Blog

Στις 8 Μαΐου 2023 πραγματοποιήθηκε στο εντευκτήριο του Συνδέσμου Αιγυπτιωτών Ελλήνων, μια ακόμη άκρως ενδιαφέρουσα εκδήλωση, αφιερωμένη στη ζωή, τα επιτεύγματα και τις ανακαλύψεις του Ερατοσθένη, Διευθυντή του Μουσείου και της Βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας.

Ομιλητής ο φυσικός, καθηγητής κ. Ηλίας Τζαβελόπουλος, τον οποίο παρουσίασε η Έφορος Πολιτιστικών Ηλιάνα Θεμιστοκλέους, διαβάζοντας το πλούσιο βιογραφικό του. Ο κ. Τζαβελόπουλος διάνθισε την ομιλία του με προβολή εικόνων σχετικών με τον Ερατοσθένη και την Αλεξάνδρεια, και πινάκων με υπολογισμούς και μελέτες, που ο ίδιος ο Ηλίας Τζαβελόπουλος έχει εκπονήσει, σχετικά με το όλο θέμα και κυρίως με τον υπολογισμό της ακτίνας από τη Γη.

Μεγάλος ο αριθμός των παρευρεθέντων, που παρακολουθούσαν με μεγάλο ενδιαφέρον και προσοχή.

Στο τέλος απενεμήθη στον κ. Τζαβελόπουλο τιμητικό δίπλωμα, από τον Γενικό Γραμματέα του Συνδέσμου κ. Παναγιώτη Χριστοφορίδη.

Πενήντα πιστοί εξ Ηπείρου, περιοχή των σπουδαιότερων Ελλήνων ευεργετών, επισκέφθηκαν την Αλεξάνδρεια με κύριο σκοπό να συναντηθούν με τον Μακαριώτατο και να εισπράξουν την ευλογία του. Προεξάρχοντος του Αρχιερατικού της Περιφέρειας Καναλακίου Πρωτοπρεσβύτερου π. Σπυρίδωνα Νίκου, της Μητροπόλεως Παραμυθίας, Γηρομερίου Φιλιατών και Πάργας και με συνοδό την συγγραφέα κα. Σοφία Σφυρόερα, ανέμεναν τον Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεόδωρο Β΄, για να βιώσουν την εμπειρία της επικοινωνίας με τον Ιεράρχη της Χριστιανοσύνης και του Ελληνισμού.

Κι όταν εισήλθε εντός της περίοπτης αιθούσης των Τιμών, ο Προκαθήμενος του Αλεξανδρινού Θρόνου ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη», άπαντες τον συνόδευσαν όρθιοι σαν μια χορωδία που καθοδηγείτο απ’ τον μαέστρο της, θαρρείς και είχαν προβάρει τη σκηνή πάμπολλες φορές.
Ο Μακαριώτατος τους καλωσόρισε και απευθυνόμενος στον ιερέα συνοδό τους, εξέφρασε τη χαρά του για την παρουσία της πολυπληθούς ομάδας των πιστών και ενεθυμήθη τον αγαπητό του Μητροπολίτη Νικοπόλεως και Πρεβέζης Μελέτιο Καλαμαρά, που δίδαξε το Ευαγγέλιο με απλό τρόπο, έγραψε αρκετά βιβλία-διδαχές και μετέφερε στη νεοελληνική τα κείμενα του Ευαγγελίου για να γίνουν ευκολότερα κατανοητά από τους χριστιανούς.

Τους ενημέρωσε επίσης, για τους αγώνες του και το ιεραποστολικό του έργο στην Αφρική, ενώ παράλληλα ανεφέρθη στους 50.000 τόμους σπάνιων έργων, τα οποία αποτελούν μια ισχυρή πνευματική κληρονομιά που εδράζεται στα ράφια της ανακαινισμένης ιστορικής Πατριαρχικής Βιβλιοθήκης.
Ακολούθως η επικεφαλής των Ηπειρωτών επισκεπτών, συγγραφέας κα. Σοφία Σφυρόερα, προσέφερε στον Πατριάρχη Θεόδωρο Β΄ το βιβλίο της με τον τίτλο «Άγιοι Τόποι και Σινά – Ιστορία και Προσκυνήματα», το οποίο προλογίζει ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων κ. Θεόφιλος Γ΄.
Στη συνέχεια οι πιστοί ξεναγήθηκαν στους χώρους του Πατριαρχείου και ανεχώρησαν ικανοποιημένοι, καθώς ο σκοπός τους να γνωρίσουν δια ζώσης τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας με το ιεραποστολικό έργο, επετεύχθη.

Συνομιλώντας με τη συγγραφέα κα. Σοφία Σφυρόερα μας δήλωσε σχετικά με το έργο της: «Πρόκειται για μία πολυτελή έκδοση 768 σελίδων, αποτέλεσμα πολύχρονης και πολύμοχθης έρευνας ευσέβειας και πίστης μου, στην αναγκαιότητα της διατήρησης και στήριξης του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης. Με απλό αλλά υπεύθυνο, έγκυρο και σαφή τρόπο το βιβλίο περιλαμβάνει όλες τις απαραίτητες γνώσεις: τη σύντομη επισκόπηση της ιστορίας της χώρας, του Ελληνορθόδοξου Πατριαρχείου Ιεροσολύμων και των κυριότερων Παναγίων Προσκυνημάτων στην Αγία Γη και το Θεοβάδιστο Όρος Σινά, τα βιβλικά γεγονότα που συνδέονται με κάθε τόπο, γεωγραφικές, αρχαιολογικές αλλά και γραμματειακές πληροφορίες που μαζί με πλουσιότατο φωτογραφικό υλικό στοχεύουν στην όσο το δυνατόν πληρέστερη ενημέρωση και ψυχική ωφέλεια του αναγνώστη».

Μια ακόμη επίσκεψη Ελλήνων, κατά την οποία τονίστηκε η ανάγκη των πιστών να βιώσουν την αλεξανδρινή εμπειρία και να πληροφορηθούν πολλά για την Παροικία των Αιγυπτιωτών. Στην Αίγυπτο, τη φίλη χώρα, όπου στο έδαφός της δημιουργήθηκαν επί αιώνες άρρηκτες σχέσεις μεταξύ των δύο λαών μας, Αιγυπτίων και Ελλήνων, το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας εξακολουθεί να αποτελεί τη νησίδα και το αγκυροβόλιο της Χριστιανοσύνης και του Ελληνισμού.

Η Αθλητική Ένωση Ελλήνων Αλεξανδρείας, η ομάδα ποδοσφαίρου, θρύλος του Ελληνισμού και της Παροικίας, ξαναβγάζει παίκτες στο γήπεδο του Ιστορικού Τετραγώνου.  

Όχι, δεν πρόκειται να επανέλθει εκείνη η δόξα της πάλαι ποτέ ιστορικής διαδρομής της ενδεκάδας που κυριαρχούσε στα στάδια της Αιγύπτου.

Τώρα απλώς θα ξαναφορεθούν οι φανέλες της, από παλαίμαχους παίκτες που την δόξασαν, από μαθητές του Αβερώφειου  Γυμνασίου – Λυκείου και όσοι άλλοι πιστοί προσέλθουν.

Ο φιλικός ποδοσφαιρικός αγώνας θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 17^η Μαΐου με ώρα προσέλευσης  04:00 μμ. και έναρξη 04:30, στο ποδοσφαιρικό γήπεδο της Ένωσης της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας.

Την διοργάνωση έχει αναλάβει η ΕΚΑ με τον Διευθυντή της ιστορικής Ένωσης κ. Άρη Μαρκοζάνη, ο οποίος υπήρξε επιτυχημένος ποδοσφαιριστής της ομάδας της Α.Ε.Ε.Α.

Προσκεκλημένοι άπαντες για να καμαρώσουμε μαθητές, παλαίμαχους και φίλους.

Στη φωτογραφία πρώτος όρθιος, διακρίνεται ο Άρης Μαρκοζάνης

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΕΚ ΤΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΕΙΟΥ

Την Κυριακή, 14 Μαΐου 2023, η Α.Θ.Μ. ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β᾿ χοροστάτησε κατά την τελεσθείσα Θεία Λειτουργία στην Ιερά Πατριαρχική Μονή Οσίου Σάββα Ἡγιασμένου Αλεξανδρείας, μετά το πέρας της οποίας έλαβε χώρα η επίσημη τελετή αποφοιτήσεως των ιεροσπουδαστών της Πατριαρχικής Σχολής «Αθανάσιος ο Μέγας».

Κατά την ομιλία του ο Μακαριώτατος ανεφέρθη εν συντομία στην επανίδρυση της ιστορικής Σχολής κατά το ακαδημαϊκό έτος 2007-2008, μετά από 470 έτη, προκειμένου και αυτή να αναδεικνύει τα γηγενή στελέχη του ιεραποστολικού και ποιμαντικού έργου του Πατριαρχικού Θρόνου. Εξέφρασε την ευαρέσκειά του προς τον Σχολάρχη, Πανοσιολ. Αρχιμ. κ. Ισαάκ Τσαπόγλου και τους αποσπασμένους στα ελληνικά σχολεία της Αλεξανδρείας Έλληνες εκπαιδευτικούς, οι οποίοι έχοντας την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας της Ελλάδος διδάσκουν εθελοντικώς τους Αφρικανούς σπουδαστές, ενώ ευχαρίστησε το Αιγυπτιακό κράτος, το οποίο απρόσκοπτα επιτρέπει την εύρυθμη λειτουργία του Πατριαρχικού τούτου καθιδρύματος. Τέλος, ευλόγησε τους εναπομείναντες, κατά την σημερινή ημέρα, αποφοίτους – κάποιοι απόφοιτοι ανεχώρησαν κατά τις προηγούμενες ημέρες λόγω ιδιαιτέρων συνθηκών στις πατρίδες τους- πατρικώς προτρέποντας αυτούς να μεταλαμπαδεύσουν στις τοπικές Εκκλησίες των χωρών τους, όπου μελλοντικώς θα διακονήσουν ως κληρικοί, τις γνώσεις και την εν γένει εκκλησιαστική εμπειρία που απέκτησαν στην Καθέδρα του πρεσβυγενούς Πατριαρχείου.

Κατά την αντιφώνησή του ο Πανοσιολ. Σχολάρχης, Αρχιμ. κ. Ισαάκ, μεταξύ άλλων ετόνισε: «Αυτά τα παιδιά τα οποία άφησαν τις πατρίδες τους και ήρθαν να σπουδάσουν την ορθόδοξη θεολογία και την Ελληνική κυρίως γλώσσα, εδώ στο κέντρο της Αλεξανδρινής Καθέδρας, έχουν να επιτελέσουν ένα μεγάλο έργο, να «μπολιάσουν» στις δικές τους παραδόσεις, μέσω της Ελληνικής γραμματείας, να ευαγγελιστούν οι ίδιοι και μετά να ευαγγελίσουν τους συντοπίτες τους, σε μια νέα ζωή που οδηγεί στην όντως ζωή. Παίρνουν τα κατάλληλα εφόδια για να υπηρετήσουν τα Ιεραποστολικά κλιμάκια και όπου τους τάξη, ανάλογα με τις τοπικές ανάγκες, η Εκκλησία.

Αυτά τα παιδιά θα είναι οι καλλίτεροι πρεσβευτές ο καθένας στη χώρα του, και θα μεταφέρουν μια αχτίδα φωτός από τον Αλεξανδρινό Φάρο. Θα είναι ευγνώμονες για την αγάπη σας, γιατί αυτή η αγάπη τους μόρφωσε, αλλά και τους μεταμόρφωσε εσωτερικά. Αυτά τα παιδιά μόνο που μαθαίνουν την Ελληνική γλώσσα ομολογούν με υπερηφάνεια πως είναι «Αφρικανοί Έλληνες». Και σε αυτό συμβάλει η Ελληνική Γλώσσα, η Ελληνική Φιλοξενία, η Ελληνική Αγάπη, που θέλει πολύ χρόνο να την αναλύσουμε και να την διαχωρίσουμε από την απλή λεκτική έννοια του όρου.

Το μεγαλύτερο βέβαια εφόδιο γι’ αυτούς τους σπουδαστές είναι η Προσευχή, που σε αυτό συμβάλει η καθημερινή τέλεση των Ιερών Ακολουθιών εδώ στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Σάββα, που φιλοξενεί την Πατριαρχική Σχολή, κοντά στον ταπεινό, πράο, φιλακόλουθο, ανιδιοτελή, πλήρη αγάπης και υπομονής, Πανιερώτατο Μητροπολίτη Ταμιάθεως κ. Γερμανό, διδάσκοντας τα μαθήματα της Λειτουργικής, της Τυπικής Διατάξεως, της ψαλτικής, σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο.  Πολλές ευγνώμονες ευχαριστίες στους Εκπαιδευτικούς μας, που θυσίασαν τον ελεύθερο χρόνο τους, μετά από τα καθήκοντά τους στα Ελληνικά Εκπαιδευτήρια Αλεξανδρείας, για να προσφέρουν εθελοντικά τις γνώσεις τους…

… Μακαριώτατε, πέρασε άλλη μία χρονιά και πιστεύω πως ο καθένας από εμάς έκανε ότι καλλίτερο μπορούσε για τα παιδιά μας και να φανεί αντάξιος στο κάλεσμά σας, να σταθούμε αρωγοί και να γίνουμε μέρος του δικούς σας οράματος. Ένα όραμα που στοχεύει από το παρόν στο μέλλον.  Πιστεύουμε ότι το έργο που μας αναθέσατε να κάνουμε δεν είναι εφήμερο. Τώρα γίνεται η σπορά, αλλά δεν θα αργήσει και η ημέρα που θα έχουμε πολλούς καρπούς. Και δίκαια θα καυχώνται αυτοί οι σημερινοί ευέλπιδες, ότι σπούδασαν επί των ημερών σας και μάλιστα υπό το άγρυπνο πατρικό σας βλέμμα.

Ως ενεργός Επίσκοπος-Ιεραπόστολος τότε που οργώνατε και σπέρνατε στις ψυχές των ανθρώπων τον Λόγο του Θεού, αλλά και τώρα ως Προκαθήμενος, Πάπας και Πατριάρχης, δεν σταματήσατε να επισκέπτεσθε πολύ συχνά πυκνά, τα πνευματικά σας παιδιά, και να δίνεται κουράγιο, ελπίδα αγάπη, το χαμόγελό σας, την ίδια σας την καρδιά και την ψυχή, την ευλογία σας. Σας είμαστε όλοι ευγνώμονες. Ευχαριστούμε τον Τρισάγιο Θεό που υπάρχουμε επί των ημερών σας, και μας δώσατε την ευκαιρία να συμβάλουμε κι εμείς με την ταπεινή μας διακονία στο γεώργημα του Θεού. Σας είμαστε ευγνώμονες και κλίνουμε γόνυ ψυχής και σώματος στην υμετέρα Μακαριότητά σας. Τα έτη σας να είναι πολλά.». 

Επίσης, εκ μέρους των αποφοίτων ωμίλησε ο Αναγνώστης κ. Ααρών, ο οποίος εξέφρασε την ισόβιο ευγνωμοσύνη, αλλά και την αφοσίωση όλων προς τον Πατριαρχικό Θρόνο του Αγίου Μάρκου, κυρίως για την  αφειδώλευτη αγάπη και την πατρική μέριμνα και στοργή που εδέχθησαν καθ’  όλα τα έτη της φοιτήσεως στην Μ. Πόλη.

Στην τελετή παρέστησαν οι Σεβ. Μητροπολίτες Πηλουσίου κ. Νάρκισσος, Πατριαρχικός Επίτροπος Αλεξανδρείας και Ταμιάθεως κ. Γερμανός, Προϊστάμενος της Ι. Πατριαρχικής Μονής, ο Εντιμολογ. κ. Αθανάσιος Κοτσιώνης, Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Αλεξάνδρεια, οι εκπαιδευτικοί της Σχολής και φιλευσεβείς χριστιανοί.

Για τρίτη συνεχόμενη χρονιά ο  Στράτος Γαζής, μαθητής της Στ΄ τάξης του Τοσιτσαίου Πρατσίκειου Δημοτικού Σχολείου Αλεξανδρείας Αιγύπτου, είναι μέσα στους πρώτους 35 επιτυχόντες (από τους 129 συμμετέχοντες από όλη την Ελλάδα και ο μοναδικός από ελληνικό σχολείο του εξωτερικού) της 1ης Φάσης του Πανελλήνιου Διαγωνισμού Δημοτικού. Θα εκπροσωπήσει το Τοσιτσαίο Πρατσίκειο Δημοτικό Σχολείο Αλεξανδρείας στη Β΄ φάση που θα γίνει την Κυριακή 18η  Ιουνίου 2023 στο Πανεπιστήμιο του Βόλου. Οι γονείς του Πάνος Γαζής και Ελένη Πανάρετου Γαζή, ευχαριστούν δημόσια την Αστρονομική Εταιρεία Πάτρας «Ωρίων» με υπεύθυνο τον Φυσικό κ. Αργύρη Δρίβα και τους βοηθούς του, για τα δωρεάν διαδικτυακά μαθήματα που έκαναν από τον Φεβρουάριο μέχρι και σήμερα. Τον Διαγωνισμό διοργανώνει η Εταιρεία Αστρονομίας και Διαστήματος Βόλου και το Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, υπό την αιγίδα του Υπουργείου Παιδείας.

Η οικογένεια Πάνου Γαζή με τα πέντε παιδιά, προσφέρουν στα Ελληνικά Σχολεία της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, πολλά. Το πρώτο είναι το αριθμητικό μέγεθος, που αυξάνει τον μαθητικό «πληθυσμό» του Τοσιτσαίου σε μια εποχή, που οι Ελληνικές Ομογένειες φθίνουν ποσοστιαίως, καθώς καταγράφουν με επιταχυνόμενο ρυθμό απώλειες παρά γεννήσεις. Το δεύτερο είναι ότι το Ελληνικό Τετράγωνο έχει δύο εκπαιδευτικούς με ήθος που διαμορφώνουν συνειδήσεις στους μαθητές. Το τρίτο αφορά αποκλειστικά στον Πάνο Γαζή που εκτός από εκπαιδευτικός, στην Αλεξάνδρεια χειροτονήθηκε κληρικός κι έτσι ως Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος, ο π. Πάνος Γαζής, είναι παντού παρών! Στο Γηροκομείο, στα Ελληνικά Κοιμητήρια, στις Εθνικές Εορτές, σε όλους τους Πατριαρχικούς Ιερούς Ναούς, στις εκδηλώσεις Προσκόπων, Σχολείων, Συλλόγων και οπουδήποτε αλλού προσκληθεί. Και πάντα αφιλοκερδώς.

Το λιγότερο που μπορεί να εκφράσει κάποιος Αλεξανδρινός προς την οικογένεια του Πάνου Γαζή είναι ένα μεγάλο «ευχαριστώ».

Συγχαρητήρια Στράτο για την επιτυχία σου, που τιμά το Σχολείο σου! Εις ανώτερα!

Κείμενο φωτογραφίες: Ιωάννης Καλλιανιώτης

Μετά τις Η.Π.Α., ήταν το Παρίσι που φιλοξένησε τα αντικείμενα Αρ Ντεκό από τις συλλογές του Πρίγκιπα Σαντρουντίν Αγά-Χαν ( 1933-2003) και της συζύγου του Πριγκίπισσας Κατρίν – Αλέγια (1938), στην Σχολή Κοσμηματοποϊας του γνωστού Οίκου Βαν Κλέεφ και Άρπελς.

Η σχολή ιδρύθηκε το 2012 και απευθύνεται σε όσους ερασιτέχνες επιθυμούν να πλησιάσουν τις τεχνικές της κοσμηματοποιϊας, μαθητεύοντας κάποιες ώρες με ειδικευμένους εκπαιδευτές.

Με σκοπό να γίνει γνωστότερη η Σχολή διοργανώνονται εκθέσεις με ελεύθερη είσοδο και ξεναγήσεις. Σε αυτές περιλαμβάνεται και 15λεπτο «πέρασμα» από την Σχολή.

Σ ’αυτή την περίπτωση επελέγησαν 46 πολυτελή αντικείμενα τεχνοτροπίας Αρ Ντεκό κατασκευασμένα από περίφημους κοσμηματοπώλες του Παρισιού τις δεκαετίες 1920, 1930, ως «γκάτζετ» θα λέγαμε σήμερα, για την «νέα» ( και υπέρπλουτη βέβαια) γυναίκα , των ηθών που προέκυψαν μετά τον ανδροβόρο Α! Παγκόσμιο Πόλεμο.

Κατά την διάρκειά του ενώ οι άνδρες αποδεκατίζονταν στα χαρακώματα, οι γυναίκες εργάστηκαν, αυτονομήθηκαν και διαχειρίστηκαν περιουσίες. Έτσι κέρδισαν «δικαιώματα» : μακιγιάζ, κάπνισμα, και ασυνόδευτες νυχτερινές εξόδους, δημόσιες συμπεριφορές ανήκουστες μέχρι τότε. Αυτά λοιπόν τα αντικείμενα, πουδριέρες, σιγαροθήκες, θήκες για μολύβια και ρουζ, έγιναν το νέο απαραίτητο αξεσουάρ κατασκευασμένο από χρυσό και πλατίνα για τις πολύ ολίγες, ντυμένο βέβαια για …κάποια ποικιλία, με ημιπολύτιμες πέτρες, σιντέφι και εμάϊγ σε διάφορα χρώματα, διακριτικά στολισμένα με διαμαντάκια και κάποιο ζαφείρι ή ρουμπίνι.

Είναι αυτά ακριβώς αυτά τα εκθέματα Αρ Ντεκό, που εδώρισε ο Σαντρουντίν Αγά-Χαν φιλότεχνος, ανθρωπιστής και διπλωμάτης, θείος του Αγά-Χαν Δ!, στην σύζυγό του την διακριτική Αλεξανδρινή Κάιτη Μπερεκέτη, σε διάφορες επετείους αυτού του καλορίζικου πραγματικά γάμου, που ήταν και για τους δύο ο δεύτερος.

Η έκθεση, είχε στήσιμο αντάξιο Μουσείου και διαλέκτριες, οι οποίες παρουσίαζαν σε μικρές ομάδες τις τεχνοτροπίες, ακόμη και τα κατασκευαστικά μυστικά των υπέροχων

αντικειμένων. Ξεχώριζαν οι μικροσκοπικοί πίνακες από πολύχρωμα σιντέφια του Ρώσσου καλλιτέχνη Βλαντιμίρ Μακόφσκυ.

Τα αντικείμενα είχαν διαχωριστεί σε τέσσερις επιρροές : Κινεζική, Ιαπωνική, Περσική και Ευρωπαϊκή.

Πηγή: Το παραπάνω κείμενο και φωτογραφικό υλικό παρεδόθη στην ιστοσελίδα μας από τον συγγραφέα κ. Γεωργιο Κυπραίο, από ανάρτηση που είχε πραγματοποιηθεί το 2018 στην ιστοσελίδα Royal Chronikles.gr. Ευχαριστούμε τον κ. Ιωάννη Καλλιανιώτη για την άδεια.

Του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου

Η Σοφία Γιαλουράκη αποτελεί παρελθόν, ως ένσαρκη οντότητα, εξακολουθεί όμως να είναι ισχυρώς παρούσα, ως έμψυχη, πνευματική προσωπικότητα. Διήγαγε βίο αξιοθαύμαστο με πλείστα ενδιαφέροντα και ιδιαίτερη προσήλωση στο εκπαιδευτικό της λειτούργημα. Ως συγγραφέας βούτηξε την πένα της στο μελανοδοχείο της ιστορίας και έπλασε μύθους και διηγήσεις για παιδιά, νέους και μεγάλους. Αναγνωρίστηκε, βραβεύτηκε, αγαπήθηκε κι έσκαψε βαθιά στις ψυχές των μαθητών της για να τους εφοδιάσει με αρετές, αρχές, αξίες και γνώση.

Την γνώρισα πριν από πολλά χρόνια και με τίμησε με τη φιλία της και την εμπιστοσύνη της. Στο σπίτι της στην οδό Ριζάρη 15, πίσω απ’ το Ίδρυμα Ερευνών, με προσκαλούσε τακτικά όπου εκεί  κάθε μήνα συναντιόταν με τους πρώην μαθητές της, που πλέον είχαν γίνει ενήλικες και της φερόντουσαν με ξεχωριστό σεβασμό και αγάπη, σαν να ήταν ακόμη στην τάξη.

Ήταν αυτή η σχέση αμοιβαία, καθώς κι αυτή απ’ την πλευρά της τούς έβλεπε σαν τους μικρούς μπόμπιρες που διαπαιδαγώγησε. Η «Γιαλουράκειος» μέθοδος όταν δίδασκε, δημιούργησε Ανθρώπους με ενσυναίσθηση και ελευθερία πνεύματος.

Στον ζεστό χώρο της, μου περιέγραφε τις συζητήσεις του αείμνηστου συζύγου της Μανώλη Γιαλουράκη με τον Νίκο Καζαντζάκη. Διηγήσεις για τον Νίκο Καββαδία και την ιδιότυπη «παραμυθία» του.  Εκεί είχε χειρόγραφα ποιήματα του Καβάφη και άκουσα πρωτόγνωρες ιστορίες για την Αλεξάνδρεια.

Το 2012 επιμελήθηκε το βιβλίο μου «Να Φοβάσαι τον Άνδρα…» και οι συζητήσεις μας ατελείωτες, για το αν θα βάλω τη λέξη «Άνδρα» που ήθελα ή «Άντρα» που ήθελε εκείνη στον τίτλο.  

Τι σύμπτωση τώρα να βρίσκομαι στην Πόλη που αγάπησε και μεγάλωσε, παρότι γεννήθηκε στο Κάιρο! Ακόμα πιο περίεργη η «ζαριά» της συγκυρίας, να βρίσκομαι στον «Ταχυδρόμο» που ο δικός της Μανώλης δημοσιογραφούσε, τότε που εκείνη  δημοσίευε σε συνέχειες στο «Φως» του Καΐρου τις ενδιαφέρουσες μυθοπλασίες της!

Υπήρξε μια σπουδαία γυναίκα, που έζησε με αξιοπρέπεια, αυτοσεβασμό και αυτοεκτίμηση.

Μια συνέντευξη που έδωσε στο «Αλεξανδρινό Ταχυδρόμο» και συγκεκριμένα στον Θανάση Κουτουπά, ας είναι το «Αντίο» της Σοφίας Γιαλουράκη, στην Αλεξάνδρειά της.

Στην πόλη των Αλεξανδρινών που αγάπησε και την αγάπησαν!

Αιώνια σου η Μνήμη, αξιαγάπητη φίλη Σοφία!

Συνέντευξη στον Θανάση Κουτουπά

«Γεννήθηκα στο Κάιρο όπου και τελείωσα το σχολείο. Σπούδασα αρχαιολογία στην Αίγυπτο, παιδαγωγικά στην Αθήνα και θεατρικό παιχνίδι στη Γενεύη. Στη συνέχεια εγκαταστάθηκα στην Αλεξάνδρεια όπου διορίστηκα από το ελληνικό κράτος ως δασκάλα στα σχολεία της Ιμπραιμίας. Το Μανώλη το γνώρισα σε ένα πλοίο. Γύριζα από την Ιταλία με μια φίλη μου (τότε βλέπεις δεν πηγαίναμε με αεροπλάνα), η οποία μου έδειξε κάποιον από μακριά και μου είπε: «ξέρεις ποιος είναι αυτός; Ένας που διαβάζεις τα άρθρα του στην εφημερίδα. Είναι ο Μανώλης ο Γιαλουράκης, που είναι δημοσιογράφος στον Ταχυδρόμο». Τότε είχε βγάλει και τα πρώτα του βιβλία, τα ταξιδιωτικά. Εγώ εκείνη την εποχή έγραφα σε μια άλλη εφημερίδα, «το Φως», ένα μυθιστόρημα σε συνέχειες, που λεγόταν «η ξανθή Κυρά». Κατεβαίνω, λοιπόν, στην τραπεζαρία με τη φίλη μου να τον γνωρίσω, του συστήνομαι, και μου κάνει την εξής πρόταση: «θέλετε να γνωρίσετε τον Καββαδία;». «Γιατί είναι εδώ;». «Αμέ», μου απαντάει. Ανεβαίνουμε, λοιπόν, μια σκάλα και βλέπω εκεί τον Κόλια με έναν μπερέ. Με τον Μανώλη γνωρίζονταν πολύ καλά, αλλά εμένα, φυσικά, δε με ήξερε. Κάποια στιγμή ο Καββαδίας άρχισε να κουνάει μπροστά στα μάτια μου τα κλειδιά του, με κοίταξε και μου είπε, «πάρτε, κυρία μου, τα κλειδιά μου να πάτε στην καμπίνα μου με τον Μανώλη». Εγώ ξαφνιάστηκα και του λέω, «συγγνώμη, αλλά τον κύριο τώρα μόλις τον γνώρισα και μόνο ένα βιβλίο του έχω διαβάσει». «Γιατί πόσα βιβλία του πρέπει να διαβάσετε, για να πάτε στην καμπίνα μου; Ε, αφού λοιπόν δε θέλετε, καθίστε εδώ μαζί μου». Και άρχισε να μας διηγείται εκείνες τις φοβερές ιστορίες του. Ότι πήγαινε με μαύρες, με άσπρες, με ζώα, με ό,τι μπορείτε να φανταστείτε…Κατάπληκτη εγώ…Η άμοιρη, δεν ήξερα τότε….

Αργότερα, φυσικά, έμαθα ότι τα περισσότερα που έλεγε ήταν προϊόντα της φαντασίας του. Μετά έγινε φίλος του σπιτιού.
Ο Μανώλης, λοιπόν, ήταν εναντίον του γάμου και είχε βάλει στην εφημερίδα μια ανακοίνωση στην οποίο έλεγε ότι οι καλλιτέχνες δεν πρέπει να παντρεύονται, με το οποίο συμφωνούσα κι εγώ, γιατί πάντα πίστευα ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι αλλιώτικοι, δεν συμβιβάζονται εύκολα. Τελικά, ζήτησε να με παντρευτεί με έναν όρο: στο γάμο να μην έρθει κανείς και να μην το ανακοινώσουμε. Έγινε, λοιπόν, ένας υπέροχος γάμος στον Άγιο Σάββα, με κλειστές τις πόρτες, μας πάντρεψε δεσπότης και φυσικά δεν είχαμε κόσμο να κρίνει το νυφικό φουστάνι μου, όπως γίνεται συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις. Όπως καταλαβαίνεις, όταν βγήκαμε από την εκκλησία και λέγαμε ότι παντρευτήκαμε, κανείς δε μας πίστευε. Έτσι, από την επόμενη μέρα ξεκίνησε ουσιαστικά η αληθινή μου ζωή. Με τον Μανώλη κάναμε πάρα πολλά πράγματα. Eκείνος μου άνοιξε τα φτερά. Δίπλα του, επίσης, σταμάτησα να γράφω, γιατί πίστευα ότι δύο συγγραφείς δε χωράνε στο ίδιο σπίτι. Πήρα, λοιπόν, την απόφαση και την ανακοίνωσα στην εφημερίδα. Οι συνάδελφοι ξαφνιάστηκαν. «Και τί θα τους κάνουμε τώρα τους ήρωες της ξανθής Κυράς;». Τους έβαλα, λοιπόν, όλους σε ένα πλοίο, το βύθισα και πάει, τελείωσε το μυθιστόρημα.

Τον Μανώλη το θαύμαζα πάρα πολύ. Ήταν πολύ του ταξιδιού και έτσι γνωρίσαμε σχεδόν όλον τον κόσμο. Περάσαμε υπέροχα. Και φυσικά γνώρισα την Αλεξάνδρεια των γραμμάτων. Εκείνος ήταν μέσα στα γράμματα, αφού έγραφε και ο ίδιος. Ο μόνιμος τσακωμός του ήταν με το Τσίρκα, εάν ο Καβάφης ήταν ομοφυλόφιλος ή πολιτικός. Μια φορά πήγε ο Τσίρκας στην εφημερίδα, τον άρπαξε από το πέτο και του είπε φωνάζοντας: «δεν θα μου καταστρέψεις εμένα τη θεωρία μου ότι ο Καβάφης ήταν πολιτικός». Αυτοί ήταν οι καβγάδες. Ωραίοι καβγάδες…

Ο Μανώλης, τότε, ήταν υπεύθυνος για τη φιλολογική σελίδα της εφημερίδας και πολλοί Αθηναίοι έρχονταν στην Αλεξάνδρεια να συνεργαστούν μαζί του. Έτσι γνώρισα πολλούς λογοτέχνες και ανθρώπους του πνεύματος, όπως τον Γιάννη το Μαγκλή, τον Γιώργο Σεφέρη με τη γυναίκα του και πολλούς άλλους. Όλοι αυτοί μαζεύονταν σε καφενεία, σε ζαχαροπλαστεία, και, κυρίως, στου Αθηναίου. Ήταν, βλέπεις, τόσο εύκολο να συναντήσεις κάποιον γνωστό στο κέντρο της πόλης.

Στην Αλεξάνδρεια ζήσαμε μέχρι το ’64, οπότε η εφημερίδα πλέον άρχισε να χάνει πελάτες και το σχολείο όπου δούλευα ως δασκάλα άρχισε να χάνει παιδιά. Έπρεπε, λοιπόν, να παρθεί μια απόφαση. Ο Μανώλης ήταν να πεθάνει. Ήρθαμε λοιπόν στην Ελλάδα, αλλά βρήκαμε δυσκολίες. Αυτό που με σόκαρε τα πρώτα χρόνια ήταν η αγένεια των ανθρώπων. Όταν μπήκα για πρώτη φορά σε ένα ταξί και μου είπε ο οδηγός «πού πάει η μαντάμ;» δεν μπορούσα να το πιστέψω. Δεν την αντέχω την αγένεια. Ο Μανώλης ταλαιπωρήθηκε πάρα πολύ στις εφημερίδες. Έβρισκε μεν δουλειά, αλλά στην Αλεξάνδρεια είχε μάθει διαφορετικά. Εδώ όπου πήγαινε του έλεγαν «θα γράφεις για τη Βουγιουκλάκη» και τους απαντούσε ότι ήξερε να γράφει μόνο πολιτικά και λογοτεχνικά άρθρα και ότι δεν ήταν δυνατόν ν’ αρχίσει να γράφει για τη Βουγιουκλάκη. Τελικά ανέλαβε διευθυντής στην εγκυκλοπαίδεια «Δομή» και ησυχάσαμε από τις εφημερίδες. Εγώ, διορισμένη στο δημόσιο, έκανα μια βόλτα στα σχολεία, τα βρήκα βρώμικα κι έδωσα παραίτηση. Στη συνέχεια, μεταξύ πολλών άλλων, δούλεψα στου Παναγιωτόπουλου, άνοιξα δικό μου νηπιαγωγείο, και οργάνωσα τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Όταν αργότερα έχασα τον Μανώλη, άρχισα να γράφω παιδικά βιβλία και άρθρα για το περιοδικό των Αιγυπτιωτών.»

To παλιό εργοστάσιο ξυλείας, ένα από τα ελάχιστα βιομηχανικά κτίρια του Ουίλιαμσμπεργκ που έχουν απομείνει στο Μπρούκλιν από τη δεκαετία 1930, ξεχωρίζει αυτό το βροχερό απόγευμα χάρη στη μεγάλη υπαίθρια τοιχογραφία που καλύπτει το εξωτερικό περίβλημα. Ο καταξιωμένος εικαστικός και ακτιβιστής Νικ Κέιβ μαζί με τον Μπομπ Φάουστ, δουλεύοντας με έντονο χρώμα στην αισθητική των γκράφιτι –σήμα και σύμβολο της μητρόπολης που γέννησε το ορμητικό κίνημα του χιπ-χοπ–, απλώνουν τη σύνθεσή τους στις δύο όψεις της πρώην National Sawdust Company.

Οι δημοσιογράφοι, Έλληνες και ξένοι, οι συντελεστές της δράσης κι ένα κομψό πλήθος φιλότεχνων Νεοϋορκέζων γεμίζουμε το ισόγειο του κτιρίου, του μη κερδοσκοπικού οργανισμού για την προώθηση της σύγχρονης μουσικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας που στεγάζεται εδώ. Η βροχή μάς κλείνει μέσα, κι έτσι η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, η συνθέτρια Πάολα Πρεστίνι, καλλιτεχνική διευθύντρια του National Sawdust, και οι δύο καλλιτέχνες μάς καλωσορίζουν όρθιοι στα σκαλιά που οδηγούν στον δεύτερο όροφο του κτιρίου. Από εδώ ξεκινάει επίσημα το πλούσιο διαθεματικό πρόγραμμα του φεστιβάλ που είναι εμπνευσμένο από τον ποιητή Κ.Π. Καβάφη, σε επιμέλεια της Πάολα Πρεστίνι υπό την δημιουργική καθοδήγηση της Αφροδίτης Παναγιωτάκου.

Η Λόρι Αντερσον ερμηνεύει τη σύνθεσή της «Waiting for the Barbarians» ολοκληρώνοντας την ομώνυμη συναυλία στην εκκλησία του Αγίου Θωμά. Φωτ. BEOWULF SHEEHAN

Χάρη στο Ιδρυμα Ωνάση ο Αλεξανδρινός ποιητής έρχεται στη Νέα Υόρκη ακριβώς 160 χρόνια μετά τη γέννησή του. Η αύρα του κοσμοπολιτισμού της εποχής και της πόλης του, η ευρύτητα του πνεύματός του, η διαχρονικότητα της ποίησής του ταιριάζουν στο εδώ και τώρα της μεγάλης μητρόπολης. «Βλέποντας συγκεντρωμένους τόσο διαφορετικούς ανθρώπους από όλα τα μέρη του κόσμου, τόσες διαφορετικές κουλτούρες που ενώνονται κάτω από τη στέγη του φεστιβάλ, αισθάνομαι ότι ο ποιητής βρίσκεται ανάμεσά μας. Μια σύνθετη προσωπικότητα σαν τον Καβάφη, ένας σύγχρονος πολίτης αρχαίων πόλεων συστήνεται σε ανθρώπους που δεν τον γνώριζαν έως τώρα ενώ βρίσκονταν, χωρίς να το ξέρουν, ήδη τόσο κοντά στην πνευματική του κληρονομιά», σχολιάζει η κ. Παναγιωτάκου.

Ο τίτλος της διοργάνωσης είναι «Archive of Desire» και διήρκεσε από τις 28 Απριλίου έως τις 6 Μαΐου. Το φεστιβάλ συνδέεται άμεσα με το Αρχείο Καβάφη, το οποίο διαχειρίζεται το Ιδρυμα Ωνάση από το 2012, γεγονός που εξασφάλισε την παραμονή του στην Ελλάδα.

Τμήμα της εγκατάστασης που δημιούργησαν οι εικαστικοί καλλιτέχνες Νικ Κέιβ και Μπομπ Φάουστ για τον τοίχο του National Sawdust στο Μπρούκλιν. Φωτ. 

Το δημοσιογραφικό ταξίδι στη Νέα Υόρκη ξεκίνησε από τη λεωφόρο Αμαλίας 56, όπου στεγάζεται η Ωνάσειος Βιβλιοθήκη. Εκεί μας υποδέχθηκαν λίγες ημέρες πριν από την αναχώρηση και μας ξενάγησαν στο σπάνιο για την πληρότητά του λογοτεχνικό και προσωπικό αρχείο, που συστηματικά τηρούσε ο ποιητής.

Το Αρχείο Καβάφη περιέχει περισσότερα από 2.000 τεκμήρια, έχει ψηφιοποιηθεί και μπορεί κανείς να το βρει διαδικτυακά με ελεύθερη πρόσβαση (//cavafy.onassis.org). Σε αυτήν την ξενάγηση, μεταξύ άλλων, συνάντησα για πρώτη φορά το χειρόγραφο ημερολόγιο –ένα εύθρυπτο χαρτώο τεκμήριο– που κρατούσε ο νεαρός Καβάφης όταν εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Κωνσταντινούπολη. Το ονόμαζε με νεανική ζέση «Constantinopoliad, an Epic». Στη Νέα Υόρκη συναντιέμαι ξανά με την «Κωνσταντινοπολιάδα». Μια ευτυχής συγκυρία, μια συγκινητική περφόρμανς στο National Sawdust από την καλλιτέχνιδα Σίστερ Σιλβέστερ γοητεύει το κοινό. Καθώς ξεφυλλίζουμε το χειροποίητο βιβλίο ακούγοντας την ίδια να το διαβάζει κάτω από το ζεστό φως μικρών αμπαζούρ, με ζωντανή μουσική επένδυση από την Ελ Σαζλί, ξεκινάμε το ταξίδι στον χρόνο με τους καλύτερους οιωνούς.

Η ποιήτρια Ρόμπιν Κόστε Λιούις στην περφόρμανς «Archive of desire» στο National Sawdust.

To χειροποίητο βιβλίο στην παράσταση «Constantinopoliad» της Σίστερ Σιλβέστερ και της Ελ Σαζλί. 

Στιγμιότυπο από την ταινία «Αλεξάνδρεια» σε σκηνοθεσία Εύης Καλογηροπούλου, στο πλαίσιο του Visual Cavafy

Οι επόμενες ημέρες κυλούν με δράσεις που απλώνονταν σε όλη την πόλη. Από τους καβαφικούς στίχους στα φαρδιά πεζοδρόμια φθάνουμε στο ONX Studio του Ιδρύματος Ωνάση, το οποίο στεγάζεται στο Olympic Tower στην καρδιά του Μανχάταν, όπου οι ψηφιακές τεχνολογίες μάς εκτοξεύουν στο μέλλον πειραματιζόμενες με τα υλικά του παρελθόντος και τα καβαφικά ποιήματα μετασχηματίζονται σε καλλιτεχνικό βίωμα.

Από το Πανεπιστήμιο Columbia βρισκόμαστε στο Μπάουερι, στην εκκλησία του Αγίου Μάρκου, όπου η αισθησιακή πλευρά της ποίησής του συναντάει τη δυναμική queer κοινότητα της Νέας Υόρκης, και στο πρωτοποριακό New Museum. 

To Φεστιβάλ Καβάφη συναντάει το μετρό της Νέας Υόρκης

Σε κάθε εκδήλωση ο Καβάφης γίνεται έμπνευση για άλλους δημιουργούς, όπως η ποιήτρια Ρόμπιν Κόστε Λιούις με τον έντονο πολιτικό λόγο της και οι σκηνοθέτες (Χρήστος Σαρρής, Ελενα Παρκ, Εύη Καλογηροπούλου) που εργάστηκαν για το Visual Cavafy, διερευνώντας την κινηματογραφική διάσταση της γλώσσας του.

Η μεγάλη συναυλία «Περιμένοντας τους βαρβάρους» αποτελεί το αποκορύφωμα των φεστιβαλικών εκδηλώσεων. Στην εντυπωσιακή επισκοπική εκκλησία του Αγίου Θωμά στην 5η Λεωφόρο, οι Death of Classical διοργανώνουν μια βραδιά με αναθέσεις σε Ελληνες και ξένους καλλιτέχνες νέων μουσικών έργων ή καινούργιων ενορχηστρώσεων. Το πρόγραμμα αρχίζει με τον σταρ Ρούφους Γουεϊνράιτ που τραγουδάει σε δική του σύνθεση «Chandelier (I went)», και ολοκληρώνεται με τη Λόρι Αντερσον. Η σπουδαία καλλιτέχνις, της οποίας ο χρόνος βαθαίνει την ευαισθησία και την εξυπνάδα, ερμηνεύει τη σύνθεσή της «Waiting for the Barbarians» καταφέρνοντας όχι μόνο να τραγουδήσει Καβάφη, αλλά να τον καταλάβει και να τον κάνει αληθινά δικό της, και σύγχρονο.

Το έργο αυτού του ποιητή, που υπήρξε μπροστά από την εποχή του, το Ιδρυμα Ωνάση φιλοδοξεί να το κρατήσει για πάντα ζωντανό. Ετσι το φθινόπωρο θα ενεργοποιήσει δύο νέους χώρους. Στην Αθήνα, στην οδό Φρυνίχου 16, θα στεγαστούν το αρχείο και η βιβλιοθήκη του ποιητή, καθώς και η συλλογή με προσωπικά αντικείμενα και έργα τέχνης που αναφέρονται σε εκείνον. Στην Αλεξάνδρεια το ίδρυμα ανακαινίζει την Οικία Καβάφη. Οι δύο χώροι, σε Ελλάδα και Αίγυπτο, θα «συνομιλούν» ως προς το περιεχόμενο και τις δράσεις.

Πηγή: Καθημερινή

Του Γρηγόρη Χαλιακόπουλου

Σαν σήμερα την 11^η  Μαΐου 1940, γεννήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες μουσικοσυνθέτες. Τα γενέθλια είναι του Χρήστου Λεοντή, του οποίου η σφραγίδα στην τέχνη, στους αγώνες, στη δημοκρατία, παραμένει ανεξίτηλη στις καρδιές, τις ψυχές και το μυαλό όλων μας!

Εντός του 2023 θα κυκλοφορήσει η βιογραφία του. Έχω την τιμή και τη συγκίνηση, να την έχω συγγράψει και τώρα να βρίσκεται στο τελικό στάδιο. Τον ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας γι αυτό και του εύχομαι να είναι πάντα υγιής, δυνατός και εμπνευσμένος όπως είναι σε όλη τη ζωή του!

Η Ελλάδα και οι Έλληνες του οφείλουμε πολλά, για την τέχνη που μας προσέφερε και για τη στάση ζωής του!

Η Αλεξάνδρεια είναι συνδεδεμένη με τον Χρήστο Λεοντή, μέσω του επίσης μεγάλου μουσικοσυνθέτη και αγαπημένου φίλου του, με τον οποίο πορεύτηκαν μαζί στα νεανικά τους βήματα και η φιλία τους υπήρξε παραδειγματική.  Ήταν ο αείμνηστος Αλεξανδρινός Μάνος Λοΐζος!

Ένα μικρό απόσπασμα από την «ανάκριση» που υπέβαλλα επί έναν περίπου χρόνο στον αγαπημένο μου Χρήστο Λεοντή, σας το αφιερώνω παρακάτω. Είναι λόγια που και ο ίδιος πρόσφατα ανέφερε, στο αφιέρωμα που του έκανε ο Αλέξης Βάκης στο ραδιόφωνο του 105,5 στο Κόκκινο.

Απόσπασμα από τη βιογραφία του

Μίκης – Χρήστος Λεοντής – Μάνος Λοΐζος

*****

Όση ώρα διηγείται το ιστορικό εκείνης της συνάντησης, το πρόσωπο του Χρήστου Λεοντή έχει πάρει μια έκφραση θαρρείς και δεν έχει περάσει λεπτό από το τότε γεγονός. Ξαναζεί τα συμβάντα, τα συναισθήματα, τους διαλόγους, τη νιότη μιας εποχής που τον χάραξε ανεξίτηλα.  

«Άρχισα πυρετωδώς, τη συνεργασία με τον Μάνο Ελευθερίου, το Φώντα Λάδη, τον Κώστα Βρεττάκο, τον Ζώη Μάναρη κ.α.. Τότε έγραψα και τα τρία τραγούδια από το «Βάθος του κόσμου» του Νικηφόρου Βρεττάκου.

Το νέο κίνημα για μουσικούς και ποιητές άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά…

Δεν αρχίσαμε αμέσως τις συναυλίες όπως προέκυψαν τα γεγονότα, διότι το Εθνικό Θέατρο ανέθεσε στον Μίκη να γράψει τη μουσική για τις «Φοίνισσες» που θα ανέβαζε το καλοκαίρι ο Μινωτής, και δεν θα του έμενε χρόνος.

Εγώ όμως είχα αναστατωθεί και ήθελα να προχωρήσω, οπότε ζήτησα από τον Μίκη να με βοηθήσει να βρω μια χορωδία. Κι εκείνος με έστειλε στον ΣΦΕΜ, τον νέο-ϊδρυθέντα Σύλλογο Φίλων Ελληνικής Μουσικής.

Ο σύλλογος είχε ιδρυθεί από ανθρώπους που ανήκαν στην αριστερά, ακριβώς για να στηρίξουν τη μουσική του Μίκη και την προσπάθειά του για την δημιουργία του νέου μουσικού και πολιτιστικού κινήματος.

Ο Σύλλογος στεγαζόταν στην οδό Σόλωνος 115. Η πρώτη μου εντύπωση ήταν καλή, παρ’ όλο που η εικόνα που αντίκρυσα, δεν βοηθούσε και τόσο…

Δυο μικρά δωμάτια όπου στο ένα υπήρχε ένα όρθιο  παλιό νοικιασμένο πιάνο, δυο καρέκλες και καμμιά εικοσαριά νεαρά άτομα, που κάθονταν στο πάτωμα  και  τραγουδούσαν. Θεοδωράκη.

Ο πρόεδρος Ζάκης Κουνάδης με σύστησε στα παιδιά και τους ανακοίνωσε και την προέλευση και το σκοπό της επίσκεψής μου. Με καλοδέχτηκαν.

Ανάμεσα σ’ αυτούς ο Λοΐζος, ο Σαββόπουλος, ο Μαυρουδής, η Φαραντούρη, ο Ελευθερίου, ο Λάδης…

Με ρωτά ο Κουνάδης:

-«Θέλεις στη συναυλία αυτή που μας ενημέρωσε ο Μίκης να οργανώσουμε για σένα, να είναι μαζί και ένας άλλος;». 

-«Ποιος;» ρωτώ… και μου δείχνει τον Λοΐζο.

Μου παίζει με την κιθάρα του ένα πολύ όμορφο τραγούδι του σε στίχους του Λόρκα με τίτλο «Κιθάρα», που άρχιζε: Αρχίζει ο θρήνος της κιθάρας, δεν ωφελεί να πεις να κλάψεις…

Εδώ αρχίζει η δίδυμη καλλιτεχνική πορεία μας, με τον Μάνο που γίναμε…κολλητοί, έτσι που πολλές φορές στην αρχή μας μπέρδευαν και λέγανε εμένα… Λοΐζο και τον Μάνο… Λεοντή.

Πρώτη μας, παρθενική, κοινή συναυλία με τον Μάνο στις 11 Μαρτίου 1963 στο θέατρο Ακροπόλ.

Οι εισπράξεις θα πήγαιναν για το τέταρτο πανσπουδαστικό συνέδριο, το οποίο δεν έγινε ποτέ, ενώ στη συναυλία αυτή είχαμε και την πρώτη μας πολιτική δοκιμασία.

Παρακρατικές οργανώσεις, με την καθοδήγηση του τότε γνωστού διοικητή ασφαλείας Καραπαναγιώτη, δήθεν φοιτητές, πήραν χίλια εισιτήρια, δήθεν να τα διαθέσουν και για τις δύο προγραμματισμένες συναυλίες, τα οποία μας επέστρεψαν όλα πίσω, πέντε λεπτά πριν.

Έτσι καταφέραμε και κάναμε μόνο μία παράσταση με το μισό θέατρο γεμάτο.

Στη συναυλία αυτή ήρθε και μας παρουσίασε στο κοινό, σαν νέοι που ήμαστε και εντελώς άγνωστοι στο κοινό, ο Μίκης.

Η τιμή ήταν μεγάλη και ξέχειλη η περηφάνεια και η χαρά που νοιώθαμε.

Αυτή η πράξη του ήταν ένα σπουδαίο μάθημα ζωής και συμπεριφοράς σε μένα στην μετέπειτα καλλιτεχνική μου πορεία.

Παρόμοιο μάθημα ζωής πήρα και από τον Χατζιδάκι, μα αργότερα θα σας μιλήσω γι αυτό.

Κατά την παρουσίαση μίλησε με τα κολακευτικότερα λόγια για μένα και τον Μάνο και για την νέα εποχή που ξεκινούσε. Για το Διονυσιακό και το Απολλώνιο πνεύμα που εκφράζαμε με τη μουσική μας.

Στο τέλος της παρουσίασης, μου παρέδωσε .μία πέτρα που του είχαν πετάξει κατά τη διάρκεια συναυλίας του στη Νάουσα…. παρακρατικοί….(Το χαρακτηριστικό φαινόμενο της εποχής… λίγο αργότερα η δολοφονία Λαμπράκη).

Η πέτρα αυτή, και η παράδοσή της στους δύο νέους συνθέτες, συμβόλιζε την συνέχιση του αγώνα που ο ίδιος είχε ξεκινήσει, για την επίτευξη των στόχων που η ίδια η κοινωνία είχε ανάγκη και αναζητούσε.

Τα παραπάνω αποτυπώνουν αφ’ ενός το κλίμα και την ατμόσφαιρα της εποχής, αλλά και μία πτυχή του χαρακτήρα του Μίκη.

Η αναφορά μου στην συναυλία μας με τον Μάνο κλείνει με την μαρτυρία ότι σ’ αυτήν γνώρισα δύο αγαπημένους μεγάλους ποιητές. Τον Νικηφόρο Βρεττάκο και τον Γιάννη Ρίτσο που είχαν έλθει στο τέλος να μας συγχαρούν.

Σημαδιακή για μένα, αυτή η μέρα!!!

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΧΡΗΣΤΟΥ ΛΕΟΝΤΗ

***********************************

Γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 11 Μαΐου 1940.  Ενώ παρακολουθούσε τις πρώτες ακόμη τάξεις του σχολείου, άρχισε να ψέλνει στην εκκλησία. Εκεί επηρεάστηκε άμεσα από τη βυζαντινή μουσική που, μαζί με το κρητικό τραγούδι, άρχισαν να διαμορφώνουν τη μουσική του προσωπικότητα. Έμαθε μαντολίνο και πιο μετά βιολί. Οι πρώτες συνθετικές προσπάθειες του Χρήστου Λεοντή έγιναν το 1952, πάνω σε κείμενα μεγάλων εορτών της Εκκλησίας. Αφού το 1957 τελείωσε το γυμνάσιο, ήρθε στην Αθήνα για να φοιτήσει στο Ωδείο Αθηνών, στην τάξη των θεωρητικών μαθημάτων. Καθηγητές του ήταν ο Μενέλαος Παλλάντιος και ο Γιάννης Α. Παπαϊωάννου. Τις σπουδές του συνέχισε αργότερα στο Κονσερβατόριο του Παρισιού όπου διδάχθηκε Αρμονία, Αντίστιξη και Φούγκα με καθηγητή του τον Allen Weber. Ο ίδιος σε διάφορες συνεντεύξεις του έχει χαρακτηρίσει τον εαυτό του ως αριστερό, ιδεολογικά αδογμάτιστο όμως, κριτικάροντας και την αριστερά και τη δεξιά όταν χρειάζεται.

Η μουσική του δραστηριότητα καλύπτει πολλούς χώρους, όπως το τραγούδι, το θέατρο, τον κινηματογράφο, την τηλεόραση.

Το 1962 ξεκίνησε και επίσημα η συνθετική δραστηριότητα του Χρήστου Λεοντή με μουσικές για τον «Ιππόλυτο» του Ευριπίδη και τους «Επτά επί Θήβας» του Αισχύλου.

Το 1963 κυκλοφόρησε, σε δισκάκια των 45 στροφών, η πρώτη δισκογραφική δουλειά του συνθέτη με τραγούδια σε στίχους του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου (Φέρτε τη θάλασσα), του Μάνου Ελευθερίου (Το σπίτι γέμισε με λύπη) κ.α. Στις 20 Ιουνίου τις ίδιας χρονιάς στο θέατρο «Παρκ» της Λεωφόρου Αλεξάνδρας στην Αθήνα, κάνει πρεμιέρα η «Μαγική πόλις». Ήταν η περίφημη μουσικοθεατρική παράσταση του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη όπου ο Λεοντής με τον Μάνο Λοΐζο συμμετείχαν με τα πρώτα τους τραγούδια διευθύνοντάς τα στο ιντερμέτζο, μεταξύ των δυο μερών της παράστασης.

Το 1964 ηχογραφήθηκε η Καταχνιά, ο πρώτος μεγάλος δίσκος του Λεοντή. Οι στίχοι ήταν του Κώστα Βίρβου και τα κείμενα του Νικηφόρου Βρεττάκου. Τα τραγούδια ερμήνευσαν ο Στέλιος Καζαντζίδης και η Μαρινέλλα. Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Μάιο του 1965.

Από το 1973 μέχρι το 1982 συνεργάστηκε με τον Κάρολο Κουν. Μετά την αποδημία του Κουν, συνεχίστηκε η συνεργασία με τους επιγόνους και μαθητές του, Γιώργο Λαζάνη, Μίμη Κουγιουμτζή και συνεχίζει μέχρι σήμερα –τέσσερις δεκαετίες- τη συνεργασία με το Θέατρο Τέχνης. Από το 1972, η μουσική του Χρήστου Λεοντή ακούγεται σε όλα σχεδόν τα φεστιβάλ της Ελλάδας, με κυριότερα το φεστιβάλ της Επιδαύρου και το φεστιβάλ των Αθηνών.

Του έχουν απονεμηθεί τέσσερα βραβεία. Το πρώτο για Τραγούδι (1963), το δεύτερο για Κινηματογράφο (1966)- Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης στην ταινία του Πάνου Γλυκοφρύδη «Με τη λάμψη στα μάτια»),το τρίτο για Θέατρο (2004)- βραβείο «Δημήτρης Μητρόπουλος», για τη μουσική στη Λυσιστράτη (Εθνικό Θέατρο, καλοκαίρι 2004) και το τέταρτο για την εν γένει καλλιτεχνική προσφορά του – Βραβείο «Νίκος Καζαντζάκης» (Μεγάλο Βραβείο του Δήμου Ηρακλείου Κρήτης – 2009 «Κύκλος δημιουργικής μουσικής»), καλύπτοντας έτσι όλους τους χώρους της μουσικής του δραστηριότητας. Σε πολλές δεκάδες ανέρχονται οι με κάθε τρόπο βραβεύσεις του, σε εκδηλώσεις που οργανώνονται από διάφορους φορείς, όπως Πανεπιστήμια, σχολεία, χορωδίες, θέατρα, συλλόγους, δήμους κλπ.

Έχει αποσπάσει διθυραμβικές κριτικές από τις μεγαλύτερες εφημερίδες του Ευρωπαϊκού τύπου για τις εργασίες του στο αρχαίο δράμα (Αχαρνής, Ειρήνη, Βάκχες) με το θέατρο Τέχνης.

Το καλοκαίρι του 2005, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Αθηνών, διηύθυνε στο Θέατρο Ηρώδου του Αττικού τη μουσικοχορευτική παράστασή «Χελιδών ηδομένη…και τραγούδια ευφρόσυνα», βασισμένη στην ανασύνθεση της μουσικής του για πέντε κωμωδίες τού Αριστοφάνη, σκηνοθετημένες από τον Κάρολο Κουν, το Εθνικό Θέατρο και το θεατρικό τμήμα τού Πανεπιστημίου Αθηνών.

Μαζί με άλλους μουσικούς και καλλιτέχνες, (Παλλάντιος, Χατζιδάκις, Αντωνίου, Κουνάδης, Κουρουπός, Χριστοδουλίδης, Χουβαρδάς Μιχαλακόπουλος κ.ά.) Ίδρυσε την εταιρεία «ΚΟΜΜΟΣ», με σκοπό την ανεύρεση, τη διάσωση, την έρευνα και την έκδοση της μουσικής που γράφτηκε από όλους τους Έλληνες συνθέτες για το Αρχαίο Ελληνικό Δράμα.

Από το 2001, ύστερα από πρόσκληση του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αθηνών, δίδαξε σε σεμινάρια μεταπτυχιακούς φοιτητές της θεατρολογίας, Ελληνικών και ξένων πανεπιστημίων, με αντικείμενο τη μουσική στο θέατρο και ιδιαίτερα στο Αρχαίο Ελληνικό δράμα

Από τις 16 Απριλίου 2007 και με ομόφωνη απόφαση της Γενικής Συνέλευσης, είναι Επίτιμος Πρόεδρος της Ένωσης Μουσικοσυνθετών – Στιχουργών Ελλάδος (ΕΜΣΕ).

Το 2008 ανακηρύχθηκε επίτιμος δημότης της πόλεως των Χανίων και το 2011 επίτιμος Δημότης της πόλεως της Κάτω Αχαΐας.

Από τον Αύγουστο του 2017 μέχρι και τον Ιανουάριο του 2018 ήταν μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΡΤ. Από τον Ιανουάριο του 2018 έως τον Αύγουστο του 2019 διετέλεσε πρόεδρος της ΕΡΤ.