την περασμένη Πέμπτη 28 Μαρτίου, στο φιλόξενο χώρο του Συλλόγου Ελλήνων Επιστημόνων Αλεξανδρείας «Πτολεμαίος Α΄».

Μία εκδήλωση, που παρακολούθησαν όλες οι αρχές της αλεξανδρινής παροικίας, τιμώντας έναν μεγάλο πανεπιστημιακό καθηγητή, που μίλησε για την ιστορία του – από το 1974 – τουρκοκρατούμενου όρους του Πενταδακτύλου, επισημαίνοντας ότι η υψηλή κορυφή του μεγαλύτερου όρους της Κύπρου, ονομάσθηκε έτσι από την επική δραστηριότητα του Διγενή Ακρίτα, καθώς θρυλείται ότι ακόμη και από εκεί, κατά τους μέσους χρόνους της Χριστιανικής υπερχιλιετούς περιόδου του Ρωμαϊκού Κράτους, ο Διγενής προασπιζόταν τα σύνορα του τότε Ορθόδοξου κόσμου.

Κατά την πέμπτη αυτή για τη φετινή περίοδο εκδήλωση του «Πτολεμαίου» που τελούσε σε συνεργασία με την «Ελληνικὴ Αδελφότητα των εν Αιγύπτω Κυπρίων», στην Αλεξάνδρεια, τους προσκεκλημένους καλωσόρισε η Πρόεδρος του Συλλόγου κα Λιλίκα Θλιβίτου: τον Πατριαρχικὸ Επίτροπο Αλεξανδρείας, Σεβ. Μητροπολίτη Άκκρας κ. Νάρκισσο, εκπρόσωπο του Μακαριωτάτου Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεοδώρου Β΄, τους πανοσ. Ιερείς Αθηναγόρα και Ισαάκ, τον Πρόεδρο της πρεσβυγενούς Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Εδμόνδο Κασιμάτη, την Προεδρεύουσα της Ελληνικής Αδελφότητας των εν Αιγύπτω Κυπρίων στην Αλεξάνδρεια κα Μάρω Φορμόζη, την Πρόεδρο του Συνδέσμου Ελλήνων Εκπαιδευτικών κα Γεωργία Μαστουρίδου, την Διευθύντρια του Αβερωφείου Λυκείου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κα Δήμητρα Παπανώτα, τον Κοινοτικό Επίτροπο και Περιφερειακό Έφορο Προσκόπων κ. Δημήτρη Κάβουρα, τον Κοινοτικό Επίτροπο κ. Αντρέα Βαφειάδη, την Αρχαιολόγο Δρ. Καλλιόπη Παπακώστα, τον Δρ. Μίμη Σοφοκλέους, Επιστημονικό Διευθυντή του Παττίχειου Δημοτικού Μουσείου, Ιστορικού Αρχείου και Κέντρου Μελετών Λεμεσού και άλλους επισήμους.

Μάλιστα, καλωσορίζοντας τον καθηγητή Κωνσταντίνο Χριστοφίδη, η Πρόεδρος του «Πτολεμαίου» κα Θλιβίτου τόνισε τη χαρά όλων για την τιμητική του παρουσία του ως ομιλητή στο ιστορικό εντευκτήριο του Συλλόγου – την Έπαυλη της Αγγελικής Παναγιωτάτου – και στη συνέχεια αναφέρθηκε συνοπτικά στην βιογραφία του, κάνοντας λόγο για τις σπουδές του με υποτροφία της Γαλλικής Κυβέρνησης έως τις μεταπτυχιακές του σπουδές στο Εθνικό Πολυτεχνείο της Grenoble, καθώς επίσης ότι από το 1992, εντάχθηκε στην ακαδημαϊκή κοινότητα του Πανεπιστημίου της Κύπρου, όπου διετέλεσε Αντιπρόεδρος και Πρόεδρος του Τμήματος Φυσικής, Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών Υποθέσεων, έως και για μεγάλο χρονικό διάστημα Πρύτανης του Πανεπιστημίου της Κύπρου. Επίσης, τόνισε πόσο το όνομά του είναι πλήρως συνυφασμένο με την αναπτυξιακή πορεία της έρευνας του Πανεπιστημίου, με έντονη ερευνητική δράση τόσο σε τοπικό όσο και ευρωπαϊκό επίπεδο σε θέματα ενέργειας, αναφερόμενη στη σημαντική συμβολή του στη δημιουργία και εδραίωση του Γραφείου Διασύνδεσης του Πανεπιστημίου με τη Βιομηχανία και τις Επιχειρήσεις, καθώς επίσης και στο πλούσιο συγγραφικό του έργο, είπε ότι αυτὸ καταγράφεται σε επιστημονικά βιβλία, περιοδικά και άρθρα που έχουν δημοσιευτεί από αξιόλογους εκδοτικούς οίκους.

Στη συνέχεια, ο ομιλητής έλαβε τον λόγο προβάλλοντας μία μεγάλη σειρά από ιστορικές φωτογραφίες, όλες  συσχετιζόμενες με ένα οδοιπορικό που ο ίδιος είχε κάνει στον χώρο του θρυλικού όρους πριν από το 1974. Μετά την ολοκλήρωσή της ομιλίας του, η διάλεξη του πανεπιστημιακού κ. Χριστοφίδη έδωσε αφορμή για την διατύπωση σειράς ερωτήσεων από τους παρισταμένους, με αποτέλεσμα να προκύψει  μία εκτεταμένη ευρύτερη συζήτηση για την ιστορία και το παρόν της Κύπρου.

Ακολούθησε δεξίωση, κατά την οποία οι παριστάμενοι συνέχισαν να συζητούν με τον ομιλητή και να ενημερώνονται για το θέμα της σημαντικής αυτής εκδήλωσης.

 

 

 

 

 

Της Μαρίας Αδαμαντίδου

Από την Εφημερίδα των Συντακτών

Μπορεί κανείς να χωρίσει τους Αιγυπτιώτες Ελληνες σε δυο κατηγορίες: αυτούς που δηλώνουν γιατρεμένοι από τη νοσταλγία της γενέτειρας γης και αυτούς που αφήνουν να σιγοκαίει ακόμη μέσα τους ο γλυκόπικρος πόνος για τη χαμένη πατρίδα που είναι η Αίγυπτος.

Πιστεύω ότι ο δρ Νικόλας Σφήκας —με διδακτορικό από το ΑΠΘ και πλούσια μελετητική και καλλιτεχνική δράση— ανήκει στη δεύτερη κατηγορία, με τη διαφορά ότι είναι ένας από τους λίγους όπου η νοσταλγία λειτουργεί σαν κίνητρο για δημιουργία και προσφορά. Οπως λέει και ο ίδιος, το βιβλίο, προϊόν πολύχρονης μελέτης, «γεννήθηκε από την επιθυμία μου να συμβάλλω […] στη διάσωση της ιστορικής μνήμης του ελληνισμού της Αιγύπτου», αλλά και για να δώσει αφορμές για περαιτέρω έρευνα.

 

 

Γέννημα-θρέμμα του Καΐρου και γόνος οικογένειας εκπαιδευτικών, ο Σφήκας γοητεύτηκε από την Αλεξάνδρεια όπου παραθέριζε μικρός γιατί «συνειδητοποίησα ότι στο χείλος της Αφρικής μεσουρανεί η Ευρώπη», φράση που συνοψίζει γλαφυρά μία από τις πολλές πραγματικότητες αυτής της πόλης που κατέχει ξεχωριστή θέση στην ελληνική και παγκόσμια ιστορία.

 

 

Ο τίτλος «Αλεξάνδρεια, από τον Καβάφη στον Μ. Αλέξανδρο: Ιστορία και αρχιτεκτονική – Δυο ελληνικά τετράγωνα (εκδόσεις ΑΩ)», αποδίδει με ακρίβεια το περιεχόμενο του βιβλίου.
Η εξιστόρηση της διαδρομής αιώνων, από την ίδρυσή της από τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τα χρόνια του Καβάφη, είναι συνοπτική και συνάμα περιεκτική.

Τα «πτολεμαϊκά θαύματα», η παρακμή, οι καταστροφικοί σεισμοί, η επέλαση των Αράβων, οι πόλεμοι, οι διώξεις, οι πανδημίες, η λίμνη Μαρεώτιδα, το εμπόριο του βάμβακα και τα πολύβουα λιμάνια, οι Εβραίοι, ο μοναχισμός, οι Κόπτες, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, ο Ναπολέων, ο Μοχάμεντ Αλι και πολλοί άλλοι και άλλα, περιγράφονται απνευστί, θα έλεγε κανείς, συμπληρωμένα από αρχαίους χάρτες, σχέδια ταξιδευτών, ψηφιδωτά και καρτ ποστάλ επιλεγμένα από προσωπικές συλλογές και αρχεία.

Το ενδιαφέρον εντείνεται με τα πλούσια εικονογραφημένα κεφάλαια που αφορούν την πολεοδομική εξέλιξη της Αλεξάνδρειας στη σύγχρονη εποχή, τη σχέση Αιγυπτιωτών και Αιγυπτίων και, ειδικότερα, τους Αιγυπτιώτες της Αλεξάνδρειας.

 

 

Το πορτρέτο της παροικίας, έτσι όπως διαμορφώθηκε από τα μέσα του 19ου αιώνα, δίνεται μέσα από την πολυσχιδή δράση γνωστών και λιγότερο γνωστών προσωπικοτήτων αλλά και με την περιγραφή όλων των πτυχών της ζωής των παροίκων —καλλιτεχνική, εμπορική, φιλανθρωπική κ.λπ.— που ήταν στην πλειονότητά τους, όπως όλοι οι Αιγυπτιώτες, άνθρωποι μεσαίου και χαμηλού εισοδήματος.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ενότητες που καταπιάνονται με το δομημένο περιβάλλον: εδώ καταγράφεται με χορταστική λεπτομέρεια η κληρονομιά των Ελλήνων αρχιτεκτόνων και μηχανικών της Αλεξάνδρειας —Γρυπάρης, Παρασκευάς, Πάλλης, Οικονομόπουλος, Λεζίνας και άλλοι— σε κτίρια όπως το Χεδιβικό Χρηματιστήριο ή της Εθνικής Τράπεζας της Αιγύπτου, τα οποία συγκροτούν μεγάλο μέρος του αρχιτεκτονικού πλούτου της Αλεξάνδρειας.

 

 

Ο συγγραφέας περπάτησε στους δρόμους της και απαθανάτισε με τη φωτογραφική του ελληνικά αρχοντικά και οικοδομές: στην πόλη δραστηριοποιήθηκαν και σπουδαίοι Ευρωπαίοι αρχιτέκτονες, οι οποίοι συνεργάστηκαν συχνά με τους Ελληνες και αυτή η πολιτισμική πανσπερμία αποτυπώνεται στην πληθώρα των αρχιτεκτονικών ρυθμών από όπου τελικά προέκυψε και ένα αλεξανδρινό εκλεκτικιστικό υβρίδιο.

 

 

Το τελευταίο κεφάλαιο αφορά το περίφημο Quartier Grec την «ελληνική συνοικία», ενσάρκωση της ελληνικότητας της Αλεξάνδρειας.

Και εδώ οι φωτογραφίες των πολυκατοικιών του Ταμβάκου, του Αυγερινού και άλλων, και των αρχοντικών του Αυγουστίνου, του Μανωλόπουλου ή του Σαλβάγου συμπληρώνονται με κείμενο που περιγράφει ρυμοτομία, κατασκευαστικά έργα, τεχνικές, εσωτερική διακόσμηση και υλικά, αλλά και τους καλοφροντισμένους, μοσχοβολιστούς κήπους που περιέβαλαν τις κατοικίες της αλεξανδρινής ελίτ.

 

 

Το βιβλίο ολοκληρώνεται με δυο κείμενα της αρχιτέκτονος Μ. Σακκά – Θηβαίου για το Quartier Grec και τα ελληνικά σχολεία, και με δυο μεγάλους ρυμοτομικούς χάρτες του Quartier και του «ελληνικού» τετραγώνου με τα κοινοτικά σχολεία -χρήσιμα εργαλεία για νοερές ή πραγματικές περιηγήσεις.

 

 

 

 

 

Την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο θα επισκεφτεί στα μέσα Απριλίου ο Γιώργος Στασινάκης, Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Ν. Καζαντζάκη, του Πολιτιστικού σωματείου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα  που ιδρύθηκε στη Γενεύη (Ελβετία) στις 14 Δεκεμβρίου του 1988 για να προάγει το έργο του μεγάλου Έλληνα συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη.

Έτσι, ο κ. Στασινάκης, στις 15 και 16 Απριλίου θα δώσει διαλέξεις στο Κάιρο (στο Πανεπιστήμιο Al-Αzhar, στο Ελληνικό Πολιτιστικό Κέντρο Καΐρου και στην και Αμπέτειο Σχολή).

Στις 17 Απριλίου, ο Πρόεδρος ο Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Φίλων Ν. Καζαντζάκη θα μιλήσει στους μαθητές της Αβερωφείου Σχολής στην Αλεξάνδρεια.

Παράλληλα, ο κ. Στασινάκης, απευθύνει πρόσκληση σε συνάντηση στις 17 Απριλίου, ώρα 19.00 στο Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο Αλεξανδρείας, όπου θα συζητηθούν τα εξής θέματα:

– Δραστηριότητες της ΔΕΦΝΚ σε όλο τον κόσμο.

– Τελευταίο τεύχος της επιθεώρησης της Εταιρείας « Le Regard crétois ».

– Μελλοντικές εκδηλώσεις του τοπικού τμήματος