Προσφάτως ένα βιβλίο του συγγραφέα Δημήτρη Στεφανάκη, συζητήθηκε με αφορμή τον πάλαι ποτέ πολιτισμό της Αιγυπτιώτικης Παροικίας, με τον τίτλο «Μέρες Αλεξάνδρειας». Ο Δημήτρης Στεφανάκης γεννήθηκε το 1961. Σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Έχει μεταφράσει έργα των Σολ Μπέλοου, Ε. Μ. Φόρστερ, Γιόζεφ Μπρόντσκι, Προσπέρ Μεριμέ κ.ά. Το «Μέρες Αλεξάνδρειας», που κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Ψυχογιός, εκδόθηκε και στα γαλλικά σημειώνοντας τόσο μεγάλη επιτυχία, ώστε τιμήθηκε με το Prix Mediterranee Etranger. Κυκλοφορεί επίσης στα ισπανικά, ενώ σύντομα θα κυκλοφορήσει και στα αραβικά. Ο Δημήτρης Στεφανάκης τιμήθηκε με το Διεθνές Βραβείο Καβάφη 2011 και ήταν υποψήφιος για το Prix du Livre Europeen 2011.
Σχετικά με το έργο
«Στην Αλεξάνδρεια των αρχών του εικοστού αιώνα, μια οικογένεια Ελλήνων καπνοβιομηχάνων ζει το θαύμα του κοσμοπολιτισμού πλαισιωμένη από ένα πολυφυλετικό θίασο χαρακτήρων. Ο πατριάρχης της, Αντώνης Χάραμης, εγκαθίσταται με τη σύζυγό του Δάφνη και τα δυο τους παιδιά στην αριστοκρατική συνοικία της πόλης, το Καρτιέ Γκρεκ, εγκλωβισμένος στο αυστηρό κοινωνικό πλαίσιο της ελληνικής παροικίας. Η επαγγελματική του σχέση με ένα μυστηριώδη Λιβανέζο, τον Ελιάς Χούρι, θα του επιτρέψει να υπογράψει ένα προνομιακό συμβόλαιο με τα βρετανικά στρατεύματα της Μέσης Ανατολής, την ημέρα που κηρύσσεται ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, αλλά κυρίως θα τον ελευθερώσει από τα ηθικά στεγανά της οικογενειακής ζωής: χάρη στη διαμεσολάβηση του Χούρι θα καρποφορήσει το ειδύλλιό του με την πανέμορφη Γαλλοελβετίδα Υβέτ Σαντόν…
Μια ιστορία πενήντα χρόνων, όπου ο πόλεμος και το εμπόριο, η πολιτική και ο έρωτας, η αποικιοκρατία και ο εθνικισμός συγκρούονται με απρόβλεπτες συνέπειες. Μια μυθιστορηματική αναδρομή στον εικοστό αιώνα, με φόντο τον κοσμοπολιτισμό της Αλεξάνδρειας και την ελληνική παροικία της».
Κάθε βιβλίο που αναφέρεται στην Αλεξάνδρεια του Αιγυπτιώτη πολιτισμού, είναι ευπρόσδεκτο στην ιστοσελίδα της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας, γιατί έτσι, μέσω της συγγραφικής τέχνης, καθίσταται γνωστή η ιστορία στους νεότερους.
Με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση λάβαμε το περιοδικό «Αθηναίος» που εκδίδεται από το Κολέγιο Αθηνών και συγκαταλέγεται στις Μαθητικές Εκδόσεις του ανωτέρω Κολεγίου.
Ο υπεύθυνος καθηγητής κ. Νίκος Καλογεράς, ο οποίος ενδιαφέρθηκε να προβληθεί ο Ελληνισμός της Αλεξάνδρειας με συνεργάτες του, τους μαθητές του Κολεγίου, δημιούργησε ένα εξαιρετικό έντυπο από εκείνα που μένουν στο χρόνο και αποτελούν δείγματα γραφής μιας μαθητικής δημοσιογραφίας πραγματικά αξιοζήλευτης.
Το παρακάτω απόσπασμα του Κολεγίου Αθηνών, απεικονίζει τις προθέσεις και τους σκοπούς της δημιουργίας του εντύπου «Αθηναίος»:
«Ενθαρρύνουμε τους μαθητές μας να αναπτύξουν τις συγγραφικές τους δεξιότητες συμμετέχοντας στις μαθητικές εκδόσεις του Σχολείου. Μέσω αυτών τα παιδιά μπορούν να καταπιαστούν με θέματα που τους απασχολούν, να κάνουν έρευνα, να πάρουν συνεντεύξεις από πρόσωπα που τους εμπνέουν και να μάθουν στην πράξη όλη τη διαδικασία που απαιτείται για την έκδοση ενός εντύπου. Με την καθοδήγηση εκπαιδευτικών στο Δημοτικό, το Γυμνάσιο, το Λύκειο και το ΙΒ DP, κάθε χρόνο κυκλοφορούν περίπου 20 έντυπες και ηλεκτρονικές μαθητικές εκδόσεις στα Ελληνικά, τα Αγγλικά και τα Γερμανικά, ετήσια λευκώματα και ημερολόγια με έργα των μαθητών».
Με θεματολογία που βρίθει νέων διασποράς και παροιμιακών ειδήσεων ανά τον κόσμο, ο κ. Καλογεράς με τους συνεργάτες μαθητές του, μας τίμησαν εις περίοπτη θέση εντός του περιοδικού με ιστορικές πληροφορίες για τον ιστορικό Αιγυπτιώτη Ελληνισμό, αλλά και με μια μεγάλη συνέντευξη του Προέδρου της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέα Βαφειάδη, ο οποίος αναπτύσσει εκτενώς τις απόψεις του για όλα τα ζητήματα που άπτονται της Παροικίας, της Κοινότητας και της λειτουργίας των εκπαιδευτηρίων της ΕΚΑ.
Ευχαριστούμε τον αγαπητό καθηγητή του Κολεγίου Αθηνών κ. Νικόλαο Καλογερά και τους μαθητές συνεργάτες του για την επιτυχημένη τους προσπάθεια και τους ευχόμεθα επιτυχίες στην προσωπική και σχολική τους ζωή, καθώς και συνέχιση της σημαντικής δημιουργίας τους με το έντυπο «Αθηναίος».
Η δημοσιογραφία ως έννοια, καλύπτει ένα ευρύ φάσμα ειδησεογραφίας που άπτεται της κοινωνικής, πολιτικής, οικονομικής και πολιτιστικής ζωής, όχι μόνο στην συνοριακή επικράτεια μιας χώρας αλλά και διεθνώς. Ανάλογα λοιπόν, είναι και τα έντυπα που εμπεριέχουν τα νέα ανά τον πλανήτη. Υπάρχουν όμως και τα δημοσιογραφικά έντυπα ή ηλεκτρονικές ιστοσελίδες, των οποίων η θεματολογία είναι αποκλειστικά πολιτισμική, με αναφορές και συμβάντα που αφορούν στην πρόοδο και την εξέλιξη μιας παροικίας, όπως είναι τα γράμματα, οι τέχνες, η εκπαίδευση και άλλα ζητήματα σχετικά με τις θρησκευτικές και εθνικές μνήμες. Ένα τέτοιο έντυπο είναι και ο «Αλεξανδρινός Ταχυδρόμος» ενώ στον ηλεκτρονικό τύπο λειτουργεί σε καθημερινή βάση η ιστοσελίδα της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας στην οποία ανήκουν και τα δύο προαναφερθέντα δημοσιογραφικά όργανα. Στόχος της Ελληνικής Κοινότητας μέσω αυτών των δύο οργάνων, είναι να προβάλει κάθε τι που αγγίζει και ενδιαφέρει ως θέμα την Παροικία των Αιγυπτιωτών, πότε με ιστορικά αφιερώματα, πότε με σύγχρονα κοινωνικά γεγονότα, πάντα όμως με γνώμονα τον πολιτισμό, τη συνύπαρξη και τον σεβασμό στην ιστορική μνήμη. Όλα αυτά μέσα από την αγαστή συνεργασία με τους πάροικους προς όφελος όλων. Η Ελλάδα και η Αίγυπτος οι δύο μας πατρίδες, αποτελούν για όλους μας τα σταθερά θεμέλια για δημιουργία, επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Μια σχέση με άρρηκτους δεσμούς, που χρονολογείται από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα και ενισχύεται όλο και περισσότερο στο διάβα του χρόνου. Επομένως ο ρόλος του δικού μας εντύπου δεν είναι μόνο να κομίζει στους αναγνώστες τα παροικιακά ειδησεογραφικά γεγονότα, όπως εκδηλώσεις, εορτές και σχολικά δρώμενα, αλλά και να υπενθυμίζει τι εστί αλεξανδρινός πολιτισμός απ΄ τα βάθη των αιώνων! Άραγε πως θα ήταν σήμερα ο κόσμος δίχως τις σπουδαίες προσωπικότητες των αλεξανδρινών επιστημόνων; Κατά συμπερασμό λοιπόν, οφείλουμε να τιμάμε μέσω της υπενθύμισης τις μεγάλες φυσιογνωμίες που λάμπρυναν με την επιστημονική τους δεινότητα και κατάρτιση την ανθρώπινη κοινωνία! Ένας εξ αυτών υπήρξε ο Σωσιγένης, ο Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος του 1ου αι. π.Χ. από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Ας δούμε λοιπόν τι αναφέρουν οι πηγές από την «Gravitonio» και “Wikipedia”
Σωσιγένης περί Ιουλιανού Ημερολογίου
Ο Σωσιγένης ο Αλεξανδρεύς ήταν Έλληνας αστρονόμος, μαθηματικός και φιλόσοφος (1ος αι. π.Χ.) από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το 46 π.Χ. τον κάλεσε στην Ρώμη ο Ιούλιος Καίσαρ για να μελετήσει το υφιστάμενο τότε ημερολόγιο των 365 ημερών στο νέο Ιουλιανό, όπως ονομάσθηκε, με την προσθήκη μιας ημέρας κάθε τέσσερα χρόνια (εφαρμογή δίσεκτου έτους). Για να γίνει δε αυτή η διόρθωση το έτος εκείνο δηλαδή το 46 π.Χ διήρκεσε 445 ημέρες.
Ο Σωσιγένης βασίστηκε στη διάρκεια του τροπικού έτους, την οποία οι Αιγύπτιοι αστρονόμοι είχαν προσδιορίσει σε 365 ημέρες και 6 ώρες και σύστησε την παραδοχή ενός πολιτικού έτους 365 ημερών, αντί του σεληνιακού των 355 ημερών, που ήταν σε χρήση έως τότε.
Για να ρυθμίσει την διαφορά των έξι ωρών υπέδειξε ανά τρία συνεχή κανονικά έτη των 365 ημερών να ακολουθεί ένα δίσεκτο έτος 366 (bis-sextus = δυο φορές το έξι) ημερών. Η μεταρρύθμιση που πρότεινε ο Σωσιγένης με τη συνεργασία του Φλάβιου Μάξιμου, έγινε αποδεκτή και είναι γνωστή ως Ιουλιανό Ημερολόγιο (από το όνομα του Ιουλίου Καίσαρα).
Επειδή όμως οι 366 ημέρες δεν διαιρούνται ακριβώς δια του δώδεκα που είναι οι μήνες, αποφασίστηκε οι 6 μήνες του έτους να αποτελούνται από 30 ημέρες και οι 6 από 31. Και τι θα γινόταν με τα έτη των 365 ημερών;
Αποφασίζει και διατάζει λοιπόν ο Καίσαρας στα έτη αυτά να αφαιρείται μία μέρα από τον τελευταίο μήνα του έτους, που τότε ήταν ο Φεβρουάριος (September=Sept=7, October=Octo=8, November=Nine=9, December=Dix=10). Έτσι ο Φεβρουάριος αποτελείτο από 29 ημέρες και κάθε 4 χρόνια είχε 30 ημέρες.
Ο Καίσαρας όμως δεν αρκέστηκε σ’ αυτό. Αποφάσισε να δώσει το όνομά του σε έναν από τους μήνες, «Ιούλιος». Ο μετέπειτα αυτοκράτορας Οκταβιανός Αύγουστος, μη θέλοντας να υστερεί, έδωσε κι αυτός το όνομά του στον επόμενο μήνα του έτους, «Αύγουστος».
Πως ήταν δυνατόν όμως ο δικός του μήνας να έχει λιγότερες ημέρες από αυτόν του Καίσαρα; Διατάζει λοιπόν να αφαιρεθεί άλλη μία μέρα από τον τελευταίο μήνα του έτους και να προστεθεί στο μήνα που φέρει το όνομά του.
Έτσι από τότε ο κουτσοφλέβαρος έχει 28 ημέρες και μία φορά κάθε 4 χρόνια 29. Ενώ Ιούλιος και Αύγουστος παρόλο που διαδέχονται ο ένας τον άλλο, αποτελούνται από 31 ημέρες και οι δύο…
Αδύνατον… η ψυχή του αγαπημένου μας Τζόνι Μύρου να επέλεγε καλύτερη ημερομηνία για να μνημονευθεί, απ΄ ότι την Κυριακή της 1ης Σεπτεμβρίου 2024!
Εκεί στην Ιερά Μονή του Οσίου Σάββα του Ηγιασμένου, η Ελληνική Κοινότητα Αλεξανδρείας τέλεσε το Μνημόσυνο του δικού της ανθρώπου, του Τζόνι των κήπων, των λουλουδιών, της ευγένειας, του διαρκούς χαμόγελου, του προσκοπισμού, της μουσικής, της προσφοράς και της καλοσύνης.
Κι αν τα ανωτέρω φαντάζουν επιμνημόσυνα κομπλιμέντα, η παρουσία της Αιγυπτιώτικης Παροικίας στην 40ήμερη υπενθύμιση της αναχώρησής του εις τον αλεξανδρινό ουρανό… επιβεβαιώνει το αληθές των παραπάνω τιμητικών εννοιών!
Ο Πάπας και Πατριάρχης Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής κ.κ. Θεόδωρος Β΄, έμπλεος συγκινήσεως, καθότι τον συνέδεε φιλία και ειλικρινή αισθήματα με τον θανόντα, προεξήρχε της Θείας Λειτουργίας και του Μνημόσυνου.
Μιας Κυριακάτικης τελετής, κατά την οποία η 1η Σεπτεμβρίου τιμάται ως η εναρκτήρια ημέρα του θρησκευτικού έτους!
Τον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Ταμιάθεως κ. Γερμανό, Προϊστάμενο της ως άνω Ιεράς Μονής, συμπροσευχόμενο με τον Μακαριώτατο, τον διακατείχε η αυτή συγκίνηση για τον μνημονευόμενο που εντός του φωτογραφικού κάδρου, αποτυπωνόταν η μορφή του ωσάν να «επιτηρούσε» το όλο τελετουργικό!
Ο Γενικός Πρόξενος στην Αλεξάνδρεια κ. Ιωάννης Πυργάκης παρέστη με τη σύζυγό του Κατερίνα και τα παιδιά του. Ανέλαβε το ψαλτήρι και ως αρωγός πάντοτε των ιερών τελετουργιών της ορθοδοξίας, έψαλλε με τους φοιτητές της Πατριαρχικής Σχολής Άγιος Αθανάσιος.
Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας κ. Ανδρέας Βαφειάδης, βυθισμένος στις σκέψεις και τη θλίψη, από την εξαίρετη μέχρι πρότινος πολυετή συνεργασία τους, με τον αείμνηστο Τζόνι, εκπροσωπούσε σύμπασα την Ελληνική Κοινότητα, την Αλεξανδρινή Παροικία και όλους εκείνους που γνώριζαν τον καλλιτέχνη των Κήπων! Μαζί με τον Σύνδεσμο του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού με το Αιγυπτιακό στην Αλεξάνδρεια κ. Κωνσταντίνο Βαρουξή, διάβασαν καθ΄ υπόδειξιν του Πατριάρχη, ιερά αποσπάσματα από την Βίβλο, ενώ δίπλα τους ο Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας κ. Νικόλαος Κόπελος τιμούσε με τη σειρά του την επιμνημόσυνη δέηση του δικού τους ανθρώπου.
Ο κ. Βαφειάδης είχε δώσει εντολή να τιμηθεί η μνήμη του Τζόνι Μύρου, με τον προσήκοντα σεβασμό, καθώς η απουσία του αποτελεί πλέον για την Κοινότητα δυσαναπλήρωτο κενό.
Μεγίστη για όλους μας παρηγορία, ο λόγος του Μακαριωτάτου, εφόσον η σύνδεση του Μνημόσυνου εμπεριείχε και την αισιοδοξία πως η Ζωή είναι παρούσα.
Κατ αρχήν και κατ΄ αρχάς, ομιλώντας με λόγια αγάπης για τον πάντα χαμογελαστό Τζόνι, τον οποίο τίμησε ιδιαιτέρως με την αναφορά του στον σεβασμό που επέδειξε για την μητέρα του επί έτη πολλά, θώπευσε με το τρυφερό του χάδι την «καδραρισμένη μορφή» του μνημονευόμενου και ανεφέρθη στο ταξίδι του στην Αθήνα, απ όπου με απόλυτη διακριτικότητα επισκέφθηκε το Μοναστήρι του Αγίου Νεκταρίου στην Αίγινα.
Όπως ο ίδιος ενημέρωσε τους πιστούς: «άναψα κεράκι για όλους εσάς, γιατί ο Άγιος είναι δικός μας, εδώ στην Ιερά Μονή του Οσίου Σάββα χειροτονήθηκε». Ανέφερε ακόμη ότι την 11η Σεπτεμβρίου στο Πατριαρχείο, ένεκα ευγνωμοσύνης προς τους Μακαριστούς Πατριάρχες Νικόλαο και Πέτρο, θα αποκαλυφθούν οι προτομές τους, καθότι κλείνουν 20χρόνια από το τραγικό δυστύχημα. Νωρίτερα θα τελεστεί Θεία Λειτουργία στον Καθεδρικό Ιερό Ναό του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, με την παρουσία της Ελληνικής Κοινότητας και της Κυπριακής Αδελφότητας.»
Ακολούθως ο Μακαριώτατος με ικανοποίηση πληροφόρησε τους πιστούς ότι ολοκληρώθηκε η ανακαίνιση του γειτνιάζοντος Ιερού Παρεκκλησίου, όπου εκεί την Τρίτη θα πραγματοποιηθεί η ανακομιδή των ιερών λειψάνων του Αγίου Νεκταρίου.
Στη συνέχεια χτυπώντας στην ερμητικά κλειστή πόρτα, ως επιτάσσει το έθιμο της ορθόδοξης χριστιανοσύνης, χτύπησε την πατριαρχική του ράβδο, αναφωνώντας «άρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, και ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, και εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης»
Ακολούθησε ο διάλογος: «Τίς ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης;» Πατριάρχης: «Κύριος κραταιὸς και δυνατός, Κύριος δυνατὸς εν πολέμῳ. Ἄρατε πύλας, οἱ ἄρχοντες ὑμῶν, και ἐπάρθητε, πύλαι αἰώνιοι, και εἰσελεύσεται ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης». Αναγνώστης: «Τίς ἐστιν οὗτος ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης;» Πατριάρχης: «Κύριος τῶν δυνάμεων, αὐτός ἐστιν ὁ Βασιλεὺς τῆς δόξης».
Με την ολοκλήρωση του τελετουργικού άνοιξαν οι θύρες και άπαντες εισήλθαν εντός του ανακαινισθέντος Παρεκκλησίου.
Εκεί στο πηγάδι που άνοιξε μετά από σαράντα έξι χρόνια, ευλόγησε τον ιερό χώρο, τους πιστούς και ευχαρίστησε τον Πατέρα Γερμανό γιατί άκουσε τους παλμούς της καρδιάς του και ανακαινίσθηκε τόσο όμορφα το Ιερό Παρεκκλήσι.
Νωρίτερα ο Μακαριώτατος είχε τελέσει τον Αγιασμό ραντίζοντας με το αγιόνερο τους εκκλησιαζόμενους και αναφωνώντας ευχές για υγεία, μακροζωία,ειρήνη και αγάπη.
Στο Μνημόσυνο του Τζόνι μας, παρευρέθησαν πολλοί Πάροικοι μεταξύ των οποίων και οι κάτωθι θεσμικοί εκπρόσωποι της αλεξανδρινής πόλεως: Αλίκη Αντωνίου Πρόεδρος Λυκείου Ελληνίδων, Μαρία Παυλίδου Γενική Γραμματέας Κυπριακής Αδελφότητας, Βασίλειος Φιλιππάτος Πρώην Διευθυντής Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού Αλεξανδρείας και άλλοι φίλοι, εργαζόμενοι στην Κοινότητα και συνάδελφοι του εκλιπόντος.
Ο διακεκριμένος σκηνοθέτης Πάνος Αγγελόπουλος επισκέφθηκε το 2023 την Αλεξάνδρεια και το Κάιρο με τους συνεργάτες του και για λογαριασμό του τηλεοπτικού καναλιού Cosmote History γύρισε το ντοκιμαντέρ «Στα χνάρια των Ελλήνων της Αιγύπτου».
Μια σειρά που θα μας συντροφεύσει για 4 εβδομάδες αρχής γενομένης από8 Σεπτεμβρίου ώρα 21:00 κάθε Κυριακή.
Στο ντοκιμαντέρ προεξάρχοντος του Πατριάρχου Αλεξανδρείας Θεοδώρου Β΄, ομιλούν πολλοί θεσμικοί και μη παράγοντες των δύο παροικιών, ενώ η ιστορία της Αιγυπτιώτικης Παροικίας «παρελαύνει» ενώπιον του παρόντος, υποδαυλίζοντας στους σύγχρονους Έλληνες συναισθήματα και μνήμες ενός ένδοξου παρελθόντος.
Παιδαγωγικό, ιστορικό, κοινωνικό και κυρίως τιμητικό για την Παροικία μας, το ντοκιμαντέρ του τηλεοπτικού καναλιού Cosmote History θα αποτελέσει ακόμη έναν συνδετικό κρίκο μεταξύ των Αιγυπτιωτών όλου του κόσμου!
Επιστήμονες πιστεύουν πως ίσως έλυσαν το μυστήριο γύρω από μια αρχαία αιγυπτιακή μούμια που είναι γνωστή ως «η γυναίκα που ουρλιάζει». Νέα ανάλυση δείχνει ότι η γυναίκα που μουμιοποιήθηκε πέθανε «ουρλιάζοντας από την αγωνία» πριν από περίπου 3.000 χρόνια. Τι αναφέρουν ειδικοί για την εικόνα της μούμιας Οι ειδικοί λένε ότι μπορεί τότε να βίωσε ένα σπάνιο γεγονός, γνωστό ως πτωματικός σπασμός, τη στιγμή του θανάτου της, που προκάλεσε ακαμψία των μυών της και την αθανασία του πόνου της. Η κατάσταση αυτή προκαλεί το πάγωμα των μυών στην ακριβή θέση στην οποία βρισκόταν το άτομο όταν πέθανε. Αν και η αιτία του θανάτου της παραμένει μυστήριο, οι πτωματικοί σπασμοί συνδέονται συνήθως με βίαιους θανάτους κάτω από ακραίες φυσικές συνθήκες και έντονα συναισθήματα.
Η μούμια που ουρλιάζει (Sahar Saleem)
Η ανησυχητική έκφραση της γυναίκας που ουρλιάζει έχει προβληματίσει τους ειδικούς εδώ και 90 χρόνια. Όμως η νέα ανάλυση, με τη χρήση αξονικών τομογραφιών για τη διενέργεια μιας «εικονικής ανατομίας», αποκάλυψε μια σειρά από νέες λεπτομέρειες και αμφισβητεί την προηγούμενη πεποίθηση ότι η επώδυνη έκφρασή της ήταν αποτέλεσμα κακής ταρίχευσης. Η καθηγήτρια ακτινολογίας του Πανεπιστημίου του Καΐρου, Sahar Saleem, επικεφαλής της μελέτης, δήλωσε: «Η έκφραση του προσώπου της μούμιας σε αυτή τη μελέτη θα μπορούσε να διαβαστεί ως πτωματικός σπασμός, υπονοώντας ότι η γυναίκα πέθανε ουρλιάζοντας από την αγωνία ή τον πόνο».
Πού βρέθηκε η μούμια
Η «γυναίκα που ουρλιάζει» βρέθηκε κατά τη διάρκεια μιας αρχαιολογικής αποστολής το 1935 στο Deir el-Bahari, κοντά στην αιγυπτιακή πόλη Λούξορ, κάτω από τον τάφο ενός γνωστού αρχιτέκτονα. Ανακαλύφθηκε μέσα σε ένα ξύλινο φέρετρο με τα πόδια της τεντωμένα και τα χέρια της διπλωμένα πάνω από τη βουβωνική περιοχή. Φορούσε μια μαύρη περούκα από ίνες χουρμαδιάς επεξεργασμένες με κρυστάλλους χαλαζία, μαγνητίτη και αλβίτη και είχε δύο χρυσά και ασημένια δαχτυλίδια σκαραβαίου στο τρίτο δάχτυλο του αριστερού της χεριού. Η ανάλυση έδειξε ότι τα φυσικά της μαλλιά ήταν βαμμένα με χέννα και άρκευθο. Οι εξετάσεις έδειξαν ότι είχε χάσει ή είχε σπάσει αρκετά από τα δόντια της και έπασχε από ήπια αρθρίτιδα της σπονδυλικής στήλης. Η εξέταση έδειξε επίσης πως είχε ύψος περίπου 1,80 μ. και ότι πέθανε σε ηλικία 48 ετών.
“Ενδιαφέρον πεδίο η μελέτη του Ελληνισμού της Διασποράς” Η ιστορικός – συγγραφέας Ματούλα Τομαρά – Σιδέρη στην «Ε»:
«Η μελέτη για τις δραστηριότητες των Ελλήνων της Διασποράς, αποτελεί πάντα ένα ενδιαφέρον πεδίο για τους ερευνητές» λέει απ’ την αρχή κιόλας της συζήτησής μας η Μεσσήνια ιστορικός, συγγραφέας και ομότιμη καθηγήτρια Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, Ματούλα Τομαρά-Σιδέρη, η οποία επί χρόνια μελετά την ελληνική διασπορά στην Αίγυπτο. Αφορμή για την συνέντευξη, το πρόσφατο βιβλίο της, καθώς και η αναφορά για τον καταγόμενο από την Καλαμάτα, Εμμανουήλ Μπενάκη.
Συνέντευξη στη Μαρία Τομαρά
-Για πολλά χρόνια διδάσκετε στο Πανεπιστήμιο και μελετάτε την Ελληνική διασπορά στην Αίγυπτο. Μιλήστε μας για το τελευταίο σας βιβλίο «Αιγυπτιώτες Έλληνες στην Αιγυπτιακή βιομηχανία, 1945-1960. Η τελευταία αναλαμπή». Σε τί ακριβώς αναφέρεστε;
«Μελετώ τον Αιγυπτιώτη Ελληνισμό περισσότερα από 25 χρόνια. Με ενδιαφέρουν όλες οι πτυχές των δραστηριοτήτων του εκεί. Έχω εισαγάγει στο Πάντειο Πανεπιστήμιο το μάθημα της Ιστορίας του καθώς και της ιδιαίτερα επιτυχημένης πορείας που είχαν μέχρι την οριστική φυγή τους μετά την επανάσταση του Νάσερ. Το τελευταίο μου βιβλίο «Αιγυπτιώτες Έλληνες στην Αιγυπτιακή βιομηχανία, 1945-1960. Η τελευταία αναλαμπή» μελετά διεξοδικά την παρουσία των Ελλήνων παροίκων στην αιγυπτιακή βιομηχανία μετά τον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο και μέχρι την εθνικοποίηση (1945-1963). Σ’ αυτή την περίοδο σημειώνεται η τελευταία αναλαμπή της ιδιαίτερης δραστηριότητάς τους. Η έρευνα αυτή αξιοποιεί σε σημαντικό βαθμό ανεξερεύνητα μέχρι τώρα αιγυπτιακά κρατικά αρχεία και άλλες πηγές στην αραβική γλώσσα. Η αξιοποίηση αυτών των πηγών είναι καθοριστική για την κατανόηση της εποχής και της ελληνόκτητης βιομηχανίας στην Αίγυπτο, καθώς υπερβαίνει τον διπλό περιορισμό της παροικιοκεντρικής και της ελληνοκεντρικής θεώρησης της Ιστορίας.»
Ο Ελληνισμός της Αιγύπτου γιατί είναι ελκυστικός για έναν ιστορικό;
«Ο Ελληνισμός της Αιγύπτου έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον ερευνητή, γιατί η συγκρότηση του νέου Ελληνισμού διαμορφώθηκε σε σημαντικό βαθμό από την οικονομική, ευεργετική και πολιτισμική επίδραση των Αιγυπτιωτών Ελλήνων. Είναι πολλά τα παραδείγματα που επιβεβαιώνουν αυτό. Ο Αιγυπτιώτης Ελληνισμός υπήρξε φυτώριο ευεργετών. Παραδείγματα αφθονούν: Το Μετσόβειο Πολυτεχνείο είναι δημιούργημα των Αβέρωφ-Τοσίτσα και Στουρνάρη. Το θωρηκτό Αβέρωφ, που συνέβαλε καθοριστικά στους Βαλκανικούς πολέμους, είναι ευεργέτημα του Γεωργίου Αβέρωφ. Το καλλιμάρμαρο Στάδιο επίσης. Ευεργέτημα του Αιγυπτιώτη Πανταζή Βασσάνη είναι η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων… κλπ. Αλλά και σε ένα άλλο επίπεδο, ο Καβάφης, ο Γεώργιος Σκληρός, ο Στρατής Τσίρκας και τόσοι άλλοι Αιγυπτιώτες του πνεύματος, είναι μερικοί από τους λόγους που κάνουν ελκυστική τη μελέτη του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού.
Η Αλεξάνδρεια και το Κάιρο είναι οι δύο μεγάλες πόλεις της Αιγύπτου όπου οι Έλληνες δημιούργησαν αξιοθαύμαστες Κοινότητες. Ωστόσο, παρουσιάζουν διαφορετικά χαρακτηριστικά. Πού αποδίδετε αυτή τη διαφορετικότητα;
«Η Αλεξάνδρεια είναι λιμάνι, που σημαίνει κίνηση ανθρώπων και ιδεών. Ήταν κέντρο κοσμοπολιτισμού που δέχθηκε πολλές ξένες επιρροές. Στο βάθος του Ιστορικού χρόνου, με έμβλημα την Βιβλιοθήκη, η Αλεξάνδρεια είχε την αίγλη ενός παγκόσμιου κέντρου γνώσης και πολιτισμού. Εκεί άκμασαν σπουδαίοι επιστήμονες όπως ο Ήρων ο Αλεξανδρεύς, που ήταν μηχανικός, γεωμέτρης και ο εφευρέτης της ατμομηχανής. Να θυμηθούμε και την Υπατία, την πρώτη Αλεξανδρινή φιλόσοφο και μαθηματικό, που είχε τραγικό τέλος το 415 μ.Χ. Το Κάιρο πάλι, ήταν η πρωτεύουσα που τόνιζε την Αιγυπτιακή ιδιοπροσωπία και ενδιαφερόταν να προβάλλει την αιγυπτιακή ταυτότητα, χωρίς ωστόσο να αντιμάχεται τις ξένες επιρροές».
Ποιες ήταν οι κυριότερες ασχολίες των Ελλήνων παροίκων στην Αίγυπτο;
«Αρχικά, τα κυριότερα προϊόντα που καλλιεργούνταν στην Αίγυπτο ήταν καπνά, κουκιά, ρύζι και ζαχαροκάλαμο. Μετά τον Αμερικανικό εμφύλιο του 1865, που είχε προκαλέσει μεγάλο κενό προμήθειας βαμβακιού στην Ευρωπαϊκή υφαντουργία, η Αίγυπτος στράφηκε προνομιακά στην παραγωγή του. Η περαιτέρω ανάπτυξη της παραγωγής του βαμβακιού έφερε στην Αίγυπτο πολλούς Έλληνες που ασχολήθηκαν αποκλειστικά με αυτό ως καλλιεργητές και ως έμποροι. Ο Κωνσταντίνος Ζερβουδάκης, Κωνσταντίνος Σαλβάγος, Ιωάννης Χωρέμης, Εμμανουήλ Μπενάκης , Θεόδωρος Ράλλης είναι μερικοί από αυτούς που διακρίθηκαν στον πεδίο. Το βαμβάκι εδραίωσε τη θέση του στην αγροτική οικονομία ως ο «λευκός χρυσός». Σε αυτό τεράστια ήταν η συμβολή του Νείλου γιατί το βαμβάκι είναι φυτό εξαιρετικά υδρόφιλο. Έξυπνοι, φιλέρευνοι και δραστήριοι, οι Έλληνες πάροικοι λειτουργησαν ως πραγματικό think tank και επινόησαν νέες ποικιλίες βάμβακος, στις οποίες συχνά έδιναν το όνομά τους. Αξίζει να αναφερθούμε στην περίπτωση της ποικιλίας «Σάκελ», δημιουργός της οποίας ήταν ο Ιωάννης Σακελλαρίδης από το Πήλιο. Η ποικιλία «Σάκελ» ήταν τόσο επιτυχημένη που υποχρέωσε την Αγγλική υφαντουργία να αλλάξει τα μηχανήματά της προκειμένου να την χρησιμοποιήσει στην παραγωγή των περίφημων Εγγλέζικων υφασμάτων από αυτή τη μακρόινη ποικιλία. Καταλαβαίνουμε τώρα ότι οι πάροικοι Έλληνες έμποροι συνέβαλαν τα μέγιστα στην ανάπτυξη της παραγωγής και εξαγωγής του Αιγυπτιακού βαμβακιού, φέρνοντας σημαντικά εισοδήματα στην Αιγυπτιακή οικονομία. Αλλά και στην βιομηχανία οι Αιγυπτιώτες Έλληνες είχαν σημαντική παρουσία από τις αρχές του 20ου αιώνα και έπειτα, ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο.
Υπήρξαν διορατικοί και καινοτόμοι. Ενίοτε εγκαινίασαν νέους κλάδους βιομηχανικής δραστηριότητας, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην εκβιομηχάνιση της Αιγύπτου. Μηχανουργία, οινοπνευματοποιία, σοκολατοποιία, σιγαρετοβιομηχανία, ναυσιπλοΐα, οδοποιία, χαρτοποιία είναι μερικά από τα παραδείγματα που αναλύω στο βιβλίο μου για την ελληνόκτητη βιομηχανία την περίοδο 1945-1963. Η διάκρισή τους στη βιομηχανία αντιπροσωπεύει την τελευταία αναλαμπή του Αιγυπτιώτη Ελληνισμού, μέχρι την εθνικοποίηση του Νάσερ και την οριστική φυγή από την Αίγυπτο.
Οι Έλληνες της Αιγύπτου ανήκουν στην Ελληνική αστική τάξη;
«Εκτός από τους επιχειρηματίες Έλληνες, στην Αίγυπτο έζησε και πρόκοψε και μέγα πλήθος εργατών, τεχνιτών και υπαλλήλων. Ωστόσο, οι μεγάλοι Έλληνες επιχειρηματίες υπήρξαν ηγετικές μορφές για την ηγεμονία της αστικής τάξης. Τότε ήταν η εποχή του αστικού μετασχηματισμού της Ελλάδας που γινόταν με πολλούς κόπους. Αυτό οφειλόταν στο ότι η Ελλάδα ανήκε στην περιφέρεια του παγκόσμιου καταμερισμού της εργασίας, κάτι που δυσκόλευε την ανάπτυξή της και διαιώνιζε αρχαϊκές δομές στο οικονομικό, κοινωνικό και νοοτροπικό πεδίο. Η Έλλάδα ήταν μια εξαρτημένη, βασικά αγροτική οικονομία και κοινωνία, με χαμηλά επίπεδα εκχρηματισμού και αλφαβητισμού. Όσο για το νοοτροπικό πεδίο, αρκεί να θυμηθούμε πόσο χαμηλή ήταν τότε η ηλικία γάμου και τεκνοποιίας του Ελληνικού πληθυσμού και πόσο υψηλή ήταν η θνησιμότητα, ιδιαίτερα η βρεφική και η παιδική. Οι Αιγυπτιώτες Έλληνες μέσω του ευεργετισμού υπηρέτησαν τον αστικό μετασχηματισμό και εκσυγχρονισμό της Ελληνικής κοινωνίας. Υπηρέτησαν την υγεία, την παιδεία, το πολιτισμό. Ίδρυσαν νοσοκομεία ( Ερυθρός Σταυρός, Ευαγγελισμός), χρηματοδότησαν την ίδρυση του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Παντείου πανεπιστημίου, έφτιαξαν Μουσεία (Μουσείο Μπενάκη) και Ωδεία (Ωδείο Αθηνών) κλπ.».
Οι Έλληνες της Αιγύπτου υπηρετούσαν την πολιτική;
«Αυτονόητα και υπηρετούσαν την πολιτική, αφού ήταν η κυρίαρχη τάξη που ανέδειξε την αστική τάξη και οργάνωσε την νεοελληνική αστική κοινωνία. Αρκεί να αναφέρουμε την περίπτωση του Εμμανουήλ Μπενάκη, στενό συνεργάτη του Ελευθερίου Βενιζέλου, που έγινε ο πρώτος Υπουργός Οικονομίας στην Ελλάδα και Δήμαρχος Αθηναίων. Οι Αιγυπτιώτες Έλληνες υπήρξαν οργανικοί διανοούμενοι της αστικής τάξης, μερικοί μάλιστα και της διεθνούς. Υπηρέτησαν τον αστικό μετασχηματισμό της Ελλάδας και συνέβαλαν καθοριστικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης Ελληνικής πραγματικότητας».
Θα μπορούσατε να κάνετε μία ιδιαίτερη αναφορά για τον Εμμανουήλ Μπενάκη που ήταν από την Καλαμάτα;
«Ο Εμμανουήλ Μπενάκης μετά το τέλος των σπουδών του στο Μάντσεστερ ήλθε στην Αλεξάνδρεια, όπου ασχολήθηκε με το εμπόριο βάμβακος. Έγινε συνέταιρος του οίκου Σκυλίτση, ενώ ο γάμος του με την Βιργινία Χωρέμη ενίσχυσε την κοινωνική του θέση, όπως φαίνεται και από την ίδρυση του εμπορικού οίκου Χωρέμη-Μπενάκη. Με την ευφυΐα του, την εργατικότητά και την τιμιότητά του κέρδισε την εμπιστοσύνη του εμπορικού κόσμου και της διεθνούς κοινωνίας της Αλεξανδρείας. Διετέλεσε μέλος της Επιτροπής των Επιλέκτων και Δημοτικός Σύμβουλος στην Αιγυπτιακή Δημαρχία, καθώς και Πρόεδρος της Διεθνούς Λέσχης Μωχάμετ Άλη στην Αλεξάνδρεια. Τον Ιανουάριο 1901 με δική του πρωτοβουλία ιδρύθηκε το Ελληνικό Εμπορικό Επιμελητήριο Αλεξανδρείας. Την ίδια χρονιά εξελέγη Πρόεδρος της Ελληνικής Κοινότητας Αλεξανδρείας. Στη θέση αυτή παρέμεινε μέχρι τον Μάρτιο του 1911, μια και από το 1910 είχε πρακτικά εγκατασταθεί στην Ελλάδα. Σταθερός υποστηρικτής και συνεργάτης του Ελευθερίου Βενιζέλου, το 1910 εξελέγη βουλευτής Αττικοβοιωτίας με το κόμμα των Φιλελευθέρων και από 1 Ιανουαρίου 1911 ανέλαβε υπουργός Γεωργίας, Εμπορίου και Βιομηχανίας. Στις 10 Φεβρουαρίου 1914 εξελέγη Δήμαρχος Αθηναίων και εργάστηκε για την αναμόρφωση της πρωτεύουσας. Είχε σταθερή και συνεχή ανθρωπιστική και ευεργετική δραστηριότητα τόσο στην Αλεξάνδρεια, όπου ίδρυσε το Μπενάκειο Ορφανοτροφείο Θηλέων και το Μπενάκειο Οικονομικό Συσσίτιο, όσο και στην Αθήνα όπου εγκαταστάθηκε αργότερα. Την εποχή της Μικρασιατικής καταστροφής του 1922 δαπάνησε μεγάλα ποσά υπέρ των προσφύγων. Την ίδια χρονιά ενίσχυσε τους συμπολίτες του πλουτίζοντας την πόλη με το Πρακτικό Λύκειο Καλαμάτας. Προέβη στην επέκταση της Βιβλιοθήκης της Βουλής δημιουργώντας την νέα πτέρυγα της Μπενακείου Βιβλιοθήκης. Ενίσχυσε οικονομικά την Εθνική Πινακοθήκη. Το 1924 συμμετείχε στην Ιδρυτική Επιτροπή για τη δημιουργία τού Κολλεγίου Αθηνών και το 1925 ίδρυσε τη Σχολή Νοσοκόμων του Νοσοκομείου «Ερυθρός Σταυρός». Τον Απρίλιο του 1927 ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας Παύλος Κουντουριώτης, εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη της πατρίδας για το σύνολο της ευεργετικής του δραστηριότητας , ιδιαιτέρως δε για τη συνεισφορά του στην ανέγερση του κτηρίου του Κολλεγίου και του Νοσοκομείου Εκπαιδεύσεως του Ερυθρού Σταυρού, τα οποία αποκάλεσε «Ιδρύματα μεγάλου Εθνικού προορισμού», απένειμε στον Εμμανουήλ Μπενάκη τον τίτλο του Εθνικού Ευεργέτη».
Η ενδυνάμωση των δεσμών με τους Έλληνες του Εξωτερικού, η ουσιαστική και αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους καθώς και η ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου ανά τον κόσμο, είναι οι κεντρικοί άξονες του Στρατηγικού Σχεδίου του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024-2027, όπως τονίζει σε άρθρο του στην εφημερίδα ΤΑ ΝΕΑ ο Υφυπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Κώτσηρας.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται το παράδειγμα προσέλκυσης νέων ομογενών στα ελληνικά πανεπιστήμια μέσω του φορέα «Study in Greece» αλλά και πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση και ενδυνάμωση του εγχώριου οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας και τη διαμόρφωση αμφίδρομης σχέσης και συνεργασίας με τα αντίστοιχα οικοσυστήματα του Απόδημου Ελληνισμού.
Ολόκληρο το άρθρο:
“Σε συνέχεια των κυβερνητικών πρωτοβουλιών για την άρση των περιορισμών στην ψήφο των Ελλήνων του Εξωτερικού και την επιστολική ψήφο, το Στρατηγικό Σχέδιο του Υπουργείου Εξωτερικών για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024-2027 αποτυπώνει το όραμα και τις κομβικές δράσεις του Υπουργείου για μία σύγχρονη προσέγγιση προς την ελληνική Διασπορά. Το στρατηγικό σχέδιο, του οποίου οι κεντρικοί άξονες παρουσιάστηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο τον Ιανουάριο του 2024, έχει ως βασικές επιδιώξεις την ενδυνάμωση των δεσμών με τους Έλληνες του Εξωτερικού, την ουσιαστική και αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους καθώς και την ενίσχυση του ελληνικού στοιχείου ανά τον κόσμο.
Συγκεκριμένα, στο Στρατηγικό Σχέδιο για τον Απόδημο Ελληνισμό 2024-2027 περιλαμβάνονται πρωτοβουλίες για την προσέλκυση νέων ομογενών στα ελληνικά πανεπιστήμια με πιο πρόσφατο παράδειγμα το Πρωτόκολλο Συνεργασίας που υπογράψαμε, ως Υπουργείο Εξωτερικών, με τον φορέα «Study in Greece» για τη σύνδεση του ακαδημαϊκού κόσμου της Ελλάδας με την ελληνική Ομογένεια και την υποστήριξη της διεθνοποίησης της ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης. Επιπλέον, στο πλαίσιο της προσέγγισης των Ελλήνων του εξωτερικού, του σχεδιασμού και της υλοποίησης πολιτικών για την ενημέρωση, την επαναπροσέλκυσή τους και την ανάσχεση του brain-drain, το Υπουργείο Εξωτερικών προχωρά σε συνεργασία με συναρμόδιους φορείς, όπως μεταξύ άλλων, με τη Δημόσια Υπηρεσία Απασχόλησης.
Παράλληλα, προς την κατεύθυνση της προσέγγισης της νέας γενιάς των απόδημων Ελλήνων, στις επιχειρησιακές δράσεις του στρατηγικού σχεδίου περιλαμβάνονται εκπαιδευτικά προγράμματα ανταλλαγών και φιλοξενίας μαθητών, φοιτητών, ερευνητών, εκπαιδευτικών, καθώς και πρακτικής άσκησης νέων, με στόχους τη διατήρηση της επαφής με την ελληνική γλώσσα, ιστορία και πολιτισμό και τη δημιουργία ισχυρών δεσμών με την Ελλάδα. Επιπρόσθετα, λαμβάνονται πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των διαύλων επικοινωνίας με τους νέους της Διασποράς και την εντατικοποίηση του διαλόγου σχετικά με τους νέους τρόπους ανάπτυξης μακροχρόνιων δεσμών με την Ελλάδα.
Στο κρίσιμο πεδίο της επιχειρηματικότητας και της έρευνας, το στρατηγικό σχέδιο περιλαμβάνει πρωτοβουλίες για την αξιοποίηση και ενδυνάμωση του εγχώριου οικοσυστήματος επιχειρηματικότητας και καινοτομίας και τη διαμόρφωση αμφίδρομης σχέσης και συνεργασίας με τα αντίστοιχα οικοσυστήματα του Απόδημου Ελληνισμού. Συγκεκριμένα, επιδιώκεται η διασύνδεση του ελληνικού οικοσυστήματος έρευνας, καινοτομίας και ανώτατης εκπαίδευσης με επιχειρήσεις και Έλληνες επιχειρηματίες, ερευνητές και ακαδημαϊκούς του εξωτερικού. Τέλος, περιλαμβάνονται πρωτοβουλίες για τον συντονισμό της έρευνας καθώς και την παροχή υποτροφιών σε Έλληνες της Διασποράς. Τα παραπάνω αποτυπώνουν το όραμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την ελληνική Διασπορά. Ένα όραμα σύγχρονο, με έμφαση, μεταξύ άλλων, στη νέα γενιά, την έρευνα, την καινοτομία και τη σύνδεση του ακαδημαϊκού κόσμου της Ελλάδας με την ελληνική Ομογένεια”.
Φωτό: Λίθινη επιγραφή στα ιερογλυφικά από την πόλη Τανίς
Στα βορειοανατολικά του Δέλτα του Νείλου στο Κυβερνείο Σάρκια, περίπου 150 χλμ. από το Κάιρο , βρίσκεται η πόλη « Τανίς », η οποία σήμερα είναι γνωστή ως η πόλη «Σαν αλ Χατζάρ- صان الحجر», είναι η άγνωστη πρωτεύουσα των Φαραώ που ιδρύθηκε στις όχθες του Νείλου πριν από χιλιάδες χρόνια, και είναι επίσης γνωστή ως «Τζαανάτ» και «Ζαόν», σύμφωνα με το αιγυπτιακό δίκτυο ειδήσεων Dal.
Πότε ιδρύθηκε η πόλη Τανίς;
Ο προσδιορισμός της ίδρυσης της πόλης ή της περιόδου ίδρυσής της δεν είναι εύκολη υπόθεση, δεδομένης της δυσκολίας των αρχαίων ιστορικών περιπλοκών και της ανάπτυξης των πόλεων ανά τους αιώνες, ωστόσο, θεωρείται ότι ο βασιλιάς «Σέμεντς» έπαιξε σημαντικό ρόλο που ιδρύθηκε πριν από περίπου 3000 χρόνια – περίπου το έτος 1070 π.Χ κατά τη διάρκεια της βασιλείας αυτής της 21ης δυναστείας και των δυναστειών που την ακολούθησαν, μέχρι που έγινε σημαντικό κέντρο λατρείας του θεού Αμούν και του θεού Σετ.
Η πόλη ιδρύθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Νέου Φαραωνικού κράτους και γνώρισε το απόγειο της ακμής της κατά τη διάρκεια της Εικοστής Πρώτης Δυναστείας, όταν έγινε η πρωτεύουσα της Βόρειας Αιγύπτου από τους Φαραώ που κυβέρνησαν αυτή την περίοδο, συμπεριλαμβανομένου του βασιλιά Ψουσέννη Α΄, ο οποίος είναι γνωστός για τον πλούσιο σε θησαυρούς τάφο του.
Η άγνωστη πρωτεύουσα της Αιγύπτου“
Η πόλη μετατράπηκε σε σημαντικό πολιτικό και στρατιωτικό κέντρο κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της Εικοστής Δεύτερης Δυναστείας (την περίοδο μεταξύ 945 και 712 π.Χ.), όταν ο βασιλιάς Σεσένκ μετέφερε την πρωτεύουσα στην Τανίς, και με αυτόν τον τρόπο η πόλη συνέχισε να ακμάζει κατά τη διάρκεια της κυριαρχίας της Εικοστής Τρίτης και Τέταρτης Δυναστείας.
Αυτή η πόλη ήταν ένας καθρέφτης που αντανακλούσε το μεγαλείο και τη δύναμη των Φαραώ, καθώς συνδύαζε: τέχνη και πολιτική με την πνευματικότητα της αρχαίας λατρείας.
Μέσα από τα τείχη των ναών και των ανακτόρων της, η φωνή των αρχαίων Αιγυπτίων αντηχούσε το μεγαλείο της σοφίας και της ικανότητάς τους, καθώς η Τανίς δεν ήταν απλώς μια πόλη, αλλά μάλλον η πρωτεύουσα του πνεύματος και του πολιτισμού.
Η εξάλειψη των ορόσημων της πόλης και η εκ νέου ανακάλυψή της‘
Χρυσή προσωπίδα νεκρού που βρέθηκε στην αρχαία πόλη Τανίς
Με το πέρασμα του χρόνου, τα ιστορικά ορόσημα της πόλης σβήστηκαν κάτω από την άμμο του χρόνου, αλλά δεν ξεχάστηκαν ποτέ. Εκεί που επέστρεψαν οι αρχαιολόγοι για να το ανακαλύψουν, βρήκαν σε αυτό θησαυρούς και μυστικά της ιστορίας και η ανακάλυψή του ήταν ένα παράθυρο μέσα από το οποίο κοιτάμε το μεγαλείο του παρελθόντος, τις εποχές της ευημερίας και την ικανότητα του αρχαίου Αιγύπτιου για ατελείωτη δημιουργικότητα.
Η αρχαιολογική σημασία της πόλης Τανίς έγινε σαφής μετά τις ανακαλύψεις του Γάλλου επιστήμονα Πιερ Μοντέ/ Pierre Montet τη δεκαετία του 1930.
Η Τανίς ήταν γνωστή για τα μνημεία και τους ναούς της που χτίστηκαν προς τιμή των αρχαίων αιγυπτιακών θεών και για τα αγάλματα και τις επιγραφές της που έφεραν τα ονόματα των βασιλιάδων και των Φαραώ που κυβέρνησαν από αυτήν, καθώς και για τους πανύψηλους οβελίσκους της, μερικοί από τους οποίους ήταν πρόσφατα μεταφέρθηκε στο Κάιρο, όπου το ένα από αυτά τοποθετήθηκε στην πλατεία Ταχρίρ και το άλλο στο Μεγάλο Αιγυπτιακό Μουσείο.
Η Τανίς ή ‘Πετρόπολη’ [ στα αραβικά αλ Χατζάρ= πέτρα] , όπως αποκαλείται σήμερα , δεν είναι απλώς ένα μέρος στον χάρτη ή ένας αρχαιολογικός χώρος, είναι η ιστορία ενός πολιτισμού, μιας ιστορίας που αφηγείται πέτρινες επιγραφές σε ιερογλυφικά που δίνουν την ταυτότητά της, υπενθυμίζοντάς μας πάντα ότι οι Αιγύπτιοι είναι κληρονόμοι των μεγαλύτερων πολιτισμών στην ιστορία.
Προέλευση του ονόματος ‘Σαν αλ Χατζάρ‘
Στα αρχαία αιγυπτιακά κείμενα, η πόλη Σαν αλ Χατζάρ ονομαζόταν « Τζαναάτ» που σημαίνει η πόλη που χτίστηκε σε άδεια γη, στην Τορά, η πόλη αναφέρθηκε ως «Ζοάν» και όταν οι Έλληνες ήρθαν στην Αίγυπτο ονόμασαν την πόλη «Τανίς» και έτσι έμεινε γνωστή.
Η ονομασία προέρχεται από τον παραπόταμο του Νείλου στο Δέλτα του που ονομάζονταν Τανίσσης, που ήταν ένας από τους κύριους κλάδους του ποταμού Νείλου, που με το πέρασμα του χρόνου ξεράθηκε.
Με την άφιξη των Αράβων στην Αίγυπτο, ονόμασαν την πόλη «Σαν», μια παραμόρφωση του ονόματος Τζοάν, και πρόσθεσαν «αλ Χατζάρ» λόγω του μεγάλου αριθμού τεράστιων λίθων και αρχαιολογικών υπολειμμάτων της αρχαίας πόλης. Τότε η πόλη Τανίς ήταν πλούσια σε αρχαιότητες και πέτρινους ναούς που χτίστηκαν για τους αρχαίους Αιγύπτιους θεούς.
Η στρατηγική θέση της πόλης
Η Τανίς έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αρχαία αιγυπτιακή ιστορία και η στρατηγική της θέση ήταν σημαντική, καθώς την έκανε σημαντικό κέντρο εμπορίου εκτός από τη στρατιωτική και θρησκευτική σημασία της.
Η τοποθεσία της ‘Τανίς’ (γενική κλήση Τανέως ή Τανίδος;) στις όχθες του ποταμού Νείλου – σε έναν από τους αρχαίους κλάδους του Νείλου, που ήταν γνωστός ως «Τανησιακός Κλάδος» – του προσέφερε μεγάλα οικονομικά και εμπορικά πλεονεκτήματα, εκτός από το γεγονός ότι επωφελήθηκε από την γειτνίασή του με τη Μεσόγειο Θάλασσα, που διευκόλυνε το εμπόριο με τις μεσογειακές χώρες και τις γύρω περιοχές.
Μνημεία της αρχαίας πόλης
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές ξεκίνησαν στην πόλη Τανίς τον δέκατο ένατο αιώνα από Γάλλους αρχαιολόγους: τον Πιέρ Μοντέ και Ογκίστ Μαριέτ.
Μεταξύ των πιο σημαντικών αρχαιολογικών ανακαλύψεων στην πόλη Τανίς:
– Ναός του Αμούν : Ο ναός του Αμούν, που βρίσκεται στην πόλη Τανίς, ήταν ένας από τους μεγαλύτερους ναούς στην αρχαία Αίγυπτο. Ο ναός περιέχει πολλές στήλες και επιγραφές που αντικατοπτρίζουν την ιστορία της πόλης.
– Ναός του Ώρου : Είναι ένας από τους σημαντικούς ναούς της Τανίδος, καθώς ήταν αφιερωμένος στη λατρεία του θεού Ώρου.
– Τάφος του Susens I : Αυτός ο τάφος ανακαλύφθηκε το 1939 από τον Γάλλο αρχαιολόγο Πιερ Μοντέ. Ο τάφος περιέχει εκπληκτικούς χρυσούς θησαυρούς, συμπεριλαμβανομένης μιας χρυσής μάσκας που μοιάζει με τη μάσκα του Τουταγχαμών.
– Νεκροταφείο Σεσένκ : Είναι ο τάφος του βασιλιά Σεσένκ III, ενός από τους βασιλείς της Εικοστής Δεύτερης Δυναστείας.
Ήρθαν στο φως πολλά αγάλματα, τεράστιες στήλες και οβελίσκους που φέρουν επιγραφές και ιερογλυφικές γραφές, που μιλούν για τη θρησκευτική και πολιτική ζωή στην πόλη.
Με την πάροδο των ετών, οι ανασκαφές στην αρχαία Τανίς αποκάλυψαν μια ποικιλία από αυτά τα αντικείμενα, συμπεριλαμβανομένων τεράστιων αγαλμάτων αιγυπτιακών βασιλιάδων και θεών, χρυσά κοσμήματα και προσωπικά αντικείμενα που αντανακλούν τον βασιλικό πλούτο.
Θησαυροί της αρχαίας Τανίς σε μουσεία σε όλο τον κόσμο
Υπάρχουν πολλοί φαραωνικοί θησαυροί που ανακαλύφθηκαν στην πόλη Τανίς , μερικοί από τους οποίους μεταφέρθηκαν σε αιγυπτιακά και διεθνή μουσεία Μεταξύ των μουσείων που εκθέτουν μέρος αυτών των θησαυρών είναι:
Αιγυπτιακό Μουσείο, Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι, Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, Εθνικό Μουσείο Αρχαιοτήτων στην Ολλανδία, Αιγυπτιακό Μουσείο στο Βερολίνο, Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης στη Νέα Υόρκη.
Εκτός από αυτά τα διεθνή μουσεία, πολλά αντικείμενα που βρέθηκαν στην πόλη Τανίς βρίσκονται σε άλλα μουσεία σε όλο τον κόσμο και εντός της Αιγύπτου.πΗΓΉ
Ακολουθεί η Πατριαρχική Εγκύκλιος του Πάπα και Πατριάρχη Αλεξανδρείας και πάσης Αφρικής Θεοδώρου Β΄, προς τους Αρχιερείς, τον ιερό κλήρο και τον ευσεβή λαό του Πατριαρχικού Θρόνου Αλεξανδρείας, με τις τρίμηνες επετειακές εκδηλώσεις, που πρόκειται να πραγματοποιηθούν προς τιμήν του Μακαριωτάτου για την εικοσάχρονη πορεία του, ως Ιεράρχου της Ορθοδοξίας.
