Η Βιβλιοθήκη Αλεξανδρείας, με το Ίδρυμα Α.Γ. Λεβέντη και την Αρχαιολογική Εταιρία Αλεξανδρείας, διοργάνωσαν Διεθνές Συνέδριο στην προαναφερθείσα Βιβλιοθήκη, με θέμα: «Αλεξάνδρεια και Ελληνισμός στη Βόρεια Αίγυπτο» που διήρκεσε τρεις ημέρες, απ’ την 7η έως την 9η Μαΐου 2023.
Ήταν αφιερωμένο στη μνήμη του Αιγύπτιου ιστορικού και καθηγητή Κλασσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αλεξανδρείας, Mostafa El – Abbadi.
Στο Συνέδριο μίλησαν πολλοί διακεκριμένοι αρχαιολόγοι, ιστορικοί, ερευνητές και σημείωσε ξεχωριστή επιτυχία.
Την 2η ημέρα του Συνεδρίου οι σύνεδροι, επισκέφθηκαν τον αρχαιολογικό χώρο στο πάρκο El Salalat, όπου επί χρόνια πραγματοποιεί ανασκαφές η αρχαιολόγος, διευθύντρια του Ινστιτούτου Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού κα. Πέπη Παπακώστα.
Αρχικώς, τους μίλησε για τις εργασίες της και τα ευρήματα που προήλθαν από το ανασκαφικό της έργο και στη συνέχεια τους ξενάγησε στον χώρο.
Ήταν μια ωραία εμπειρία για τους ξένους συνέδρους, οι οποίοι είδαν από κοντά, όλα όσα η αρχαιολόγος τους ανέφερε και έδειξε ψηφιακά, ως ομιλήτρια στο Συνέδριο, για τις έρευνές της.
Άπαντες αποχώρησαν ικανοποιημένοι, απ΄ την φιλοξενία, την ξενάγηση και την ενημέρωση που είχαν από την κα. Παπακώστα, όσον αφορά στο έργο της και τους στόχους που έχει θέσει.
Η Ψήφος των Αποδήμων, η συμμετοχή των ομογενών στις Εθνικές Εκλογές από τις χώρες διαμονής τους με κάλπη ή επιστολική ψήφο, ήταν ένα πάγιο αίτημα το οποίο, παρά τη σχετική πρόβλεψη του Συντάγματος, έμενε για πολλά χρόνια έωλο. Ο Νόμος υπ’ Αριθμ. 4648/2019 «Διευκόλυνση Άσκησης Εκλογικού Δικαιώματος Εκλογέων που βρίσκονται εκτός Ελληνικής Επικράτειας», επεφύλαξε μια δυσάρεστη έκπληξη στον απανταχού Ελληνισμό καθώς αντί να διευκολύνει, ουσιαστικά του αφαιρούσε το δικαίωμα να ψηφίσει στις επικείμενες Εθνικές Εκλογές.
Η Νέα Δημοκρατία σε ανακοίνωσή της (7.4.23) παραδέχεται ότι ο εν λόγω Νόμος δεν καλύπτει όλους τους Αποδήμους και αναφέρει ότι ήταν ένα προϊόν συμβιβασμού των πολιτικών κομμάτων: «Στις εθνικές εκλογές της 21ης Μαΐου 2023 οι Έλληνες και οι Ελληνίδες της Διασποράς θα έχουν για πρώτη φορά τη δυνατότητα να ψηφίσουν από τον τόπο διαμονής τους στο εξωτερικό. Ο νόμος αυτός, προϊόν συμβιβασμού με τα υπόλοιπα κόμματα, δεν καλύπτει όλους τους ομογενείς…».
Ο Νόμος – προϊόν, όπως αβασάνιστα τον χαρακτήρισε η ΝΔ, αφορά ένα μείζον εθνικό θέμα που σαφώς δεν έχει να κάνει μόνο με την ύψιστη έκφραση του Δημοκρατικού Πολιτεύματος, τη συμμετοχή των Αποδήμων στις Εθνικές Εκλογές αλλά και με την ισχυρή παρουσία των Ελλήνων στο Εξωτερικό. Το Συμβούλιο Αποδήμου Ελληνισμού (ΣΑΕ), είχε δημιουργήσει ένα ισχυρό δίκτυο επικοινωνίας με τα 7 εκατομμύρια των Ελλήνων που ζουν σε κάθε γωνιά του κόσμου. Κληθήκαμε ουκ ολίγες φορές να κινητοποιήσουμε αυτό το ισχυρό lobby για την προάσπιση των Εθνικών μας θεμάτων. Οι Έλληνες του Εξωτερικού ήταν πάντα ένα ισχυρό διαπραγματευτικό χαρτί της Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής, πρόθυμοι να υποστηρίξουν τη μητέρα πατρίδα ανά πάσα στιγμή και με όλες τους τις δυνάμεις.
Ο Nόμος 4648/2019 «Διευκόλυνση Άσκησης Εκλογικού Δικαιώματος Εκλογέων που βρίσκονται εκτός Ελληνικής Επικράτειας», με τις στρεβλώσεις του διαταράσσει αυτό το status quo. Και αυτό γιατί κατέστησε δαιδαλώδεις τις διαδικασίες συμμετοχής των Αποδήμων στην εκλογική διαδικασία, με αποτέλεσμα τα επτά εκατομμύρια των Ελλήνων στο Εξωτερικό να συρρικνωθούν σε περίπου 22.000 (!) οι οποίοι έχουν δικαίωμα να συμμετάσχουν στις Εθνικές Εκλογές. Και ενώ στο ΣΑΕ είχαμε αυξήσει κατά την 6η Τακτική Συνέλευση (12.2006) τις Γεωγραφικές Περιφέρειες από 4 σε 7 για να καλύψουμε τις ανάγκες των ομογενών σε όλη την υφήλιο (στα 140 κράτη από τα 194 ανεξάρτητα που υπάρχουν στη Γη), το Υπουργείο Εσωτερικών ανακοίνωσε σχεδόν πανηγυρικά (30.4.23) ότι μόλις σε 81 πόλεις, εκεί όπου δηλαδή συγκεντρώθηκε αριθμός άνω των 40 εκλογέων συγκροτήθηκαν εκλογικά τμήματα εξωτερικού! Τους υπόλοιπους 6.978.000 Αποδήμους το νέο νομικό μόρφωμα τους απέκλεισε από την ύψιστη έκφραση της Δημοκρατίας.
Ουσιαστικά δηλαδή στερεί το δικαίωμα της ψήφου στη συντριπτική πλειοψηφία της ομογένειας και κυρίως στην 1η γενιά αποδήμων- μεταναστών, που έφυγε τα «πέτρινα» χρόνια από την Ελλάδα και οργανώθηκε στην ξενιτειά σε κοινότητες και σωματεία, δημιουργώντας Δημοκρατικές δομές κατά το πρότυπο της μητέρας Ελλάδας.
Ο Νόμος υπ’ Αριθμ. 4648/2019 στερεί την ψήφο στους Έλληνες οι οποίοι με αγώνα έβαλαν το θεμέλιο λίθο στις χώρες διαμονής τους για τη δημιουργία ζωντανών κοιτίδων Ελληνισμού, έκαναν τιτάνιο αγώνα για να διατηρηθεί η Ελληνική γλώσσα, τα Ελληνικά ήθη και έθιμα και στήριξαν από το υστέρημά τους και με όλες τις δυνάμεις τους την μητέρα – πατρίδα. Σε όλους αυτούς τους πρωτεργάτες των Ελληνικών Κοινοτήτων στο εξωτερικό αυτός ο Νόμος τους στερεί το δικαίωμα να ψηφίζουν στον τόπο διαμονής τους, με το αιτιολογικό ότι δεν μπορεί να αποδείξουν από το 1985 μέχρι σήμερα, διαμονή δύο ετών στην Ελλάδα.
Όπως έχω ξαναπεί, στην πράξη ο Νόμος αυτός αφορά στους Έλληνες οι οποίοι λόγω της οικονομικής κρίσης έφυγαν στο εξωτερικό για να εργαστούν και όχι τον Απόδημο ελληνισμό. Το παράδοξο είναι ότι οι ίδιοι αυτοί Έλληνες ομογενείς στους οποίους στερείται το δικαίωμα της ψήφου, εάν ταξιδέψουν στην Ελλάδα τότε με φυσική παρουσία μπορούν να ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα!
Εν’ κατακλείδι η πικρή διαπίστωση ότι μόλις 22.000 Έλληνες του εξωτερικού, από τα 7 εκατομμύρια, έχουν δικαίωμα ψήφου στις επικείμενες εκλογές, ας σταθεί αφορμή στη χώρα που γέννησε τη Δημοκρατία να αναθεωρήσει το νομικό μόρφωμα που συρρικνώνει τον Απόδημο Ελληνισμό με τις όποιες συνέπειες έχει αυτό στην Εξωτερική μας πολιτική. Η σχέση των Αποδήμων με την Ελλάδα είναι αμφίδρομη. Όπως οι Απόδημοι τη στήριξαν και τη στηρίζουν με όλες τους τις δυνάμεις έτσι και η Ελλάδα οφείλει να τους παρέχει απρόσκοπτα το αναφαίρετο δικαίωμα ψήφου στις Εθνικές Εκλογές.
*Ο Στέφανος Ταμβάκης διατέλεσε Πρόεδρος του ΣΑΕ, είναι Επίτιμος Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας και Μέλος του Δ.Σ του Ιδρύματος Ωνάση.
Η Αλεξάνδρεια την Δευτέρα 9ης Μαΐου 2023 φόρεσε τα γιορτινά της. Οι δύο φίλιες χώρες Ελλάδα και Αίγυπτος, γέμισαν άλλη μια σελίδα της Ιστορίας από το πολιτισμικό τους απόθεμα. Δυο έθνη με ιδιαίτερες σχέσεις αιώνων, διασταύρωσαν το βλέμμα τους και κοιτάχτηκαν κατάματα. Διαπίστωσαν πώς τίποτε στην ιστορική Βίβλο, δεν προέρχεται εκ παρθενογενέσεως, αλλά απαιτούνται πνευματικοί «εκσκαφείς» για να επέλθει η κατάλληλη πολιτισμική ώσμωση και αλληλεπίδραση.
Και αυτό συνέβη στην Νεκρόπολη του Σάτμπυ. Εκεί που πρώτα συναντήθηκαν τα λείψανα της Ελληνιστικής Περιόδου με το φως της σύγχρονης εποχής.
Έλαμψε ο ουρανός της Αλεξάνδρειας το βράδυ των εγκαινίων. Άπαντες περίμεναν τούτο το γεγονός, ως την αποκάλυψη ενός κρυμμένου θησαυρού. Μας είχε προϊδεάσει από καιρό ο «Οξφορδιανός» Δρ. αρχαιολόγος κ. Κυριάκος Σαββόπουλος, ο οποίος εδώ και χρόνια αποτελεί αναπόσπαστο μέλος της Αλεξανδρινής Παροικίας.
Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ (τέλη 4ου -3ος αι. π.Χ.) στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο αρχαιότερος σωζόμενος αρχαιολογικός χώρος της πόλης, ετοιμαζόταν για να ξαναζωντανέψει. Κι έτσι έγινε! Μετά από δεκαετίες χάρη στο πολυδιάστατο αρχαιολογικό πρόγραμμα Alexandrian Necropolis Project (2020-2023), που πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας.
Η ελληνιστική Νεκρόπολη του Σάτμπυ, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, πλέον θα είναι ένας νέος επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος της πόλης, που υπήρξε κορυφαία μητρόπολη του ελληνιστικού κόσμου. Στη Νύφη της Μεσογείου όπου άνθισε το διεθνές κέντρο των γραμμάτων και των επιστημών, με την ξακουστή για τη μεγαλοπρέπεια των κτηρίων της, όπως ο Φάρος και τα Βασιλικά Τετράγωνα.
Το είχε δηλώσει ο Δρ. Κυριάκος Σαββόπουλος, ερευνητής στο Κέντρο Μελέτης Αρχαίων Εγγράφων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, σε παλαιότερες συνεντεύξεις του: «Πρόκειται για τον αρχαιότερο χώρο στην Αλεξάνδρεια, βάσει των δεδομένων των κτερισμάτων, των νομισμάτων και της αρχιτεκτονικής. Χρονικά βρισκόμαστε στις πρώτες γενιές μεταναστών Ελλήνων στην Αλεξάνδρεια, είναι οι άνθρωποι που χτίζουν την πόλη. Δεν φέρουν καν τον όρο “πολίτης Αλεξάνδρειας”, είναι πραγματικά μετανάστες και φαίνεται στα τοπωνύμιά τους, μπορεί για λόγους συναισθηματικούς».
Ώσπου έφθασε η πολυπόθητη ημέρα, ο ανωτέρω αρχαιολόγος, συνδιευθύνων τις ανασκαφές με τη Δρα Μόνα Χαγκάγκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας και πρόεδρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας, και τον καθηγητή Χουσεΐν Αμπντ Ελ Αζίζ, να μας ξεναγήσουν επισήμως την Δευτέρα της 8ης Μαΐου.
Στη Νεκρόπολη του Σάτμπυ, το σχήμα πολιτισμικά οξύμωρο! Στο σημείο που οι νεκροί του μακρινού παρελθόντος αναπαύονταν με τιμές και δόξες, οι ζωντανοί τιμήθηκαν επίσης με τιμές και δόξες! Ο λόγος προφανής και αυτονόητοι οι αίνοι! Οι ψυχές, τα πνεύματα και τα οστά των θνητών της ξακουστής ελληνιστικής Αλεξάνδρειας, αποκτούσαν και πάλι εντός της αιώνιας κατοικίας τους, τον σεβασμό και την πρέπουσα αίγλη, την οποία ο χρόνος και η φθορά τούς είχε αφαιρέσει.
Πολλοί οι παρόντες, με την ποιητική ατμόσφαιρα να απλώνεται από τον περιβάλλοντα χώρο της Νεκρόπολης, μέχρι τις λαξευμένες πέτρες των καλλιτεχνών της πάλαι ποτέ ιστορικής Αλεξάνδρειας.
Ο διευθυντής του Ανώτατου Αρχαιολογικού Συμβουλίου της Αιγύπτου, και η Υφυπουργός Πολιτισμού, προεξήρχαν της Αιγυπτιακής Πολιτείας μαζί με το Κυβερνείο Αλεξανδρείας, αλλά και εκπροσώπους των θεσμών της χώρας του Νείλου!
Από την ελληνική πλευρά προεξήρχε η μορφή του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄, του οποίου η θωριά δέσποζε στο κέντρο των κερκίδων απ΄ όπου παρακολουθήσαμε την όλη τελετουργία των εγκαινίων. Τον Ιεράρχη με την ιεραποστολική δράση, που πάντα τιμά, κάθε τι, που εμπεριέχει Ελληνισμό και Ορθοδοξία, συνόδευε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πηλουσίου και Πατριαρχικός Επίτροπος κ. Νάρκισσος.
Δίπλα του ο Γενικός Πρόξενος – Πρέσβυς, μετά της συζύγου του Ιωάννας, τιμούσαν εκ μέρους της ελληνικής πολιτείας το μεγάλο γεγονός, όπως πράττουν όλα τα χρόνια που βρίσκονται στην Αίγυπτο με τα πολιτισμικά δρώμενα της ομογένειας και όχι μόνο. Εκ μέρους της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας που φέτος κλείνει τα 180 χρόνια από την ίδρυσή της, ο Πρόεδρός της κ. Ανδρέας Βαφειάδης, παρευρέθηκε τιμώντας το παρελθόν και το παρόν μιας Παροικίας που σέρνει στους ώμους της, τη βαριά ιστορία των Ελλήνων της Αιγύπτου. Επίσης από την Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας έδωσαν το παρόν, ο Γενικός Γραμματέας κ. Νικόλαος Κατσιμπρής, ο Α΄ Αντιπρόεδρος κ. Ιωάννης Παπαδόπουλος και ο διευθυντής κ. Γεώργιος Μπούλος.
Παρευρέθησαν από τα ιδρύματα και σωματεία, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, η διευθύντρια του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού Αλεξανδρείας κα. Σταυρούλα Σπανούδη, η αρχαιολόγος, διευθύντρια του Ελληνικού Ινστιτούτου Έρευνας Αλεξανδρινού Πολιτισμού κα. Καλλιόπη Παπακώστα, η Συντονίστρια Εκπαίδευσης Αιγύπτου κα. Σωτηρία Μπέτα και άπαντες οι εκπαιδευτικοί των Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητας.
Ισχυρή ήταν η παρουσία προσωπικοτήτων από τον κόσμο της επιστήμης, με Έλληνες, Αιγυπτίους και άλλων χωρών. Προεξήρχαν όλων αυτών, οι σύμβουλοι της ερευνητικής ομάδας – που κατόπιν πρόσκλησής της – επήλθε η εξαιρετική συνεργασία που στήριξε το έργο της Νεκρόπολης: ο ομότιμος καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας του Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Δημήτριος Πλάντζος και ο επίκουρος καθηγητής κλασσικής αρχαιολογίας, του ιδίου πανεπιστημίου, κ. Νικόλαος Δημάκης, οι οποίοι και βραβεύτηκαν, όπως και ο ιστορικός, από χρόνια “αλεξανδρινός” κ. Αθανάσιος Κουτουπάς.
Η εκδήλωση άρχισε με την κοπή της κορδέλας των εγκαινίων, ενώ ακολούθησε ένα αριστουργηματικό βίντεο όπου απολαύσαμε από την αρχή μέχρι το τέλος την ανασκαφική εργασία της ερευνητικής ομάδας. Ώσπου το βλέμμα όλων μας έπεσε στα νεαρά αγόρια και κορίτσια των Σχολείων της Ελληνικής Κοινότητας με την εκπαιδευτικό τους, κα. Θεοδώρα Βότη επικεφαλής, άπαντες ντυμένοι στα λευκά να ανεβαίνουν τα σκαλοπάτια του αρχαιολογικού χώρου, υποδαυλίζοντας σε όλους μας ερεθίσματα για να συνταξιδέψουμε σε μια άλλη εποχή, ελληνιστικής περιόδου!
Το όλο σκηνικό παρέπεμπε σε νεκρική ακολουθία, με την μεταφυσική και πνευματική αρμονία να προσδιορίζει τον τόπο και τον ανακαλούμενο χρόνο.
Μετά τις ομιλίες και αναφορές απ τους παρουσιαστές της βραδιάς, στο σημαντικό έργο που προσέφεραν ο Δρ. Κυριάκος Σαββόπουλος και η Δρα Μόνα Χαγκάγκ, οι δυο τους κατέβηκαν τα σκαλοπάτια του αρχαιολογικού χώρου χέρι χέρι, κατευθυνόμενοι προς το βήμα.
Οι προσκεκλημένοι τους χειροκρότησαν θερμά και επιβράβευσαν αμφοτέρους, για την σημαντική τους παρουσία, συνεργασία και προσφορά στην ανασκαφή της Νεκρόπολης του Σάτμπυ. Μάλιστα η Δρα. Μόνα Χαγκάγκ μίλησε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια για τον Δρ. Κυριάκο Σαββόπουλο, αναφέροντας επίσης ότι τον γνωρίζει πολλά χρόνια και τον θεωρεί σαν παιδί της.
Όλα αυτά δεν θα είχαν συμβεί αν δεν υπήρχε η αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος «Αναστάσιου. Γ. Λεβέντη» και η προσφορά του Ινστιτούτου Κύπρου (Andreas Pittas Digital Lab) στον τομέα της ψηφιακής αποτύπωσης του χώρου, όπως και το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον τομέα της έρευνας.
Γι αυτό και ο κ. Σοφοκλής Χατζησάββας, μέλος του Ιδρύματος και πρώην διευθυντής αρχαιοτήτων Κύπρου, μίλησε για το σπουδαίο έργο που επετεύχθη με την αποκλειστική οικονομική συνδρομή του ανωτέρω Ιδρύματος.
Στη συνέχεια δόθηκαν βραβεία σε μια σειρά συντελεστών του ανασκαφικού έργου και ακολούθως την σκυτάλη πήρε το ελληνικό συγκρότημα του σπουδαίου καλλιτέχνη Monsieur minimal, με τους συνεργάτες του, Κώστα και Στέφανο, να ανεβάζουν στα ύψη την ψυχολογία των προσκεκλημένων. Παιδιά, νιάτα και ενήλικες έγιναν μια παρέα χορεύοντας και τραγουδώντας στους ρυθμούς του Monsieur minimal.
Και βέβαια για να είναι επιτυχημένα τα εγκαίνια ενός σπουδαίου έργου, απαιτείται και ο γευστικότατος μπουφές. Το έργο αυτό ανέλαβε η γνωστή σε όλους μας «Ένωση» με πλούσια πιάτα, χυμούς και χαμόγελα!
Η βραδιά ολοκληρώθηκε με την ομάδα των Δερβίσηδων που χόρευαν με συμπαντική αρμονία, περιστρεφόμενοι με τα πολύχρωμα φωτάκια στις «πλανητικές» τους φούστες, ενώ λίγο πριν ο ουρανός της Αλεξάνδρειας είχε φωτιστεί από τα πυροτεχνήματα των διοργανωτών.
Μιλώντας στο τέλος με το Δρ. Κυριάκο Σαββόπουλο, ο οποίος στήριξε πολύπλευρα την όλη τελετή, μας δήλωσε: «Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ χρονολογείται στις απαρχές της αρχαίας Αλεξάνδρειας, γι’ αυτό και βρίσκεται τόσο κοντά στα τείχη της πόλης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ταφικών μνημείων Ελλήνων Αλεξανδρινών με καταγωγή από τη Μακεδονία -επίσης από τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Κυρηναϊκή και τη Μικρά Ασία-, που θυμίζει Μακεδονία αλλά έχοντας πάρει μεγάλη απόσταση ως προς τη λειτουργία. Δηλαδή, υπάρχουν στιλιστικές ομοιότητες με μακεδονικούς τάφους, πλέον όμως, μιλάμε για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου. Και αυτό είναι διακριτό από τόσο νωρίς».
Το Alexandrian Necropolis Project υλοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, τον ιστορικό αρχαιολογικό σύλλογο της πόλης που ιδρύθηκε το 1893 και ο οποίος, ειδικά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, είχε στενή σχέση με σπουδαίους Έλληνες Αλεξανδρινούς, όπως ο Αμβρόσιος Ράλλης και ο Γεώργιος Γούσιος, πρώτος πρόεδρος και πρώτος Γενικός Γραμματέας της αντίστοιχα, ή τα μέλη της Σερ Τζον Αντωνιάδης, Εμμανουήλ Μπενάκης, Μιχαήλ Σαλβάγος, Ευστάθιος Γλυμενόπουλος και Μικές Συναδινός. «Είναι η πρώτη ανασκαφή που κάνει η Αρχαιολογική Εταιρεία Αλεξάνδρειας μετά από 85 χρόνια» τονίζει ο καταξιωμένος επιστήμονας Δρ. Κυριάκος Σαββόπουλος.
Η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας συγχαίρει όλους τους συντελεστές του εξαιρετικού αυτού έργου, ιδιαίτερα τον «αλεξανδρινό» Δρ. Κυριάκο Σαββόπουλο.
Από την τελετή επίδοσης των διαπιστευτηρίων του Έλληνα Πρέσβεως στην Αίγυπτο, κ. Νικολάου Παπαγεωργίου, προς την Α.Ε. τον Πρόεδρο της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου, κ. Abdel Fattah Elsisi.
Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ (τέλη 4ου -3ος αι. π.Χ.) στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, ο αρχαιότερος σωζόμενος αρχαιολογικός χώρος της πόλης, «ξαναζωντανεύει» μετά από δεκαετίες χάρη στο πολυδιάστατο αρχαιολογικό πρόγραμμα Alexandrian Necropolis Project (2020-2023), που πραγματοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας.
Η ελληνιστική Νεκρόπολη του Σάτμπυ, μετά την επιτυχή ολοκλήρωση του προγράμματος, εγκαινιάζεται τη Δευτέρα 8 Μαΐου 2023, αποτελώντας εφεξής έναν νέο επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο της πόλης που υπήρξε κορυφαία μητρόπολη του ελληνιστικού κόσμου, διεθνές κέντρο των γραμμάτων και των επιστημών, ξακουστή για τη μεγαλοπρέπεια των κτηρίων της, όπως ο Φάρος και τα Βασιλικά Τετράγωνα.
«Πρόκειται για τον αρχαιότερο χώρο στην Αλεξάνδρεια, βάσει των δεδομένων των κτερισμάτων, των νομισμάτων και της αρχιτεκτονικής. Χρονικά βρισκόμαστε στις πρώτες γενιές μεταναστών Ελλήνων στην Αλεξάνδρεια, είναι οι άνθρωποι που χτίζουν την πόλη. Δεν φέρουν καν τον όρο ‘πολίτης Αλεξάνδρειας’, είναι πραγματικά μετανάστες και φαίνεται στα τοπωνύμιά τους, μπορεί για λόγους συναισθηματικούς», δηλώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Δρ Κυριάκος Σαββόπουλος, ερευνητής στο Κέντρο Μελέτης Αρχαίων Εγγράφων του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, που συνδιευθύνει τις ανασκαφές μαζί με τη δρα Μόνα Χαγκάγκ, καθηγήτρια του Πανεπιστημίου της Αλεξάνδρειας και πρόεδρο της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αλεξάνδρειας, και τον καθηγητή Χουσεΐν Αμπντ Ελ Αζίζ.
Και διευκρινίζει: «Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ χρονολογείται στις απαρχές της αρχαίας Αλεξάνδρειας, γι’ αυτό και βρίσκεται τόσο κοντά στα τείχη της πόλης. Πρόκειται για ένα εντυπωσιακό σύμπλεγμα ταφικών μνημείων Ελλήνων Αλεξανδρινών με καταγωγή από τη Μακεδονία -επίσης από τη Θεσσαλία, την Κρήτη, την Κυρηναϊκή και τη Μικρά Ασία-, που θυμίζει Μακεδονία αλλά έχοντας πάρει μεγάλη απόσταση ως προς τη λειτουργία. Δηλαδή, υπάρχουν στιλιστικές ομοιότητες με μακεδονικούς τάφους, πλέον όμως, μιλάμε για τον Ελληνισμό της Αιγύπτου. Και αυτό είναι διακριτό από τόσο νωρίς».
Του ζητήσαμε να μας εξηγήσει περαιτέρω. «Βρισκόμαστε στην εποχή που δημιουργούνται τα ελληνιστικά βασίλεια. Παντού κυκλοφορούν Έλληνες, υπάρχει συστηματική ανταλλαγή, ιδεών, πληθυσμού, στυλ, εμπορίου, οπλιτών, ό,τι μπορείτε να φανταστείτε! Είναι μια πολύ έντονη περίοδος. Όμως, η μεγάλη διαφορά είναι αλλού. Στη Νεκρόπολη έχουμε αυλές ανοιχτές. Δεν είναι οι κλειστοί τάφοι της Μακεδονίας που συνήθως αφορούν ένα άτομο ή μια ομάδα ανθρώπων. Το Σάτμπυ είναι ένας πολυσυλλεκτικός χώρος, που ουσιαστικά μιμείται την αρχιτεκτονική και τη δομή ενός σπιτιού: Έχει “ ανδρώνα”, δηλαδή δωμάτιο με ταφικές κλίνες τύπου συμποσίου που ήταν μόνο για άνδρες, “ θάλαμο κυριών” («γυναικείον») όπως το δωμάτιο με τους σκελετούς τεσσάρων γυναικών -το σκευοφυλάκιο που βρέθηκε από κάτω είχε κι αυτό οστά μόνο από γυναίκες. Θυμίζει κατά κάποιον τρόπο, δηλαδή, την κοινωνική ζωή ενός ελληνιστικού σπιτιού. Επίσης, υπάρχουν τοιχογραφίες με ψευδοπαράθυρα, κάποια μάλιστα μισοανοιγμένα, δίνοντας την εντύπωση του ουρανού στο βάθος! Δηλαδή υπονοείται ότι δεν πρόκειται για ένα “ κλειστό” ταφικό μνημείο, αλλά για έναν προσβάσιμο “ οίκο”, που έχει “ ζωή”. Και όλα αυτά συμβαίνουν σε χώρους όπου είχαν πρόσβαση οι ζωντανοί. Ο χώρος για τους νεκρούς ήταν ένα μικρό κελί, μια κόγχη, η οποία δεν φέρει καμία διακόσμηση στο εσωτερικό. Δηλαδή, ο τάφος στην Αλεξάνδρεια είναι κτήμα και των ζωντανών. Είναι μια καινούργια πόλη, όπου δημιουργούνται νέες ιεραρχίες, νέες κοινωνίες, νέες συνθήκες. Οι Αλεξανδρινοί επιδεικνύουν με αυτό τον τρόπο το νέο κοινωνικό τους στάτους, χτίζουν πάνω σε αυτό, χρησιμοποιώντας και τους τάφους», επισημαίνει ο αρχαιολόγος.
Το νεκροταφείο εντοπίστηκε στις αρχές του 20ού αιώνα κατά τις συστηματικές ανασκαφές του Εβαρίστο Μπρέτσια, διευθυντή του Ελληνορωμαϊκού Μουσείου της Αλεξάνδρειας, αλλά η ανασκαφή δεν ολοκληρώθηκε. Έπειτα από εγκατάλειψη πολλών δεκαετιών, η αποστολή της Αρχαιολογικής Εταιρείας της Αλεξάνδρειας συνέχισε την ανασκαφή του Ιταλού αρχαιολόγου, στο πλαίσιο των εργασιών του Alexandrian Necropolis Project. «Ο Μπρέτσια υπήρξε κορυφαία μορφή της αιγυπτιακής αρχαιολογίας. Όταν όμως, έκανε την ανασκαφή στη Νεκρόπολη του Σάτμπυ, περίπου το 1904, ήταν πάρα πολύ νέος, μόλις 26 ετών. Κατάφερε να κάνει κάτι που να φαίνεται ωραίο, να διατηρήσει τον αρχαιολογικό χώρο που είναι ο αρχαιότερος στην Αλεξάνδρεια -είμαστε μάλλον στην παλαιότερη συστηματική ανασκαφή στην πόλη-, όμως δεν ολοκλήρωσε ποτέ την ανασκαφή, που έμεινε ένα ανοιχτό σκάμμα. Κανείς ως τώρα δεν είχε επαναλάβει την έρευνα στον χώρο, ο οποίος με τα χρόνια ξαναθάφτηκε από τις βροχές και το χώμα. Όταν ήρθαμε με τις αντλίες αφαιρέσαμε 5 μ. στρώμα, το μισό ήταν λάσπη. Και όταν φτάσαμε στο φυσικό πάτωμα, ξαφνικά εμφανίστηκαν κτερίσματα στη θέση τους από την εποχή των τελετών και όλη η πρόσοψη του τάφου με τα ψευδοπαράθυρα και τις “ πόρτες”. Δεν περιμέναμε ότι θα βγάζαμε τέτοια ευρήματα. Ήμασταν πολύ τυχεροί!», τονίζει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η Νεκρόπολη του Σάτμπυ, που το πρόγραμμα έσωσε κυριολεκτικά από την καταστροφή και τη λήθη (τα περισσότερα τουριστικά γραφεία δεν οργάνωναν επισκέψεις στον χώρο), αποτελείται από ένα μνημειακό υπόγειο πολυθάλαμο συγκρότημα γνωστό ως Υπόγειο Α, δύο μικρότερα αντίστοιχα συγκροτήματα (Υπόγεια Β και Γ) και μια έκταση καλυμμένη με υπέργεια μνημεία με τη μορφή βαθμιθωτών πύργων (κάποτε βάσεις επιτύμβιων στηλών ή βωμών πάνω από λακκοειδείς τάφους). «Είναι ένα μνημείο που ανήκει στην πρώτη κοινωνία Ελλήνων όπως διαμορφώνεται σταδιακά στην Αλεξάνδρεια -ένα κοινωνικό στρώμα που εκπροσωπεί πολύ παραπάνω από μια ομάδα συγκεκριμένης καταγωγής. Από τα κτερίσματα δεν φαίνεται να είναι ένα ιδιαίτερα πλούσιο στρώμα, να κατέχει δηλαδή προσωπική περιουσία, του τύπου ‘είμαι γαιοκτήμονας στο Φαγιούμ’ ή κάτι τέτοιο. Το ταφικό κτήριο που έχει 5 θαλάμους με ανάγλυφη διακόσμηση δείχνει ότι αυτό ήταν ένα πρότζεκτ. Δεν έγινε τυχαία. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι πρέπει να ανήκαν σε ένα σύστημα, το οποίο πήγαινε πέρα από την καταγωγή των πόλεων. Ακριβώς πίσω από το νεκροταφείο, βρίσκονται τα ελληνιστικά Βασιλικά Τετράγωνα. Εκεί, υπάρχουν πολλές δομές στις οποίες αυτοί οι άνθρωποι, όσο ζούσαν, θα μπορούσαν να προσφέρουν και να διαμένουν. Οπότε ακριβώς δίπλα, εκτός τειχών, τους έφτιαξαν και τους αντίστοιχους τάφους. Είναι πολύ προνομιακό το σημείο -το βλέπεις από το ‘μπαλκόνι’ των Βασιλικών Τετραγώνων, που λέει ο λόγος, τόσο κοντά είμαστε», εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Θα μπορούσε -τον ρωτήσαμε – αυτοί οι άνθρωποι να είχαν σχέση με τους Πτολεμαίους; «Στο στρώμα επιφάνειας που έχουμε τις ατομικές ταφές, οι οποίες είναι οι πιο παλιές και κάπως διάσπαρτες, βρήκαμε νομίσματα από την εποχή της σατραπείας του Πτολεμαίου, που ξεκινά το 323 π.Χ., αμέσως μετά τον θάνατο του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Πιο κάτω, στον υπόγειο χώρο, που είναι πιο οργανωμένος, εντοπίστηκαν νομίσματα με τον Πτολεμαίο Α’ -υπάρχει δηλαδή βασιλιάς και συλλογική δομή. Θα μπορούσαμε να εικάσουμε με τη βοήθεια της φαντασίας ότι μια από τις νεκρές γυναίκες θα μπορούσε να ήταν μια “ κυρία” της βασιλικής αυλής ή ο έφιππος στρατιωτικός -όπως απεικονίζεται ένας από τους νεκρούς σε τοιχογραφία- να ανήκει στη βασιλική φρουρά (με την ευρύτερη έννοια). Ταυτίσεις φυσικά καθαρά θεωρητικές, δεν θα μπορούσαμε να απονείμουμε εμείς τίτλους και αξιώματα, χωρίς να έχουμε επαρκή τεκμήρια. Πάντως, χρονικά είμαστε τόσο νωρίς, που τα πάντα είναι ακόμα εν εξελίξει. Και με τις νέες ανακαλύψεις που έχουμε κάνει είμαστε υποχρεωμένοι να πάμε πίσω 10-15 χρόνια από ό,τι αρχικά χρονολογούνταν το μνημείο. Κινούμαστε, δηλαδή, την εποχή που ο Πτολεμαίος είπε ερχόμαστε εδώ, τέλος! Και θα μείνουμε εδώ, ό,τι είναι να γίνει ας γίνει. Κάπως έτσι εικάζουμε ότι έγιναν τα πράγματα», μας απαντά.
Οι ανασκαφές έδωσαν μια ολοκληρωμένη εικόνα του Υπογείου Α, εντοπίζοντας μεταξύ άλλων την αρχαία νότια πρόσοψή του, σκελετούς και αντικείμενα σε καλή κατάσταση. Επίσης, άφθονα κινητά ευρήματα , όπως γλυπτά, νομίσματα, γυάλινα αντικείμενα και κεραμική, ιδιαίτερα υδρίες τύπου Hadra, χαρακτηριστικές της αλεξανδρινής νεκρόπολης. «Όταν φτάσαμε στο φυσικό πάτωμα του χώρου, ανακαλύψαμε κάτι που δεν είχαμε ξανασυναντήσει στην Αλεξάνδρεια, ότι δηλαδή έφτιαχναν σκευοφυλάκια κάτω από τους νεκρούς. Με αυτά τα ευρήματα πάμε, όπως σας είπα, πίσω περίπου 10-15 χρόνια. Επίσης, έχουμε βρει απεικονίσεις των νεκρών αυτών, όχι όλων. Κάποιοι κάνουν ψευδόπορτα μπροστά από την κόγχη κι άλλοι τη μορφή τους. Έχουμε πολλούς στρατιωτικούς, κάποιοι έφιπποι. Τους αρέσει να απεικονίζονται ‘σε δράση’ πάνω στο άλογο», λέει με έμφαση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Το Alexandrian Necropolis Project υλοποιήθηκε από την Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας, τον ιστορικό αρχαιολογικό σύλλογο της πόλης που ιδρύθηκε το 1893 και ο οποίος, ειδικά τα πρώτα χρόνια λειτουργίας του, είχε στενή σχέση με σπουδαίους Έλληνες Αλεξανδρινούς, όπως ο Αμβρόσιος Ράλλης και ο Γεώργιος Γούσιος, πρώτος πρόεδρος και πρώτος Γενικός Γραμματέας της αντίστοιχα, ή τα μέλη της Σερ Τζον Αντωνιάδης, Εμμανουήλ Μπενάκης, Μιχαήλ Σαλβάγος, Ευστάθιος Γλυμενόπουλος και Μικές Συναδινός. «Είναι η πρώτη ανασκαφή που κάνει η Αρχαιολογική Εταιρεία Αλεξάνδρειας μετά από 85 χρόνια», επισημαίνει ο συνομιλητής του ΑΠΕ-ΜΠΕ για τη δραστήρια Εταιρεία, που επιστρέφει δυναμικά στην ανασκαφική έρευνα. Στο πρόγραμμα, που πραγματοποιήθηκε με την αποκλειστική χορηγία του Ιδρύματος Α.Γ. Λεβέντη, συμμετέχουν επίσης το Ινστιτούτο Κύπρου (Andreas Pittas Digital Lab) στον τομέα της ψηφιακής αποτύπωσης του χώρου και το Πανεπιστήμιο Αθηνών στον τομέα της έρευνας.
Φωτογραφίες: Αρχαιολογική Εταιρεία της Αλεξάνδρειας/ Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
Οι Κυριακές στην Αλεξάνδρεια, αποπνέουν το άρωμα της πάλαι ποτέ άνθισης του Ελληνισμού, στην Πόλη της ιστορίας! Είναι γιατί τα τουριστικά γκρουπ, επισκέπτονται τους προσκυνηματικούς χώρους της Ορθόδοξης Χριστιανοσύνης, προεξαρχούσης της επιθυμίας των, να εκκλησιαστούν στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου.
Εκεί που αν η συγκυρία και οι συνθήκες το επιτρέπουν, θα έχουν την τύχη να συμπροσευχηθούν με τον Ιεράρχη τους, τον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρο Β΄. Και τούτο συμβαίνει πολλάκις και συχνάκις, να διασταυρώνονται τα βλέμματα των πιστών με του Μακαριωτάτου. Να τον θωρούν σε απόσταση αναπνοής, στο τέλος να εισπράττουν την ευλογία του και στη συνέχεια να κερνιούνται καφέ και γλυκίσματα στο Αρχονταρίκι.
Τυγχάνει όμως κάποιες Κυριακές ορισμένοι πιστοί προερχόμενοι από την μητέρα Ελλάδα ή άλλα σημεία της διεσπαρμένης Ομογένειας, να παρευρίσκονται σε ιδιαίτερα τιμητικά γεγονότα και συμβάντα, ευγνωμονώντας την τύχη τους για το συγκυριακό της δώρο, προς αυτούς.
Τούτο συνέβη την Κυριακή, 7η Μαΐου 2023, όταν στον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ετελέσθη Πατριαρχική Θεία Λειτουργία από τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας, συλλειτουργούντων του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ. Ελπιδοφόρου και των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών: Γουινέας κ. Γεωργίου, Εκπροσώπου της ΑΘΜ στην Αθήνα, Πηλουσίου κ. Ναρκίσσου, Πατριαρχικού Επιτρόπου και Ταμιάθεως κ. Γερμανού, Προϊσταμένου της Ιεράς Πατριαρχικής Μονής Οσίου Σάββα Ηγιασμένου και του Πανοσιολογιότατου Αρχιμανδρίτη και Σχολάρχη της Ιερατικής Σχολής κ. Ισαάκ. Στο ψαλτήρι ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος π. Πάνος Γαζής, ενώ παρόντες στο όλο τελετουργικό οι μαθητές της Ιερατικής Σχολής.
Τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο υποδέχθηκε ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος, ενώ ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυκράτιδος κ. Παντελεήμων, Αρχιγραμματέας της Ιεράς Συνόδου, τον συνόδεψε εντός του Ιερού Ναού.
Προ του πέρατος της Θείας Λειτουργίας ο Μακαριώτατος, προσεφώνησε τον Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, προς τον οποίο, μεταξύ άλλων ανέφερε: «Τόσο η Αμερική, όσο και η Αφρική, είναι δύο ήπειροι, των οποίων τα ονόματα αρχίζουν με το πρώτο γράμμα της αλφαβήτου, το Α. Είναι λοιπόν οι τόποι αυτοί αφετηρίες για νέα βήματα, νέους οραματισμούς, νέες ελπίδες και μεγάλες προοπτικές. Άλλωστε, ο Κύριός μας» τόνισε «ότι Αυτός είναι το Α και το Ω, η αρχή και ο προορισμός μας. Από την Πόλη του Αλεξάνδρου και του Αποστόλου Μάρκου, λοιπόν, πάντοτε θα ξεκινά η απαρχή του πολιτισμού, αλλά και του φωτισμού των υπερήφανων λαών της Αφρικής…Σας ευχαριστούμε Σεβασμιώτατε, διότι σε τούτο το όχι ακύμαντο, αλλά πάντοτε όμορφο και ευλογημένο πέλαγος της θυσιαστικής διακονίας και του ευαγγελισμού του κόσμου των φυλών, έρχεσθε ως συγκυρηναίος και πνευματικός συνταξιδιώτης μας, μαζί με το Χριστεπώνυμο πλήρωμα και τους Άρχοντες της κατά Αμερικήν τοπικής Εκκλησίας, υπό τας πτέρυγας του Πανσέπτου Οικουμενικού Θρόνου».
Κατακλείων ο Μακαριώτατος προσέφερε στον Σεβασμιώτατο αρχιερατικό εγκόλπιο του αοιδίμου πρώτου Ποιμενάρχου της Αμερικής κυρού Αλεξάνδρου.
Κατά την αντιφώνησή του ο Σεβασμιώτατος κ. Ελπιδοφόρος χαρακτήρισε τον Προκαθήμενο της Αλεξανδρινής Εκκλησίας ως τον ειρηνοποιό πατέρα και αναμορφωτή της Αφρικανικής γης, ο οποίος διά του αγώνος του, ως και του αγώνος συμπάσης της Ιεραρχίας του Πατριαρχικού Θρόνου Αλεξανδρείας, πασχίζει να αναγεννήσει πνευματικώς τα τέκνα της Ηπείρου του μέλλοντος δια του Ιερού Ευαγγελίου, αλλά και να βελτιώσει την ζωή τους διά της συστάσεως υποδομών υγείας, εκπαιδεύσεως και εν γένει έργων προόδου και πολιτισμού. Προς την ΑΘΜ ο Σεβασμιώτατος προσέφερε αρχιερατικό εγκόλπιο.
Παρευρέθησαν στην Θεία Λειτουργία, ο Γενικός Πρόξενος – Πρέσβυς κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης μετα της συζύγου του Ιωάννας, ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, η Αρχόντισσα του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας και Μεγάλη Ευεργέτιδα του Πατριαρχείου και των Ελληνικών Κοινοτήτων Αιγύπτου κα. Αικατερίνη Μπελεφάντη – Σοφιανού, η Πρόεδρος του ΕΝΟΑ και του Πτολεμαίου κα. Λιλίκα Θλιβίτου, ο Γενικός Γραμματέας της ΕΚΑ κ. Νικόλαος Κατσιμπρής, ο Κοινοτικός Επίτροπος κ. Βασίλειος Ζουές μετά της συζύγου του Βίλλυς Πολίτου Γενικής Γραμματέως της Ελληνικού Κοινότητας Καΐρου, η Συντονίστρια της Εκπαίδευσης στην Αίγυπτο κα. Σωτηρία Μπέτα, η κα. Λίτσα Πισκερά “ζωντανή φωνή” της Ομογένειας με την εκπομπή της στον Real Fm «Ένας Κόσμος Ελλάδα», η διευθύντρια του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού κα. Σταυρούλα Σπανούδη, η Γενική Έφορος των Οδηγών κα. Μαίρη Κάβουρα, ο πρώην Αντιπρόεδρος και Γ. Γραμματέας της Κοινότητας κ. Μιχάλης Αρσλανίδης,ο πρώην διευθυντής του Ιδρύματος Ελληνικού Πολιτισμού κ. Βασίλειος Φιλιππάτος, η διευθύντρια του Αβερώφειου Γυμνασίου – Λυκείου κα. Πασχαλίνα Αγαπιάδου, ο διευθυντής του Πρατσίκειου – Τοσίτσαιου Δημοτικού κ. Κωνσταντίνος Ρήγας, ο Γενικός Γραμματέας του Πτολεμαίου κ. Δημήτριος Καλομοιράκης και ο υπεύθυνος του Κοινοτικού Πάρκινγκ και του Ευαγγελισμού κ. Γεώργιος Άστωρ.
Ιδιαίτερη αίγλη προσέδωσαν στην όλη τελετουργία της Θείας Λειτουργίας με την παρουσία τους, οι Άρχοντες του Οικουμενικού Πατριαρχείου Κωνσταντινουπόλεως, ως η εκλεκτή συνοδεία του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου κ. Ελπιδοφόρου.
Ακολουθήσε εορτινό κέρασμα με χυμούς και καλούδια, προς όλους του εκκλησιαζόμενους, στο αίθριο του Πατριαρχικού Μεγάρου, και στη συνέχεια επίσημο γεύμα στο Εντευκτήριο της Γενικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, το οποίο προσέφερε η Αρχόντισσα και Ευεργέτιδα κα. Αικατερίνη Μπελεφάντη – Σοφιανού. Εκεί τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής προσεφώνησε ο Πρόεδρος της ανωτέρω Κοινότητος, κ. Ανδρέας Βαφειάδης, προσφέρων ασημένιο δίσκο με το έμβλημα της Πρεσβυγενούς Κοινότητος Αλεξανδρείας. Κατά την προσφώνησή του, μεταξύ άλλων ανέφερε τα εξής: «Σεβασμιώτατε, σας υποδεχόμαστε με τιμή και χαρά στην Αίγυπτο, την πατρίδα που γεννηθήκαμε, ζήσαμε, μεγαλώσαμε και προκόψαμε, και θέλουμε να σας διαβεβαιώσουμε ότι μαζί με την Ελλάδα, οι δύο αυτές χώρες αποτελούν για μας τα σημεία αναφοράς της ύπαρξής μας.
Ευχόμαστε να είσθε πάντα υγιής, δημιουργικός και να θυμάστε ότι η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας, το μετερίζι του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας, σας θεωρεί δικό της Άνθρωπο και Ιεράρχη».
Απευθυνόμενος προς τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας ανέφερε: «Μακαριώτατε, ως Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, σας ευχαριστώ θερμά άλλη μια φορά, για τις άοκνες προσπάθειές σας, όσον αφορά στη συνύπαρξη, των δύο ελληνικών ομογενειών Αιγύπτου και Αμερικής, σ αυτούς τους δύσκολους καιρούς. Η υφήλιος μαστίζεται από πολέμους, ανισότητες, οικονομική κρίση, μα πάνω απ’ όλα κρίση αξιών και ιδανικών.
Η παρουσία σας σήμερα εδώ, μετά του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κυρίου Ελπιδοφόρου, μας γεμίζει δύναμη, αισιοδοξία και ελπίδα, ότι η Παροικία μας θα συνεχίσει να υπάρχει, να προοδεύει και να διαιωνίζει Χριστιανισμό και Ελληνισμό».
Επικράτησε μετά το γεύμα όμορφη γιορτινή ατμόσφαιρα, με τους φίλους Ελληνοαμερικανούς και τους Αιγυπτιώτες να απολαμβάνουν ελληνικά τραγούδια, χορούς και όμορφες στιγμές.
Συγκινητική ήταν η στιγμή κατά την οποία ο Μακαριώτατος, πήρε το μικρόφωνο και ανακοίνωσε πως ο Γενικός Πρόξενος – Πρέσβυς κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης είχε τα γενέθλια του. Όλοι μαζί με την προτροπή του Προκαθήμενου του Αλεξανδρινού Θρόνου, ευχήθηκαν στον εορταζόμενο χρόνια πολλά με το γνωστό «Happy Birthday» και η ημέρα έκλεισε με την χαρά όλων στα πρόσωπά τους για την επιτυχημένη εκδήλωση.
Αξίζουν συγχαρητήρια στους υπεύθυνους και το προσωπικό του Εντευκτηρίου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, για την άριστη εξυπηρέτηση και τις γευστικότατες συνταγές του γεύματος που παρέθεσε η κα. Αικατερίνη Μπελεφάντη – Σοφιανού!
Το Σάββατο, 6η Μαΐου 2023, η ΑΘΜ ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ. κ. Θεόδωρος Β΄, υπεδέχθη στην Πατριαρχική Καθέδρα Αλεξανδρείας τον Σεβασμιώτατο Αρχιεπίσκοπο Αμερικής κ.Ελπιδοφόρο, επικεφαλής πολυμελούς ομάδος Ελλήνων προσκυνητών από τις Η.Π.Α.
Προσφωνών τον Σεβασμιώτατο ο Μακαριώτατος ωμίλησε περί της ιστορίας της Αλεξανδρινής Εκκλησίας, περί της σύγχρονης αγλαοκάρπου παρουσίας Της στην Αφρικανική ήπειρο, καθώς και περί των αρίστων σχέσεων μεταξύ των Πρεσβυγενών Πατριαρχείων Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας. Επίσης, υπεγράμμισε τις αγαστές σχέσεις μεταξύ Αιγύπτου και Ηνωμένων Πολιτειών, εξαίρων την αμέριστη συμπαράσταση του Εξοχ. Προέδρου της Αραβικής Δημοκρατίας της Αιγύπτου κ.Άμπντελ Φατάχ Αλ Σίσι προς τον Πατριαρχικό Θρόνο του Αγίου Μάρκου. Ακόμη, ανεφέρθη στο πρόσφατο ταξίδι του στις ΗΠΑ και την συνάντησή του με τον Εξοχ. Πρόεδρο κ.Joe Biden. Κατακλείων, επήνεσε το πολυμερές έργο του Σεβασμ. Αρχιεπισκόπου Αμερικής, προς τον οποίο εξέφρασε ευγνώμονες ευχαριστίες για την έμπρακτη στήριξή του προς το εν γένει ιεραποστολικό και ανθρωπιστικό έργο του Δευτεροθρόνου Πατριαρχείου.
Κατά την αντιφώνησή του ο Σεβασμιώτατος κ.Ελπιδοφόρος εξεδήλωσε την συγκίνηση την οποία αισθάνεται ευρισκόμενος στην Καθέδρα της Παλαιφάτου Εκκλησίας του Αγίου Μάρκου, με την πολύτιμη Αποστολική παρακαταθήκη και δισχιλιετή ιστορία Της, ενώ ετόνισε την σπουδαιότητα του ιεραποστολικού έργου, καθώς και των ακλονήτων ιστορικών δεσμών των Πατριαρχικών Θρόνων Κωνσταντινουπόλεως και Αλεξανδρείας.
Ακολούθησε ανταλλαγή αναμνηστικών δώρων και περιήγηση στους χώρους του Πατριαρχικού Μεγάρου. Τέλος, ο Σεβασμιώτατος και οι κληρικοί συνοδοί του παρεκάθησαν στην Πατριαρχική τράπεζα.
Κατά την επίσκεψη του Σεβασμιωτάτου Αρχιεπισκόπου Αμερικής κ.Ελπιδοφόρου παρέστησαν ο Σεβασμιώτατοι Μητροπολίτες Γουϊνέας κ.Γεώργιος, Εκπρόσωπος του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στην Αθήνα, Ναυκράτιδος κ.Παντελεήμων, Αρχιγραμματεύς της Αγίας και Ιεράς Συνόδου του Δευτεροθρόνου Πατριαρχείου και Πηλουσίου κ.Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας.
Οι Πρόσκοποι των δύο Κοινοτήτων Αλεξανδρείας και Καίρου, μας δείχνουν τον δρόμο. Την κατεύθυνση, για το πως μπορούν να επιβιώνουν αρμονικά οι άνθρωποι, ανεξαρτήτως απόστασης, πόλης ή όποιας διαφορετικότητας.
Πριν από καιρό οι Αλεξανδρινοί επισκέφθηκαν το Προσκοπείο Καΐρου και φιλοξενήθηκαν από τους «ομογάλακτους» αδελφούς τους, στον εκεί χώρο. Οι εντυπώσεις εξαιρετικές και η αλληλεπίδραση των νέων ισχυρή, με μνήμες όμορφες και εμπειρίες που χαράζουν τα εφηβικά μυαλά, ως παρακαταθήκες του μέλλοντος. Τότε που στην ώριμη ηλικία τους, οι νυν εικόνες, θα μεταλλαχθούν σε βιωματικές αναμνήσεις.
Ήρθε λοιπόν και η σειρά των Καϊρινών να φιλοξενηθούν στο Προσκοπείο του Τετραγώνου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.
Η παραμονή τους κράτησε τέσσερις ημέρες και η σύμπραξη των δύο Προσκοπικών Σωμάτων, ήταν άξια μίμησης για τους μεγάλους. Παραδείγματα τέτοιας μορφής, αποδεικνύουν ότι όπου υπάρχουν εκπαιδευόμενα νιάτα, η γκρίνια, η τοξικότητα και η φοβία της έκφρασης, διαγράφονται ενώπιον της αγάπης για δράση και ζωή!
Ο Έφορος Διοίκησης κ. Άρης Μαρκοζάνης, τους υποδέχθηκε ενώ μία από τις ημέρες της παραμονής τους επισκέφθηκαν τον Ελληνικό Ναυτικό Όμιλο Αλεξανδρείας. Εκεί η Πρόεδρος του ανωτέρω Ομίλου και συνάμα του «Πτολεμαίου», κα. Λιλίκα Θλιβίτου, άψογη οικοδέσποινα, τους ξενάγησε και τους έδειξε τα εκθέματα του κωπηλατικού αθλήματος.
Επιπλέον δόθηκε αγώνας μπιτς βόλεϊ και οι Πρόσκοποι των δύο Κοινοτήτων απόλαυσαν την αθλητική συνταύτιση και το πνεύμα ομαδικότητας.
Αυτονόητον είναι, ότι άπαντες βούτηξαν στα γαλανά νερά της ιστορικής παραλίας. Εκεί που κάποτε δεκάδες μέτρα πιο πέρα, φώτιζε τα κύματα της Μεσογείου ο ξακουστός Φάρος της Αρχαιότητας.
Οι άνθρωποι έρχονται και φεύγουν, όμως μια αόρατη διασύνδεση της χρονικής «τριπλέτας» παρελθόν, παρόν, μέλλον, εξακολουθεί να υφίσταται μέσα από τους αιώνες, εξαιτίας των παραδόσεων, των ηθών, των εθίμων, των γεγονότων και των τεχνών.
Κατ αυτό τον τρόπο η κοινωνία εξελίσσεται, οι άνθρωποι προοδεύουν και η ιστορία γεμίζει τις σελίδες της.
Σε απόσταση αναπνοής λοιπόν, απ΄ το σημείο που το 1325 ο Άραβας περιηγητής Ιμπν Μπατούτα επισκέφτηκε τον μισοκατεστραμμένο Φάρο και τον περιέγραψε ως ένα ιδιαίτερα ψηλό τετράγωνο οικοδόμημα το οποίο είχε στο εσωτερικό του πολλά δωμάτια, εκεί που σήμερα στέκεται επιβλητικό το κάστρο του Καϊτ Μπέη, οι Πρόσκοποι των δύο Κοινοτήτων προσέθεσαν το δικό τους κρίκο στην αλυσίδα των ανθρώπινων σχέσεων και της πολιτισμικής όσμωσης.
Η επίσκεψη στο «μπαλκόνι της Μεσογείου» των υπηρετούντων τον εθελοντισμό, έκλεισε με γεύμα που παρέθεσε ο Ελληνικός Ναυτικός Όμιλος Αλεξανδρείας, προεξαρχούσης της Προέδρου του κας. Λιλίκας Θλιβίτου.
Μια ωφέλιμη συνάντηση, που έθεσε τις βάσεις για την επόμενη προσκοπική εμπειρία, στο Κάιρο ή όπου αλλού επιθυμούν τα νιάτα των δύο ιστορικών Παροικιών!
Το Αβερώφειο Γυμνάσιο Λύκειο Αλεξάνδρειας πραγματοποίησε στο Κάϊρο, στις 3-5-2023 ημερήσια εκπαιδευτική εκδρομή. Συμμετείχαν 28 μαθητές και 3 συνοδοί εκπαιδευτικοί, οι κες Σταμούλη Γερασιμούλα, Μπούρα Βάνα και η αρχηγός της εκδρομής κα. Κοβατζή Δέσποινα
Η εκδρομή ήταν στις Πυραμίδες, ένα από τα επτά θαύματα του αρχαίου κόσμου στη Νεκρόπολη της Γκίζας. Στη συνέχεια επισκεφθήκαμε το μοναστηριακό συγκρότημα της Θεοβάδιστης Ιεράς Μονής του Αγίου Γεωργίου και τη Ροτόντα στο Παλαιό Κάϊρο που είναι χτισμένη στο Ρωμαϊκό φρούριο στο Ζουκακ Αλ Τούρνους που είναι περιοχή του Παλαιού Καΐρου εντός του Κάστρου της Αιγυπτιακής Βαβυλώνος το οποίο ιδρύθηκε κατά την παράδοση πριν το 530 μ.Χ. Ο ιερός ναός είναι κυκλοτερούς μορφής κατά το πρότυπο των Βαπτιστριών της Ραβέννας και είναι κτισμένος στον τέταρτο όροφο επάνω σε πύργο Ρωμαϊκού φρουρίου, το οποίο πολλές φορές χρησίμευε σαν καταφύγιο των Χριστιανών για να γιορτάσουν και να εκφράσουν την πίστη τους.
Η ξενάγηση έγινε όχι μόνο στο χώρο της εκκλησίας, αλλά και στο μουσείο του ναού, το οποίο είναι υπό την Εποπτεία της Αιγυπτιακής Εφορείας Αρχαιοτήτων Βυζαντινών Μνημείων και είναι αναγνωρισμένο από την Ουνέσκο. Θαυμάσαμε τα κοιμητήρια της ελληνικής Παροικίας Καΐρου, το παρεκκλήσι που ήταν το καταφύγιο της Θεοτόκου κατά την φυγή της στην Αίγυπτο και δεχτήκαμε τα κεράσματα και την ευλογία του Ηγούμενου Αρχιμανδρίτη Δαμασκηνού Αλαζράϊ
Ακολούθως επισκεφτήκαμε την Κοπτική Ορθόδοξη Εκκλησία της Αγίας Παρθένου Μαρίας, γνωστή ως Κρεμαστή Εκκλησία. Είναι μία από τις παλαιότερες εκκλησίες στην Αίγυπτο, ενώ η ιστορία της στην συγκεκριμένη τοποθεσία ανάγεται στον 3ο αιώνα μ.Χ. Η Κρεμαστή Εκκλησία φέρει την συγκεκριμένη ονομασία λόγω της τοποθεσίας επί ενός φυλακίου του Φρουρίου της Βαβυλώνας, ρωμαϊκού φρουρίου στο Κοπτικό Κάϊρο ή Παλαιό Κάϊρο. Η χρονολογούμενη από τον 19ο αιώνα πρόσοψη με τα δίδυμα κωδωνοστάσια είναι ορατή στο βάθος μιας στενής αυλής, η οποία είναι διακοσμημένη με σύγχρονης μορφής τέχνης βιβλικές αναπαραστάσεις. Στην κορυφή των σκαλοπατιών και μετά την είσοδο ευρίσκεται ακόμη μια μικρή αυλή, η οποία οδηγεί στο χρονολογούμενο από τον 11ο αιώνα εξωτερικό προστώο.
Τελειώνοντας την υπέροχη εκδρομή μας, βρήκαμε καταφύγιο σε μια μικρή όαση μέσα στην καρδιά του Καΐρου στο Al – Azhar Park, όπου ξεκουραστήκαμε, χαλαρώσαμε και θαυμάσαμε την υπέροχη θέα του, τους φοίνικες, τα άφθονα νερά του.
Ευχαριστούμε θερμά την Ελληνική Κοινότητα Αλεξάνδρειας για την ευγενική συνεισφορά της για την διεκπεραίωση της ημερήσιας εκδρομής των μαθητών του σχολείου μας.
Τέλος θέλουμε να ευχαριστήσουμε το πρακτορείο Perla Di Mare για την άψογη συνεργασία μας.
Ιδιαίτερα πιθανό είναι να συνεπενδύσει με το Υπερταμείο σε σειρά τομέων ενδιαφέροντος στην Ελλάδα το κρατικό επενδυτικό ταμείο της Αιγύπτου, κάτι το οποίο ανέφερε σε κοινό πάνελ με τον CEO του ελληνικού ταμείου, Γρηγόρη Δημητριάδη, στο πλαίσιο της παρουσίας του στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών ο Ayman Soliman, CEO του αιγυπτιακού ταμείου.
Όπως είπε ο ίδιος στο Capital.gr στο περιθώριο του Φόρουμ των Δελφών, “η κατεύθυνση που έχουμε αυτή τη στιγμή είναι ότι τα δύο μεσογειακά funds – της Αιγύπτου και της Ελλάδας – πρόκειται να επενδύσουν από κοινού. Αναζητούμε συγκεκριμένες επενδυτικές ευκαιρίες σε στοχευμένους τομείς. Όλοι οι τομείς που σχετίζονται με το πεδίο της βιωσιμότητας, είναι ιδιαίτερα ελκυστικοί για εμάς είτε πρόκειται για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, είτε για τον αγροδιατροφικό τομέα αλλά και τον τομέα των οικονομικών υπηρεσιών. Επιδίωξη είναι να δημιουργήσουμε δεσμούς προκειμένου να διευκολύνουμε τις κοινές αυτές επενδύσεις, στις οποίες έχουμε στοχεύσει”.
“Επίσης δημιουργούμε δεσμούς και για τον τομέα της βιομηχανίας καθώς και στο πεδίο της εφοδιαστικής αλυσίδας στη σχέση που αυτή διατηρεί με τη βιομηχανία. Τα κοινά επενδυτικά projects που σκοπεύουμε να υλοποιήσουμε θα έχουν εμάς ως μετόχους μειοψηφίας στις συμμετοχές που πρόκειται να υλοποιηθούν”.
To κρατικό fund της Αιγύπτου έχει επενδύσει ήδη σε τομείς όπως η Βιομηχανία, η Εκπαίδευση, οι οικονομικές υπηρεσίες και το fintech. Πρόσφατα το κρατικό fund της Αιγύπτου (Sovereign Fund of Egypt (“TSFE”) μέσω του υποκεφαλαίου (subfund) υγειονομικής περίθαλψης και φαρμακευτικής βιομηχανίας (“TSFE Healthcare & Pharma Subfund”) και της B Investments Holding S.A.E. (“B Investments”), το επενδυτικό όχημα του ιδιωτικού επενδυτικού fund, BPE Partners με έδρα την Αίγυπτο, ανακοίνωσε την υπογραφή δύο συμφωνιών για επενδύσεις άνω των 2 δισ. αιγυπτιακών λιρών σε εξειδικευμένες υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης, διανομής και εμπορίου φαρμακευτικών προϊόντων στην Αίγυπτο.
To One Planet Sovereign Fund και η συμμετοχή Ελλάδας και Αιγύπτου
Nα σημειωθεί ότι τόσο το Υπερταμείο, όσο και το κρατικό ταμείο της Αιγύπτου συμμετέχουν στο διακρατικό One Planet Sovereign Wealth Fund.Το OPSWF είναι ένας συνασπισμός κρατικών επενδυτικών ταμείων που δεσμεύονται να ενσωματώσουν οικονομικές ευκαιρίες που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη και τους κλιματικούς κινδύνους στη διαχείριση των περιουσιακών τους στοιχείων. Ξεκίνησε από έξι ιδρυτικά μέλη στη διάρκεια του One Planet Summit που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2017. Ιδρυτικά μέλη του είναι τα κεφάλαια των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, του Κουβέιτ, της Νέας Ζηλανδίας, της Σαουδικής Αραβίας και του Κατάρ. Ο Συνασπισμός επεκτάθηκε σταδιακά στους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων (πρωτοβουλία “One Planet Asset Managers – OPAM”, το 2019) και σε εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων (την πρωτοβουλία “One Planet Private Equity Funds – OPPEF”, το 2020). Σε αυτό συμμετέχουν επί του παρόντος 46 μέλη (18 κρατικά επενδυτικά ταμεία, 18 διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων, 10 εταιρείες ιδιωτικών κεφαλαίων και επενδύσεων) που από κοινού διαχειρίζονται ή κατέχουν περισσότερα από 37 τρισεκατομμύρια δολάρια περιουσιακών στοιχείων.
