Ο Τομπίας Χαούτεκιτ είναι 27 χρονών, μένει στην Αθήνα τέσσερα χρόνια και σπούδασε κλασική φιλολογία. Είναι Βέλγος από πατέρα και Άγγλος από μητέρα. Τον συνάντησα στο Εντευκτήριο της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας. Μαζεύει στοιχεία για την παρουσία των Ελλήνων στη Μεσόγειο κι έχει επισκεφθεί πολλές περιοχές με ελληνικές παροικίες. Η αγάπη του για τον Καβάφη ήταν η αφορμή για να επισκεφτεί την Αλεξάνδρεια, των φιλοσόφων, των γραμμάτων, των τεχνών και του πολιτισμού, της πάλαι ποτέ, ιστορικής περιόδου του ελληνισμού.
Μου τον σύστησε η αγαπητή κυρία Μαρία Αλεξίου, την ώρα που έγραφα όλως τυχαίως για τον Καβάφη, κι εκείνος έγραφε στο τετράδιό του σημειώσεις για την Αλεξάνδρεια. Μιλούσε τόσο καλά τα ελληνικά, που τον ρώτησα από ποιο μέρος της Ελλάδας, έλκει την καταγωγή του. Αμέσως σκέφθηκα το εξής: Ένας νεαρός Άγγλος και Βέλγος όσον αφορά στην προέλευση και τις συνήθειες, έχει διδαχτεί την ελληνική γλώσσα πολύ καλύτερα από μαθητές ελληνικών σχολείων. Δεν γνωρίζω στο μέλλον τι πρόκειται να ακολουθήσει ο σπουδαγμένος την κλασική φιλολογία Τομπίας, αλλά το σίγουρο είναι ότι η Αλεξάνδρεια, οι Αιγυπτιώτες και ο Ελληνισμός στο εξής θα έχουν έναν φίλο… μάλλον Φιλέλληνα θα έλεγα.
Και μόνο γι αυτό, αξίζει να αναφερθεί στον νεαρό περιηγητή ο «Ταχυδρόμος» μας.
Έναν νέο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο θα έχει στο εξής η Αλεξάνδρεια, μετά τα εγκαίνια, στις 8 Μαΐου 2023, της Ελληνιστικής Νεκρόπολης του Σάτμπυ.
Η εκδήλωση σηματοδοτεί την επιτυχή ολοκλήρωση στον χώρο του Σάτμπυ του Alexandrian Necropolis Project (2020-2023), ενός πολυδιάστατου αρχαιολογικού προγράμματος το οποίο πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, υπό τη διεύθυνση της δρος Μόνα Χαγκάγκ (καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας, Πρόεδρος της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας), του δρος Κυριάκου Σαββόπουλου (Κέντρο Μελέτης Αρχαίων Εγγράφων, Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης) και του Καθηγητή Χουσεΐν Αμπντ Ελ Αζίζ, με την ευγενική χορηγία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη.
Η νεκρόπολη του Σάτμπυ είναι ο αρχαιότερος σωζόμενος αρχαιολογικός χώρος της πόλης (τέλη 4ου -3ος αι. π.Χ.). Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ταφικών μνημείων Ελλήνων Αλεξανδρινών με καταγωγή από τη Μακεδονία, τη Θεσσαλία, την Κρήτη και τη Μικρά Ασία. Αποτελείται από ένα μνημειακό υπόγειο πολυθάλαμο συγκρότημα που είναι γνωστό ως Υπόγειο Α, δύο μικρότερα αντίστοιχα συγκροτήματα (Υπόγεια Β και Γ), και μια έκταση καλυμμένη με υπέργεια μνημεία με τη μορφή βαθμιθωτών πύργων (κάποτε βάσεις επιτύμβιων στηλών, ή βωμών πάνω από λακκοειδείς τάφους).
Το νεκροταφείο εντοπίστηκε την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα, κατά τις συστηματικές ανασκαφές του Εβαρίστο Μπρέτσια, διευθυντή του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας, αλλά η ανασκαφή δεν ολοκληρώθηκε. Έπειτα από εγκατάλειψη πολλών δεκαετιών, η αποστολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας συνέχισε την ανασκαφή του Μπρέτσια στο πλαίσιο των εργασιών του Alexandria Necropolis Project. Οι ανασκαφές έδωσαν μια ολοκληρωμένη εικόνα του Υπογείου Α, εντοπίζοντας μεταξύ άλλων την αρχαία νότια πρόσοψή του, ανθρωπολογικό υλικό (σκελετοί) και αντικείμενα σε καλή κατάσταση. Στα άφθονα κινητά ευρήματα της ανασκαφής συγκαταλέγονται γλυπτά, νομίσματα, γυάλινα αντικείμενα και κεραμική, ιδιαίτερα υδρίες τύπου Hadra, χαρακτηριστικές της αλεξανδρινής νεκρόπολης. Έπειτα από τρία χρόνια συστηματικής εργασίας (ανασκαφή, αναστήλωση, ψηφιακή τεκμηρίωση, αναβάθμιση περιβάλλοντα χώρου) η ελληνιστική νεκρόπολη του Σάτμπυ αποτελεί πλέον ένα σύγχρονο αρχαιολογικό πάρκο, μοναδικό στο είδος του στην Αίγυπτο.
Αξίζει να σημειωθεί ότι από τις 7 μέχρι τις 9 Μαΐου 2023 πραγματοποιείται στην Αλεξάνδρεια συνέδριο με θέμα «Η Αλεξάνδρεια και ο Ελληνισμός στη Βόρεια Αίγυπτο», το οποίο συνδιοργανώνουν η Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, η Βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, το Κέντρο Αλεξανδρινών Μελετών και το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη. Η πρώτη ημέρα του συνεδρίου (7 Μαΐου) είναι αφιερωμένη στο πρόγραμμα αποκατάστασης, συντήρησης και αναβάθμισης της Ελληνιστικής Νεκρόπολης του Σάτμπυ.
Ακόμα δεκατρία άτομα, Έλληνες και μέλη των οικογενειών τους, απεγκλωβίστηκαν από το Σουδάν και έφτασαν αργά χθες το βράδυ, με πτήσεις γερμανικών αεροσκαφών, στο Αμμάν της Ιορδανίας, σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών. Στους απεγκλωβισθέντες συμπεριλαμβάνεται ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Νουβίας κ.κ. Σάββας. Ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Δένδιας, έχει εκφράσει τις θερμές ευχαριστίες του στην Γερμανίδα ομόλογό του Αναλένα Μπέρμποκ, για τη βοήθεια που παρέχει η χώρα της στις προσπάθειες απεγκλωβισμού Ελλήνων και μελών των οικογενειών τους από το Σουδάν. «Η διαδικασία και οι ενέργειες για τον απεγκλωβισμό συμπατριωτών μας και μελών των οικογενειών τους από το Σουδάν συνεχίζονται σε στενό συντονισμό με τους εταίρους στην ΕΕ και τους συμμάχους μας», προσθέτει το υπουργείο Εξωτερικών. Χθες, Τρίτη, και άλλες ομάδες Ελλήνων κατάφεραν – σε συνεργασία με τους εταίρους μας στην ΕΕ – να αποχωρήσουν και να φτάσουν στην Ιορδανία και την Αίγυπτο. Εν τω μεταξύ, στο Τζιμπουτί έφθασε και το δεύτερο μεταγωγικό της Πολεμικής Αεροπορίας για την παραλαβή Ελλήνων που έχουν μεταφερθεί από την εμπόλεμη χώρα. Ακόμα τρεις Έλληνες επαναπατρίστηκαν, αυτή τη φορά μέσω του ιταλικού C-130 που προσγειώθηκε χθες το βράδυ στη Ρώμη. Έφθασαν στην Αθήνα με πτήση της Sky Express. Το πρωί της Τρίτης προσγειώθηκε το μεταγωγικό αεροσκάφος C-27 που μετέφερε 17 Έλληνες που απεγκλωβίστηκαν από το Σουδάν, ενώ ένα στρατιωτικό ασθενοφόρο με φορείο παρέλαβε τον Έλληνα, που τραυματίστηκε την πρώτη μέρα που ξεκίνησαν οι εχθροπραξίες στο Χαρτούμ. Πρόκειται για έναν 42χρονο που μεταφέρθηκε στο 401 Στρατιωτικό Νοσοκομείο, ο οποίος είχε χειρουργηθεί στα πόδια, ήταν σταθερός αιμοδυναμικά με καλό επίπεδο επικοινωνίας. Ο τραυματίας έφερε κατάγματα κάτω άκρων και τραύματα από θραύσματα. Εισήχθη στην ορθοπαιδική κλινική και η κατάσταση του είναι σταθερή. Προγραμματίζεται χειρουργείο για αντιμετώπιση. Με ειδική πτήση έφτασε στο αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος», ο δεύτερος Έλληνας τραυματίας, ο οποίος είναι διασωληνωμένος και η κατάσταση της υγείας του, δεν επέτρεπε να ταξιδέψει με το C-27. Χτυπήθηκε από ρουκέτα έξω από τον Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στο Χαρτούμ και είναι ανάμεσα στους Έλληνες που διέφυγαν με τη βοήθεια γαλλικών ειδικών δυνάμεων. Άγρυπνος φρουρός στο πλευρό του ο γιος του, ο οποίος, όπως είπε, νόμιζε ότι θα πεθάνει και δεν θα γύριζε ποτέ πίσω. Ο 54χρονος ομογενής παραμένει διασωληνωμένος σε σοβαρή κατάσταση στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του 401 Γενικό Στρατιωτικό Νοσοκομείο των Αθηνών, ενώ το απόγευμα της Τρίτης υποβλήθηκε σε πολύωρη χειρουργική επέμβαση προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα σοβαρά τραύματα που φέρει στην κοιλιακή χώρα, στα πόδια καθώς και στο πρόσωπο. Όπως δήλωσε ο γιος του σήμερα το πρωί οι γιατροί θα έχουν και μια πιο ξεκάθαρη εικόνα για την πορεία της υγείας του, αλλά θα χρειαστεί και νέο χειρουργείο, καθώς όπως δήλωσε ο νεαρός, ο οποίος βρίσκεται συνεχώς στο πλευρό του ότι αρχικά είχε υποβληθεί σε ένα χειρουργείο από τους Γάλλους γιατρούς καθώς είχε χτυπηθεί από αδέσποτη σφαίρα. «Κενά» στην κατάπαυση πυρός Την ίδια ώρα, ο ειδικός επιτετραμμένος και επικεφαλής της αποστολής των Ηνωμένων Εθνών στο Σουδάν καταδίκασε, απευθυνόμενος στο Συμβούλιο Ασφαλείας, το ότι οι αντιμαχόμενες πλευρές στο κράτος της βορειοανατολικής Αφρικής «περιφρονούν το δίκαιο του πολέμου», εξαπολύοντας επιθέσεις σε κατοικημένες περιοχές αδιαφορώντας για την τύχη των αμάχων. «Τα δυο αντιμαχόμενα μέρη πολεμούν περιφρονώντας το δίκαιο και τους κανόνες του πολέμου, επιτιθέμενα σε πυκνοκατοικημένες ζώνες, επιδεικνύοντας ελάχιστη έγνοια για τους αμάχους, για τα νοσοκομεία, ή ακόμη για τα οχήματα που μεταφέρουν τραυματίες και αρρώστους», τόνισε ο Φόλκερ Πέρτες. Η συμφωνία κατάπαυσης του πυρός για 72 ώρες που ανακοινώθηκε τη Δευτέρα από τις ΗΠΑ ανάμεσα στις δυνάμεις του στρατηγού Αμπντελ Φάταχ αλ Μπουρχάν, του de facto ηγέτη της χώρας μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα του Οκτωβρίου του 2021, και του ως πρότινος δεύτερου τη τάξει στη στρατιωτική χούντα, του στρατηγού Μοχάμεντ Χαμντάν Ντάγκλο, ή «Χαμέτι», επικεφαλής των παραστρατιωτικών Δυνάμεων Ταχείας Υποστήριξης (RSF), τηρείτο μόνον εν μέρει στο Χαρτούμ.
REUTERS
Oμως στην πρωτεύουσα οι μάχες γύρω από «στρατηγικές τοποθεσίες» όχι μόνο «συνεχίστηκαν» αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις «εντάθηκαν», υπογράμμισε ο κ. Πέρτες, ο οποίος εκφράστηκε από το Πορτ Σουδάν (ανατολικά), όπου ο ΟΗΕ μετέφερε εσπευσμένα μέρος του προσωπικού της αποστολής του. «Δεν υπάρχει προς το παρόν καμιά σαφής ένδειξη πως είτε ο ένας είτε ο άλλος (στρατηγός) είναι έτοιμος να διαπραγματευθεί στ’ αλήθεια, κάτι που αφήνει να εννοηθεί πως και οι δυο τους πιστεύουν ότι η στρατιωτική επικράτηση επί της άλλης πλευράς παραμένει εφικτή», συνέχισε ο Γερμανός διπλωμάτης. Χαμένο θα είναι το Σουδάν Πρόκειται για «λαθεμένο υπολογισμό», πρόσθεσε ο ειδικός επιτετραμμένος, που ανέλαβε το 2021. «Ακόμη κι αν νικήσει κάποια πλευρά, το Σουδάν θα χάσει», επέμεινε. Ο πόλεμος που ξέσπασε στο Σουδάν την 15η Απριλίου «προκαλεί ανθρωπιστική καταστροφή» και «οι πολίτες πληρώνουν το τίμημα», τόνισε ο κ. Πέρτες. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ο Αντόνιο Γκουτέρες, περιγράφοντας δέκα «σπαρακτικές» ημέρες «βίας και χάους», επανέλαβε την ανησυχία του για τη γενίκευση και την εξάπλωση της ένοπλης σύρραξης. «Οι επτά χώρες που γειτονεύουν με το Σουδάν ενεπλάκησαν όλες κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας σε συρράξεις ή εκτεταμένες πολιτικές ταραχές», θύμισε. «Η σύγκρουση για την εξουσία στο Σουδάν δεν απειλεί μόνο το μέλλον της χώρας. Ανάβει μια σπίθα που μπορεί να προκαλέσει έκρηξη πέραν των συνόρων του, προκαλώντας τεράστια δεινά για χρόνια και πηγαίνοντας πίσω την ανάπτυξη για δεκαετίες», προειδοποίησε ο κ. Γκουτέρες. Η χώρα των 46 εκατομμυρίων κατοίκων με υπέδαφος πλούσιο σε χρυσό και πετρέλαιο παραμένει μια από τις φτωχότερες στην υφήλιο. Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), τουλάχιστον 460 άνθρωποι έχουν σκοτωθεί και άλλοι 4.100 και πλέον έχουν τραυματιστεί αφότου ξέσπασαν οι μάχες. Ο πραγματικός απολογισμός των θυμάτων θεωρείται βέβαιο πως είναι πολύ πιο βαρύς. Αεροπορικές επιδρομές και ομοβροντίες συστοιχιών του πυροβολικού συνέχισαν να καταγράφονται ιδίως στις πόλεις Μπαχρί και Ομντουρμάν. Καθώς τα αποθέματα τροφίμων και νερού εξαντλούνται, υπάρχουν πολλές πληροφορίες για εισβολές σε σπίτια, λεηλασίες και κλοπές, ιδίως οχημάτων. «Εχουμε λάβει επίσης πολύ ανησυχητικές πληροφορίες για σεξουαλικές επιθέσεις», σύμφωνα με τον Φόλκερ Πέρτες. Την ίδια ώρα, ξένες χώρες συνεχίζουν τις επιχειρήσεις εσπευσμένης απομάκρυνσης υπηκόων και διπλωματών τους. Οι υπηρεσίες υγείας αντιμετώπιζαν ήδη τεράστια πίεση και, σαν να μην έφτανε αυτό, αποθήκη με ιατροφαρμακευτικό υλικό του Ερυθρού Σταυρού λεηλατήθηκε, ανέφερε ο αντιπρόσωπος της διεθνούς ομοσπονδίας εθνικών συλλόγων του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου στο Σουδάν, ο Φαρίντ Αϊγουάρ. Πράγμα που σημαίνει ότι ο ανεφοδιασμός των δομών υγείας –που ήδη αντιμετώπιζαν φοβερές ελλείψεις– γίνεται ακόμη πιο δύσκολος.
